Νέος Ποινικός Κώδικας από 1η Μαΐου - Φλωρίδης: Όταν λέμε φυλακή, το εννοούμε...

Ριζική τομή στην απονομή της Δικαιοσύνης επιφέρει η εφαρμογή του νέου Ποινικού Κώδικα από την 1η Μαΐου. Ο νέος νόμος (5090/2024) περιλαμβάνει πληθώρα αλλαγών, με βασικούς άξονες την επιτάχυνση στην απονομή της Δικαιοσύνης, την αυστηροποίηση των ποινών για μικροεγκλήματα της καθημερινότητας, αλλά και βαριές ποινές για αδικήματα όπως είναι ο εμπρησμός δάσους ή η πρόκληση τροχαίου από παραβίαση κόκκινου σηματοδότη, την έκτιση μέρους των ποινών σε φυλακή ή με παροχή κοινωφελούς εργασίας, θέτοντας τέλος στο καθεστώς ατιμωρησίας στο οποίο είχε οδηγήσει ο νόμος Παρασκευόπουλου και η νομοθεσία παλαιότερων ετών.

Σύμφωνα με τις διατάξεις του νέου Ποινικού Κώδικα, για αδικήματα στα οποία οι ποινές που επιβάλλονται ανέρχονται έως ένα έτος θα δίνεται αναστολή, για ποινές από ένα έως δύο έτη θα μετατρέπονται σε χρηματικές ή σε παροχή κοινωφελούς εργασίας σε δήμους και φορείς του Δημοσίου, ενώ αν η ποινή που θα επιβληθεί ανέρχεται από δύο έως τρία έτη, οι καταδικασθέντες θα οδηγούνται στη φυλακή, όπου θα εκτίουν μέρος της ποινής (από έναν έως έξι μήνες) και το υπόλοιπο θα αναστέλλεται.

Οπως επισημαίνει σε δήλωσή του στο «ΘΕΜΑ» ο υπουργός Δικαιοσύνης Γιώργος Φλωρίδης, «βασικός στόχος του νέου νόμου είναι η επιτάχυνση της ποινικής δίκης, στη γενικότερη κατεύθυνση ταχύτερης απονομής της ελληνικής δικαιοσύνης, και η δημιουργία αισθήματος και συνθηκών δικαιοσύνης, ασφάλειας, ευθύνης και ελευθερίας όλων των πολιτών».

Γιώργος Φλωρίδης στο ΘΕΜΑ: Οταν λέμε φυλακή, το εννοούμε

«Δικαιοσύνη και Ασφάλεια για όλους τους πολίτες»

«Με γνώμονα τις βασικές αρχές της Ποινικής Δικαιοσύνης στο πλαίσιο του Κράτους Δικαίου και την ανάγκη προστασίας των πολιτών από την καθημερινή εγκληματικότητα, ο νέος Ποινικός Κώδικας και ο Κώδικας Ποινικής Δικονομίας (Ν. 5090/2024) τίθενται σε ισχύ από την 1η Μαΐου 2024 με βασικό σκοπό:

- Την αντιμετώπιση της μικρομεσαίας εγκληματικότητας με ταυτόχρονη καταπολέμηση της ατιμωρησίας.
- Την επιτάχυνση της ποινικής δίκης, στη γενικότερη κατεύθυνση ταχύτερης απονομής της ελληνικής δικαιοσύνης.

Με την εφαρμογή του νέου Ποινικού Κώδικα εισάγεται τομή στο ποινικό σύστημα διότι δίνεται βαρύτητα στην πραγματική έκτιση των ποινών. Κανόνας πλέον είναι η έκτιση των ποινών και εξαίρεση η αναστoλή τους. Ταυτόχρονα εξορθολογίζονται οι κυρώσεις ειδικών σοβαρών εγκλημάτων με μεγάλες σήμερα εθνικές και κοινωνικές προεκτάσεις. Συγκεκριμένα, αυστηροποιούνται κατηγορίες αδικημάτων τα οποία τα τελευταία χρόνια έχουν απασχολήσει το κοινωνικό σύνολο, όπως η ενδοοικογενειακή βία, οι εμπρησμοί δασών, αλλά και η επικίνδυνη οδήγηση.

Συνεπώς, με αφετηρία την Πρωτομαγιά, θα δοκιμαστεί η νέα φιλοσοφία του ποινικού μας συστήματος, της “εφαρμοσμένης και όχι της εικονικής ποινής”, η οποία καλείται να αποδείξει ότι:

- Αποτελεί σωστή αντίληψη και πρακτική καταπολέμησης της εγκληματικότητας.
- Δημιουργεί αίσθημα και συνθήκες δικαιοσύνης, ασφάλειας, ευθύνης και ελευθερίας όλων πολιτών».

