Αλλάζουν όλα για τις προσλήψεις στο Δημόσιο - Στη Βουλή το νομοσχέδιο για το ΑΣΕΠ

Να επιταχύνει κατά πολύ τον χρόνο έκδοσης των αποτελεσμάτων για τις προκηρύξεις μέσω ΑΣΕΠ επιχειρεί το υπουργείο Εσωτερικών, καθώς το διάστημα που μεσολαβεί από την έκδοση κάθε προκήρυξης μέχρι τον διορισμό των επιτυχόντων έχει ξεπεράσει σε ορισμένες περιπτώσεις και τα δύο χρόνια. Παρά το γεγονός ότι χιλιάδες προσλήψεις έχουν προγραμματιστεί για τη φετινή χρονιά, αλλά και τις αμέσως επόμενες, ο έλεγχος πληρότητας των φακέλων των εκατοντάδων χιλιάδων υποψηφίων από το ΑΣΕΠ έχει μπλοκάρει το σύστημα.

Αφορμή για να πατήσει το Μέγαρο Μαξίμου το κουμπί της απλοποίησης των διαδικασιών αποτέλεσε ο μεγάλος γραπτός διαγωνισμός 2Γ/2022, όπου μετείχαν εκατοντάδες χιλιάδες διαγωνιζόμενοι από όλη τη χώρα τον Μάρτιο του 2023 και ακόμη εκκρεμούν τα οριστικά αποτελέσματα. Δεν είναι τυχαίο ότι το ΑΣΕΠ υπήρξε αντικείμενο μιας από τις πρώτες συσκέψεις που πραγματοποίησε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης μετά τον ανασχηματισμό, με τον νέο υπουργό Εσωτερικών Θοδωρή Λιβάνιο και την υφυπουργό Βιβή Χαραλαμπογιάννη να έχουν αναλάβει στο εξής την πλήρη ψηφιοποίηση του συστήματος.

Παρά το γεγονός ότι οι αιτήσεις συμμετοχής στις προκηρύξεις του ΑΣΕΠ υποβάλλονται ηλεκτρονικά, η μεγάλη καθυστέρηση προκύπτει από το γεγονός ότι ο έλεγχος των δικαιολογητικών των υποψηφίων γίνεται σε δύο στάδια που περιλαμβάνουν και επικαλύψεις. Σε πρώτη φάση, το ΑΣΕΠ ελέγχει τα προσόντα που έχει δηλώσει στην αίτησή του ο υποψήφιος και αποδεικνύονται από τα προσκομισθέντα δικαιολογητικά (αν, για παράδειγμα, έχει πτυχίο Νομικής, όπως δήλωσε), προτού βγει η βαθμολογία. Στη συνέχεια, όταν πλέον κάποιος διοριστεί, ο φορέας διορισμού του καλεί τον νέο υπάλληλο να προσκομίσει όλα τα δικαιολογητικά για να ελέγξει τη γνησιότητά τους.

Θυρίδα υποψηφίου

Με τη δέσμη παρεμβάσεων που προωθεί τώρα το υπουργείο Εσωτερικών θα δημιουργηθεί μια ψηφιακή θυρίδα για κάθε υποψήφιο και τα δικαιολογητικά θα αντλούνται αυτόματα και άπαξ από όλα τα ψηφιακά μητρώα του Δημοσίου (gov.gr, e-efka, ptyxia.gov.gr), ώστε ο εκάστοτε υπάλληλος του ΑΣΕΠ να είναι βέβαιος τόσο ότι υπάρχουν όσο και ότι είναι αυθεντικά τα δικαιολογητικά του κάθε υποψηφίου.

