Επικίνδυνοι ελιγμοί πριν την τελική συμφωνία

«Η διαπραγμάτευση συνεχίζεται», δήλωσε σιβυλλικά ο πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς και δραματοποιώντας το μήνυμά που θέλησε να αποστείλει προς τους πολίτες και τους κυβερνητικούς του εταίρους επισήμανε: «Θα σώσουμε την Ελλάδα όσοι το τολμήσουμε!».

Η διαπραγμάτευση εξελίσσεται σε δύο μέτωπα: Στο εσωτερικό, μεταξύ του κ. Σαμαρά και των κυρίων Βενιζέλου και Κουβέλη οι οποίοι στηρίζουν την κυβέρνηση συνεργασίας και στο εξωτερικό, με τους δανειστές οι οποίοι επιμένουν να αξιώνουν δυσμενείς αλλαγές στα εργασιακά απαιτώντας μείωση αποζημιώσεων, ελαστικοποίηση εργασιακών όρων και περικοπή μισθών. Μία νέα διάσταση η οποία ήρθε να περιπλέξει την κατάσταση προέκυψε από την αποκωδικοποίηση των δηλώσεων του υπουργού Οικονομικών της Γερμανίας Βόλφγκανγκ Σόιμπλε ότι πρέπει να δημιουργηθούν μηχανισμοί ελέγχου που θα διασφαλίσουν ότι τα δημοσιονομικά μεγέθη της Ελλάδας θα καταστούν βιώσιμα.

Στη σύσκεψη των πολιτικών αρχηγών ο Φώτης Κουβέλης δήλωσε ότι οι προωθούμενες αλλαγές στα εργασιακά παραβιάζουν την κόκκινη γραμμή της Δημοκρατικής Αριστεράς και ξεκαθάρισε ότι οι βουλευτές του δεν μπορούν να υπερψηφίσουν όσα ζητά η τρόικα για την ελαστικοποίηση της αγοράς εργασίας.

Από την πλευρά του, ο κ. Βενιζέλος δεσμεύθηκε ότι οι βουλευτές του ΠΑΣΟΚ θα κάνουν «το εθνικό τους καθήκον», πρόσθεσε ωστόσο ότι δεν γίνονται αποδεκτές οι αλλαγές στα εργασιακά. Ο κ. Βενιζέλος κατά τη διάρκεια της σύσκεψης ενημερώθηκε από τους συνεργάτες του για τις δηλώσεις του κ. Σόιμπλε που παραπέμπουν στο ενδεχόμενο επιβολής διεθνούς οικονομικού ελέγχου στην ελληνική κυβέρνηση.

«Να μην υπάρξει άλλου τύπου λογαριασμός, όπου θα μπαίνουν οι δόσεις για το χρέος και ο οποίος δεν θα είναι υπό τον έλεγχο της Τράπεζας της Ελλάδος και την επίβλεψη του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους», ήταν η άποψη που εξέφρασε κατά τη διάρκεια της συζήτησης με τους κυρίους Σαμαρά και Κουβέλη ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ.

«Δεν είμαστε προτεκτοράτο, η δημοσιονομική διαχείριση του κράτους πρέπει να γίνεται από τις Ελληνικές Αρχές, από το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους και την Τράπεζα της Ελλάδος», δήλωσε δημοσίως ο κ. Βενιζέλος.

Η συζήτηση των πολιτικών αρχηγών έγινε σε αυτό το κλίμα που κάθε άλλο παρά διευκόλυνε την επιδίωξη του πρωθυπουργού και του υπουργού Οικονομικών να κλείσουν τα μέτρα άμεσα.