Επιτάχυνση απονομής της Δικαιοσύνης

Επιτάχυνση απονομής της Δικαιοσύνης που υλοποιείται με την εκδίκαση της υπόθεσης του τραγικού δυστυχήματος των Τεμπών σε 15 μήνες και της συμμορίας των χούλιγκαν του Ρέντη για τη δολοφονική επίθεση κατά του αστυνομικού Γιώργου Λυγγερίδη που εκτιμάται ότι θα οδηγηθεί σε δίκη σε διάστημα οκτώ έως δέκα μηνών, όταν η εκδίκαση της τραγωδίας στο Μάτι με την εκατόμβη νεκρών και τους δεκάδες εγκαυματίες ολοκληρώνεται σε πρώτο βαθμό μετά από 6 χρόνια.

Σχετική με την αυστηροποίηση των ποινών είναι η καταδίκη σε φυλάκιση τριών ετών με αναστολή του αστυνομικού οδηγού του υπηρεσιακού αυτοκινήτου της Ντόρας Μπακογιάννη για το τροχαίο στη Βασιλίσσης Σοφίας τον Μάρτιο του 2021 με θύμα 23χρονο φοιτητή, ενώ με τον νέο Ποινικό Κώδικα για τροχαίο δυστύχημα και απώλεια ανθρώπινης ζωής από επικίνδυνη οδήγηση η ποινή που προβλέπεται είναι κάθειρξη από δέκα έως είκοσι έτη και οδηγεί στη φυλακή. Δύο μήνες αργότερα, την 1η Ιουλίου, θα ξεκινήσει η εφαρμογή ορισμένων άλλων άρθρων του νέου Ποινικού Κώδικα, όπως η έκτιση ποινής εκτός φυλακής κατ’ οίκον με ηλεκτρονικό βραχιολάκι ή με τη μορφή παροχής κοινωφελούς εργασίας, η κατάθεση μαρτύρων, πραγματογνωμόνων, τεχνικών συμβούλων και διερμηνέων μέσω Skype, η διεύρυνση των αναμορφωτικών μέτρων, διάφορα θέματα απελάσεων κ.λπ.

Οι κυριότερες ρυθμίσεις του νέου Ποινικού Κώδικα αφορούν την επιβολή και την έκτιση των ποινών, την επιβολή χρηματικών ποινών και τη μετατροπή σε χρήμα μικρών ποινών, βαριές ποινές για εμπρηστές δασών και οδηγούς που παραβιάζουν το κόκκινο φανάρι και προκαλούν θανατηφόρα τροχαία δυστυχήματα, αυστηροποίηση των ποινών για ενδοοικογενειακή βία και παιδική πορνογραφία, τη δωροληψία δημοσίων υπαλλήλων, την εξύβριση και συκοφαντική δυσφήμηση, τη φθορά ξένης ιδιοκτησίας, τα χρέη στο Δημόσιο, τις κλοπές και τις ρευματοκλοπές, την εισβολή και πρόκληση επεισοδίων σε νοσοκομεία και σχολεία, τη μη καταβολή διατροφής κ.λπ.

1. Η επιβολή και έκτιση των ποινών

Με τον νέο νόμο δίνεται ιδιαίτερη βαρύτητα στην έκτιση των ποινών που επιβάλλονται από τα δικαστήρια, καθώς η εκτέλεση των ποινών για τη μικρομεσαία παραβατικότητα θα είναι ο κανόνας, ακόμη και για τις μικρές ποινές άνω του έτους. Ετσι, οι ποινές φυλάκισης έως ένα έτος θα μπορούν να αναστέλλονται αν υπάρχουν (και εφόσον υπάρχουν) προηγούμενες αμετάκλητες καταδίκες στο ποινικό μητρώο που δεν υπερβαίνουν το ένα έτος. Δηλαδή, για τα αδικήματα στα οποία επιβάλλεται ποινή έως ένα έτος η αναστολή θεωρείται σχεδόν υποχρεωτική, εκτός από ειδικές περιπτώσεις, όπως είναι το αδίκημα της επανειλημμένης εξύβρισης κ.λπ.

