Η υφυπουργός Υγείας ζητά απευθείας ανάθεση

Πρώτη ενέργεια της υφυπουργού Υγείας κυρίας Φωτεινής Σκοπούλη, μόλις ανέλαβε αρμοδιότητες, ήταν να ζητήσει απευθείας ανάθεση έργου αξίας εκατοντάδων χιλιάδων ευρώ σε ιδιωτικά συμφέροντα, στην πιο δύσκολη δημοσιονομική περίοδο για τη χώρα και ενώ οι Ελληνες εργαζόμενοι και συνταξιούχοι υπόκεινται σε αιματηρές θυσίες.

Μ ε μια πρωτοφανή κίνηση η κυρία Σκοπούλη ζήτησε εγγράφως (!) να δοθεί με απευθείας ανάθεση έργο 1,2 εκατ. ευρώ για τον μοριακό έλεγχο του αίματος, προκειμένου να αντιμετωπιστεί ο ιός του Δυτικού Νείλου, όταν η αρμόδια αρχή για τις δημόσιες συμβάσεις απέρριψε ως μη σύννομη τη συγκεκριμένη διαδικασία και ενώ ο αναπληρωτής υπουργός Υγείας κ. Μάριος Σαλμάς είχε εξασφαλίσει να γίνουν δωρεάν αυτοί οι έλεγχοι!

Η κυρία Σκοπούλη κάνει ταυτοχρόνως δύο πράγματα: και ζητεί ευθέως από μια δημόσια υπηρεσία να κινηθεί κόντρα στην απόφαση της αρμόδιας ανεξάρτητης αρχής, αλλά και να ξοδέψει το ελληνικό κράτος ένα τεράστιο ποσό για υπηρεσίες που ήδη εξασφαλίστηκαν χωρίς κανένα κόστος!

Σύμφωνα με πληροφορίες, της έγγραφης εντολής της υφυπουργού είχαν προηγηθεί συνεχείς προφορικές οχλήσεις και πιέσεις προς αρμόδια στελέχη της δημόσιας διοίκησης, που όμως δεν είχαν αποτέλεσμα, γι’ αυτό και η κυρία Σκοπούλη αναγκάστηκε να προβεί στην υπόδειξη διά επιστολής.Σύμφωνα με εκτιμήσεις ανθρώπων που γνωρίζουν την αγορά, από τις τωρινές αποφάσεις των κρατικών υπηρεσιών επηρεάζονται συμφέροντα σε μια πίτα που φτάνει ακόμα και τα 300 εκατ. ευρώ ετησίως. Δεν πρόκειται δηλαδή για απλές επιλογές, καθώς για τον μοριακό έλεγχο του αίματος ξοδεύονται κάθε χρόνο από το Δημόσιο τεράστια ποσά. Είναι χαρακτηριστικό ότι η πρώτη ενέργεια της κυρίας Σκοπούλη, αμέσως μόλις δημοσιοποιήθηκαν οι αρμοδιότητές της στο υπουργείο Υγείας (το βράδυ της περασμένης Τετάρτης), ήταν να ζητήσει απευθείας ανάθεση του έργου! Πρόκειται για την υφυπουργό, την οποία μάλιστα έχει τοποθετήσει στην κυβέρνηση η Δημοκρατική Αριστερά, η οποία διαμαρτυρόταν δημοσίως μέσω της κρατικής τηλεόρασης γιατί καθυστερούσε ο ορισμός των αρμοδιοτήτων της! Στη σπουδή της να ανατεθεί το συντομότερο το έργο των 1,2 εκατ. ευρώ, όχι μόνο αφήνει εντελώς εκτεθειμένο τον κ. Σαλμά, ο οποίος είχε καταφέρει να μηδενίσει το κόστος των ελέγχων με παρέμβασή του στις εταιρείες που δραστηριοποιούνται στον χώρο, αλλά επιχειρεί να εμπλέξει και τον υπουργό Υγείας κ. Ανδρέα Λυκουρέντζο, επικαλούμενη δικές του ενέργειες, οι οποίες όμως είχαν άλλο περιεχόμενο.