Μετά την ρητή δήλωση του κ. Κουβέλη ότι οι βουλευτές της ΔΗΜΑΡ δεν θα ψηφίσουν τα μέτρα για τα εργασιακά, στην οποία ο ίδιος τόνισε εμφατικά ότι θα επιμείνει «μέχρι τέλους», διαμορφώθηκε η εικόνα ότι όλα κρέμονται από μια κλωστή. Από τον σχηματισμό της κυβέρνησης πριν από πέντε μήνες ήταν η πρώτη φορά που η συνοχή της κυβέρνησης έδειξε περισσότερο εύθραυστη παρά ποτέ.

Το κλίμα ανισορροπίας ήρθε να ανατροφοδοτήσει η δήλωση του πρωθυπουργού. «Έχουμε ήδη- και στα εργασιακά και σε άλλα- αλλάξει πολλές, πάρα πολλές από τις αρχικές προτάσεις της Τρόικας. Και η διαπραγμάτευση συνεχίζεται», τόνισε ο κ. Σαμαράς προειδοποιώντας: «Δεν θέλω καν να σκεφθώ τι θα συμβεί, αν αυτήν την ώρα δεν κρατήσω σταθερά το τιμόνι». Η αναφορά του «κοιτάζω μόνο μπροστά, ζητώντας τη μεγαλύτερη δυνατή ενότητα» και η διαπίστωσή του: «Θα σώσουμε την Ελλάδα όσοι το τολμήσουμε», θεωρήθηκαν ευθείες βολές προς τους αρχηγούς της Δημοκρατικής Αριστεράς και του ΠΑΣΟΚ.

Είναι ενδεικτικό πως λίγο μετά τις επίσημες δηλώσεις του ο κ. Σαμαράς μιλώντας σε δημοσιογράφους είπε ότι η διαπραγμάτευση με την Τρόικα έχει ολοκληρωθεί και η συμφωνία θα πάρει τον δρόμο για την βουλή. Είπε ότι ήταν μία δύσκολη διαπραγμάτευση και τόνισε το κατεπείγον του πράγματος λέγοντας χαρακτηριστικά ότι  “οι διαπραγματεύσεις έπρεπε να έχουν κλείσει χθες”. Έδωσε έμφαση στην ανάπτυξη λέγοντας ότι όταν τελειώσει αυτό πάμε για ανάπτυξη κατά νομό και κατά κλάδο. Υπογράμμισε ότι πρέπει να ψηφιστούν τα μέτρα για να στείλουμε μήνυμα σταθερότητας και πρόσθεσε ότι «αν πλατιάσουμε και δεν προχωρήσουμε γρήγορα καήκαμε».
 

Απάντηση ΠΑΣΟΚ

«Εμείς αντιλαμβανόμαστε πως με τη δήλωσή του ο κ. Σαμαράς λέει πως θα κάνει μέσα στις επόμενες ώρες όλα όσα ανέλαβε να κάνει στη σημερινή σύσκεψη των πολιτικών αρχηγών, ώστε αύριο να μπορεί να οριστικοποιηθεί ένα πλαίσιο που θα διασφαλίζει την οριστική έξοδο της χώρας από την κρίση, θα γίνεται δεκτό ως αξιόπιστο διεθνώς και θα δίνει ασφάλεια και προοπτική στους Έλληνες», σχολίαζε συνεργάτης του κ. Βενιζέλου.

Πινγκ-πονγκ της κυβέρνησης με τη ΔΗΜΑΡ  

Συνεργάτης του κ. Κουβέλη δήλωνε έκπληκτος από τη δήλωση του κ. Σαμαρά στις απαράδεκτες αξιώσεις της τρόικα για τα εργασιακά. «Πρέπει να υπάρξει η πολιτική διαπραγμάτευση», συνέχιζε ο ίδιος παράγοντας σημειώνοντας ότι «η ΔΗΜΑΡ δεν απαντά στις αναφορές του πρωθυπουργού περί «τολμηρών» επειδή το κόμμα του κ. Κουβέλη με τόλμη και εθνική υπευθυνότητα στήριξε και στηρίζει την κυβέρνηση για να βγει η χώρα από τα αδιέξοδα χωρίς να διαλυθούν τα εργασιακά δικαιώματα. «Τόλμη και υπευθυνότητα έναντι της κοινωνίας και των εργαζομένων είναι η πολιτική μας αξίωση», υπογράμμιζε ο στενός συνεργάτης του προέδρου της ΔΗΜΑΡ.

