Γιάνης Βαρουφάκης: Μια ζωή σαν video game

Αρκεί μόνο ένα σύμφωνο, ένα ένρινο σύμφωνο -με αυτή τη νοτισμένη σέξι υγρασία που κρύβει η προφορά του- για να αποκαλυφθεί το απρόβλεπτο σύστημα του Γιάνη Βαρουφάκη. Αυτό το «ν», που στην περίπτωσή του εσκεμμένα παραλείπεται για να κάνει τη διαφορά και να επιβάλει την κυριαρχία του έναντι των γραμματικών κανόνων, δηλώνει από μόνο του πολλά. Καταρχάς δείχνει την πηγαία τάση του Γιάνη να ξεχωρίζει ώστε να μην είναι μια μονάδα στο σύστημα των πολλών.

Για τον Γιάνη δεν υπάρχουν λάθη -γραμματικά, πνευματικά, οικονομικά-, υπάρχουν μόνο διαφορετικοί τρόποι να παίζεται το παιχνίδι. Και σε αυτό το παιχνίδι η παράμετρος του «όχι» ως πιθανή απάντηση, όπως θα έλεγαν κι οι Αμερικανοί, δεν έχει καμία προοπτική. Απόδειξη ότι ο Γιάνης Βαρουφάκης ήταν μόλις μαθητής Δημοτικού όταν η δασκάλα τού μείωσε τον βαθμό επειδή είχε παραλείψει το δεύτερο «ν» στο όνομά του και αυτή η προσβολή θεωρήθηκε για τον μικρό Γιάνη απαράδεκτη. Εκτοτε δεν σταμάτησε να γράφει και να επιβάλλει να γράφεται το όνομά του με ένα «ν», μια πρόσκαιρη ανορθογραφία που μετατράπηκε σε εμμονή, όπως κι όλες οι υπόλοιπες στη ζωή του. Ενώ οι δάσκαλοί του έμοιαζαν υποτελείς ενός συστήματος που χωριζόταν σε προσαρμοστικούς και απροσάρμοστους, ο Γιάνης ήξερε ότι ποτέ δεν πρόκειται να γίνει ούτε ο σταθερός μέντορας ούτε ο ισοπεδωτικός επαναστάτης: θα ήταν το αποσυνάγωγο τέκνο, ο άνθρωπος που θα προσέθετε την τρίτη δυνατότητα στα ανυπέρβλητα διλήμματα και θα το έσκαγε πάντα από παντού. Οταν ο κόσμος ακόμη χώριζε τον κόσμο σε Αριστερά και Δεξιά, ο Γιάνης δήλωνε φιλελεύθερος ριζοσπάστης και όταν όλοι διχάζονταν ανάμεσα στην Ευρώπη και στην Αμερική, ο Γιάνης τραβούσε για τη μακρινή Αυστραλία, όπου παρέμεινε για μία δεκαετία αποκτώντας την υπηκοότητα. Μόνο που σε αυτόν τον κόσμο που επιλέγει ανάμεσα στο λάθος και στο σωστό, η άγνωστη παράμετρος που έχει μάθει ο Γιάνης Βαρουφάκης παραδείχνει παρακινδυνευμένη. Αλλά αυτό διδάσκει και στο πανεπιστήμιο: η θεωρία του χάους όπως και η θεωρία παιγνίων μάς λένε πως οι «απλοί νόμοι και μικρός αριθμός μη γραμμικών συσχετίσεων μπορεί να έχουν ως αποτέλεσμα πολύπλοκες, πραγματικά απροσδόκητες και μη διαχειρίσιμες συνέπειες».