Από τον Ιούνιο

Η υπόθεση ξεκινά τον περασμένο Ιούνιο, όταν αρχίζουν να εμφανίζονται και πάλι κρούσματα από τα κουνούπια τα οποία είναι μολυσμένα με τον ιό του Δυτικού Νείλου. Τότε το Εθνικό Κέντρο Αιμοδοσίας (ΕΚΕΑ), που διευθύνεται από τον κ. Λεωνίδα Ανωμερίτη, ζητεί με έγγραφό του στις 8 Ιουνίου από την Ενιαία Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Συμβάσεων να του επιτραπεί να αναθέσει απευθείας, ύστερα από διαπραγματεύσεις και χωρίς δημοσίευση προκήρυξης του έργου, την προμήθεια αντιδραστήρων και αναλωσίμων, ώστε να γίνουν οι έλεγχοι του αίματος για τον ιό του Δυτικού Νείλου. Ο πρόεδρος της Αρχής, κ. Βασίλης Φλωρίδης, πρώην εισαγγελέας και αδελφός του πρώην υπουργού κ. Γιώργου Φλωρίδη απαντά κατηγορηματικά ότι απορρίπτει το αίτημα «λόγω μη συνδρομής των προς τούτο τασσομένων υπό του νόμου προϋποθέσεων», εν ολίγοις το κρίνει παράνομο. Το επιχείρημα του ΕΚΕΑ περί έκτακτων αναγκών για την προστασία της δημόσιας υγείας δεν πείθει τον κ. Φλωρίδη, καθώς το πρόβλημα επανέρχεται κάθε χρόνο την ίδια εποχή από το 2010 και άρα οι αρμόδιοι όφειλαν και μπορούσαν να προετοιμαστούν έγκαιρα και όχι να περιμένουν την τελευταία στιγμή προκειμένου να κινήσουν τις διαδικασίες για τις απαιτούμενες προμήθειες. Πολλές φορές στο Δημόσιο υπάρχουν υπόνοιες για εσκεμμένη καθυστέρηση, ώστε στο τέλος πολλές προμήθειες να γίνονται με απευθείας αναθέσεις, κάτι που κινείται στα όρια της νομιμότητας και είναι πιο κοστοβόρο.

Το τρικ αυτό μάλιστα παρατηρείται συχνά στον ευαίσθητο χώρο της Υγείας, καθώς με την επίκληση του κινδύνου για τη δημόσια υγεία παρακάμπτονται οι ενδεικνυόμενες από τον νόμο διαδικασίες και πολλές προμήθειες γίνονται κατά παρέκκλιση των προβλεπόμενων διατάξεων. Η προμήθεια παγώνει για ολόκληρο τον Ιούνιο και τον Ιούλιο, όμως το πρόβλημα με τους ελέγχους παραμένει. Στις 3 Αυγούστου ο κ. Λυκουρέντζος ζητεί με έγγραφό του από το ΚΕΕΛΠΝΟ, που είναι επιφορτισμένο με την προστασία της υγείας του πληθυσμού της χώρας από τις επιδημίες, να συμβάλει στην αντιμετώπιση του προβλήματος και να διαθέσει άμεσα ποσό 300.000 ευρώ.




Το θέμα αναλαμβάνει να χειριστεί ο κ. Σαλμάς, ο οποίος καταβάλλει επίπονες προσπάθειες ώστε να πείσει τις εταιρείες που διαθέτουν τον εξοπλισμό να συμβάλουν στην αντιμετώπιση του προβλήματος με το μικρότερο δυνατό κόστος. Οντως μια εταιρεία τού γνωστοποιεί ότι θα παράσχει 10.000 δωρεάν ελέγχους και ο υφυπουργός το ανακοινώνει με επίσημο δελτίο Τύπου στις 8 Αυγούστου. Ωστόσο η κίνησή του αμφισβητείται ή και καταπολεμάται υπογείως από ορισμένες πλευρές. Εγείρονται αμφιβολίες για τον επαρκή αριθμό ελέγχων και το ΕΚΕΑ επιμένει στη μεγάλη προμήθεια, παρότι αυτή είχε απορριφθεί από την Ανεξάρτητη Αρχή. Για να απαντήσει στις αιτιάσεις αυτές ο κ. Σαλμάς αναλαμβάνει και νέα πρωτοβουλία, επιτυγχάνοντας στις 21 Αυγούστου να δοθούν επιπλέον 10.000 δωρεάν έλεγχοι.
Ο αριθμός αυτός κρίνεται εξόχως ικανοποιητικός, καθώς από τις αρχές Αυγούστου έως τα μέσα της περασμένης εβδομάδας (σε περίπου 22 ημέρες δηλαδή) οι έλεγχοι που χρειάστηκε να γίνουν ήταν 2.500, οπότε και το υπουργείο διαθέτει ακόμη 17.500 δωρεάν ελέγχους για το διάστημα μέχρι το τέλος Σεπτεμβρίου, που λήγει η επικίνδυνη περίοδος για τον ιό του Δυτικού Νείλου! 

Παρ’ όλα αυτά και ενώ στο ενδιάμεσο αφαιρείται η αρμοδιότητα από τον κ. Σαλμά και μεταβιβάζεται στην κυρία Σκοπούλη, η υφυπουργός επανέρχεται στο θέμα σαν να μην έχει γίνει το παραμικρό και επιμένει να γίνει η συγκεκριμένη προμήθεια. Παραπέμπει δε ευθέως στην εισήγηση του ΕΚΕΑ, το οποίο έχει καταλήξει με νεότερη εισήγησή του (έγγραφο της 7/8/2012) σε πολυεθνικό φαρμακευτικό κολοσσό ως τον «κατάλληλο προμηθευτή», έστω κι αν η Ανεξάρτητη Αρχή για τις προμήθειες έχει απορρίψει το αίτημά του! Η επιμονή της όμως δημιουργεί ερωτήματα καθώς η επιδημία βρίσκεται ήδη προς το τέλος της, ο κίνδυνος θα υφίσταται για έναν μήνα ακόμη, ενώ υπάρχει σημαντικός αριθμός διαθέσιμων ελέγχων με τη δωρεά που πέτυχε ο κ. Σαλμάς. Ακόμη κι αν αυτοί δεν επαρκέσουν, οι ανάγκες θα είναι ελάχιστες και μπορούν να εξασφαλιστούν είτε μέσω νέας δωρεάς είτε με τη διάθεση ελάχιστων κονδυλίων, όπως εκτιμούν οι ειδικοί και πάντως όχι του ύψους των 300.000 ευρώ ή, ακόμα χειρότερα, του 1,2 εκατ. ευρώ.

