«Ο Παπανδρέου ιδρώνει, μπερδεύει τα λόγια του και μετά καταρρέει»

Θα έσπαγε ταμεία αν γινόταν ταινία το πολιτικό θρίλερ με τίτλο «Ελληνικό δράμα στις Κάννες» που εκτυλίχθηκε στην ομώνυμη Μέκκα του ευρωπαϊκού κινηματογράφου, ισχυρίζονται όσοι έχουν γνώση του παρασκηνίου που εξελίχθηκε πριν από δύο χρόνια στο γαλλικό θέρετρο, όπου συνεδρίαζαν οι ηγέτες των 20 ισχυρότερων χωρών του πλανήτη και γράφτηκαν οι τίτλοι τέλους της πρωθυπουργίας του κ. Γιώργου Παπανδρέου.

Μίση και πάθη, ίντριγκες και προδοσίες, συμμαχίες και λυκοφιλίες, εντάσεις και καβγάδες, προσβολές και υπονομεύσεις, αφελείς εμμονές και τρόμος μπροστά στις αδυσώπητες αγορές είναι μερικά μόνο από τα στοιχεία που συνθέτουν το ανολοκλήρωτο ακόμη σενάριο του έργου που παίχτηκε στις Κάννες τη βροχερή νύχτα της 3ης Νοεμβρίου 2011, με επίκεντρο τη Σύνοδο των G-20.

Ως οικοδεσπότης ο Γάλλος, τότε, πρόεδρος κ. Νικολά Σαρκοζί είχε σκηνοθετήσει μια καλοστημένη προεκλογική παράσταση, προσδοκώντας να ανακάμψει στις δημοσκοπήσεις που έδιναν φαβορί τον αντίπαλό του και διάδοχό του, έξι μήνες αργότερα, κ. Φρανσουά Ολάντ. Ευελπιστούσε ότι η παρουσία στις Κάννες των ισχυρότερων πολιτικών ηγετών και οι φωτογραφίες με τον Αμερικανό πρόεδρο κ. Μπαράκ Ομπάμα, την καγκελάριο κυρία Ανγκελα Μέρκελ και τους άλλους ισχυρούς πολιτικούς ηγέτες του πλανήτη, θα του έδιναν πόντους και έτσι θα ξόρκιζε τις απειλές υποβάθμισης της πιστοληπτικής ικανότητας της γαλλικής οικονομίας από τους διεθνείς οίκους αξιολόγησης.



Στους λογαριασμούς, όμως, που είχε κάνει ο κ. Σαρκοζί όταν ετοίμαζε τη φιέστα της Συνόδου των G-20 φαίνεται ότι δεν είχε συμπεριλάβει τον αστάθμητο, όπως αποδείχτηκε, ελληνικό παράγοντα. Και πολύ περισσότερο τη σοκαριστική αντίδραση που είχαν οι πανίσχυρες αγορές στο άκουσμα της αναπάντεχης όσο και προκλητικής ιδέας του κ. Παπανδρέου να διεξάγει δημοψήφισμα για την παρουσία της Ελλάδας στην Ευρώπη.

Η φιέστα των Καννών κινδύνευε να καταστραφεί και κάπως έτσι ο Γάλλος πρόεδρος από σκηνοθέτης προεκλογικής παράστασης έγινε πρωταγωνιστής ενός απίθανου επεισοδίου εις βάρος του Ελληνα πρωθυπουργού, το οποίο επανέφερε πρόσφατα στην επικαιρότητα ο τότε Ισπανός πρωθυπουργός κ. Χοσέ Λουίς Θαπατέρο, περιλαμβάνοντας στο βιβλίο του με τίτλο «Το δίλημμα» γλαφυρά περιστατικά, άλλα γνωστά, αφού είχαν δει το φως της δημοσιότητας και παλαιότερα στον γαλλικό Τύπο, και άλλα άγνωστα.

Εξαλλος ο Σαρκοζί… πάνω στο τραπέζι!

Ο Γάλλος πρόεδρος, ο οποίος σε συνεργασία με τη Γερμανίδα καγκελάριο κάλεσε τον κ. Παπανδρέου να ταξιδέψει εκτάκτως στις Κάννες για να δώσει εξηγήσεις, ήταν, κατά τις περιγραφές, «τόσο εξοργισμένος, που πάτησε το ένα πόδι σε μια καρέκλα, επιχειρώντας να ανέβει στο τραπέζι για να... επιπλήξει τον πρωθυπουργό της Ελλάδας. Ωστόσο τον συγκράτησαν την τελευταία στιγμή οι συνεργάτες του».

