Ευρωπαϊκή Ένωση: Τρεις γυναίκες κι ένας άντρας στο τιμόνι - Τα πρόσωπα και η ατζέντα της Ε.Ε.

Ο «λευκός καπνός» άργησε λίγο, προκαλώντας εύλογες ανησυχίες, όμως τελικά η πολυπόθητη συμφωνία για την στελέχωση των κορυφαίων θέσεων στα θεσμικά όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την επόμενη πενταετία επήλθε. Μετά το αδιέξοδο που υπήρξε στο γεύμα που ακολούθησε την άτυπη Σύνοδο Κορυφής της 17ης Ιουνίου, η αναβολή λίγων ημερών έδωσε την δυνατότητα στους διαπραγματευτές των τριών πολιτικών ομάδων που είχαν συμμαχήσει για το σχηματισμό της “κυβέρνησης των Βρυξελλών” και στην προηγούμενη πενταετία, να επανέλθουν και να καταλήξουν σε συμφωνία και για την επόμενη περίοδο. Κάτι που εκτός απίθανου απροόπτου θα επικυρωθεί στην επικείμενη τακτική Σύνοδο Κορυφής της Πέμπτης και Παρασκευής 27-28 Ιουνίου, δίνοντας τέλος στην αγωνία που είχε δημιουργηθεί, όχι άδικα ότι ενδεχομένως να ακολουθούσαν περιπέτειες.

Η αισιοδοξία άλλωστε για την αίσια έκβαση της υπόθεσης της συγκρότησης του νέου διευθυντηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης παρέμενε, παρά την αρχική αποτυχία επίτευξης οριστικής συμφωνίας ανάμεσα στις τρεις κύριες πολιτικές ευρω-ομάδες.

Οι έξι διαπραγματευτές, ο Έλληνας Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης και ο Πολωνός ομόλογος του Ντόναλντ Τουσκ (για το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα), ο Ισπανός πρωθυπουργός Πέδρο Σάντσεθ και ο Γερμανός Καγκελάριος Όλαφ Σολτς (για το κόμμα των Σοσιαλιστών και Δημοκρατών) και ο Γάλλος Πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν και ο Ολλανδός πρωθυπουργός Μαρκ Ρούτε (για τους Φιλελεύθερους- Renew) γνώριζαν και ότι άλλος χρόνος ουσιαστικά, δεν υπήρχε. Η πλειονότητα των ηγετών επιθυμούσε και επιθυμεί η συμφωνία να “κλειδώσει” στη Σύνοδο Κορυφής, αυτή την εβδομάδα, μαζί και με την Ευρωπαϊκή Στρατηγική Ατζέντα 2024-2029. Καθώς ακολουθούν οι πρόωρες γαλλικές βουλευτικές εκλογές, κρίσιμες για την τύχη της χώρας, αλλά και για το μήνυμα που θα στείλουν στις άλλες 26 χώρες της ΕΕ.

Ενώ συγχρόνως, οι επώδυνες απαιτούμενες νέες προσαρμογές ήδη εμφανίζονται. Από την περασμένη εβδομάδα, ξεκίνησε η διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος από την Κομισιόν για 7 χώρες, - ανάμεσά τους Ιταλία και Γαλλία-, με την Ελλάδα πανηγυρικά απούσα, επιβεβαιώνοντας την πρόοδο της στην τελευταία 5ετία. Με τον κίνδυνο μιας νέας πανευρωπαϊκής κρίσης χρέους να αχνοφαίνεται στον ορίζοντα, πολέμους στην περιφέρεια της ΕΕ, γεωπολιτικούς και οικονομικούς ανταγωνισμούς να μαίνονται και την απειλή επανόδου του Τραμπ στο Λευκό Οίκο ορατή, η ΕΕ δεν έχει καμιά πολυτέλεια να μένει “ακέφαλη” ούτε για λίγα λεπτά.

