Η ιστορία των αμερικανικών παρακολουθήσεων στην Ελλάδα

Οι τηλεφωνικές υποκλοπές made USA δεν είναι μία υπόθεση που ήρθε μόλις τώρα στην επικαιρότητα, απλά και μόνο επειδή ο Σνόουντεν, ένας περιφερειακός, μέσου επιπέδου πρώην πράκτορας της αμερικανικής υπηρεσίας ασφαλείας (NSA) έκανε συνταρακτικές αποκαλύψεις για την έφεση της Ουάσιγκτον στους κοριούς.

Τουλάχιστον στην Ελλάδα έχει μία ιστορία σχεδόν δέκα ετών και όλη η φιλολογία και οι κατά καιρούς αποκαλύψεις και υποψίες ξεκινούν αμέσως μετά τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004.

Ουσιαστικά την ελληνική δημόσια ζωή άρχισε να την απασχολεί η συγκεκριμένη υπόθεση από τις αρχές του 2006. Ήταν 2 Φεβρουαρίου όταν λάμβανε χώρα μία άκρως εντυπωσιακή όσο και πρωτόγνωρη για τα πολιτικά χρονικά της χώρας συνέντευξη τύπου: Οι τότε υπουργοί Επικρατείας, Δημόσιας Τάξης και Δικαιοσύνης (Θ. Ρουσόπουλος, Γ. Βουλγαράκης και Αν. Παπαληγούρας) αποκάλυπταν ότι γινόταν ένα όργιο τηλεφωνικών παρακολουθήσεων με επίκεντρο ένα γεωγραφικό «τρίγωνο» γύρω από την αμερικανική πρεσβεία στην Αθήνα, μέσω ιδιωτικής εταιρίας κινητής τηλεφωνίας (Vodafon). Mέσω ειδικού λογισμικού που είχε εγκατασταθεί στην εταιρία, παρακολουθούνταν την περίοδο 2004-05 περίπου 100 τηλέφωνα με τη χρήση 14-16 καρτοκινητών «τηλεφώνων-σκιών», τα οποία κατέγραφαν τις συνομιλίες.

Στους παρακολουθούμενους περιλαμβάνονταν δεκάδες πολιτικά και μη πρόσωπα, όπως ο τότε πρωθυπουργός Κώστας Καραμανλής (!!!), υπουργοί εκείνης της περιόδου όπως ο Γιώργος Βουλγαράκης, ο Αναστάσιος Παπαληγούρας, άλλα πολιτικά στελέχη, ακτιβιστές και συνδικαλιστές.

Το θέμα είχε προκαλέσει πολιτικό σεισμό. Έγινε γνωστό ότι οι υποκλοπές αποκαλύφθηκαν περίπου ένα χρόνο νωρίτερα, στις 4 Μαρτίου 2005, έπειτα από έναν έλεγχο ρουτίνας, που διεξήγαγε η εταιρία Vodafone στο λογισμικό της. Η κυβέρνηση ενημερώθηκε λίγες μέρες μετά, στις 10 Μαρτίου του 2005, όταν ο τότε επικεφαλής της είχε επισκεφθεί ο ίδιος για το συγκεκριμένο θέμα το Μέγαρο Μαξίμου. Η περαιτέρω έρευνα τότε είχε οδηγήσει μάλλον σε πλήρη αμηχανία τους κυβερνώντες, καθώς ήταν προφανές ότι όλα τα στοιχεία κατέληγαν στην αμερικανική πρεσβεία, την οποία όμως δεν μπορούσε να κατονομάσει, παρά μόνο να υπονοήσει η κυβέρνηση.

Ο θάνατος του Τσαλικίδη

Η υπόθεση των υποκλοπών είχε και άλλες τραγικές και ανεξιχνίαστες διαστάσεις, καθώς συνδέθηκε με τον θάνατο του υπαλλήλου της Vodafone Κώστα Τσαλικίδη. Ο Τσαλικίδης που ήταν υπεύθυνος για την ανάπτυξη του δικτύου της εταιρείας Vodafone, βρέθηκε νεκρός στις 9 Μαρτίου 2005 μία μέρα πριν γνωστοποιηθεί στις αρχές η ύπαρξη του ύποπτου λογισμικού. Ο θάνατός του, αποδόθηκε αρχικά σε αυτοκτονία, εκδοχή που υποστηρίχτηκε από το πρώτο δικαστικό πόρισμα. Η υπόθεση όμως άνοιξε ξανά το 2010 καθώς νέα στοιχεία φέρεται ότι αποκάλυψαν στενή διασύνδεση του θανάτου με την υπόθεση των υποκλοπών και ενίσχυσαν ως και την εκδοχή της δολοφονικής ενέργειας.