Ο κ. Θαπατέρο, επικαλούμενος δημοσιεύματα του γαλλικού Τύπου γράφει ότι ο Σαρκοζί αποκάλεσε τον κ. Παπανδρέου «γαμημένο ψυχοπαθή!». Στο προφανές ερώτημα «γιατί δεν αντέδρασε ο Ελληνας πρωθυπουργός;», συνεργάτες του κ. Παπανδρέου απαντούν ότι «τέτοιες εκφράσεις δεν ακούστηκαν στην επίσημη συνάντηση». Σε ανακοίνωση, πάντως, που εξέδωσαν με αφορμή το βιβλίο του κ. Θαπατέρο, δεν αποκλείουν την αθυροστομία του Γάλλου προέδρου, αναφέροντας: «Είναι πραγματικά κρίμα να μην κατανοούν ορισμένοι, ότι τα όποια "γαλλικά", απ’ όπου και αν προέρχονται, απευθύνονται στους λαούς της Ευρώπης. Γιατί αυτούς υποτιμούν όταν δεν θέλουν οι πολίτες να έχουν αποφασιστικό λόγο».

Ο Ισπανός πολιτικός, ο οποίος περιγράφει τις πιέσεις που δέχτηκε στην ίδια σύνοδο από την κυρία Μέρκελ για να βάλει κι εκείνος τη χώρα του στον μηχανισμό στήριξης, δεν είναι ο μόνος που μεταδίδει το πολεμικό κλίμα κατά του κ. Παπανδρέου που επικράτησε στη Σύνοδο των Καννών.

«Πολιτικός θάνατος σε ζωντανή μετάδοση»

Είχε προηγηθεί ένας αυτόπτης μάρτυς, ο στενός συνεργάτης του κ. Σαρκοζί και τότε υπουργός Οικονομικών κ. Φρανσουά Μπαρουάν, ο οποίος ήταν παρών στη συνάντηση, όπου παρίσταντο η κυρία Μέρκελ με τον κ. Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, όπως και ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης ελληνικής και υπουργός Οικονομικών κ. Ευάγγελος Βενιζέλος, αλλά και ο Αμερικανός πρόεδρος.  

«Η συνάντηση έγινε σε πολύ βαρύ κλίμα και σε μεγάλη ένταση», αναφέρει ο κ. Μπαρουάν στο βιβλίο του με τίτλο «Ημερολόγιο Κρίσης». Διήρκεσε δύο ώρες χωρίς διακοπή και από την πρώτη στιγμή άρχισε η επίθεση του κ. Σαρκοζί. «Στο λέμε καθαρά, αν κάνεις το δημοψήφισμα δεν θα υπάρχει σχέδιο σωτηρίας», είπε ο Γάλλος πρόεδρος αναφερόμενος στο κούρεμα του ελληνικού χρέους και τη νέα δανειακή σύμβαση που είχε αποφασίσει η Σύνοδος Κορυφής της Ευρωπαϊκής Ενωσης πέντε ημέρες νωρίτερα, επιβάλλοντας ουσιαστικά αυτό που αποκλήθηκε «δεύτερο μνημόνιο» και η ισχύς τους φτάνει μέχρι τις μέρες μας.

«Ο Παπανδρέου κάνει ότι δεν καταλαβαίνει. Με παγωμένο βλέμμα η Μέρκελ του λέει το ίδιο με αυστηρό ύφος. Είναι ψυχολογικός πόλεμος. Η ένταση ανεβαίνει. Ο Σαρκοζί του επαναλαμβάνει τους όρους με τόνο τελεσιγράφου. Ο Παπανδρέου ιδρώνει, αντιστέκεται, προσπαθεί να επιχειρηματολογήσει. Ο Ομπάμα παρατηρεί τη σκηνή και ακούει προσεκτικά. Μερικές φορές συνοψίζει τα πράγματα και ηρεμεί το παιχνίδι όταν η ένταση ανεβαίνει», περιγράφει ο Γάλλος πολιτικός.



«Ο Παπανδρέου παίζει την καριέρα του. Ιδρώνει όλο και περισσότερο, μπερδεύει τα λόγια του και μετά καταρρέει ψυχολογικά. Στριμωγμένος, δεν έχει άλλη επιλογή από το να πει ότι “το δημοψήφισμα είναι ναι ή όχι στο ευρώ” συνεχίζει ο κ. Μπαρουάν. Καταλαβαίνει ότι δεν θα μπορέσει να ξεφύγει από αυτή την ερώτηση υποβάλλοντάς τη στον λαό του. Είμαι παρών στον πολιτικό του θάνατο σε ζωντανή μετάδοση. Μετά από δύο ώρες μάχης καταθέτει τα όπλα».
«τελικα δεν τα πηγαμε ασχημα!»