Ενδεικτικό της αναγκαιότητας για την ψηφιακή διασύνδεση των μητρώων είναι το γεγονός ότι ένας υπάλληλος του ΑΣΕΠ μπορεί να ελέγξει μεσοσταθμικά 10 αιτήσεις με τα αντίστοιχα δικαιολογητικά τους την ημέρα, όταν ένας μεσαίος διαγωνισμός του ΑΣΕΠ μπορεί να ξεπεράσει και τις 70.000 αιτήσεις. Ενδεικτικό αυτού είναι το γεγονός ότι από το 2021 έως και τον τρέχοντα Ιούνιο το ΑΣΕΠ έχει εκδώσει 38.949 προσωρινά και οριστικά αποτελέσματα, όταν οι υποβληθείσες αιτήσεις για προκηρύξεις και διαγωνισμούς είναι υπερπολλαπλάσιες. Με τη νέα ηλεκτρονική εφαρμογή της θυρίδας, πλέον, ο εκάστοτε υποψήφιος θα εισέρχεται με κωδικούς Τaxisnet για να υποβάλει την αίτησή του για την προκήρυξη, μέσω της οποίας θα δίνει εξουσιοδότηση στο σύστημα να αναζητήσει από το gov.gr όλα τα σχετικά στοιχεία ή/και τα μοριοδοτούμενα κριτήρια, όπως πιστοποιητικά για τρίτεκνους, πολύτεκνους και ΑμεΑ.
Και αν για τα στοιχεία ταυτοπροσωπίας τα πράγματα είναι εύκολα μέσω του gov.gr, ένα από τα βασικά προβλήματα ήταν έως τώρα τα μεγάλα πανεπιστήμια.

Μπορεί να έχουν ψηφιοποιηθεί και να είναι ηλεκτρονικά διαθέσιμοι 500.000 τίτλοι σπουδών στο ptyxia.gov.gr από 20 ΑΕΙ, ωστόσο από αυτή τη δεξαμενή λείπουν μεγάλα πανεπιστήμια, όπως το ΕΚΠΑ, το ΕΜΠ και το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Για να μη χαθεί ο στόχος, το υπουργείο Εσωτερικών έχει ήδη εγκαταστήσει μια task force τεχνικών στο ΕΚΠΑ και το ΕΜΠ, προκειμένου μέχρι τα τέλη Ιουλίου να έχουν συνδεθεί διαλειτουργικά με όλο το ψηφιακό σύστημα του Δημοσίου. Επιπλέον, 180.000 βεβαιώσεις ισοτιμίας είναι ψηφιακά διαθέσιμες και από τον ΔΟΑΤΑΠ, ενώ στην ίδια ψηφιακή εφαρμογή θα εμπίπτουν τα πτυχία γλωσσομάθειας, η γνώση ηλεκτρονικού υπολογιστή και η βεβαίωση προϋπηρεσίας από τον ΕΦΚΑ.

Στην περίπτωση τυπικών προσόντων που έχουν αποκτηθεί από τρίτους φορείς, όπως ξενόγλωσσα ινστιτούτα, οι τίτλοι σπουδών θα βεβαιώνονται στην εφαρμογή από τον κάθε φορά πάροχο, ενώ για τα απολυτήρια της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης θα υπάρχει σχετική ηλεκτρονική ταυτοποίηση με την εκπαιδευτική μονάδα όπου φοίτησε ο κάθε υποψήφιος, καθώς ψηφιακά διαθέσιμα είναι τα απολυτήρια όσων αποφοίτησαν από το 2018 και εξής. Τέλος, για την άδεια άσκησης επαγγέλματος, πληροφορίες θα αντλεί διαλειτουργικά η θυρίδα του υποψηφίου από το ΤΕΕ, το ΓΕΩΤΕΕ και το Οικονομικό Επιμελητήριο.

Γρήγοροι διορισμοί

Η ηλεκτρονική συλλογή των πιστοποιητικών θα συμπαρασύρει μοιραία και όλα τα επόμενα στάδια των διαγωνισμών, καθώς ο έλεγχος των προσόντων θα γίνεται ψηφιακά, δηλαδή αυτόματα, μειώνοντας και τον χρόνο ενστάσεων επί των αποτελεσμάτων κατά τουλάχιστον 80%. Με υψηλές ταχύτητες θα τρέχει και η διαδικασία πρόσληψης μετά τις προωθούμενες αλλαγές, ενώ θα μειωθεί κατακόρυφα και ο χρόνος αποδοχής της πρόσληψης, που τώρα φτάνει μέχρι και τους έξι μήνες. Το γεγονός, μάλιστα, ότι πολλοί υποψήφιοι είχαν διοριστεί αλλά μπορούσαν να αποδεχτούν τη θέση μετά από ένα εξάμηνο μπλόκαρε όλο το σύστημα, γιατί πολλοί από τους νεοδιορισθέντες παράλληλα επέλεγαν μια άλλη θέση από τα αποτελέσματα παλαιότερων προκηρύξεων, με το ΑΣΕΠ να ψάχνει κάθε φορά για επιλαχόντες.