Η πισίνα του σπιτιού τους στην Αίγινα από φωτογραφία που ανέβασε η σύζυγός του στο Facebook

Από το παιχνίδι του Παπανδρέου στη Θεωρία των Παιγνίων

Σύμφωνα με τη Θεωρία των Παιγνίων -που εφαρμόζεται σε οποιοδήποτε παιχνίδι στρατηγικής, από το σκάκι ως την οικονομία και από τη διπλωματία ως τα μαθηματικά-, σημασία για κάθε παιχνίδι δεν έχουν οι δρώντες αλλά οι συσχετισμοί. Οταν επομένως ο σημερινός υπουργός Οικονομικών πρόσφατα υποστήριζε ότι δεν υπάρχει σύγκρουση ανάμεσα σε εμάς και στην Ευρωπαϊκή Ενωση, το έλεγε επειδή αυτό ακριβώς διδάσκει στους φοιτητές του: περίτεχνα συστήματα και πολύπλοκα παιχνίδια όπου παίζουν ρόλο τα πάντα: η υποχώρηση, η ενέδρα, το κάρφωμα, ο αιφνιδιασμός, η ανάποδη προοπτική. Τα δεδομένα δεν είναι ποτέ αυτά που φαίνονται και κυρίως ποτέ υπολογίσιμα με ακρίβεια - κι αυτά τα δεδομένα είχε μάθει να ανατρέπει ο ίδιος από πολύ μικρός στη ζωή του. Από τότε που κατάλαβε ότι το σύμπαν δεν ανήκει στα δύο ημισφαίρια, σε ένα δεξί ή ένα αριστερό, αφού το περιβάλλον όπου μεγάλωσε ήταν ένα κράμα φιλελεύθερων και συντηρητικών αντιλήψεων. Ο πατέρας του, για παράδειγμα, ήταν γνωστός για τις αριστερές του απόψεις, είχε φυλακιστεί στη Μακρόνησο, αλλά η μητέρα του διατηρούσε μια πιο ελιτίστικη, φεμινιστική και ανένταχτη θέαση των πραγμάτων και του κόσμου.




Στο Μαξίμου με τη μηχανή του, μία Yamaha 1.300 κυβικών. Ο αντισυμβατικός τρόπος μετακίνησης του νέου τσάρου της οικονομίας συγκέντρωσε τα φλας των φωτογράφων

Μεγαλώνοντας σε αυτό το περιβάλλον των μεικτών αντιλήψεων ίσως ο Βαρουφάκης να επηρεάστηκε και από τον δάσκαλο του, Πέτρο Μώραλη, ο οποίος και ανέλαβε ως ο τότε διευθυντής της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΠΑΣΟΚ να του δείξει τον τρίτο πολιτικά δρόμο, την τρίτη παράμετρο στη Θεωρία των Παιγνίων. Κυρίως, όμως, ήταν ο ίδιος ο αρχηγός του Σοσιαλιστικού Κινήματος ο οποίος έδειχνε αντίστοιχη προδιάθεση σε χαοτικές αντιδράσεις, ευφυής και απροσάρμοστος όπως ένιωθε να είναι και ο ίδιος ο έφηβος τότε Βαρουφάκης, που προθυμοποιήθηκε να τον ακούσει. Μια ολιγόλεπτη συνάντηση ήταν αρκετή ώστε ο μαθητής να γοητευτεί και να αλλάξει για πάντα απόφαση σχετικά με το τι θα σπουδάσει - ο Ανδρέας Παπανδρέου τον συμβούλεψε να μετατρέψει τις επιστημονικές του αναζητήσεις σε εφαρμοσμένη πράξη και να συνδυάσει τα Μαθηματικά και τη Φυσική με την πολιτική. «Αυτή είναι η επιστημονική γλώσσα της σύγχρονης πολιτικής αντιπαράθεσης», θυμάται ο σημερινός υπουργός Οικονομικών να του λέει ο επίσης οικονομολόγος Ανδρέας Παπανδρέου.

