Την Τρίτη η κηδεία του Γλαύκου Κληρίδη

Με τετραήμερο δημόσιο πένθος, που άρχισε από το μεσημέρι και θα διαρκέσει μέχρι το μεσημέρι της προσεχούς Τρίτης και τέλεση της κηδείας του με τιμές εν ενεργεία προέδρου της Δημοκρατίας η Κυπριακή Πολιτεία τιμά την μνήμη του πρώην προέδρου Γλαύκου Κληρίδη, ο οποίος ανάλωσε την ζωή του για την Κύπρο.

Σύμφωνα με απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου, το οποίο συνεδρίασε εκτάκτως υπό τον προεδρεύοντα της Δημοκρατίας, πρόεδρο της Βουλής, Γιαννάκη Ομήρου (ο πρόεδρος Αναστασιάδης επιστρέφει εσπευσμένα απόψε από την σύνοδο της Κοινοπολιτείας) η κηδεία θα τελεστεί την Τρίτη, 19η Νοεμβρίου 2013, στον ναό της του Θεού Σοφίας στην Λευκωσία.

Η ημέρα της κηδείας θα τηρηθεί ως δημόσια αργία, ενώ τον επικήδειο λόγο θα εκφωνήσει ο πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, Νίκος Αναστασιάδης.

Οι πιο σημαντικοί σταθμοί της ζωής του

O Γλαύκος Κληρίδης υπήρξε μια από τις πλέον σημαντικές προσωπικότητες της σύγχρονης ιστορίας της Κύπρου. Η δεκαετής διακυβέρνηση του από το 1993 έως το 2003 έχει να επιδείξει σημαντικά επιτεύγματα, αλλά και σημαντικές αδυναμίες. Η ένταξη της Κύπρου στην Ε.Ε αποτέλεσε την κορυφαία πολιτική επιτυχία του για την οποία εργάστηκε για σχεδόν μια 20ετία όταν κυριαρχούσε το σύνθημα «ΕΟΚ και ΝΑΤΟ το ίδιο συνδικάτο».

Γεννήθηκε στις 24 Απριλίου του 1919 στη Λευκωσία και ακολούθησε τα βήματα του πατέρα του Ιωάννη Κληρίδη, ο οποίος υπήρξε πολιτικός και δικηγόρος. Οι σχέσεις του είχαν διαταραχθεί ότι ο Ιωάννης Κληρίδης ήταν αντίπαλος του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου στις πρώτες Προεδρικές εκλογές μετά την ανεξαρτησία της Κύπρου. Ο Γλαύκος Κληρίδης είχε ζητήσει από τον πατέρα του να αποσυρθεί και υποστήριξε τον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο. Την υποψηφιότητα του Ιωάννη Κληρίδη είχε στηρίξει το κομμουνιστικό κόμμα της Κύπρου το ΑΚΕΛ και αγωνιστές της ΕΟΚΑ που ήταν αντίθετοι με τις συμφωνίες Ζυρίχης – Λονδίνου που δεν οδήγησαν στην ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα αλλά στην ανεξαρτησία.

Ο Γλαύκος Κληρίδης ολοκλήρωσε τις Γυμνασιακές του σπουδές στο Παγκύπριο Γυμνάσιο στο οποίο μαθητές ήταν επίσης ο Σπύρος Κυπριανού, ο Τάσσος Παπαδόπουλος και ο Βάσος Λυσσαρίδης. Στη συνέχεια πήγε στο Λονδίνο για να σπουδάσει νομικά.

Βομβαρδισμοί

Το 1939 διέκοψε τις σπουδές του και κατατάχθηκε στη Βρετανική Βασιλική Αεροπορία (RAF) λαμβάνοντας μέρος στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο ως εθελοντής. Ο ίδιος είχε εξομολογηθεί ότι όταν ανακοίνωσε την απόφαση του στον πατέρα του, το μόνο που ζήτησε ο Ιωάννης Κληρίδης από τον 20χρονο Γλαύκο ήταν να μη φανεί δειλός και δεν φάνηκε.