Η κόκκινη γραμμή είναι για τις ποινές φυλάκισης άνω του ενός έτους και μέχρι 2 έτη. Στην περίπτωση αυτή οι ποινές θα εκτίονται πρωτίστως με εναλλακτικούς τρόπους. Δηλαδή οι ποινές θα μετατρέπονται σε χρηματικές ή σε παροχή κοινωφελούς εργασίας σε δήμους και άλλα ΝΠΔΔ. Ομως, οι ποινές φυλάκισης μέχρι 3 έτη θα εκτίονται μερικώς σε σωφρονιστικό κατάστημα (από 1 μέχρι 6 μήνες) και το υπόλοιπο της ποινής θα αναστέλλεται.

Κατά κανόνα, οι ποινές φυλάκισης κάτω των 3 ετών αφορούν φορολογικές παραβάσεις, μη καταβολή εργοδοτικών εισφορών, παράνομη τοποθέτηση τραπεζοκαθισμάτων σε κοινόχρηστους χώρους (τραπεζάκια έξω), παραβίαση υγειονομικών διατάξεων σε εστιατόρια, ταβέρνες, καφετέριες, μπαρ κ.λπ., φθορά ξένης ιδιοκτησίας, κάποιες περιπτώσεις σωματικών βλαβών κ.ά.

Το επόμενο επίπεδο της επιβολής ποινών πλημμεληματικού χαρακτήρα είναι αυτό από 3 έως 5 έτη φυλάκισης. Δηλαδή, αν κάποιος καταδικαστεί σε φυλάκιση που υπερβαίνει τα 3 έτη, το δικαστήριο διατάσσει την πραγματική έκτιση της ποινής εντός σωφρονιστικού καταστήματος, εκτός αν το δικαστήριο κρίνει αιτιολογημένα ότι η έκτιση μέρους της ποινής αρκεί για να αποτραπεί η τέλεση νέων αξιόποινων πράξεων. Ετσι, έχει τη δυνατότητα να διατάξει:

α/ Την πραγματική έκτιση μέρους της ποινής που δεν μπορεί να είναι κατώτερη του 1/5, ούτε ανώτερη των 2/5.
β/ Την αναστολή του υπολοίπου της ποινής.

Τα αδικήματα για τα οποία επιβάλλονται αυτές οι ποινές είναι παραβάσεις της πολεοδομικής νομοθεσίας κατά την ανέγερση οικοδομών ή μετατροπή της πιλοτής πολυκατοικίας σε κατοικήσιμο χώρο, της πλαστογραφίας, της απάτης, της κλοπής κ.λπ. Από την άλλη πλευρά, το ανώτατο όριο κάθειρξης για τα κακουργήματα αυξήθηκε από τα 15 στα 20 έτη. Κατά συνέπεια, η ποινή της κάθειρξης μπορεί να φτάσει πλέον έως τα 20 έτη, ενώ αυξήθηκε στα 25 έτη (από 20) το όριο της κάθειρξης επί συρροής κακουργημάτων και η μέγιστη ποινή της πρόσκαιρης κάθειρξης αυξήθηκε από τα 15 στα 20 έτη για όλα τα κακουργήματα. Η ποινή δε για συρροή πλημμελημάτων αυξήθηκε στα 10 από τα 8 έτη που ίσχυε.

Με την αύξηση του μέγιστου ορίου κάθειρξης στα 20 έτη συμπαρασύρεται προς το αυστηρότερο και ο χρόνος για την υφ’ όρον απόλυση (δηλαδή, αυξάνεται χρόνος παραμονής στη φυλακή).

2. Χρηματικές ποινές, μετατροπή σε χρήμα

Τα δικαστήρια εκτός από τις ποινές φυλάκισης μπορούν να επιβάλλουν και χρηματικές ποινές ανάλογα με τον βαθμό του αδικήματος που έχει διαπραχθεί, δηλαδή αν πρόκειται για πλημμέλημα ή κακούργημα. Σύμφωνα με τις νέες διατάξεις, η χρηματική ποινή δεν μπορεί να είναι: α) κατώτερη από 300 ευρώ και ανώτερη από 40.000 ευρώ για τα πλημμελήματα και β) κατώτερη από 5.000 ευρώ και ανώτερη από 120.000 ευρώ για τα κακουργήματα. Σε περίπτωση θανάτου του καταδικασθέντος διαγράφεται η χρηματική ποινή και σε καμία περίπτωση δεν διεκδικείται από τους κληρονόμους του.

Με τον νέο Ποινικό Κώδικα τροποποιήθηκε και ο δαιδαλώδης τρόπος που ίσχυε για τη μετατροπή των ποινών φυλάκισης σε χρήμα. Πλέον, κάθε ποινή φυλάκισης μέχρι 2 έτη, εφόσον κριθεί από το δικαστήριο, μετατρέπεται σε χρηματική ποινή, υπολογίζοντας τη μετατροπή για κάθε μέρα από 10 έως 100 ευρώ.