Ριζοσπαστισμός και σκληρό ροκ

Ο οικονομολόγος και πρωθυπουργός τού δίνει συστατική επιστολή και ο νεαρός φοιτητής φεύγει για το ανήλιαγο Eσεξ, που είναι γνωστό για τις ωραίες και σέξι ντόπιες του, τα στρατόπεδα και τις ατελείωτες λίμνες. Ο πάντα ερωτευμένος με τον ήλιο και τη θάλασσα Γιάνης υποφέρει, αλλά ευτυχώς βρίσκεται στο μοναδικό πανεπιστήμιο όπου η λέξη «ριζοσπαστικός» δεν είναι εχθρική και η Ευρώπη δεν αντιμετωπίζεται ως αντίπαλο δέος. Επιπλέον, εκεί κυρίαρχο ρόλο παίζουν οι αριστεροί. Αντίστοιχη «ριζοσπαστική σχολή» δημιούργησε και ο κύκλος των οικονομολόγων του Κέιμπριτζ, με τους οποίους ο νεαρός φοιτητής δείχνει να έχει μεγάλη συνάφεια και στο οποίο βρίσκεται να διδάσκει για ένα φεγγάρι τη δεκαετία του ’80. Πολλά πράγματα όμως στην Αγγλία φαντάζουν στα μάτια του ανυπόφορα: τα λιπαρά fish and chips, οι ζεστές τεράστιες μπίρες, η φρικτή κουζίνα, τα εύκολα συμπεράσματα, η ανυπόφορη «αγγλοκέλτικη εμπειριοκρατία» - όπως εξακολουθεί να αποκαλεί την τάση των Αγγλων να μοιράζουν τον κόσμο ανάμεσα σε αυτόν της λογικής και της βούλησης, σε αυτό που συμβαίνει και σε αυτό που θα έπρεπε να συμβεί. Για τον ατιθάσευτο Βαρουφάκη το πολιτικό σύμπαν δεν μπορεί να είναι τόσο κατηγοριοποιημένο και μάλλον μοιάζει με το «Hotel California» -στο οποίο παραπέμπει ακόμη και σήμερα- γεμάτο από κάθε καρυδιάς καρύδι, τυχάρπαστους, τυχοδιώκτες, απρόβλεπτους δρώντες και  παράλογες συνάφειες.



Σε νεανική φωτογραφία όπου θυμίζει τον Φρέντι Μέρκιουρι των Queen

Στο κάτω-κάτω, αν κάτι σφραγίζει το ευμετάβλητο state of mind του Γιάνη Βαρουφάκη που αλλάζει αντίστοιχα χρώματα όλη τη δεκαετία του ’80 είναι το σκληρό ροκ. Αυτό αγαπούσε από τα μικράτα του, όταν έπαιζε με τρομερή επιδεξιότητα σε ένα πανκ-ροκ συγκρότημα πλήκτρα κι αυτό ακούει κάθε φορά που ένας συντηρητικός καθηγητής αποφασίζει να αμφισβητήσει τις θεωρίες του. Το ροκ ταιριάζει στα ξεσπάσματα και στην έντονη ιδιοσυγκρασία του - το ροκ ρέει εν αφθονία στους δρόμους της Αγγλίας, το ροκ είναι που τον διώχνει κάποια στιγμή μακριά από τη χώρα η οποία στα τέλη της δεκαετίας του ’80 δεν ακούει πια τους αγαπημένους του Led Zeppelin αλλά τους νερόβραστους Culture Club.