Πραγματοποίησε πολλές αποστολές πάνω από τη Γερμανία βομβαρδίζοντας στόχους κάτι που το έφερε βαρέως πάντα. Συνήθιζε να λέει ότι από τότε πάσχει από αϋπνίες γιατί γνωρίζει ότι σκότωσε ανθρώπους και δεν του δόθηκε ποτέ η ευκαιρία να ζητήσει συγνώμη. Στις πολλές αφηγήσεις του για τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο αναφερόταν και στην κατάρριψη του αεροσκάφους του πάνω από τη Γερμανία. Σημείωνε με χιούμορ ότι ήταν ο πρώτος αιχμάλωτος που «συνελήφθη» από αγελάδα! Είχε κρυφτεί πίσω από ένα θάμνο και ένοιωσε ένα άγγιγμα στη πλάτη. Νομίζοντας ότι τον είχαν εντοπίσει οι Γερμανοί σήκωσε τα χέρια του και παραδόθηκε. Τελικώς διαπίστωσε ότι το άγγιγμα προερχόταν από μία αγελάδα. Τελικώς συνελήφθη και κρατήθηκε σε γερμανικό στρατόπεδο συγκέντρωσης ως το τέλος του πολέμου.

Η Λίλλα

Όταν επέστρεψε μετά το πόλεμο στο Λονδίνο για να συνεχίσει τις σπουδές του γνώρισε την σύζυγο του Λίλλα η οποία εργαζόταν στο Ινδικό πρόγραμμα του BBC. Σε μία επίσκεψη του στο BBC για να συναντήσει τη αδελφή του Χρυσάνθη που επίσης εργαζόταν στο ελληνικό πρόγραμμα συνάντησε την Λίλλα με την οποία άρχισε να κάνει παρέα. Σε αφηγήσεις του θυμόταν το τρόπο με τον οποίο τη ζήτησε σε γάμο από τους γονείς της που βρισκόντουσαν στην Ινδία. Του έστειλε ένα γράμμα στο οποίο ανέφερε: «Ονομάζομαι Γλαύκος Κληρίδης και προφανώς σας είμαι αδιάφορος. Θέλω να παντρευτώ την κόρη σας για τους εξής λόγους: α) Τα πεθερικά μου θα βρίσκονται χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά β) Η Λίλλα δεν γνωρίζει λέξη ελληνικά και μπορώ να λεω ελεύθερα ότι θέλω και γ) την αγαπώ». Η απάντηση των γονέων της Λίλλας ήταν επίσης χιουμοριστική: «Μην κάνετε τον γάμο για ένα μήνα για να το ξανασκεφτείτε και ίσως το μετανιώσετε». Τελικός ο γάμος έγινε και από αυτόν απέκτησαν την κόρη τους Καίτη. Είναι αξιοσημείωτο ότι στα 80 του χρόνια αφού η Λίλλα βαφτίστηκε χριστιανή και μετά από 50 χρόνια συμβίωσης τέλεσαν θρησκευτικό γάμο με άκρα μυστικότητα. Ο Γλαύκος Κληρίδης ανέφερε με το γνωστό του χιούμορ ότι «εκβίασε» την γυναίκα του να τον παντρευτεί γιατί της είπε πως όταν πεθάνουν δεν θα την θάψουν δίπλα του αφού ήταν αλλόθρησκη. Αυτή τότε για να μην χάσει τη κρεβατομουρμούρα αποφάσισε να βαφτιστεί χριστιανή και να κάνει θρησκευτικό γάμο. Ο θάνατος της Λίλλας Κληρίδη είχε συγκλονίσει τον Γλαύκο ο οποίος αποσύρθηκε από τα δημόσια πράγματα.

«Δεν φοβάμαι τον θάνατο»

Σε συνέντευξη του στο περιοδικό ICOΝ τον Νοέμβριο του 2011 είχε αναφέρει: «Δεν φοβάμαι το θάνατο. Μάλλον τον αναμένω. Όταν φτάσεις σε μια ηλικία τέτοια και όλα τα πράγματα είναι δύσκολα, προτιμάς να τελειώνει. Παίρνω την εφημερίδα και θέλω φακό για να διαβάσω τους τίτλους. Ή διαβάζω ένα βιβλίο και στις δυο σελίδες σταματώ γιατί κουράζονται τα μάτια μου. Αυτή δεν είναι ζωή για να την ζει κάποιος». Όταν την περασμένη Πέμπτη εισήχθη στο νοσοκομείο, λίγο πριν πέσει σε κώμα ζήτησε από τους συγγενείς του να μην μπει σε αναπνευστήρα για να κρατηθεί στη ζωή χωρίς ουσιαστικά να ζει. Η επιθυμία του έγινε σεβαστή από τους γιατρούς.

