Πώς έλιωσαν οι «πάγοι» για κυβέρνηση και Εκκλησία - Το παρασκήνιο της συμφωνίας στο Δήλεσι
28.05.202417:21
Η τρικυμία που προκάλεσε ανάμεσα σε κυβέρνηση και Ιεραρχία το νομοσχέδιο για τον γάμο των ομοφύλων ανήκει στο παρελθόν - Η μετριοπαθής στάση του Αρχιεπισκόπου και οι χειρισμοί του πρωθυπουργού επανέφεραν τη νηνεμία - Τα πρόσωπα κλειδιά που συνέβαλαν στην εκτόνωση της κατάστασης
Πριν από λίγες ημέρες, ο Κυριάκος Μητσοτάκης περνούσε μετά από καιρό την πόρτα της Ιεράς Μητρόπολης Θεσσαλονίκης για το πρώτο του τετ α τετ με τον νέο Μητροπολίτη της συμπρωτεύουσας Φιλόθεο.
Ο κ. Φιλόθεος ανήκει στη νέα γενιά ιεραρχών και θεωρείται από τα αγαπημένα «παιδιά» του Αρχιεπισκόπου Ιερωνύμου, ο οποίος και ενέκρινε τον εκεί διορισμό του. Μετριοπαθής και με λόγο νηφάλιο και συνάμα σύγχρονο, ο κ. Φιλόθεος έχει κάνει θετική αίσθηση στην πόλη, αλλά και στον πρωθυπουργό, ο οποίος, όπως αναφέρουν άνθρωποι που γνωρίζουν στο «ΘΕΜΑ», έχει ιδιαίτερη εκτίμηση για το πρόσωπό του, ομοίως και για τον έτερο της νεότερης γενιάς Μητροπολίτη Νέας Ιωνίας Γαβριήλ.
Η συζήτηση των δύο ανδρών, σύμφωνα με παρισταμένους, ήταν αναγνωριστική αλλά άκρως φιλική. Και οι δύο συμφώνησαν ότι, παρά τις επιμέρους διαφωνίες που υπάρχουν, η Πολιτεία και η Εκκλησία πρέπει να συνεργαστούν και να αλληλοϋποστηριχθούν για θέματα κοινού ενδιαφέροντος, όπως για την κοινωνική μέριμνα.
Και ο κ. Μητσοτάκης, άλλωστε, επεσήμανε σε αυτή τη συνάντηση ότι ο ρόλος της Εκκλησίας στο σκέλος της κοινωνικής πρόνοιας είναι ανεκτίμητος, ενώ επανέλαβε ότι τυχόν συνταγματικές τροποποιήσεις δεν θα περιλαμβάνουν τη θέση της Εκκλησίας. Το θέμα της ισότητας στον πολιτικό γάμο δεν υπήρξε στη συζήτηση, σύμφωνα με πηγές.
Πώς έλιωσαν οι «πάγοι»
Η σχέση της κυβέρνησης με την Εκκλησία, πάντως, μόνο ανέφελη δεν ήταν όλους τους προηγούμενους μήνες. Η υπόθεση του γάμου των ομόφυλων ζευγαριών λειτούργησε ως «τορπίλη» και ο Αρχιεπίσκοπος αναγκάστηκε να κάνει ασκήσεις ισορροπίας εντός της Ιεραρχίας, προκειμένου και να εκφράσει τις θέσεις της Εκκλησίας και να μη διαταράξει πλήρως τις σχέσεις της με την Πολιτεία. Και ο κ. Μητσοτάκης, όμως, πήρε ένα μεγάλο πολιτικό ρίσκο, ρυθμίζοντας ένα ζήτημα που αφορούσε μεν λίγους, αλλά προσέδιδε έναν πολιτικό συμβολισμό ως προς τα κοινωνικά δικαιώματα.