Στη μακρινή Αυστραλία

«Η διακοπή των δεσμών μου με την Αγγλία συνέβη τη βραδιά που η Θάτσερ κέρδισε την τρίτη εκλογική αναμέτρηση, δηλαδή μια άγρια νύχτα του ’87», τότε που η ίδια διατράνωνε το περίφημο TINA με το «there’s no such thing as society» (δεν υπάρχει κοινωνία) διαρρηγνύοντας για πάντα τους δεσμούς της με την εργατική τάξη. Ο Γιάνης αποφασίζει τότε ότι το «Βαρουφάκης» έχει για εκείνον περισσότερη αξία -δηλαδή το περήφανο κρητικό επώνυμο που μαρτυρά έναν απελευθερωτικό αέρα Καΐρου και Κρήτης από όπου αφορμάται ο πατέρας του- και έτσι αποφασίζει ότι ο άνεμος ελευθερίας φυσάει από κάπου μακριά και τον παρασύρει. Ακόμη δεν είναι έτοιμος για την «Κοιλιά του Κτήνους», όπως αποκαλούσαν τότε ακόμη την Αμερική οι αριστεροί, αλλά ούτε επιθυμεί να επιστρέψει στην οπισθοδρομική Ευρώπη. Για εκείνον η Ελλάδα ήταν ακόμη το αγαπημένο μέρος όπου ήθελε να γυρίζει κάθε στιγμή, αλλά η επαφή του με τον Ανδρέα δεν ήταν αυτή που ήταν παλιότερα - ακόμη και η μητέρα του, που είχε ενωθεί στις φεμινιστικές της εξάρσεις με την ΕΓΕ (Ενωση Γυναικών Ελλάδας) της Μαργαρίτας Παπανδρέου, είχε κόψει κάθε δεσμό με τον πρωθυπουργικό κύκλο. «Από την υποχρεωτική στράτευση στην Ελλάδα θα προτιμούσα τη θατσερική Αγγλία», ομολογεί ο ίδιος στο μπλογκ του, αποκαλύπτοντας άλλη μία παράμετρο που τον κρατάει μακριά από την πατρίδα.  Η Γαλλία επίσης δεν φαίνεται να ταιριάζει με τη φιλελεύθερη ιδιοσυγκρασία του, αλλά ούτε η γραφειοκρατική Δυτική Γερμανία - το Τείχος θα έπεφτε δύο χρόνια αργότερα. Μοναδική επιλογή έμενε η ανοιχτή σε ευκαιρίες τότε μακρινή Αυστραλία, και ο πάντα περιπετειώδης -έως και τυχοδιώχτης (ένας παρακινδυνευμένος όρος που θα ταίριαζε στην απρόβλεπτη περίπτωσή του)- νέος καταφτάνει με το βρετανικό διαβατήριο στην τσέπη στο Σίδνεϊ. Γίνεται αγαπητός αμέσως στους Αυστραλούς, που γοητεύονται από τον μεσογειακό αυθορμητισμό του και το ατιθάσευτο βρετανικό στυλ - τα πολύχρωμα πουκάμισα, τη ροκ διάθεση και τα δηκτικά τσιτάτα.

Οι Αυστραλοί ήταν άλλωστε ανέκαθεν ευεπίφοροι σε πηγαίες ροπές ανθρώπων που έμοιαζαν να προέρχονται από τις μακρινές ηπείρους. Στο μακρινό Σίδνεϊ προσελκύει για πρώτη φορά ένα δικό του φανατικό κοινό και διατηρεί ραδιοφωνική εκπομπή που σύντομα θα τον μετατρέψει σε τοπικό greek idol. Αντίστοιχα, διαμορφώνει γύρω του έναν κόσμο από φοιτητές-ακολούθους, που θα είναι πάντα το χαρακτηριστικό του, πιτσιρικάδες οι οποίοι θα ταυτιστούν με το απροσάρμοστο στυλ, τις πρωτοποριακές του απόψεις και θα είναι έτοιμοι να πιουν το κρασί τους μετά τα μαθήματα με τον λατρεμένο τους καθηγητή. Ακόμη και σήμερα οι παλιοί του φοιτητές και καθηγητές λένε ότι τον θυμούνται να κάθεται σε μια γωνιά της αίθουσας σε στάση που θυμίζει τον «Σκεπτόμενο», το περίφημο γλυπτό του Ροντέν, να παρακολουθεί με προσοχή τα λεχθέντα. Επρόκειτο για τις ώρες της ονειροπόλησης, του στοχασμού, των εσωτερικών ενδεχομένως συγκρούσεων και του αυτοπροσδιορισμού στο οικονομικό και κοινωνικό γίγνεσθαι. Στιγμές καθαρά προσωπικές και ας τον περίμενε το ακροατήριο να πει τη μεγάλη «κουβέντα». Ως οπαδός της Θεωρίας των Παιγνίων, ξέρει ότι ακόμη και στο πανεπιστήμιο το παιχνίδι δεν κερδίζεται βάσει επιστημονικών θεωριών αλλά από την επιτυχή εναλλαγή των ρόλων. Κι οι ρόλοι είναι για εκείνον ατελείωτοι: γίνεται ραδιοφωνικός παραγωγός, ροκ αστέρας, πανεπιστημιακός δάσκαλος, δημοσιολόγος και φιλόσοφος, ακόμη και παρουσιαστής της τηλεόρασης. Ξέρει ότι η κάμερα τον θέλει, μαθαίνει πώς να κινείται και πώς να χαμογελά -το χαρακτηριστικό βαρουφάκειο μειδίαμα- και γνωρίζει ότι το στοίχημα κερδίζεται όταν προβλέπεις με επιτυχία τις κινήσεις των αντιπάλων - το παν είναι να τους εκπλήσσεις προτού σε διαλύσουν. Κι αυτό κάνει όταν τα πράγματα αρχίζουν να δυσκολεύουν και οι συντηρητικοί καταλαμβάνουν τα πόστα: ύστερα από δέκα χρόνια φιλήσυχου βίου, ο πόλεμος ξεσπά κι ο Βαρουφάκης ξέρει ότι πρέπει να ετοιμάσει και πάλι βαλίτσες. Ο ίδιος ισχυρίζεται σήμερα πως η ομοσπονδιακή κυβέρνηση του Χάουαρντ πέρασε σε μια νύχτα ειδική τροπολογία για τα ΜΜΕ προκειμένου να τον απομακρύνει από την τηλεόραση επειδή ενοχλούσαν τα λεγόμενά του. Πάντα απροσάρμοστος, συγκρουσιακός και απρόβλεπτος, καταλαβαίνει ότι ήρθε η ώρα να φύγει. Και φυσικά το κάνει χωρίς να φοβηθεί.