Το νέο σκηνικό και τα κεντρικά πρόσωπα

Το πάζλ άρχισε να σχηματίζεται, με έντονη τη γυναικεία παρουσία. Υπήρξε αρχικά σύγκλιση στις Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, Κάγια Κάλλας, Ρομπέρτα Μέτσολα, για τις τρεις από τις τέσσερις κεντρικές ευρωπαϊκές θέσεις ευθύνης της επόμενης περιόδου. Αλλά και η εκκρεμότητα που παρέμενε, για τη θέση του Προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, που αρχικά θόλωσε το τοπίο, παρατείνοντας την αβεβαιότητα, επίσης επιλύθηκε. Καθώς στην ιδιόρρυθμη “πολιτική αριθμητική” των Βρυξελλών, συμφωνία για 3 από τους 4 στα κορυφαία όργανα των Βρυξελλών ίσον συμφωνία για κανέναν. Άρα χρειαζόταν συμφωνία “τέσσερα στα τέσσερα”.
Στην άτυπη Σύνοδο Κορυφής της προ-περασμένης Δευτέρας, “λευκός καπνός” βγήκε για τις τρεις ισχυρές κυρίες της Ένωσης. Με την αποκρυστάλλωση των νέων πολιτικών συσχετισμών στο Ευρωκοινοβούλιο μετά τις πρόσφατες Ευρωεκλογές, τα ονόματά τους ξεκίνησαν να μπαίνουν στα κουτάκια. Κρίσιμη συνθήκη, η πανηγυρική επιβεβαίωση στις κάλπες της πλειοψηφίας για την τριμερή συμμαχία, του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος, των Σοσιαλιστών-Δημοκρατών (S&D) και του Renew (Μακρόν), που ηγήθηκαν της Ένωσης στην 5ετία που ολοκληρώνεται. Υπάρχουν όμως αξιοσημείωτα νέα ποσοτικά δεδομένα: το ΕΛΚ πρώτο, αλλά και ενισχυμένο, με 189 από 176 έδρες στο νέο Ευρωκοινοβούλιο, οι Σοσιαλιστές-Δημοκράτες με μικρές απώλειες, (136 από 139 έδρες) και το Renew με σημαντικές, με 29 έδρες λιγότερες, από 102 “προσγειώθηκε” στις 73, μένοντας τελικά πίσω από τους το ECR, της ομάδας των συντηρητικών μεταρρυθμιστών που ανήκει και το κόμμα της Μελόνι.

Η ισχυρή απόλυτη πλειοψηφία, με σύνολο 400 περίπου έδρες σε 720 συνολικά, οδήγησε αυτόματα σχεδόν τις ηγεσίες των τριών κομμάτων, στην επιβεβαίωση ότι θα συνεχίσουν μαζί. Στο περιθώριο της Συνόδου των G-7 στην Απουλία (14-15 Ιουνίου), Σολτς, Μακρόν και φον ντερ Λάιεν “κλείδωσαν” καταρχάς την υποστήριξη της υποψηφιότητας της τελευταίας για μια δεύτερη θητεία στην προεδρία της Κομισιόν και την επιθυμία τους για συνολική συμφωνία.

Εκ των πραγμάτων, εκτός ουσιαστικών διαβουλεύσεων έμειναν οι Πράσινοι, που συνετρίβησαν στις κάλπες της 9ης Ιουνίου, παρότι προσπάθησαν να διαμηνύσουν στις τρεις ομάδες, -κυρίως στο ΕΛΚ-, ότι θα ήταν απαραίτητη η συμμετοχή τους στη νέα πλειοψηφία. Εκτός, προσώρας τουλάχιστον και οι όποιες σκέψεις το “φλερτ” φον ντερ Λάιεν-Μελόνι να αποτυπωθεί με συμμετοχή του κόμματος της Ιταλίδας πρωθυπουργού στη νέα ηγετική πυραμίδα των Βρυξελλών. Μια προσέγγιση που όμως δεν αποκλείεται να ξανα-χρειαστεί, καθώς κανείς δεν είναι βέβαιος για το εύρος των απωλειών κατά την ψηφοφορία από διαφωνούντες για τους δικούς τους λόγους ευρωβουλευτές των τριών συμμαχικών ομάδων. Και θα είναι μια δύσκολη υπόθεση, καθώς θα πρέπει να καμφθεί η έντονη δυσαρέσκεια της Μελόνι, από τη στιγμή που το ECR παραμένει προσώρας εκτός μοιρασιάς των κορυφαίων θέσεων των Βρυξελλών και να δοθούν κάποια ανταλλάγματα, κάτι που με τη σειρά του θα πυροδοτήσει ενστάσεις από τους Σοσιαλιστές-Δημοκράτες (S&D) και το Renew.