Ο κ. Παπανδρέου έφυγε από τις Κάννες αναλαμβάνοντας τη δέσμευση ότι θα προκηρύξει το δημοψήφισμα που είχε εξαγγείλει για την Κυριακή 4 Δεκεμβρίου και το ερώτημα στο οποίο θα καλούνταν να απαντήσει ο ελληνικός λαός ήταν «ναι ή όχι στο ευρώ» όπως απαίτησαν ο κ. Σαρκοζί και η κυρία Μέρκελ.

Παρά το ιταμό ύφος με το οποίο αντιμετωπίστηκε τόσο στην κλειστή συνάντηση όσο και στις δημόσιες δηλώσεις που έγιναν αργότερα από το δίδυμο των «Μερκοζί», μάλλον δεν αντιλήφθηκε τη δραματική τροπή που είχαν πάρει τα πράγματα. «Τελικά, Βαγγέλη, δεν τα πήγαμε και τόσο άσχημα…», φέρεται να είπε στον Ευάγγελο Βενιζέλο καθώς εγκατέλειπαν τον πύργο των Καννών, που είχε γίνει το θέατρο των αφόρητων πιέσεων και απειλών που είχε δεχθεί.

Απομονωμένος, ίσως, καθώς στη διάρκεια της πολεμικής συνάντησης δεν είχε μάλλον πληροφορηθεί ότι στην Αθήνα είχε αρχίσει η αντίστροφη μέτρηση για την πρωθυπουργία του, αφού κυβερνητικοί βουλευτές είχαν αρχίσει ο ένας μετά τον άλλο να δημοσιοποιούν την αντίθεσή τους με το δημοψήφισμα, παρά το γεγονός ότι ένα εικοσιτετράωρο νωρίτερα η κυβέρνηση είχε λάβει ψήφο εμπιστοσύνης.



Το ίδιο πρωί άλλωστε είχε ανεξαρτητοποιηθεί η κυρία Μιλένα Αποστολάκη, ενώ ακολούθησαν επιστολές αποστασιοποίησης από τις κυρίες Εύα Καϊλή και Χαρά Κεφαλίδου και, με δεδομένες τις αντιρρήσεις που είχαν ήδη εκφράσει μέλη του Υπουργικού Συμβουλίου όπως οι κύριοι Ανδρέας Λοβέρδος, Γιάννης Ραγκούσης κ.ά., αλλά και στελέχη όπως η κυρία Βάσω Παπανδρέου που είχε πει κατά πρόσωπο στον Παπανδρέου «είσαι εκτός τόπου και χρόνου!», όλα έδειχναν ότι η πρότασή του, που για να περάσει από τη Βουλή ήθελε 151 ψήφους, δεν θα πετύχαινε κοινοβουλευτική πλειοψηφία.

Πανικόβλητοι οι συνεργάτες του κ. Παπανδρέου, που δεν τον εύρισκαν στο τηλέφωνο, του είχαν στείλει σε γραπτό μήνυμα την είδηση για την απώλεια της δεδηλωμένης, αλλά εκείνος δεν έδειξε να λαμβάνει υπόψη του ούτε αυτή τη σαφή προειδοποίηση. Οπως και την ακόμη σαφέστερη που του απηύθυνε συνεργάτης του, ο οποίος του γνωστοποίησε, ενώ βρισκόταν ήδη στο αεροπλάνο, «συντονισμένες κινήσεις βενιζελικών βουλευτών», για να λάβει την αφοπλιστική απάντηση: «Αποκλείεται να το κάνει αυτό ο Βαγγέλης».

Διαφορετική είναι η εκδοχή που δίνουν συνεργάτες του κ. Βενιζέλου, οι οποίοι υποστηρίζουν ότι ο τότε και τώρα αντιπρόεδρος της κυβέρνησης πριν από την αναχώρηση από τις Κάννες εισηγήθηκε να ανακληθεί το δημοψήφισμα και να συγκαλέσει ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας σύσκεψη των πολιτικών αρχηγών για να αντιμετωπιστεί από κοινού η κρίση που είχε ξεσπάσει.
«Ξύπνα τώρα τον Παπούλια και ζήτησέ του να συγκαλέσει συμβούλιο των πολιτικών αρχηγών προτού να ανοίξουν οι τράπεζες και τρέξει ο κόσμος να σηκώσει τις καταθέσεις», φέρεται να του είπε ο κ. Βενιζέλος λίγο προτού ανάψουν οι μηχανές του πρωθυπουργικού αεροπλάνου που θα τους μετέφερε στην Αθήνα.