Επιστροφή στα πάτρια εδάφη

Εν τω μεταξύ έχει σπάσει για πάντα τους δεσμούς του με τη Βρετανία και έχει φροντίσει, όπως ομολογούσε σε παλιότερη εκ βαθέων συνέντευξή του, να παραδώσει μια μέρα το βρετανικό του διαβατήριο σε έναν έκπληκτο υπάλληλο στην Καμπέρα, που προσπαθεί μάταια να τον μεταπείσει. Πρώτη φορά βλέπει άνθρωπο να απαρνείται τη βρετανική υπηκοότητα, αλλά ο ίδιος ο Βαρουφάκης προφανώς γνώριζε ότι για την επιστροφή του στην Ευρώπη του αρκούσε η ελληνική ταυτότητα - άντε και η αυστραλιανή. Για τον άνθρωπο που κάθε καλοκαίρι επισκέπτεται τις αγαπημένες του απομακρυσμένες παραλίες στην Κρήτη -δεν φοβάται τον γυμνισμό- η επιστροφή στα πάτρια εδάφη φαντάζει πλέον από ιδανική ως και απαραίτητη. Το ίδιο σημαντικός είναι και ο έρωτας, που όμως δείχνει να εμφανίζει σύννεφα βαριάς μελαγχολίας, αφού ο δεκαετής δεσμός του με την Αυστραλή σύζυγό του δείχνει να έχει για τα καλά διαρραγεί. Η ίδια, σε μια προσπάθεια ύστατης συναίνεσης, τον ακολουθεί στην Ελλάδα, αλλά ο χωρισμός μοιάζει αναπόφευκτος. Εν τω μεταξύ μένει έγκυος και, όπως είχε παραδεχτεί και ο ίδιος ο Βαρουφάκης, δεν περίμενε να πάθει αυτό για το οποίο ανέκαθεν κατηγορούσε τα ζευγάρια: να βρεθεί αντί για διαζύγιο με ένα παιδί. Η σύζυγος παίρνει το παιδί και επιστρέφει στην Αυστραλία και ο πατέρας πέφτει σε κατάθλιψη. Τίποτα δεν είναι ικανό να τον παρηγορήσει: ούτε οι ενθουσιώδεις ιαχές των φοιτητών στο πανεπιστήμιο, ούτε οι εφήμερες σχέσεις. Επιπλέον του είναι δύσκολο να προσαρμοστεί στο αρκετά αρτηριοσκληρωτικό πανεπιστημιακό σύστημα, όπου οι πρωτοποριακές προτάσεις του δεν γίνονται δεκτές με τον δέοντα ενθουσιασμό. Η Ελλάδα, αντί για ηλιόλουστη και χαρμόσυνη χώρα, όπως την είχε στο μυαλό του όλα αυτά χρόνια, αποδεικνύεται αρκετά καταπιεστική. Οι φίλοι του οικονομολόγοι και πανεπιστημιακοί, αν εξαιρέσεις κάποιες σπάνιες περιπτώσεις -μεταξύ των οποίων και ο Γιάννης Στουρνάρας-, δεν δείχνουν χαρούμενοι με τη δημοφιλία του. Μέχρι που έρχεται η έκπληξη και σε ένα από τα βαρετά κοσμικά πάρτυ γνωρίζει τον έρωτα και τη γυναίκα της ζωής του - τη Δανάη Στράτου.