Αν ο καταδικασθείς αδυνατεί να καταβάλει αμέσως το σύνολο της χρηματικής ποινής, το δικαστήριο αυτεπάγγελτα καθορίζει προθεσμία -όχι μεγαλύτερη από 3 έτη- ώστε μέσα σε αυτήν να καταβάλει σε δόσεις ή εφάπαξ το ποσό της μετατροπής της ποινής.

3. Κλοπές και ρευματοκλοπές

Φυλάκιση μέχρι ένα έτος και χρηματική ποινή από 300 ευρώ και πάνω σε δράστες κλοπής κινητών πραγμάτων προκειμένου να τα ιδιοποιηθούν, όπως είναι πορτοφόλια, τσάντες, κινητά τηλέφωνα, ποδήλατα, μηχανάκια, φορητοί υπολογιστές κ.λπ. Αν το αντικείμενο της κλοπής είναι ιδιαίτερα μεγάλης αξίας, όπως είναι χρυσαφικά, περιεχόμενο χρηματοκιβωτίου κ.λπ., το κατώτερο ύψος φυλάκισης είναι το ένα έτος και παράλληλα επιβάλλεται χρηματική ποινή. Οι ίδιες ποινές προβλέπονται και για τις περιπτώσεις ρευματοκλοπής ή κλοπής κάθε άλλης μορφής ενέργειας.

4. Ενδοοικογενειακή βία

Τα τελευταία χρόνια τα κρούσματα ενδοοικογενειακής βίας παρουσιάζουν ραγδαία αύξηση - ειδικά το διάστημα εγκλεισμού λόγω του COVID-19 χτύπησαν κόκκινο. Σύμφωνα με τις νέες διατάξεις, διπλασιάζονται οι ποινές σε περίπτωση που το αδίκημα τελείται ενώπιον ανηλίκου, ενώ διευρύνεται η έννοια της οικογένειας ως προς τα μέλη της και εντάσσονται, μεταξύ των άλλων, οι μόνιμοι σύντροφοι και τα παιδιά τους.

Στις διακεκριμένες περιπτώσεις ενδοοικογενειακής σωματικής βλάβης (τραυματισμούς από χειροδικία, αιχμηρά ή άλλα αντικείμενα) προβλέπεται ποινή φυλάκισης τουλάχιστον 2 ετών και σε περίπτωση που ο τραυματισμός γίνεται ενώπιον ανήλικου μέλους της οικογένειας η ποινή αυξάνεται τουλάχιστον στα 3 έτη.

Το μέλος της οικογένειας το οποίο προξενεί σε άλλο μέλος ελαφρά σωματική κάκωση ή βλάβη της υγείας του τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον ενός έτους και αν η βλάβη είναι βαριά και η ζωή του θύματος τίθεται σε κίνδυνο, η ποινή αυξάνεται κατά ένα έτος. Αν υπάρξει βαριά σωματική ή διανοητική πάθηση του θύματος ή επέλθει σοβαρή ψυχική βλάβη, τότε στην περίπτωση αυτή επιβάλλεται κάθειρξη μέχρι 10 ετών.

Την ίδια στιγμή, εφόσον μέλος της οικογένειας προσβάλλει την αξιοπρέπεια άλλου μέλους της, με ιδιαίτερα ταπεινωτικό λόγο ή έργο που ανάγεται στη γενετήσια ζωή του, τιμωρείται με φυλάκιση μέχρι 2 ετών. Το αδίκημα της εξύβρισης επεκτείνεται και στον τομέα της ενδοοικογενειακής βίας.

Σύμφωνα με το παλαιό νομοθετικό πλαίσιο, όποιος προσέβαλε την τιμή άλλου με λόγο ή έργο ή με οποιονδήποτε άλλον τρόπο ή μέσω Διαδικτύου τιμωρούνταν με φυλάκιση έως 6 μηνών ή χρηματική ποινή. Τώρα, επιπρόσθετα προβλέπεται ότι αν η προσβολή-εξύβριση υλοποιηθεί μέσα στο οικογενειακό περιβάλλον ή ανάγεται στη σφαίρα του ιδιωτικού βίου, τότε επιβάλλεται φυλάκιση έως 2 έτη ή χρηματική ποινή.