Πάντως, η αίσθηση που υπήρχε αργά το βράδυ της Τρίτης ήταν ότι η Δημοκρατική Αριστερά δεν θα τραβήξει στα άκρα την κατάσταση και θα ζητήσει να μην μπουν στο ενιαίο πακέτο τα εργασιακά. Ωστόσο, αυτό που τόνιζαν από την ΔΗΜΑΡ ήταν πως υπάρχει η πεποίθηση ότι θα "διορθωθούν" κάποιες από τις απαιτήσεις της Τρόικας μετά την πολιτική διαπραγμάτευση του πρωθυπουργού. Αυτό που υπογραμμίζεται σε κάθε περίπτωση από τους συνεργάτες του κ. Κουβέλη είναι πως οι διαφωνίες υπάρχουν συνολικά στο πακέτο των εργασιακών και όχι μόνο σε ένα θέμα.

Στουρνάρας: Ας κάνει ό,τι θέλει ο Κουβέλης

Πληροφορίες από τη Βουλή απέδιδαν στον υπουργό Οικονομικών τη φράση «ας κάνει ό,τι θέλει ο κ. Κουβέλης». Ο κ. Στουρνάρας όταν κλήθηκε να απαντήσει πώς θα χειριστεί η κυβέρνηση το ενδεχόμενο να μην υπερψηφίσει η ΔΗΜΑΡ τα μέτρα δήλωσε άγνοια. Ωστόσο ο υπουργός των Οικονομικών δήλωσε στο Reuters ότι η κυβέρνηση και η τρόικα έχουν συμφωνήσει το μεγαλύτερο μέρος του πακέτου των μέτρων.

Η εκτίμηση αυτή επιβεβαιωνόταν και από την Δημοκρατική Αριστερά. «Το πακέτο των μέτρων έχει κλείσει πλην των προβλέψεων για τα εργασιακά», εξηγούσε στο protothema.gr στενός συνεργάτης του κ. Κουβέλη επισημαίνοντας ότι η ΔΗΜΑΡ στηρίζει την κυβέρνηση του κ. Σαμαρά.

Την Τετάρτη η κρισιμότερη σύσκεψη των πολιτικών αρχηγών

Εκ των πραγμάτων, την Τετάρτη η συνάντηση των κυρίων Σαμαρά, Βενιζέλου και Κουβέλη λαμβάνει χαρακτηριστικά οριακής προσπάθειας να επιτευχθεί συμφωνία ώστε να κλείσει το πακέτο των μέτρων. Το αγκάθι των εργασιακών παραμένει και οι κύριοι Σαμαράς και Στουρνάρας συνεχίζουν τις συνεννοήσεις με την πλευρά των δανειστών προκειμένου να βελτιωθούν οι όροι που απαιτεί η τρόικα στα εργασιακά.

Στη σύσκεψη της Τετάρτης θα καταβληθεί ακόμη μια προσπάθεια να κλείσει η συμφωνία μεταξύ των κυβερνητικών εταίρων στο πακέτο των μέτρων συνολικά. Είναι πάντως δεδομένο ότι οι κύριοι Σαμαράς, Βενιζέλος και Κουβέλης θα επιχειρήσουν να ξεπεράσουν την εμπλοκή στο πεδίο των εργασιακών σχέσεων .  

Δημοσιογραφικές πληροφορίες ανέφεραν ότι ενδεχομένως η κυβέρνηση θα επιχειρήσει να αποσυνδέσει το θέμα των εργασιακών από τα υπόλοιπα πεδία όπου έχει ήδη επιτευχθεί συμφωνία της τρικομματικής κυβέρνησης με τους εκπροσώπους των δανειστών. Είναι ερώτημα που δεν μπορεί προσώρας να απαντηθεί αν η τρόικα θα συναινέσει να αποσυρθεί συνολικά το εργασιακό πακέτο από την συμφωνία.