Κεραυνοβόλος έρωτας

Ο έρωτας, όπως λένε όλοι και παραδέχεται κι ο ίδιος ο Γιάνης, είναι κεραυνοβόλος - «σάμπως όλες μου οι σχέσεις να έγιναν για να καταλήξουν σε αυτή τη γυναίκα», θα δηλώσει σε συνέντευξή του για τη μοιραία γνωριμία του με την εικαστικό Δανάη Στράτου. Στο πρόσωπό της δεν θα βρει μόνο την ανατρεπτική εικαστικό -ο ίδιος θα δηλώσει ότι πάντα θαύμαζε το έργο της, που είναι γνωστό στους καλλιτεχνικούς κύκλους- αλλά και την περιπετειώδη γυναίκα που θα δεχτεί να υιοθετήσει κάθε αλλόκοτη -ως- και παρανοϊκή ιδέα του. Γυναίκα με ελεύθερο πνεύμα, γόνος της γνωστής πατρινής οικογένειας Στράτου που έφτιαξαν την Πειραϊκή - Πατραϊκή, δεν έχει πρόβλημα να ακολουθεί τον αγαπημένο της Γιάνη στις μόνιμες αναζητήσεις του - ακόμη και στις κυκλοθυμίες του.



Με τη γυναίκα του και μεγάλο έρωτα της ζωής του, Δανάη Στράτου

Διαζευγμένη κι αυτή με δύο παιδιά, δεν έχει την ανάγκη της οικογενειακής επιβεβαίωσης, ούτε αγχώνεται με τις έντονες συγκρούσεις του Βαρουφάκη με το πανεπιστημιακό και πολιτικό κατεστημένο. Πέραν τούτου, σε αδιέξοδο οδηγούν και οι επαφές του οικονομολόγου με τον Παπανδρέου, λίγο πριν από την εκλογή του τελευταίου, καθώς ως γνωστόν ο Βαρουφάκης δεν δέχεται εύκολα δίπλα του άλλους συμβούλους. Οι πηγαίες ροπές του μαρτυρούν εξάλλου έναν άνθρωπο μοναχικό, ο οποίος επιδίδεται συστηματικά σε ευφυείς -κατά κάποιους κομπαστικούς- λόγους και μια επίδειξη πνευματικής δύναμης που πολλές φορές ενοχλεί. Στο ελληνικό μικροαστικό σύμπαν οι ειρωνικές ατάκες φαντάζουν με αιτία πολέμου - ίσως και ένας παράγοντας για να σκεφτεί ο ίδιος να μετοικήσει για μια ακόμη φορά στο εξωτερικό. Εχει και πολιτικό πρόβλημα αφού δεν τα πάει καλά με τους αριστερούς -κατά τη γνώμη του, οι περισσότεροι είναι κλειστοί και ανένδοτοι μπροστά στις νέες προοδευτικές ιδέες-, αλλά ούτε και με τους οπαδούς της συντηρητικής Δεξιάς.