Ένιωθε ευτυχής για τα χρόνια που έζησε καθώς όπως έλεγε έφτασε πολλές φορές κοντά στο θάνατο και τον απέφευγε. Για πολλά χρόνια αντιμετώπιζε σοβαρά προβλήματα υγείας τα οποία αντιμετώπιζε με επιτυχία.

Οι ... «καταχρήσεις»

Ο Γλαύκος Κληρίδης είχε δύο μεγάλες αγάπες. Τα πούρα και το ποτό. Τα τελευταία χρόνια δεν μπορούσε να τα απολαύσει αλλά όταν ξέφευγε από τους γιατρούς έκανε «παρασπονδίες». Είχε ιδιαίτερη αδυναμία στη κυπριακή ζιβανία (τσίπουρο) την οποία έπινε παγωμένη και τη συνόδευε με ένα πούρο. Του άρεσε η παρέα και συχνά διασκέδαζε με φίλους και συνεργάτες του, λέγοντας ανέκδοτα γύρω από ένα τραπέζι.

Μέχρι τα 85 του συνήθιζε να κολυμπάει καθημερινώς έως και 3,5 ώρες. Η θάλασσα ήταν μια από τις αδυναμίες του. Όποτε έβρισκε χρόνο έκανε μικρές αποδράσεις στα ελληνικά νησιά με το σκάφος «Καίτη» που ήταν και η μοναδική περιουσία που απέκτησε όλα τα χρόνια της ενασχόλησης του με την πολιτική και τη δικηγορία.  

Δικηγόρος αγωνιστών

Μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο Ο Γλαύκος Κληρίδης συνέχισε τις σπουδές του στο «Kings College» στο Λονδίνο και πήρε τον τίτλο L.L.B. τo 1948. Το 1951 αναγορεύθηκε Barrister-at-Law στο Gray's Ιnn. Από το 1951 μέχρι το 1960 άσκησε το επάγγελμα του δικηγόρου στην Κύπρο.

Κατά τη διάρκεια του απελευθερωτικού αγώνα 1955-59 υπηρέτησε στην Ε.Ο.Κ.Α. (Εθνική Οργάνωση Κυπρίων Αγωνιστών)  με το ψευδώνυμο «Υπερείδης» και υπεράσπισε πολλούς αγωνιστές της Ε.Ο.Κ.Α., που είχαν συλληφθεί από τους Άγγλους. Επίσης, ετοίμασε φάκελο για πολλές περιπτώσεις παραβίασης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων από τους Άγγλους, τις οποίες παρουσίασε η Ελληνική Κυβέρνηση στην Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Συμβουλίου της Ευρώπης.

Πολιτική διαδρομή

Πήρε μέρος στη Διάσκεψη του Λονδίνου το 1959 και κατά τη μεταβατική περίοδο, μεταξύ αποικιακής διακυβέρνησης και ανεξαρτησίας (1959-1960), διατέλεσε Υπουργός Δικαιοσύνης. Την ίδια περίοδο διατέλεσε αρχηγός της Ελληνικής Κυπριακής Αντιπροσωπείας στη Μικτή Επιτροπή για το Σύνταγμα. Τον Ιούλιο του 1960 εξελέγη μέλος και στη συνέχεια Πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων της Κυπριακής Δημοκρατίας. Στη θέση αυτή παρέμεινε μέχρι τον Ιούλιο του 1976.

Σε πολλές περιπτώσεις εξετέλεσε καθήκοντα Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας ως αναπληρωτής του Προέδρου της Δημοκρατίας Αρχιεπισκόπου Μακαρίου κατά τις απουσίες του στο εξωτερικό. Ανέλαβε την αρχηγία της Ελληνικής Κυπριακής Αντιπροσωπείας στη Διάσκεψη του Λονδίνου. Μετά το πραξικόπημα ως Πρόεδρος της Βουλής ανέλαβε καθήκοντα Προεδρεύοντος της Δημοκρατίας μέχρι τις 7 Δεκεμβρίου 1974, ημέρα κατά την οποία επανήλθε στην Κύπρο ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Αρχιεπίσκοπος Μακάριος, ο οποίος, ως γνωστό, είχε εξαναγκασθεί από το πραξικόπημα να την εγκαταλείψει στις 16 Ιουλίου 1974. Τόσο ο ίδιος ο Πρόεδρος Μακάριος, όσο και η Βουλή των Αντιπροσώπων ευχαρίστησαν δημόσια τον Γλαύκο Κληρίδη για το έργο που επιτέλεσε κατά την περίοδο αυτή. Το Φεβρουάριο του 1969 ίδρυσε το Ενιαίο Κόμμα. Το Μάιο του 1976 ίδρυσε το Δημοκρατικό Συναγερμό από επίλεκτα μέλη του Ενιαίου Κόμματος, της Προοδευτικής Παράταξης και του Δημοκρατικού Εθνικού Κόμματος. Το 1968 ο Γλαύκος Κληρίδης ορίσθηκε εκπρόσωπος της Ελληνοκυπριακής πλευράς στις διακοινοτικές συνομιλίες.