5. Εμπρησμοί δασών

Οι ποινές που επιβάλλονται κυμαίνονται από 10 χρόνια μέχρι και ισόβια σε περίπτωση θανάτου ανθρώπου. Το ποινικό πλαίσιο για εμπρησμό δάσους ή για όποιον προκαλέσει πυρκαγιά σε δάσος ή έκταση που έχει κηρυχθεί αναδασωτέα αυστηροποιήθηκε στο έπακρο και για την ποινή που θα επιβληθεί στην περίπτωση αυτή δεν προβλέπεται δυνατότητα αναστολής ή μετατροπή της ποινής, ενώ παράλληλα προστέθηκε ειδικό άρθρο για τη δήμευση της περιουσίας των εμπρηστών.

Οι ποινές που προβλέπονται για τους εμπρηστές είναι:

α/ Ισόβια κάθειρξη αν υπάρξει θάνατος ανθρώπου.
β/ Κάθειρξη έως 10 έτη και χρηματική ποινή.
γ/ Κάθειρξη έως 10 έτη και χρηματική ποινή αν κινδυνεύσει άνθρωπος.
δ/ Κάθειρξη τουλάχιστον 10 ετών και χρηματική ποινή αν προκάλεσε σημαντική βλάβη σε εγκαταστάσεις κοινής ωφέλειας ή υπήρξε βαριά σωματική βλάβη ανθρώπου ή η φωτιά εξαπλώθηκε σε μεγάλη έκταση ή υπήρξε ευρεία ρύπανση ή ευρεία οικολογική και περιβαλλοντική καταστροφή.

Επισημαίνεται ότι σύμφωνα με το ισχύον πλαίσιο για τους εμπρησμούς και τις φωτιές σε δασικές εκτάσεις οι ποινές κάθειρξης που προβλέπονταν κυμαίνονται από 8 έως 10 έτη. Σε φυλάκιση τουλάχιστον ενός έτους και χρηματική ποινή τιμωρείται όποιος σε δάσος ή σε απόσταση 300 μέτρων από δασική έκταση ή σε πάρκα και άλση ανάψει φωτιά για μπάρμπεκιου ή χρησιμοποιεί ηλεκτρόλυση ή ρίχνει βεγγαλικά ή χρησιμοποιεί γενικά συσκευές που προκαλούν σπινθήρα.

Ακόμη, όποιος κατασκευάζει, προμηθεύεται ή κατέχει εμπρηστικές ύλες που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για πρόκληση και εξάπλωση δασικής πυρκαγιάς τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον 3 ετών και χρηματική ποινή. Αν οι εμπρηστικές ύλες κατασκευάζονται μέσα σε δάσος ή σε ακτίνα 300 μέτρων από αυτό και ο δείκτης επικινδυνότητας, σύμφωνα με τα δεδομένα της Πολιτικής Προστασίας, είναι υψηλός ή σε κατάσταση συναγερμού, τότε η ποινή αυξάνεται σε κάθειρξη έως 8 έτη και χρηματική ποινή. Μάλιστα, οι ποινές αυτές δεν αναστέλλονται, ούτε μετατρέπονται με κανέναν τρόπο σε χρηματικές κ.λπ.

Τέλος, όποιος συλληφθεί για εμπρησμό σε δάσος ή για απόπειρα εμπρησμού, είτε από πρόθεση είτε από αμέλεια, και από τη φωτιά προκληθεί θάνατος ή βαριά σωματική βλάβη ή η φωτιά εξαπλωθεί σε μεγάλη έκταση, τότε δημεύεται η περιουσία του εμπρηστή δράστη ή των εμπρηστών δραστών.

6. Παραβίαση κόκκινου

Αλλάζουν όλα για τους οδηγούς που παραβιάζουν τον κόκκινο σηματοδότη ή κάνουν κόντρες στις παραλιακές λεωφόρους ή κάνουν για φιγούρα επικίνδυνους ελιγμούς ή σούζες με τις μοτοσικλέτες ή μπαίνουν σε Λωρίδα Εκτακτης Ανάγκης (ΛΕΑ), προκαλώντας ζημιές σε άλλα αυτοκίνητα ή βαριά σωματική βλάβη ή απώλεια ζωής. Αυτοί οι οδηγοί διατρέχουν κίνδυνο να βρεθούν πίσω από τα κάγκελα των φυλακών, ενώ αντιμετωπίζουν ακόμη και ισόβια κάθειρξη.