Θα είναι μια δύσκολη υπόθεση πάντως, καθώς η Μελόνι θεωρεί ότι αγνοήθηκε από τα κυρίαρχα κόμματα στις διαβουλεύσεις, παρότι το ECR εκτοξεύτηκε εκλογικά, ενώ η ίδια βγήκε προσωπικά νικήτρια και ενισχυμένη από τις κάλπες, αλλά και έχοντας δείξει διάθεση “να ρίξει νερό στο κρασί της” προσεγγίζοντας το “τόξο” των συστημικών κομμάτων. Πάντως και η ίδια, φαίνεται πως έχει τη διάθεση έστω και υπό αυτές τις συνθήκες να διεκδικήσει ό,τι καλύτερο θα μπορούσε από την “πίτα” των θέσεων.

Εμφατική γυναικεία παρουσία

Η 65χρονη Γερμανίδα, παρά την αμφισβήτηση και την έντονη κριτική που δέχτηκε για το κατά πόσο οι επιλογές και οι αποφάσεις της για την αντιμετώπιση της πανδημίας, του ενεργειακού, του ρωσικού πολέμου στην Ουκρανία και άλλων κρίσεων επί θητείας της, ήταν αποτελεσματικές, αποδείχτηκε τελικά πέραν κάθε προσδοκίας ανθεκτική Πρόεδρος. Και νικηφόρα υποψηφιότητα. Θα συνεχίσει επομένως, για μια ακόμη 5ετία να ηγείται του εκτελεστικού βραχίονα της ΕΕ. Η συζήτηση έκλεισε.

Η δεύτερη, αφορά την Εσθονή πρωθυπουργό, Κάγια Κάλλας για τη θέση του ύπατου εκπροσώπου της ΕΕ για την Εξωτερική Πολιτική και την Ασφάλεια. Μια θέση-“ηλεκτρική καρέκλα”, -που σήμερα κατέχει ο Ισπανός σοσιαλιστής Ζοσέπ Μπορέλ-, καθώς εκφράζει και εκπροσωπεί την εξωτερική πολιτική της Ένωσης, σε μια συγκυρία όπου το παγκόσμιο σύστημα ασφάλειας και η περιφερειακή σταθερότητα δοκιμάζονται από πολλές εστίες κρίσεων.

Με την τοποθέτηση εκεί της Κάλλας ικανοποιούνται οι Φιλελεύθεροι του Renew, καθώς η μειωμένη δύναμή τους σημαίνει πως χάνουν την προεδρία του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, που κατέχουν δια του Σαρλ Μισέλ. Η επιθυμία Μακρόν για τον Ντράγκι παρέμεινε στα χαρτιά. Η ατζέντα της Κάλλας αντανακλά και το κυρίαρχο αντι-ρωσικό πνεύμα, καθώς υιοθετεί πολύ σκληρή ρητορική, αλλά και πρακτική ως πρωθυπουργός απέναντι στον Πούτιν.

Η τρίτη ταύτιση απόψεων υπάρχει στο πρόσωπο της Μαλτέζας Ρομπέρτα Μέτσολα για την προεδρία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Θα συνεχίσει για άλλα 2,5 χρόνια της νέας 5ετίας, εκπροσωπώντας το ΕΛΚ και στη συνέχεια θα αντικατασταθεί από ευρωβουλευτή του S&D.

Αίσια έκβαση και στην πιο δύσκολη περίπτωση

Αρχικά δεν υπήρξε συμφωνία και για το 4ο πρόσωπο της νέας κεντρικής ευρωπαϊκής ηγεσίας. Τον Πορτογάλο πρώην πρωθυπουργό Αντόνιο Κόστα, από την πλευρά του S&D, για την προεδρία του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Υπήρξε όμως μαι αρχική σύγκλιση. Με θετικό αποτύπωμα στις θητείες του στη χώρα του, ισχυρή αποδοχή ανάμεσα στους ομολόγους του ανεξαρτήτως χώρας και πολιτικής οικογένειας. Αλλά και μια δικαστική εκκρεμότητα, που κατά τον ίδιο και τους σοσιαλιστές δεν υφίσταται, όμως στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης αυτό δεν θα μπορούσε να αγνοηθεί από τους άλλους εταίρους.