Από αυτή τη θέση διεξήγαγε συνομιλίες με τον κ. Ντενκτάς μέχρι τον Απρίλιο του 1976. Κατά τις συζητήσεις του Κυπριακού προβλήματος στο Συμβούλιο Ασφαλειας του ΟΗΕ, ο Γλαύκος Κληρίδης εκπροσώπησε την Κύπρο αρκετές φορές. Διατέλεσε Πρόεδρος του Κυπριακού Ερυθρού Σταυρού από το 1961 μέχρι το 1963 και σε αναγνώριση των εξαίρετων υπηρεσιών του, του απονεμήθηκε τιμητική διάκριση και ανακηρύχθηκε ισόβιο μέλος. Με την έγκριση της Αυτού Αγιότητας του Πάπα Ιωάννη του 23ου του απονεμήθηκε το Χρυσό Μετάλλιο της Τάξης του Αγίου Τάφου ως αναγνώριση των υπηρεσιών που είχε προσφέρει και της κατανόησης που είχε δείξει ως Αρχηγός της Ελληνοκυπριακής αντιπροσωπείας στη Μικτή Επιτροπή για το Σύνταγμα της Κυπριακής Δημοκρατίας σχετικά με τη θρησκευτική μειονότητα των Ρωμαιοκαθολικών (Λατίνων) της Κύπρου.

Κατά τις Βουλευτικές εκλογές του 1981, 1985 και 1991, επικεφαλής του Συνδυασμού του Δημοκρατικού Συναγερμού, εξελέγη Βουλευτής Λευκωσίας. Στη Βουλή των Αντιπροσώπων, ως Πρόεδρος του κόμματος, ηγήθηκε της κοινοβουλευτικής ομάδας του Δημοκρατικού Συναγερμού μέχρι της εκλογής του ως Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας στις 14 Φεβρουαρίου 1993.

Μετά την εκλογή του ως Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας του απονεμήθηκαν από τον Πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας Κωνσταντίνο Καραμανλή τα Διάσημα του Μεγαλόσταυρου του Τάγματος του Σωτήρος. Ο Γλαύκος Κληρίδης επανεξελέγη Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας στις 15 Φεβρουαρίου 1998. Έχει δημοσιεύσει το βιβλίο "Η Κατάθεση μου" σε τέσσερις τόμους, καθώς και το βιβλίο "Ντοκουμέντα μιας Εποχής 1993 - 2003".
 
Στο ιερό Ευαγγέλιο

Στις Προεδρικές εκλογές του 2003 είχε ζητήσει επανεκλογή για 18 μήνες ώστε να ολοκληρώσει τις διαπραγματεύσεις για το Σχέδιο Ανάν. Υπέστη ήττα και αποσύρθηκε από την πολιτική για να εμφανιστεί λίγο πριν το δημοψήφισμα του 2004 ζητώντας την έγκριση του Σχεδίου Ανάν. Μιλώντας στο συνέδριο του Δημοκρατικού Συναγερμού είχε αναφέρει: «Βάζω το χέρι στο Ιερό Ευαγγέλιο ότι κάνω αυτές τις εκτιμήσεις χωρίς να έχω κανένα συμφέρον. Δεν έχω περιουσία στα κατεχόμενα ή οπουδήποτε αλλού και εύχομαι να διαψευσθούν οι εκτιμήσεις μου. Όμως είναι 85 χρόνων και προτιμώ να αποδημήσω εις Κύριον, παρά να δω αυτό το τέλος των αγώνων του κυπριακού λαού».