Σύμφωνα με το άρθρο 45 του νέου Ποινικού Κώδικα, όποιος οδηγός έχει καταναλώσει αλκοόλ ή έχει κάνει χρήση ναρκωτικών ουσιών, ή έχει σωματική ή πνευματική εξάντληση, ή οδηγεί όχημα σε εθνικές ή περιφερειακές οδούς αντίστροφα στο ρεύμα ή σε πεζόδρομους, πεζοδρόμια ή πλατείες, ή οδηγεί όχημα που είναι τεχνικά ανασφαλές ή είναι με ανασφαλή τρόπο φορτωμένο, ή κάνει επικίνδυνους ελιγμούς, ή μετέχει σε αυτοσχέδιους αγώνες, ή οδηγεί Ι.Χ. αυτοκίνητο πάνω από το όριο ταχύτητας κατά τουλάχιστον 60 χλμ. (αν πρόκειται για λεωφορείο ή φορτηγό, κατά τουλάχιστον 30 χλμ.) και αν σε κατοικημένη περιοχή τρέχει πάνω από το όριο κατά 40 χλμ. ή οδηγεί αυτοκίνητο στη ΛΕΑ ή παραβιάζει ερυθρό σηματοδότη, τιμωρείται με:

α/ Φυλάκιση έως 3 έτη αν προκαλέσει ζημιές σε άλλο όχημα ή ξένη περιουσία (πέσει πάνω σε κατάστημα, περίπτερο κ.λπ.).
β/ Φυλάκιση τουλάχιστον 1 έτους αν προκύψει κίνδυνος για άνθρωπο.
γ/ Κάθειρξη έως 10 έτη αν προκαλέσει βαριά σωματική βλάβη ή σημαντική βλάβη σε κοινωφελείς εγκαταστάσεις.
δ/ Κάθειρξη τουλάχιστον 10 ετών αν επέλθει θάνατος, ενώ αν προκληθεί θάνατος μεγάλου αριθμού ανθρώπων, μπορεί να επιβληθεί ακόμη και ισόβια κάθειρξη.

Η ισόβια κάθειρξη θα επιβάλλεται σε περιπτώσεις όπως αυτή με το λεωφορείο που μετέφερε μαθητές και συγκρούστηκε στο ύψος των Τεμπών στις 13 Απριλίου του 2003 με φορτηγό και έχασαν τη ζωή τους 21 μαθητές και τραυματίστηκαν 35. Τώρα, σε περίπτωση κατά την οποία οδηγός από αμέλεια σκοτώσει άνθρωπο τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον 2 ετών, ενώ με τον παλαιό Ποινικό Κώδικα προβλεπόταν φυλάκιση 3 μηνών.

Ωστόσο, προστέθηκε νέα παράγραφος που δίνει τη δυνατότητα στους δικαστές να απαλλάξουν τον υπαίτιο από κάθε ποινή «αν πεισθούν ότι λόγω της ψυχικής οδύνης που υπέστη από τις συνέπειες της πράξης του δεν χρειάζεται να υποβληθεί σε ποινή».

7. Εξύβριση - Συκοφαντική δυσφήμηση

Ποινές από 3 μήνες μέχρι 2 χρόνια προβλέπονται για όσους προσβάλλουν την τιμή άλλου, ή παρουσία τρίτου προσώπου ισχυρίζονται ή διαδίδουν για κάποιον άλλον εν γνώσει τους ψευδές γεγονός που μπορεί να βλάψει την τιμή ή την υπόληψή του. Οποιος προσβάλλει την τιμή άλλου με λόγο ή με έργο ή με οποιονδήποτε άλλον τρόπο, τιμωρείται με φυλάκιση έως 6 μηνών ή χρηματική ποινή.

Και αν αυτό γίνει σε δημόσιο χώρο ή μέσω του Διαδικτύου, τότε η φυλάκιση αυξάνεται ακόμη και έως 1 έτος ή χρηματική ποινή. Σε περίπτωση που η προσβολή ανάγεται σε σχέσεις του ιδιωτικού ή του οικογενειακού βίου, διπλασιάζεται το ύψος της φυλάκισης και φτάνει έως τα 2 έτη ή χρηματική ποινή. Από την άλλη πλευρά, όποιος με οποιονδήποτε τρόπο παρουσία τρίτου προσώπου ισχυρίζεται ή διαδίδει για κάποιον άλλον εν γνώσει του ψευδές γεγονός που μπορεί να βλάψει την τιμή ή την υπόληψη του άλλου, τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον 3 μηνών και χρηματική ποινή.

Αν αυτό γίνει δημόσια ή μέσω του Διαδικτύου, η προβλεπόμενη ποινή φυλάκισης διπλασιάζεται στους 6 μήνες και επιπλέον επιβάλλεται χρηματική ποινή.