Η εμπλοκή μοιάζει ωστόσο πραγματική και όχι προσχηματική. Και λαμβάνει δραματικές διαστάσεις δεδομένης της τοποθέτησης του κ. Στουρνάρα πριν την έναρξη της σύσκεψης των κυρίων Σαμαρά, Βενιζέλου και Κουβέλη ότι τα μέτρα «αναγκαστικά πρέπει να κλείσουν σήμερα» αλλά και αν συνυπολογιστεί η προειδοποίηση του προέδρου του ΠΑΣΟΚ ότι «η παράταση της εκκρεμότητας δεν μας βοηθά».

Η παράταση αυξάνει την ταμειακή πίεση και ανεβάζει τον λογαριασμό των μέτρων, εξήγησε ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ...
 

Δεν θα έρθουν σε ένα άρθρο τα μέτρα

Ενόψει ενός αδιεξόδου έχουν αρχίσει να γίνονται σχεδιασμοί για το πως μπορεί να αποφευχθεί η οριστική ρήξη. Συνεργάτης του πρωθυπουργού έλεγε ότι τα μέτρα δεν θα έλθουν σε ένα μόνο άρθρο αλλά σε περισσότερα. Αυτό σημαίνει ότι δίνεται περιθώριο να υπάρξει συμφωνία των τριών κυβερνητικών εταίρων στο δημοσιονομικό και να περιοριστεί η διαφωνία στο εργασιακό. Έτσι όμως δημιουργείται ο κίνδυνος  να καταψηφιστεί το εργασιακό όχι μόνο από τα δύο μικρότερα κόμματα της συγκυβέρνησης αλλά και από μεμονωμένους βουλευτές της ΝΔ όπως ο κ. Νικήτας Κακλαμάνης που έχει δηλώσει ότι επιφυλάσσεται να δει το σύνολο των μέτρων.
 
Σε κάθε περίπτωση ο πρωθυπουργός επιμένει στον αρχικό του σχεδιασμό ότι θέλει μέχρι το τέλος της εβδομάδας να οριστικοποιηθεί η συμφωνία με την Τρόικα και μέσα στην επόμενη εβδομάδα να κατατεθούν τα μέτρα προς ψήφιση στην βουλή με την διαδιακασία του κατεπείγοντος. Όλα θα πρέπει να έχουν κλείσει μέχρι τις 12 Νοεμβρίου ώστε στην συνεδρίαση του Γιουρογκρούπ να αποφασιστεί η εκταμίευση της δόσης των 31,5 δις ευρώ. Μετά την διαφωνία όμως των κυβερνητικών εταίρων και εφόσον δεν ψηφιστεί το εργασιακό -όπως διαφαίνεται- η εκταμίευση της δόσης και μάλιστα ολόκληρης δεν θεωρείται δεδομένη.

Επιπλέον οι ευρωπαίοι ηγέτες δεν περιορίζονται στην ψήφιση των μέτρων ζητούν εγγυήσεις και για την εφαρμογή τους την επόμενη ημέρα την οποία δεν μπορεί να προσφέρει ένας ασταθής κυβερνητικός συνασπισμός.

Το ερώτημα που προκύπτει είναι αν μετά τις ρωγμές που καταγράφηκαν με τις επίσημες δηλώσεις τους οι τρεις κυβερνητικοί εταίροι μπορούν να συνεχίσουν την κοινή τους πορεία. Η διάσταση δίνει έδαφος σε σενάρια περί εκλογών και δημιουργία νέου πολιτικού φορέα που θα συμπεριλάβει “όσους τολμήσουν να σώσουν την Ελλάδα” πέρα από τους δεδομένους κομματικούς σχηματισμούς.