Η απόρριψη του αιτήματος του ΕΚΕΑ από την Ανεξάρτητη Αρχή και η επιμονή της Σκοπούλη

Α ποκαλυπτική είναι η γνωμοδότηση της Ενιαίας Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Συμβάσεων, στην οποία απορρίπτεται το αίτημα του Εθνικού Κέντρου Αιμοδοσίας, που ζήτησε στις 8 Ιουνίου να κάνει απευθείας ανάθεση ύψους 1,2 εκατ. ευρώ για την προμήθεια αντιδραστήρων, προκειμένου να γίνεται μοριακός έλεγχος για τα κρούσματα από τον ιό του Δυτικού Νείλου. Το ΕΚΕΑ επικαλούνταν ότι «συντρέχουν κατεπείγουσες περιστάσεις που δικαιολογούν την απευθείας ανάθεση», όμως η Ανεξάρτητη Αρχή διέλυσε την επιχειρηματολογία αυτή. Στη γνωμοδότησή της η επιτροπή του κ. Βασίλη Φλωρίδη επισημαίνει ουσιαστικά ότι το ΕΚΕΑ είχε άπλετο χρόνο να προετοιμάσει έναν κανονικό διεθνή διαγωνισμό και κακώς περίμενε να εκδηλωθεί το πρόβλημα και να προχωρήσει σε απευθείας ανάθεση. Τονίζει ότι «η ανάγκη προμήθειας των εν λόγω υλικών αποτελεί προβλέψιμο στοιχείο της διαδικασίας λήψης μέτρων προστασίας κατά της εκδήλωσης επιδημίας του ιού του Δυτικού Νείλου, η οποία επανεμφανίζεται σε ετήσια βάση κατά τους θερινούς και φθινοπωρινούς μήνες, γεγονός το οποίο γνώριζε εκ των προτέρων και όφειλε να συνεκτιμήσει με τη δέουσα επιμέλεια η αναθέτουσα αρχή (σ.σ.: το ΕΚΕΑ) για τον έγκαιρο προγραμματισμό διενέργειας των αναγκαίων διαδικασιών για τη σύναψη των οικείων συμβάσεων».

Η γνωμοδότηση είναι καταπέλτης για τη διοίκηση του Εθνικού Κέντρου Αιμοδοσίας: «Η αναθέτουσα αρχή (σ.σ.: το ΕΚΕΑ) είχε στη διάθεσή της επαρκή χρόνο για να προπαρασκευάσει και διενεργήσει τον σχετικό διαγωνισμό, σύμφωνα με τις συνήθεις περί σύναψης δημοσίων συμβάσεων προμηθειών διαδικασίες, ήδη κατά το τελευταίο τρίμηνο του 2011, άλλως το αργότερο το πρώτο τρίμηνο του 2012 και άρα η καθυστέρηση οφείλεται σε δική της υπαιτιότητα και όχι σε απρόβλεπτες περιπτώσεις».

Κι όμως, παρότι η πλέον αρμόδια αρχή για τη διαφάνεια και τη νομιμότητα στις δημόσιες προμήθειες απέρριψε κατηγορηματικά το αίτημα του ΕΚΕΑ, η υφυπουργός Υγείας κυρία Φωτεινή Σκοπούλη όχι μόνο έρχεται εκ των υστέρων να υιοθετήσει την απορριφθείσα ως μη σύννομη διαδικασία της απευθείας ανάθεσης ενός έργου 1,2 εκατ. ευρώ, αλλά και να το επιβάλει στις αρμόδιες δημόσιες υπηρεσίες!  

Το θέμα είναι μείζον και πιθανόν αποτελεί και οδηγό για όλες τις δημόσιες προμήθειες.
Αν το μήνυμα από τη συγκεκριμένη υπόθεση είναι ότι μπορούν να επικαλούνται οι δημόσιοι οργανισμοί κατά το δοκούν λόγους -τους οποίους συχνά οι ίδιοι δημιουργούν- για απευθείας αναθέσεις, τότε θα συνεχιστεί το πάρτι με την κατασπατάληση του δημόσιου χρήματος σε ένα καθεστώς διαφθοράς.

Αν όμως επικρατήσει η λογική της Ενιαίας Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Συμβάσεων και αρχίσει να περιορίζεται η ευχέρεια των διοικήσεων των δημόσιων φορέων ως προς τις διαδικασίες των προμηθειών, τότε ίσως μειωθούν οι σπατάλες.