8. Πορνογραφία ανηλίκων

Κάθειρξη σε όποιον εξωθεί ή παρασύρει ανήλικο προκειμένου να συμμετάσχει σε πορνογραφικές παραστάσεις ή τις διοργανώνει. Ποινές από 1 έως 5 έτη προβλέπονται όμως και για όσους βλέπουν ταινίες πορνό με ανήλικα παιδιά.

Η παγκόσμια διαδικτυακή αύξηση της παράνομης παιδικής πορνογραφίας οδήγησε το υπουργείο Δικαιοσύνης στην επικαιροποίηση του Ποινικού Κώδικα στο κεφάλαιο αυτό, λαμβάνοντας υπόψη και τα ευρωπαϊκά δεδομένα για την προστασία των ανήλικων θυμάτων.

Σύμφωνα με τη νέα διάταξη του Ποινικού Κώδικα, όποιος εξωθεί ή παρασύρει ανήλικο προκειμένου να συμμετάσχει σε πορνογραφικές παραστάσεις ή διοργανώνει αυτές, τιμωρείται:

α/ Αν ανήλικος δεν έχει συμπληρώσει τα 12 έτη, με κάθειρξη.
β/ Αν ο ανήλικος έχει συμπληρώσει τα 12 αλλά όχι τα 14 έτη, με κάθειρξη έως 10 έτη.
γ/ Αν ο ανήλικος έχει συμπληρώσει τα 14 έτη, με φυλάκιση τουλάχιστον 2 ετών.

Οι ποινές για όσους παρακολουθούν πορνογραφικές ταινίες με ανήλικα παιδιά κυμαίνονται από 1 έως 5 έτη, ανάλογα με την ηλικία των παιδιών.

Ο νέος Ποινικός Κώδικας προβλέπει, σύμφωνα με την ευρωπαϊκή νομοθεσία, την έννοια της παιδικής πορνογραφίας και τα τεχνικά μέσα-υλικά που χρησιμοποιούνται έτσι ώστε να περιορίσει τα «παράθυρα» που μπορούν να επικαλεστούν οι δικηγόροι των εμπλεκόμενων παραγωγών και θεατών παιδικών ταινιών πορνό για να απαλλαγούν από την κατηγορία που τους αποδίδεται.

9. «Φακελάκια» - Δωροληψία

Βαριές είναι οι ποινές για τα «φακελάκια» γιατρών του ΕΣΥ, υπαλλήλων της Πολεοδομίας, των ΔΟΥ, των τελωνείων κ.λπ. Συγκεκριμένα, «ο υπάλληλος ο οποίος ζητεί ή λαμβάνει, άμεσα ή μέσω τρίτου, για τον εαυτό του ή για άλλον, οποιασδήποτε φύσης αθέμιτο ωφέλημα ανεξαρτήτως αξίας ή αποδέχεται την υπόσχεση παροχής τέτοιου ωφελήματος για ενέργεια ή παράλειψή του σε σχέση με την άσκηση των καθηκόντων του, μελλοντική ή ήδη τελειωμένη, τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον 1 έτους και χρηματική ποινή από 5.000 έως 50.000 ευρώ».

Αν ο υπάλληλος ζητάει «φακελάκια» κατ’ επανάληψη (κατ’ επάγγελμα και συνήθεια), τότε η ποινή της φυλάκισης θα είναι τουλάχιστον 3 έτη και η χρηματική ποινή από 10.000 έως 100.000 ευρώ. Εφόσον ο υπάλληλος που πάρει το «φακελάκι» δεν ενεργήσει ή παραλείψει τα καθήκοντά του, στην περίπτωση αυτή η προβλεπόμενη ποινή είναι κάθειρξη 10 ετών και χρηματική ποινή από 50.000 έως 300.000 ευρώ - και αν αυτό γίνεται κατ’ επάγγελμα, απειλείται με κάθειρξη άνω των 10 ετών και χρηματική ποινή από 100.000 έως 2 εκατ. ευρώ.

Το ύψος των ποινών αυτών περιλαμβάνει και τις περιπτώσεις δωροληψίας υπαλλήλων, οι οποίοι είναι επιθεωρητές ή προϊστάμενοι υπηρεσιών ή πρόσωπα που έχουν την εξουσιοδότηση να λαμβάνουν αποφάσεις, είτε στην Ελλάδα είτε σε οργανισμούς της Ευρωπαϊκής Ενωσης, ή σε κάθε δημόσιο διεθνή ή υπερεθνικό οργανισμό ή φορέα, ανεξαρτήτως αν εδρεύει ή όχι στην Ελλάδα.