Για τον λόγο αυτόν εξετάζεται ακόμη και θεσμοθέτηση ποινής σε περίπτωση μη αποδοχής του διορισμού, που μπορεί να θέτει τον εκάστοτε υποψήφιο εκτός της συμμετοχής στη διαδικασία του ΑΣΕΠ για συγκεκριμένο αριθμό χρόνων. Επιπλέον, για τον νεοδιοριζόμενο που θα αποδέχεται τη θέση του στο Δημόσιο, όλη η θυρίδα που διατηρούσε ως υποψήφιος θα μεταφέρεται αυτούσια στο HRMS, δηλαδή το Σύστημα Διαχείρισης Ανθρώπινου Δυναμικού του Δημοσίου, με την εγγραφή του να προστίθεται αυτόματα στο υπάρχον δυναμικό της δημόσιας διοίκησης.

Στο φάσμα των αλλαγών για τους διορισμούς, το υπουργείο Εσωτερικών φαίνεται να επανεξετάζει και το κριτήριο της εντοπιότητας, καθώς επιθυμητό είναι να υποστηριχθεί η μόνιμη διαμονή κατοίκων μεσαίων δήμων και άλλων περιοχών της επικράτειας, πέραν των παραμεθόριων και ακριτικών περιοχών. Στα σενάρια που βρίσκονται προς επεξεργασία είναι ένα μοντέλο οριζόντιας εντοπιότητας για όλους με διαφορετικές ποσοστώσεις βάσει κατηγοριοποίησης δήμων και με κλιμάκωση της εγγύτητας. Από το μοντέλο θα εξαιρούνται περιοχές όπως η Αθήνα, η Θεσσαλονίκη και ο Πειραιάς, ενώ η μοριοδότηση θα συνδέεται με τον χρόνο παραμονής στην εκάστοτε περιοχή, π.χ. 20 μόρια για 10 χρόνια παραμονής.

Πολυνομοσχέδιο και μπόνους

Αλλωστε, οι επιχειρούμενες αλλαγές αναμόρφωσης της διαγωνιστικής διαδικασίας του ΑΣΕΠ δεν θα αργήσουν να γίνουν πράξη, καθώς θα συμπεριληφθούν σε πολυνομοσχέδιο που θα κατατεθεί προς ψήφιση στη Βουλή μέχρι τα τέλη Ιουνίου, όπου θα περιλαμβάνεται, εκτός των άλλων, και η νομοθετική ρύθμιση για το μπόνους των δημοσίων υπαλλήλων, το οποίο θα τεθεί σε εφαρμογή από 1η Ιανουαρίου του 2025, με τους δικαιούχους να το λαμβάνουν για πρώτη φορά την επόμενη χρονιά.

Παράλληλα, μέχρι τις 25 Ιουλίου το αργότερο θα εκδοθούν τα προσωρινά αποτελέσματα για τον μεγάλο γραπτό διαγωνισμό του ΑΣΕΠ, με τα οριστικά να αναμένονται μέχρι τέλος Οκτωβρίου. Ακόμη, όμως, και για όσους δεν διοριστούν σε πρώτη φάση, η τεράστια δεξαμενή των επιτυχόντων έχει βάλει σε σκέψεις το υπουργείο Εσωτερικών αναφορικά με τη δημιουργία μιας άτυπης επετηρίδας, προκειμένου να καλυφθούν άμεσα από αυτήν όλες οι προσλήψεις που είχαν προγραμματιστεί για το 2024, εφόσον υπάρχει συνάφεια με τις ειδικότητες που ζητούνται από τους φορείς του Δημοσίου. Ηδη οι 2.100 νέες προσλήψεις που εκκρεμούν για το υπουργείο Υγείας δεν αποκλείεται να καλυφθούν από τη δεξαμενή του γραπτού διαγωνισμού προκειμένου να προκριθούν άτομα που πέτυχαν στη βαθμολογία, αλλά και να επιταχυνθεί η κάλυψη των κενών σε νοσοκομεία και νοσηλευτικά ιδρύματα.