Ανθρωποι που γνωρίζουν καλά τα δεδομένα, περιγράφουν στο «ΘΕΜΑ» το ιστορικό. Λίγο πριν το γύρισμα του χρόνου, μεταξύ Νοεμβρίου και Δεκεμβρίου, όταν η συζήτηση για το ζήτημα του γάμου είχε ανάψει, ο Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος είχε μείνει με την εντύπωση ότι το ζήτημα θα έρθει μεν προς συζήτηση και ψήφιση, αλλά μετά τις ευρωεκλογές του Ιουνίου.
Εκείνη την περίοδο, ομολογουμένως, αυτή ήταν και η κυρίαρχη τάση στο Μέγαρο Μαξίμου. Στις διακοπές των Χριστουγέννων, όμως, και με βάση δημοσκοπικά ευρήματα και αναλύσεις του συμβούλου της κυβέρνησης Σταν Γκρίνμπεργκ, πρωθυπουργικοί συνεργάτες που ήταν υπέρ της άμεσης ρύθμισης επιχειρηματολόγησαν στον κ. Μητσοτάκη, λέγοντας ότι μια άμεση νομοθέτηση και θα κλείσει το ζήτημα και δεν θα παραγάγει πολιτικά αποτελέσματα στις ευρωεκλογές, καθώς το θέμα δεν θεωρείται «ταυτοτικό» και θα ξεπεραστεί από άλλα γεγονότα.
Ο κ. Μητσοτάκης υιοθέτησε εν τέλει αυτή την εισήγηση και στο μυστικό ραντεβού που έγινε με τον κ. Ιερώνυμο στα γραφεία της Αρχιεπισκοπής, αμέσως μετά τα Φώτα, τέθηκαν όλα επί τάπητος. Οι δυο τους διαφώνησαν…οριζοντίως και καθέτως.
Ο κ. Μητσοτάκης επιχειρηματολόγησε υπέρ της αναγκαιότητας της ρύθμισης, ο κ. Ιερώνυμος εξήγησε με ενάργεια τις εκκλησιαστικές θέσεις. Γνώστες της συζήτησης αναφέρουν ότι οι τόνοι δεν ανέβηκαν, καβγάς δεν υπήρξε, αλλά το ρήγμα ήταν βαθύ.
Η συνέχεια είναι γνωστή. Ο κ. Μητσοτάκης επιχείρησε να «ζυμώσει» το ίδιο του το κόμμα, προκειμένου η Ν.Δ. να υπερβεί τις 100 ψήφους «γαλάζιων» βουλευτών, με τα γνωστά «φροντιστήρια» που διοργανώθηκαν, με τις τηλεοπτικές κάμερες έξω από τα γραφεία της οδού Πειραιώς έτοιμες για μια «πύρινη» δήλωση ή μια αιφνιδιαστική μεταστροφή άποψης. Συνεργάτες του, παράλληλα, αποδύθηκαν σε επιχείρηση πειθούς στο παρασκήνιο, ενώ και ο ίδιος έκανε ραντεβού με προβληματισμένους βουλευτές.
Ο Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος, από την άλλη, συγκάλεσε την Ιεραρχία και αντέδρασε ηχηρά μεν, αλλά με νηφαλιότητα, απαιτώντας από τα μέλη της Ιεραρχίας ομοφωνία στη στάση της Εκκλησίας και «ξορκίζοντας» τις λαοσυνάξεις, για τις οποίες κάποιοι μητροπολίτες ήδη «ζεσταίνονταν». Αλλωστε, ο κ. Ιερώνυμος και από εποχής Χριστόδουλου δεν ήταν φανατικός υπέρμαχος αυτής της μορφής διεκδίκησης.
Ο νόμος για την ισότητα στον γάμο προκάλεσε πρόσκαιρη κρίση στις σχέσεις Εκκλησίας - κυβέρνησης
Το πάρτυ στο «By The Glass»
Υπήρξε, βεβαίως, μια καίρια στιγμή. Μετά την ψήφιση του νομοσχεδίου, υπουργοί και βουλευτές συγκεντρώθηκαν στο wine bar «By The Glass», δίπλα στη Ρωσική Εκκλησία, για να γιορτάσουν το γεγονός και η Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου έδωσε το «παρών». Ο Αρχιεπίσκοπος εξεμάνη και θεώρησε ότι η πρώτη πολίτης της χώρας δεν θα έπρεπε σε καμία περίπτωση να εμφανίζεται πανηγυρίζουσα για ένα θέμα που δίχασε (τουλάχιστον) την κοινή γνώμη.