Συχνάζει στα σαλόνια, κάνει παρέα με τις καλές κυρίες των βορείων προαστίων, ακκίζεται, απολαμβάνει την καλή ζωή, αλλά δεν υποχωρεί. Ενα βαθύτερο esprit de finesse μπορεί να αιτιολογεί και τις επιλογές του που μπορεί να είναι ελιτιστικές αλλά και αρκούντως ροκ - απόδειξη ότι ο απαιτητικός συλλέκτης ξοδεύει ποσά σε δυσεύρετους και σπάνιους δίσκους παρά σε πολυτελή αυτοκίνητα. Κάνει ταξίδια σε όλα τα μέρη του κόσμου, ξεκουράζεται στο Γκστάαντ αλλά απεχθάνεται σφόδρα τον νεοπλουτισμό. Οπως σε όλα, έτσι κι εδώ ο Βαρουφάκης παραμένει αρκούντως και λειτουργικά αντιφατικός, αντίστοιχα με τις  θεωρίες που διδάσκει: οι αντιφάσεις είναι αυτές που κινούν το σύμπαν. Αριστερός, αλλά με πεθερό που θεωρείται από τους πρωτεργάτες της Δεξιάς στην Ελλάδα -τον Χριστόφορο Στράτο-, ριζοσπάστης, αλλά με απέχθεια στον επαναστατικό τουρισμό, λάτρης των καλών εστιατορίων που όμως στα ταξίδια του στο εξωτερικό προτιμά τα καταγώγια. Είναι αυτός που μπορεί το ένα βράδυ να τρώει στη «Ράτκα» -όπως συνέβη το βράδυ των εκλογών με τον Πρετεντέρη στο διπλανό τραπέζι-, αλλά την επομένη να τριγυρνάει με τη μηχανή του και να την παρκάρει έξω από το Μαξίμου.  Μαζί με τη γυναίκα του πραγματοποιούν ριψοκίνδυνα ταξίδια στα ναρκοπέδια της Αιθιοπίας, στο Κόσοβο, στο Μπέλφαστ, στην Παλαιστίνη, όπου η Δανάη Στράτου συλλέγει υλικό που θα αποτελέσει και το μέρος της επόμενης εικαστικής έκθεσής της.



Ατενίζοντας το ηλιοβασίλεμα στο σπίτι του στην Αίγινα

Η ίδια δήλωνε στο σχετικό βίντεο που συνόδευε την έκθεση: «Τα πράγματα στις περιοχές αυτές δεν εξελίσσονται πάντα όπως τα σχεδιάζεις. Στην Αιθιοπία, για παράδειγμα, ο κρατικός υπάλληλος που μας είχαν δώσει ήταν σπιούνος και στην πραγματικότητα ήρθε μαζί μας για να μας εμποδίσει να κάνουμε τη δουλειά μας, όχι να μας βοηθήσει. Αν ήμουν μόνη μου, δεν θα το είχα αντιληφθεί. Ηταν μαζί μου κι ο άνδρας μου, Γιάνης Βαρουφάκης, που είχε ερευνήσει σε βάθος την πολιτική κατάσταση αυτών των περιοχών. Εκείνος κατάλαβε αμέσως τι συνέβαινε.

Αν ήμουν μόνη, ή δεν θα είχα κάνει καλά τη δουλειά μου, ή θα πάθαινα κάτι κακό». Ο Γιάνης γίνεται ο πιστός φύλακας άγγελός της, ο άνδρας με τον οποίο μοιράζεται την περιπέτεια και το πάθος για ζωή.