Σημειωτέον ότι μόνο για το πεδίο της Υγείας έχουν προγραμματιστεί 6.500 προσλήψεις σε γιατρούς, νοσηλευτές και παραϊατρικό προσωπικό και έπονται κοντά στις 4.000 για το 2025, που έχουν εγκριθεί.

Ταχεία κάλυψη

Η εμπειρία, άλλωστε, του μεγάλου γραπτού διαγωνισμού 2Γ/2022 μελετήθηκε βαθιά από το κυβερνητικό επιτελείο, με ζητούμενο οι διαδικασίες εξέτασης των υποψηφίων να κυλούν γρήγορα, αλλά και τα αποτελέσματα να εκδίδονται άμεσα, ώστε να υπάρχει ταχεία κάλυψη των κενών θέσεων. Υπό αυτό το πρίσμα, στα υπό συζήτηση σενάρια του υπουργείου Εσωτερικών είναι η εξέταση των κάθε φορά υποψηφίων να διενεργείται σε ψηφιακή πλατφόρμα, εγκατεστημένη σε ειδικά εξεταστικά κέντρα, όπου οι εξετάσεις θα επαναλαμβάνονται ανά δίωρο και σε ομάδες κατά τα Σαββατοκύριακα, ώστε να μην παρατηρείται συνωστισμός, αλλά και να βαθμολογείται ηλεκτρονικά, δηλαδή αυτόματα, η επίδοση του κάθε υποψηφίου.

Μετασχηματισμός του ΑΣΕΠ

Πάντως, στο τέλος της διαδρομής του μετασχηματισμού του ΑΣΕΠ, οι αλλαγές θα αφορούν όλη την κουλτούρα των προσλήψεων στο Δημόσιο.
Ετσι, όποιος επιθυμεί να γίνει δημόσιος υπάλληλος θα εγγράφεται σε ουδέτερο χρόνο, σε μια βάση δεδομένων που θα έχει δημιουργήσει το ΑΣΕΠ. Θα υπάρχει δηλαδή διαθέσιμη πάντα μια δεξαμενή υποψήφιων δημοσίων υπαλλήλων, απ’ όπου το ΑΣΕΠ θα μπορεί ανά πάσα στιγμή να αντλεί και να διορίζει κάποιον από τους εγγεγραμμένους, ανάλογα με τις εκάστοτε ανάγκες.

Για να εγγραφεί κάποιος στη μόνιμη αυτή δεξαμενή διορισμού του Δημοσίου, θα πρέπει να έχει συμμετάσχει σε μια δοκιμασία συγκεκριμένων τεστ (ψυχομετρικών και γνώσεων), στην οποία θα μπορεί να υποβληθεί οποιαδήποτε στιγμή επιθυμεί στη διάρκεια του έτους και όχι αναγκαστικά όταν προκηρύσσεται κάποιος διαγωνισμός. Μετά την ολοκλήρωση των τεστ, ο υποψήφιος δημόσιος υπάλληλος θα συγκεντρώνει μια βαθμολογία για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα 3-4 χρόνων ή μέχρι να διοριστεί, σε μια διαδικασία συνεχούς ροής που θα τον καθιστά δυνάμει άμεσα διοριζόμενο. Μάλιστα, η διαδικασία των τεστ θα γίνεται αμιγώς ηλεκτρονικά, σε ειδικά διαμορφωμένους χώρους (κέντρα ΑΣΕΠ), ανά την επικράτεια.

Τα πρώτα δείγματα ψηφιοποίησης της διαδικασίας ΑΣΕΠ αναμένεται να είναι ορατά στα τέλη Δεκεμβρίου, ενώ στους επόμενους στόχους εντάσσεται και η οπτική της ποιοτικής και εστιασμένης πρόσληψης στους φορείς, όπου όχι μόνο θα προσμετρώνται τα τυπικά προσόντα, αλλά μέσα από ψηφιακά εργαλεία (αλγόριθμοι και άλλα) θα επιλέγονται οι πλέον κατάλληλοι επιστημονικά και διοικητικά, για να καλύψουν την εκάστοτε διαθέσιμη θέση.