Η… περιπέτεια μίας έρευνας

Γενικά η κυβέρνηση έδειξε αμέσως μετά τη συνέντευξη των τριών υπουργών και προφανώς υπό το βάρος των πιέσεων από την αμερικανική κυβέρνηση να μην δίνει ιδιαίτερη συνέχεια στο θέμα, μία γραμμή που ακολούθησαν και άλλοι εμπλεκόμενοι θέλοντας και μη. Για παράδειγμα αποκλείστηκε από την έρευνα η ΑΔAE, η αρμόδια ανεξάρτητη αρχή για τον έλεγχο των τηλεπικοινωνιών, ενώ απροθυμία για παροχή περαιτέρω στοιχείων επέδειξε και η Vodafon εκείνη την περίοδο.

Πολύ φυσιολογικά μετά με όλα αυτά, η δικαστική έρευνα, που ακολούθησε της συνέντευξης, δεν κατέληξε πουθενά και το 2008 η υπόθεση μπήκε στο αρχείο. Δύο χρόνια μετά όμως, το 2010 η υπόθεση ξανάνοιξε με την εμφάνιση νέων στοιχείων που υποδείκνυαν υπόθεση κατασκοπείας με ανάμιξη της αμερικανικής πρεσβείας. Για να ανασυρθεί η υπόθεση από το αρχείο χρειάστηκε και πολιτική βούληση, την οποία είχε εκφράσει ο τότε υπουργός Δικαιοσύνης Μιλτιάδης Παπαϊωάννου.

Το 2011 η Vodafon έδειξε διάθεση συνεργασίας με τις εισαγγελικές αρχές και παρείχε ενδιαφέροντα στοιχεία, όπως ο εντοπισμός (μέσω των μοναδικών αριθμών ΙΜΕΙ) τεσσάρων τηλεφωνικών συσκευών, τρεις από τις οποίες χρησιμοποιήθηκαν ως καρτοκινητά-σκιές, ήταν δηλαδή οι παράλληλοι αποδέκτες των τηλεφωνημάτων που υποκλέπτονταν.

Οι υπηρεσίες της Vodafone έδωσαν σχεδόν στο «πιάτο» την ταυτότητα των υποκλοπέων, αποκαλύπτοντας τη διασύνδεσή τους με ανθρώπους της εδώ αμερικανικής πρεσβείας. Η Vodafone ενημέρωσε τον εισαγγελέα ότι ένα «ανύπαρκτο» όπως αποδείχθηκε πρόσωπο (ονόματι Μάρκος Πέτρου), αγόρασε με τιμολόγιο την ίδια ημέρα (8-6-2004), τις 4 τηλεφωνικές συσκευές. Η εταιρεία, με βάση τον αριθμό ΙΜΕΙ των συσκευών, εντόπισε ότι οι τρεις χρησιμοποιήθηκαν ως «σκιές» των υποκλοπέων. Στην τέταρτη όμως κάποιος έβαλε κάρτα SIM που αντιστοιχούσε στην «αμερικάνικη πρεσβεία» και επικοινωνούσε αμέριμνος με άλλες γραμμές (κινητές ή σταθερές) της πρεσβείας, έως το Δεκέμβριο του 2004!!!

Να σημειωθεί ότι η ΑΔΑΕ είχε εντοπίσει όλα τα «μολυσμένα» με το λογισμικό των υποκλοπών κέντρα της Vodafone, τις κλήσεις από το Μέριλαντ (έδρα της Υπηρεσίας Εθνικής Ασφαλείας των ΗΠΑ) σε κάποια τηλέφωνα των υποκλοπέων.

Ωστόσο η σύνδεση με αδιάσειστα στοιχεία, ώστε να απαγγελθούν και κατηγορίες προς την αμερικανική πρεσβεία, δεν κατέστη δυνατή. Επιπλέον οι υπάλληλοι της πρεσβείας, που θα μπορούσαν να διωχθούν, αλλά και όλοι οι εμπλεκόμενοι διπλωμάτες με την υπόθεση έφυγαν στον μεταξύ από την Ελλάδα, με αποτέλεσμα η έρευνα να κινείται υπό μία έννοια στο κενό. Ιδίως με δεδομένο ότι οι αμερικανοί ποτέ δεν έδειξαν την παραμικρή διάθεση να συνεργαστούν, πολύ περισσότερο να παραδεχθούν ότι είχαν κάποια σχέση με τις υποκλοπές.