10. Χρέη στο Δημόσιο

Οι ποινές φυλάκισης κλιμακώνονται ανάλογα με το ύψος της οφειλής από 1 έτος για χρέος πάνω από 100.000 ευρώ και 3 χρόνια φυλάκιση όταν το χρέος υπερβαίνει τις 200.000 ευρώ. Φυλάκιση και πρόστιμα περιμένουν όσους αδιαφορούν να καταβάλλουν στη ΔΟΥ βεβαιωμένους φόρους ή τέλη προς τους ΟΤΑ και τους άλλους οργανισμούς του ευρύτερου δημόσιου τομέα για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο των 4 μηνών.
Οι προβλεπόμενες ποινές φυλάκισης κλιμακώνονται ανάλογα με το ύψος της οφειλής - και ειδικότερα:

α/ Τουλάχιστον ένα έτος φυλάκισης εφόσον το συνολικό χρέος από κάθε αιτία, συμπεριλαμβανομένων των κάθε είδους τόκων ή προσαυξήσεων και επιβαρύνσεων, υπερβαίνει το ποσό των 100.000 ευρώ.
β/ Τριών τουλάχιστον ετών φυλάκισης εφόσον το συνολικό χρέος υπερβαίνει το ποσό των 200.000 ευρώ.

11/ Βία σε σχολεία και νοσοκομεία

Σύμφωνα με τις νέες διατάξεις, όποιος εισέρχεται σε δοµές παροχής υπηρεσιών υγείας και φωνάζει ή υβρίζει τους γιατρούς, το νοσηλευτικό προσωπικό (νοσοκόμες κ.λπ.), υπαλλήλους ή ασθενείς και διαταράσσει τη λειτουργία της ιατρικής μονάδας τιμωρείται µε ποινή φυλάκισης τουλάχιστον ενός έτους και χρηματική ποινή.

Αν υπάρξει και περιστατικό βιαιοπραγίας (χειροδικία, σπρωξίματα κ.λπ.), τότε η ποινή φυλάκισης διπλασιάζεται τουλάχιστον στα 2 έτη και επιβάλλεται χρηματική ποινή. Αντιμέτωποι με τις ίδιες ποινές θα είναι και όσοι εισέρχονται σε χώρο Πρωτοβάθμιας ή Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης και µε οποιονδήποτε τρόπο, ιδίως µε φωνές, θόρυβο, ύβρεις ή απειλές κατά των εκπαιδευτικών, εργαζοµένων, υπαλλήλων ή µαθητών, διαταράσσουν τη λειτουργία της σχολικής μονάδας.

12. Φθορά ξένης ιδιοκτησίας

Ποινή φυλάκισης έως 2 έτη ή χρηματική ποινή σε όποιον καταστρέφει ή προκαλεί ζημία (ολική ή μερική) σε ξένη ιδιοκτησία, όπως είναι σε αυτοκίνητο, περίφραξη οικοπέδου, ασανσέρ κ.λπ., που έχει ως αποτέλεσμα να μην μπορεί να χρησιμοποιηθεί. Αν το αντικείμενο που υπέστη τη φθορά είναι μικρής αξίας ή η ζημία που προκλήθηκε είναι ελαφριά, επιβάλλεται από τα δικαστήρια χρηματική ποινή ή παροχή κοινωφελούς εργασίας.Αντίθετα, αν το αντικείμενο που δέχθηκε τη φθορά είναι ιδιαίτερα μεγάλης αξίας ή τοποθετημένο σε δημόσιο χώρο (π.χ. αγάλματα, προτομές, πινακίδες σήμανσης), τότε στην περίπτωση αυτή προβλέπεται φυλάκιση τουλάχιστον ενός έτους και χρηματική ποινή.

13. Μη καταβολή διατροφής

Φυλάκιση μέχρι ένα έτος ή χρηματική ποινή για μη καταβολή διατροφής. Επαναφέρεται το αυτεπάγγελτο της δίωξης για όσους αρνούνται να καταβάλουν τη διατροφή που έχει επιδικαστεί (προσωρινά ή μόνιμα) από τα δικαστήρια προς την πρώην σύζυγο ή τον σύζυγο και τα παιδιά τους. Κατά συνέπεια, όποιος πλέον δεν καταβάλλει το ποσό της διατροφής επαπειλείται με φυλάκιση μέχρι ένα έτος ή χρηματική ποινή. Με το παλαιό καθεστώς για τη δίωξη απαιτείτο να κατατεθεί μήνυση.

Φωτογραφίες: Eurokinisi