«Ο Γιώργος», όπως περιγράφουν συνταξιδιώτες, «αποκοιμήθηκε στη διάρκεια της πτήσης. Οχι, όμως, και ο Βενιζέλος», ο οποίος, παρά τον πόνο που ένιωθε στην κοιλιά και τον είχε οδηγήσει δύο μέρες πριν, όταν ανακοινώθηκε η πρόταση για το δημοψήφισμα, σε εισαγωγή σε ιδιωτική κλινική, μετρούσε μία-μία τις λέξεις της δήλωσης που θα μοίραζε μόλις προσγειωνόταν το αεροπλάνο, λίγα λεπτά πριν από τις 5 το πρωί.

«Η θέση της Ελλάδας μέσα στο ευρώ είναι μία ιστορική κατάκτηση της χώρας που δεν μπορεί να τεθεί υπό αμφισβήτηση. Το κεκτημένο αυτό του ελληνικού λαού δεν μπορεί να εξαρτηθεί από τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος», ανέφερε σε δήλωση που έκανε ο κ. Βενιζέλος, δρομολογώντας με αυτόν τον τρόπο τις μετέπειτα εξελίξεις με τον επεισοδιακό σχηματισμό μία εβδομάδα αργότερα της κυβέρνησης Παπαδήμου, την παραίτηση του κ. Παπανδρέου και από την ηγεσία του ΠΑΣΟΚ, καθώς και τις εκλογές που προκηρύχθηκαν για τον Μάιο.

Αφελής εμμονή  Ή «ανατροπή εκ των έσω»;

Η αφελής, κατά πολλούς, εμμονή του κ. Παπανδρέου με το δημοψήφισμα, που προκήρυξε αιφνιδιαστικά την επομένη της λαϊκής εξέγερσης που σημειώθηκε στην παρέλαση της 28ης Οκτωβρίου, υπήρξε ο πραγματικός λόγος της ανατροπής της κυβέρνησής του, καθώς, όπως λέγεται, «οι Ευρωπαίοι είχαν χάσει την υπομονή που είχαν δείξει απέναντί του». Συνεργάτες του πρώην πρωθυπουργού απορρίπτουν αυτή την εκδοχή και επιμένουν στο σενάριο της «εκ των έσω ανατροπής».

Επικαλούνται, αφενός, ότι ο κ. Παπανδρέου στο ταξίδι που είχε κάνει στις 26 και 27 Σεπτεμβρίου στο Βερολίνο είχε ενημερώσει την κυρία Μέρκελ για τις προθέσεις του και εκείνη του είχε πει να προκηρύξει το δημοψήφισμα μετά τη Σύνοδο Κορυφής που θα έπαιρνε τις αποφάσεις για το «κούρεμα». Νύξη για το θέμα είχε επιχειρήσει να κάνει και προς τον κ. Σαρκοζί σε συνάντηση που είχε μαζί του αμέσως μετά στο Παρίσι, στην οποία όμως αντιμετώπισε έναν εχθρικό Γάλλο πρόεδρο που εκτόξευε απειλές για έξοδο της Ελλάδας από το ευρώ. 


 
Οι άνθρωποι του πρώην πρωθυπουργού επισημαίνουν, αφετέρου, την υποστήριξη που εξέφρασε ο Βενιζέλος όταν αναγγέλθηκε δημοσίως το δημοψήφισμα σε συνεδρίαση της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΠΑΣΟΚ, τη Δευτέρα 31 Οκτωβρίου, ενώ συμμετείχε και σε ορισμένες από τις συσκέψεις που είχαν προηγηθεί το Σαββατοκύριακο που μεσολάβησε από την κρίση που ξέσπασε μετά τις λαϊκές αποδοκιμασίες στις παρελάσεις της εθνικής επετείου.
Οποια εκδοχή και αν ισχύει, κανείς δεν μπορεί να αρνηθεί ότι η Ελλάδα υπέστη σε εκείνη την Σύνοδο των Καννών έναν ανήκουστο εξευτελισμό.

Οι αποκαλύψεις του Ισπανού πρωθυπουργού ότι εκεί λίγο-πολύ κρίθηκε και η δική του τύχη, καθώς έχασε, λίγους μήνες αργότερα, το αξίωμά του, όπως και η τύχη του Ιταλού ομολόγου του κ. Σίλβιο Μπερλουσκόνι, που αν και ήταν παρών, στους διαδρόμους συζητούνταν το όνομα του διαδόχου του κ. Μάριο Μόντι, δεν αμβλύνουν τις κακές εντυπώσεις. Οπως επίσης και το ότι ο προσβλητικός κ. Σαρκοζί υποχρεώθηκε, ένα εξάμηνο αργότερα να παραδώσει τη δική του εξουσία, χάνοντας τις εκλογές από τον «άχρωμο» κ. Ολάντ.