Η θέση είναι νευραλγική. Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου είναι επικεφαλής του πραγματικού κορυφαίου αποφασιστικού οργάνου της ΕΕ, του Συμβουλίου Κορυφής. Και είναι υπεύθυνος για την επίτευξη των αναγκαίων συγκλίσεων και συμφωνιών, ενίοτε με κοπιώδεις προσπάθειες και λεπτούς συμβιβασμούς ανάμεσα στους 27 ηγέτες. Χώρια το ότι σε περιόδους κρίσεων και έκτακτων καταστάσεων είναι ο άμεσος κορυφαίος θεσμικός εκφραστής της ΕΕ, καθώς και συνομιλητής από πλευράς της με τους οποιουσδήποτε τρίτους.

Ρόλο βεβαίως παίζει και το πολιτικό μέγεθος του προσώπου. Αρκεί να θυμηθεί κανείς, ότι ο Τουσκ ως Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου ήταν αυτός που επανέφερε στο κλειστό δωμάτιο των διαπραγματεύσεων της Συνόδου Κορυφής του Ιουνίου του 2015 τους “σκληρούς” πολιτικούς ηγέτες, ώστε να βρεθεί ένας ύστατος συμβιβασμός και να αποφευχθεί το Grexit. Και οι οδυνηρές συνέπειές του.

Εδώ υπήρξε τελικά, η μόνη, αλλά σοβαρή διαφωνία, που ευτυχώς όμως στη συνέχεια γεφυρώθηκε. Το ΕΛΚ ζητούσε την εμφατική, απεικόνιση της αυξημένης επιρροής του, θέτοντας θέμα να μοιραστεί η θητεία σε 2 περιόδους, από 2,5 χρόνια έκαστη. Ο Κόστα να ξεκινήσει από 1ης Δεκεμβρίου και στη συνέχεια να αντικατασταθεί από εκπρόσωπο του ΕΛΚ. Οι Σοσιαλιστές ζητούσαν όμως, εξαρχής “option” για τον Κόστα και για το δεύτερο μισό της πενταετίας.

Εκεί έληξε και η κουβέντα της προ-περασμένης Δευτέρας. Καλά πληροφορημένες πηγές στις Βρυξέλλες εκτιμούσαν όμως, ότι θα επέλθει τελικά συμβιβασμός ως είθισται σε αυτές τις περιπτώσεις. Όπως και έγινε, με την ανακοίνωση της συμφωνίας χθες (Τρίτη) για όλες τις θέσεις. Και για την προεδρία του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου με τον Αντόνιο Κόστα να εξασφαλίζει τη συναίνεση των τριών ομάδων, για μια πλήρη θητεία.

Η σημειολογία και το παρασκήνιο της διαπραγμάτευσης

Στην ουσιαστική φάση των διαπραγματεύσεων, πριν την άτυπη Σύνοδο υπήρξε συνάντηση των εκπροσώπων των δυο μεγάλων πολιτικών ομάδων. Από το ΕΛΚ ο Πολωνός Ντόναλντ Τουσκ και ο Κυριάκος Μητσοτάκης, από τους Σοσιαλιστές, Όλαφ Σολτς και Πέδρο Σάντσεθ. Τέσσερις πρωθυπουργοί.

Η επιλογή Τουσκ και Μητσοτάκη από το ΕΛΚ μόνο τυχαία δεν ήταν. Ο πρώτος έχει την εμπειρία των ανάλογων επίπονων διαπραγματεύσεων του 2019, τις οποίες έφερε σε πέρας. Ο Έλληνας πρωθυπουργός διαθέτει σήμερα αυξημένη αποδοχή και επιρροή στο ΕΛΚ, αλλά και στις άλλες πολιτικές οικογένειες. Ξεκάθαρη ήταν η θέση του για τις επιδιώξεις του ΕΛΚ: “Το ΕΛΚ προσέρχεται σε αυτή την διαπραγμάτευση ως ο νικητής των Ευρωεκλογών και δικαιωματικά διεκδικεί τη συνέχιση της προεδρίας της φον ντερ Λάιεν στην Επιτροπή” ήταν το πρώτο σχόλιο του.