Ο Αρχιεπίσκοπος δεν πήγε στο Προεδρικό Μέγαρο για το καθιερωμένο γεύμα την Κυριακή της Ορθοδοξίας, ενώ διοργάνωσε και τη λειτουργία της ημέρας κεκλεισμένων των θυρών στη Μονή Πετράκη, όχι στη Μητρόπολη. Επίσης, μετά την ψήφιση του νομοσχεδίου και για καιρό δεν δέχθηκε στο γραφείο του πολιτικό πρόσωπο, ούτε καν εν ενεργεία υπουργό.
«Σε κάθε περίπτωση δεν είναι επινίκια για έναν νόμο. Είναι μια εμβληματική ρύθμιση που αφορά το δικαίωμα μιας ομάδας συμπολιτών μας να έχει τα ίδια δικαιώματα με όλους εμάς και μάλιστα δικαιώματα και στα παιδιά. Σαράντα σχεδόν χρόνια ως δικαστής και τέσσερα χρόνια που συμπληρώνω ως Πρόεδρος της Δημοκρατίας νομίζω έχω δείξει την ευαισθησία μου στα ανθρώπινα δικαιώματα και στην καθολική απόλαυσή τους από όλους τους πολίτες. Αυτό που δεν δέχομαι είναι ότι όποιος επιδιώκει μια συμπεριληπτική κοινωνία, μπορεί να διχάσει», είχε απαντήσει για την επίμαχη εκδήλωση η κυρία Σακελλαροπούλου, μερικές ημέρες μετά, μιλώντας στον Σταύρο Θεοδωράκη και τους «Πρωταγωνιστές».
Οι αρχιτέκτονες της επαναπροσέγγισης
Επειδή η φύση απεχθάνεται τα κενά, πάντως, ήταν σαφές ότι η Πολιτεία και η Εκκλησία δεν θα μπορούσαν να μείνουν διά μακρόν σε πολεμικό κλίμα. Ετσι, με το Πάσχα να πλησιάζει, άρχισε να τίθεται το ερώτημα αν η παρουσία υπουργών και βουλευτών σε ιερούς ναούς θα οδηγούσε σε «παρατράγουδα». Η συζήτηση κορυφώθηκε με το χαστούκι που δέχθηκε η βουλευτής της Ν.Δ. Αγγελική Δεληκάρη από μία πρώην υποψήφια βουλευτή της ΝΙΚΗΣ μέσα σε εκκλησία της Καβάλας, με αφορμή την υπερψήφιση από μέρους της του επίμαχου νομοσχεδίου.
Σε αυτό «τόκισε» ο Κυριάκος Βελόπουλος, ο οποίος κάλεσε τους βουλευτές και τους υπουργούς της κυβέρνησης να μην πάνε στις εκκλησίες το Πάσχα για να «μην προκαλέσουν τους πιστούς».
Σύμφωνα με τους καλά γνωρίζοντες, στον άξονα κυβέρνησης - Αρχιεπισκοπής κάποια πρόσωπα έπαιξαν κομβικό ρόλο προκειμένου οι σχέσεις των δύο πλευρών να εξομαλυνθούν και να αποφευχθεί η συνέχιση του δράματος. Από κυβερνητικής μεριάς, καίριας σημασίας ήταν η παρέμβαση του επί σειρά ετών γενικού γραμματέα Θρησκευμάτων Γιώργου Καλαντζή, ο οποίος βρίσκεται σε αυτή τη θέση αδιάλειπτα από το 2011.