Τα εκατέρωθεν επιχειρήματα για το θέμα Κόστα είχαν τη βαρύτητά τους. Το σκεπτικό του ΕΛΚ εστιαζόταν στο ότι πέραν της εκλογικής επιτυχίας και ενίσχυσης, 13 από τους 27 ηγέτες των κρατών-μελών της ΕΕ ανήκουν σε αυτό και ότι σε 3 χρόνια, όταν θα λήγει η θητεία Κόστα, καγκελάριος στη Γερμανία θα είναι εκτός απίθανου απροόπτου ο Χριστιανοδημοκράτης Φρίντριχ Μερτς, άρα και οι συσχετισμοί πολιτικής ισχύος σε επίπεδο ηγετών θα αλλάξουν άρδην. Ενώ ο Τουσκ έθεσε δημόσια θέμα επαρκών διευκρινίσεων για τα όσα αφορούν το δικαστικό θέμα του Κόστα. Όμως, ο κεντροδεξιός Πορτογάλος πρωθυπουργός Μοντενέγκρο, δήλωσε ότι στηρίζει αναφανδόν την υποψηφιότητα του συμπατριώτη του.

Οι Σοσιαλιστές αντέτειναν ότι στις 4 μεγάλες χώρες δεν υπάρχει πρωθυπουργός από το ΕΛΚ και η κυβερνητική του συμμετοχή εξαντλείται στην περιορισμένη παρουσία της Forza Italia στην κυβέρνηση Μελόνι. Ακόμη ότι δεν γίνεται το ΕΛΚ να μονοπωλεί από το 2004 τις 2 κορυφαίες θέσεις, με τους Σοσιαλιστές, να στηρίζουν την πλειοψηφία, αλλά να καταλαμβάνουν υποδεέστερα αξιώματα στο οικοδόμημα των Βρυξελλών. Η συμφωνία στα προφανή πάντως, επικυρώθηκε στη συνέχεια, όταν σε εκείνη τη σύσκεψη προστέθηκαν οι εκπρόσωποι του Renew. Έμεινε η εκκρεμότητα για τον Κόστα, που λύθηκε μια εβδομάδα αργότερα.

Οι διαδικασίες που ακολουθούν

Η εκλογή του επικεφαλής της Κομισιόν απαιτεί πρόταση προς το Ευρωκοινοβούλιο από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο με ειδική πλειοψηφία του 55% των ηγετών, άρα 15 από τους 27, που συγχρόνως αντιπροσωπεύουν χώρες με άνω του 65% του πληθυσμού της Ένωσης. Το ΕΛΚ διαθέτει σήμερα, 13 ηγέτες, που εκπροσωπούν το 26% του συνολικού πληθυσμού των χωρών της ΕΕ, αφού απουσιάζουν οι 4 με τον μεγαλύτερο πληθυσμό: Γερμανία, Γαλλία, Ιταλία, Ισπανία. Επομένως η συνεργασία ήταν αναγκαία εκ των ων ου άνευ.

Στις 16 Ιουλίου το Ευρωκοινοβούλιο στο Στρασβούργο θα ξεκινήσει τη νέα του θητεία με πρώτη προτεραιότητα των 720 ευρωβουλευτών να ψηφίσουν για τον πρόεδρό τους. Στη συνέχεια, θα προγραμματιστεί η ψηφοφορία επικύρωσης της υποψηφιότητας του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου για την προεδρία της Επιτροπής. Με τη συμφωνία δεδομένη, για την φον ντερ Λάιεν, αυτή θα διεξαχθεί μέσα στον Ιούλιο.

Αν, παρ’ ελπίδα, προκύψει νέο αδιέξοδο, υπάρχει πάλι κάποιος χρόνος να ακολουθήσουν διαβουλεύσεις και μια έκτακτη Σύνοδος Κορυφής αργότερα στον επόμενο μήνα. Αλλιώς, όλα θα πάνε για Σεπτέμβριο, με ό,τι αυτό μπορεί να σημαίνει για τις ισορροπίες εντός της ΕΕ και την είσοδό της σε μια οξύτατη κρίση κορυφής στο εσωτερικό των θεσμικών της οργάνων, την βαθύτερη στην ιστορία της.

Εφόσον εκλεγεί πάντως, η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν ως εκ νέου επικεφαλής της Κομισιόν θα προχωρήσει τις διαδικασίες συγκρότησης της Επιτροπής. Κάθε χώρα παίρνει ένα χαρτοφυλάκιο. Εναπόκειται στις κυβερνήσεις να ορίσουν τους Επιτρόπους τους. Η κατανομή των χαρτοφυλακίων αποφασίζεται από την προεδρία, κατόπιν διαβουλεύσεων φυσικά. Άρα αναμένεται σφοδρή μάχη χωρών, πολιτικών ομάδων και προσώπων για τις πλέον επίζηλες θέσεις (Ανταγωνισμός, Ενέργεια, Μετανάστευση κ.α). Με τις μεγάλες χώρες να έχουν προκαταβολικά ζητήσει εγγυήσεις από τον (την) επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για συγκεκριμένα χαρτοφυλάκια της επιθυμίας τους, σε αντάλλαγμα για την υποστήριξή τους, ο γενικότερος ανταγωνισμός θα είναι τεράστιος.

Η «μητέρα των μαχών»

Η «μητέρα των μαχών» ωστόσο αναμένεται για το χαρτοφυλάκιο του Επιτρόπου της Άμυνας, εφόσον βεβαίως τελικά θεσμοθετηθεί, καθώς αποτελεί μεν προεκλογική δέσμευση της φον ντερ Λάιεν, υπάρχουν όμως χώρες που αντιδρούν, μη θέλοντας να εκχωρήσουν στις Βρυξέλλες εθνικές αρμοδιότητες στα ευαίσθητα αυτά θέματα.

Από άλλες πλευρές εγείρονται επίσης θέματα αλλαγής συνθηκών της ΕΕ, καθώς και αλληλοεπικάλυψης αρμοδιοτήτων με άλλα χαρτοφυλάκια. Στις Βρυξέλλες ατύπως έχει ήδη κατατεθεί η υποψηφιότητα του νυν υπουργού Εξωτερικών της Πολωνίας Ράντοσλαβ Σικόρσκι, με σκεπτικό ότι προτεραιότητα για τη θέση έχει το πολιτικό προσωπικό χωρών που απειλούνται πιο άμεσα από τη Ρωσία. Ακόμα του Ρουμάνου Προέδρου Κλάους Γιοχάνις και του Λιθουανού υπουργού Εξωτερικών Γκαμπριέλιους Λαντσμπέργκις.

Εν συνεχεία, η πρόταση για τους νέους Επιτρόπους θα μπει στο μικροσκόπιο των ευρωβουλευτών. Κάθε υποψήφιος Επίτροπος θα αντιμετωπίσει μια δοκιμασία ακρόασης, ουσιαστικά “μαραθώνιας ανάκρισης” από τους ευρωβουλευτές, που χρησιμοποιούν αυτή την διαδικασία ως ευκαιρία επίδειξης ισχύος. Εάν ένας Επίτροπος αποτύχει στο τεστ, η αντίστοιχη κυβέρνηση πρέπει να υποδείξει νέο υποψήφιο. Τρεις υποψήφιοι το 2019 απορρίφτηκαν.

Εκτιμάται ότι η κρίσιμη, φανερή και με απλή πλειοψηφία ψηφοφορία για το σύνολο του Κολεγίου των Επιτρόπων θα γίνει τον Νοέμβριο. Και 1η Δεκεμβρίου, ο διάδοχος του Σαρλ Μισέλ αναλαμβάνει καθήκοντα Προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.