Από μέρους της Αρχιεπισκοπής, ο «πόλος» συζήτησης και εκτόνωσης ήταν ο διευθυντής του γραφείου Τύπου της Αρχιεπισκοπής και εξ απορρήτων του κ. Ιερώνυμου Χάρης Κονιδάρης, ο οποίος γνωρίζει διαχρονικά και τον πρωθυπουργό λόγω της μικρής ηλικιακής διαφοράς και της σύμπτωσής τους στο Κολλέγιο Αθηνών. Από ένα σημείο και μετά, αλλά με καίριο ρόλο, στην εξίσωση μπήκε και ο έμπιστος του Κυριάκου Μητσοτάκη Χρήστος Ζωγράφος, ο οποίος το επόμενο διάστημα αναμένεται να αναλάβει τα καθήκοντα του διευθυντή του γραφείου Τύπου του πρωθυπουργού αντί του Δημήτρη Τσιόδρα.
Την πρωτοβουλία από μεριάς Πολιτείας πήρε ο κ. Καλαντζής, ο οποίος έχει σταθερό δίαυλο με τον κ. Κονιδάρη. Στις διαβουλεύσεις που ακολούθησαν, εξετάστηκαν διάφορες επιλογές για μια κοινή εμφάνιση Μητσοτάκη - Ιερώνυμου και προκρίθηκε η λύση μιας «ουδέτερης» τοποθεσίας, η οποία, όμως, είχε ισχυρούς συμβολισμούς.
Ο λόγος για τις δομές της Εκκλησίας στο Δήλεσι της Βοιωτίας, τις οποίες είχε ξεκινήσει ο κ. Ιερώνυμος ως μητροπολίτης της περιοχής, με αποτέλεσμα οι δύο άνδρες να επισκεφθούν έναν παιδικό σταθμό και το Γεροντολογικό Κέντρο. Το νερό είχε μπει και πάλι στο αυλάκι, με τους δύο άνδρες τότε να «στήνουν» αρκετά πηγαδάκια, με «ενδιάμεσο» τον Μητροπολίτη Φθιώτιδας Συμεών, στενό συνεργάτη του κ. Ιερώνυμου στην Ιεραρχία.
Τότε, ο κ. Ιερώνυμος είχε κάνει νύξη στον κ. Μητσοτάκη για την προσέγγιση που επέλεξε στο θέμα του γάμου των ομόφυλων ζευγαριών, οι δυο τους όμως συμφώνησαν ότι το μείζον ήταν να προχωρήσουν μπροστά. Μάλιστα, ο κ. Μητσοτάκης ανταποκρίθηκε στην πρόσκληση και έδωσε το «παρών» τη Μεγάλη Πέμπτη, στην Ακολουθία των Αγίων Παθών και στην ανάγνωση αποσπασμάτων από τα 12 Ευαγγέλια από τον Αρχιεπίσκοπο.
Η υποψηφιότητα Μπελέρη
Πρέπει να σημειωθεί, πάντως, ότι μια ενδιαφέρουσα χειρονομία του κ. Ιερώνυμου, η οποία κατέδειξε και την εκτόνωση της έντασης, ήταν η υποδοχή του γιου του Φρέντι Μπελέρη, Πέτρου Μπελέρη, στο γραφείο του στην Αρχιεπισκοπή, την επομένη της ανακοίνωσης της υποψηφιότητάς του στο ευρωψηφοδέλτιο της Ν.Δ. Μάλιστα, ο κ. Ιερώνυμος εξέφρασε τη χαρά του για την υποψηφιότητα Μπελέρη, χωρίς να την εντάσσει σε στενό κομματικό πλαίσιο.
Κάπως έτσι, και με το Πάσχα να περνά χωρίς «παρατράγουδα» για όσα κυβερνητικά στελέχη εκκλησιάστηκαν, φαίνεται ότι ο δίαυλος έχει αποκατασταθεί. Είναι ενδεικτικό, παράλληλα, ότι ο κ. Μητσοτάκης, σε αρκετά σημεία των περιοδειών του, επιλέγει να βρεθεί σε ιερούς ναούς ανάβοντας ένα κερί. Το έκανε στο Αργος, το έκανε και στη Θεσσαλονίκη, όπου βρέθηκε στην εκκλησία των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης ανήμερα της γιορτής τους και συνομίλησε με πιστούς και τους ιερείς.