Το ελληνικό ενδιαφέρον

Σε ό,τι αφορά το ξεχωριστό ελληνικό ενδιαφέρον για το διευθυντήριο των Βρυξελλών και ειδικότερα τις θέσεις των Επιτρόπων, τα πράγματα δεν είναι ευκρινή. Ο Κυρ. Μητσοτάκης κρατάει τις σκέψεις του ως επτασφράγιστο μυστικό. Το μοναδικό δεδομένο είναι ότι πρώτα θα οριστεί το χαρτοφυλάκιο του Έλληνα Επιτρόπου και μετά θα αποφασιστεί το όνομα. Η Αθήνα δεν θα απέκλειε ούτε το ενδεχόμενο να διεκδικήσει το χαρτοφυλάκιο για την Άμυνα, εφόσον αυτό τελικά θεσμοθετηθεί.

Αλλά και τα χαρτοφυλάκια της Ενέργειας ή της Μετανάστευσης είναι ανάμεσα σε αυτά που επίσης θα ικανοποιούσαν την ελληνική κυβέρνηση. Σε ό,τι αφορά το σενάριο της παραμονής του Μαργαρίτη Σχοινά στην αντιπροεδρία της Κομισιόν, παρότι έχει ακουστεί πως πρόκειται και για επιθυμία της φον ντερ Λάιεν, αυτό φαίνεται να αδυνατίζει, χωρίς ωστόσο να αποκλείεται στην πορεία να υπάρξει ανατροπή.

Άλλα πρόσωπα, για τον επόμενο “γύρο”; Δεν έχει αποκλειστεί αλλά και δεν φαίνεται προσώρας να ευοδώνεται το σενάριο μετακίνησης στις Βρυξέλλες εν ενεργεία υπουργού (σ.σ. ονόματα που κατά καιρούς έχουν ακουστεί και όχι αβάσιμα, των Γ. Γεραπετρίτη και Θ. Σκυλακάκη), ούτε του Απ. Τζιτζικώστα. Το ενδεχόμενο έκπληξης με πρόσωπο που δεν έχει ακόμη ακουστεί, έχει τις πιθανότητές του.

Το προσχέδιο για την Στρατηγική Ατζέντα

Στην επικείμενη Σύνοδο Κορυφής, οι ηγέτες θα υπογράψουν επίσης τη Στρατηγική Ατζέντα 2024-2029, ένα έγγραφο που συμφωνείται κάθε πέντε χρόνια περιγράφοντας τους στόχους για την επερχόμενη Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Ήδη ο Σαρλ Μισέλ επισκέπτεται πρωτεύουσες ή επικοινωνεί με ηγέτες διακινώντας ένα προσχέδιο, επιδιώκοντας συμφωνία πριν τη Σύνοδο. Θα βασίζεται στο τελευταίο draft, που έχει τεθεί υπόψη των επιτελών των ηγετών των 27 και βρίσκεται και στη διάθεση του Πρώτου Θέματος.

Σύμφωνα με αυτό, στις υψηλές προτεραιότητες της Στρατηγικής Ατζέντας 2024-2029 τίθενται η ενίσχυση της ασφάλειας και της άμυνας, το μεταναστευτικό και η ανταγωνιστικότητα, χωρίς να υποβαθμίζονται και οι στόχοι της πράσινης και της ψηφιακής μετάβασης.

“Ως Ένωση και κράτη-μέλη, θα συνδυάσουμε δυνάμεις και πόρους για να οικοδομήσουμε ένα καθαρότερο μέλλον και να επιτύχουμε την πράσινη και την ψηφιακή μετάβαση. Θα αναλάβουμε την απαραίτητη ευθύνη για την ασφάλεια και την άμυνά μας. Θα είμαστε πρωτοπόροι στην αντιμετώπιση των παγκόσμιων προκλήσεων, στην προάσπιση του διεθνούς δικαίου και των διεθνών θεσμών, της δίκαιης παγκόσμιας διακυβέρνησης και της βιώσιμης μεγέθυνσης και ανάπτυξης” δηλώνεται εμφατικά.

Το κεφάλαιο για την ενίσχυση της άμυνας και της ασφάλειας της ΕΕ έχει ιδιαίτερη σημασία για τη χώρα μας, καθώς επί της ουσίας υιοθετείται σε σημαντικό βαθμό η φιλοσοφία της κοινής πρότασης Μητσοτάκη - Τουσκ που κατατέθηκε πρόσφατα. Η υλοποίηση αυτής της πολιτικής θα περιορίσει σημαντικά το κόστος των αμυντικών εξοπλισμών, με ότι αυτό σημαίνει για την ελληνική οικονομία.

“Θα βελτιώσουμε επειγόντως τις συνθήκες ανάπτυξης της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας δημιουργώντας μια ολοκληρωμένη ευρωπαϊκή αγορά άμυνας, προωθώντας κοινές προμήθειες και εμβληματικά έργα κοινού ενδιαφέροντος. Επίσης την πρόσβαση σε δημόσια και ιδιωτική χρηματοδότηση, διερευνώντας καινοτόμες επιλογές, μεταξύ άλλων μέσω του ενισχυμένου ρόλου του ομίλου της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων και άλλων εργαλείων” τονίζεται. Όπου καινοτόμες επιλογές και εργαλεία έχουν ήδη δρομολογηθεί ,όπως το Ευρωπαϊκό Ταμείο Άμυνας, ενώ από το δίδυμο Μητσοτάκη - Τουσκ έχει προταθεί ως πρώτο πεδίο δράσης η δημιουργία μίας κοινής ασπίδας για την αεράμυνα της Ευρώπης, με κοινοτική χρηματοδότηση.

Ακόμη πιο εμφατικά αναφέρεται ότι “η ΕΕ θα ενισχύσει την ανθεκτικότητα, ετοιμότητα και ικανότητες για αντιμετώπιση κρίσεων για την προστασία των πολιτών και των κοινωνιών μας από διάφορες κρίσεις, συμπεριλαμβανομένων των φυσικών καταστροφών και των καταστάσεων έκτακτης ανάγκης στον τομέα της υγείας”. Για το μεταναστευτικό εξάλλου, τονίζεται μεταξύ άλλων η καταπολέμηση τα δικτύων λαθρεμπορίου και η εξάρθρωση του επιχειρηματικού μοντέλου όσων επωφελούνται από αυτό το απάνθρωπο εμπόριο.

Για την ευημερούσα και ανταγωνιστική Ευρώπη, δηλώνεται η επιδίωξη αύξησης της κυριαρχίας της ΕΕ σε στρατηγικούς τομείς, το κλείσιμο των κενών ανάπτυξης, παραγωγικότητας και καινοτομίας με διεθνείς εταίρους και κύριους ανταγωνιστές. ”Για να απελευθερώσουμε το αναγκαίο επενδυτικό δυναμικό, θα επιταχύνουμε τη χρηματοπιστωτική ολοκλήρωση με την επίτευξη της Ένωσης Κεφαλαιαγορών και της Τραπεζικής Ένωσης, δημιουργώντας πραγματικά ολοκληρωμένες ευρωπαϊκές κεφαλαιαγορές στις οποίες θα έχουν πρόσβαση όλοι οι πολίτες και οι επιχειρήσεις της ΕΕ. Για να διατηρήσουμε την ακεραιότητα της ενιαίας αγοράς, θα διασφαλίσουμε μια ισορροπημένη πολιτική κρατικών ενισχύσεων” αναφέρεται χαρακτηριστικά.

Επίσης, αναφέρεται πως η ΕΕ οδεύοντας προς την κλιματική ουδετερότητα έως το 2050 θα επιδιώξει να αξιοποιήσει τις δυνατότητες της πράσινης και ψηφιακής μετάβασης για να δημιουργηθούν οι αγορές, οι βιομηχανίες και οι θέσεις εργασίας υψηλής ποιότητας του μέλλοντος.

Ενώ ιδιαίτερη μνεία γίνεται για τη διασφάλιση του σεβασμού του κράτους δικαίου, την εμβάθυνση της συμμετοχής των πολιτών, την προστασία των ελεύθερων μέσων ενημέρωσης, την πρόληψη και αντιμετώπιση του οργανωμένου εγκλήματος και της διαφθοράς.


ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: AFP / Visual HELLAS