Στην πύλη της ερήμου

Και κάπως έτσι, μεταξύ ωραίων ενσταντανέ, ακραίων στιγμών και γευστικών κρασιών, φτάνει η στιγμή που ο πάντα περιπετειώδης Γιάνης θα αποφασίσει να τραβήξει για τη μοναδική ήπειρο που κατάλαβε πραγματικά: την Αμερική. Το ζεύγος μετακομίζει στο Οστιν του Τέξας και στην αχανή έρημο που χωρίζει την Αμερική από το Μεξικό, όπου η Δανάη Στράτου βγάζει φωτογραφίες και καταγράφει τα παράδοξα φαινόμενα ως υλικά του επόμενου installation. Την ίδια στιγμή, το έτερόν της ήμισυ προσλαμβάνεται ως ειδικός αναλυτής από την εταιρεία βιντεοπαιχνιδιών Valve για συναλλαγές με εικονικά νομίσματα στην Κεντρική Διαγαλαξιακή Τράπεζα, ενώ στον ελεύθερο χρόνο του ασχολείται με τη ΜΚΟ Vital Space Projects που έχει ιδρύσει με τη σύζυγό του, με σκοπό τη διερεύνηση μέσα από την τέχνη φαινομένων όπως ο υπερπληθυσμός των σύγχρονων πόλεων σε σχέση με τον υπαίθριο χώρο που ερημώνει. Τα φούξια T-shirts που φοράει στις περισσότερες δημόσιες εμφανίσεις του γράφουν επάνω Chinati, όνομα που αντιστοιχεί σε ένα πρωτοποριακό ίδρυμα στο Τέξας που εμπνέεται από τα πολιτικοκοινωνικά περιβάλλοντα - και είναι ενδεικτικό του ανάποδου mentalite του Βαρουφάκη. Εξάλλου στη γλώσσα των Απάτσι chinati σημαίνει είσοδος στην πύλη της ερήμου, σε αυτό το αχανές πεδίο από το οποίο θελγόταν πάντα ο ίδιος.

Glam rock και ΣΥΡΙΖΑ

Εξ ου και το ότι παράλληλα με τις επισκέψεις σε καλλιτεχνικά ιδρύματα ο Βαρουφάκης δουλεύει και σε νέα πρότζεκτ-προτάσεις για την κρίση έχοντας στραμμένο το βλέμμα στην Ελλάδα. Από την αρχή της κρίσης έχει παρουσιάσει πρόταση για την αντιμετώπιση του χάους σε συνεργασία με τον καθηγητή Οικονομίας στο Πανεπιστήμιο της Κοΐμπρα στην Πορτογαλία και πρώην βουλευτή των Εργατικών της Βρετανίας Στιούαρτ Χόλαντ. Η «μετριοπαθής» πρόταση κινούνταν κοντά σε όσα η ΕΚΤ παρουσίασε πριν από δέκα μέρες για την ποσοτική χαλάρωση, αν και συνολικά αναγνωρίζει ότι υπάρχουν ορισμένοι που θέλουν να χρησιμοποιήσουν την Ελλάδα θυσιάζοντάς τη ώστε να χειραγωγήσουν την Ιταλία και τη Γαλλία, υποστηρίζοντας όμως ταυτόχρονα ότι δεν μπορεί να συνεχιστεί η στρατηγική της πειθήνιας χώρας που ακολουθεί τα δυσβάστακτα προγράμματα που της επιβάλλονται. Η δήλωση του Βαρουφάκη περί «σαθρά δομημένης επιτροπής» αναφερόμενος στην τρόικα είναι δηλωτική της απόφασής του να ακολουθήσει αυτή τη γραμμή της αρνησικυρίας με την αντιπρόταση ενός νέου memorandum - όπως ακριβώς υποστηρίζει μέχρι τώρα και στα βιβλία του. Κι είναι αυτές οι θεωρίες που τον έκαναν δημοφιλή ταυτόχρονα στους κόλπους των αντιμνημονιακών αλλά και των υποστηρικτών της ευρωπαϊκής οδού, γεγονός που καθιστούσε δύσκολο να φανταστεί κανείς με ποιους ακριβώς μπορεί ο ίδιος να συνταχθεί στο τέλος.

Αλλωστε για καιρό αρθρογραφούσε σε διαφορετικά Μέσα, όπως στη free press «Lifo» αλλά και στο Protagon, με αποτέλεσμα όλοι να προεξοφλούν μελλοντική συνεργασία με τον Σταύρο Θεοδωράκη. Η παρουσία όμως του Αλέξη Τσίπρα, πέρσι το καλοκαίρι, στο εξοχικό της συντρόφου του Δανάης στην Αίγινα έδειχνε το αντίθετο. Η πολυτελής βίλα με την ωραία πισίνα είναι πολύ κοντά στο εξοχικό του μέντορα του πρωθυπουργού Αλέκου Φλαμπουράρη και οι έξοδοι δεν θα αργήσουν να στηρίξουν μια πολύ ωραία φιλία - κατά τα πρότυπα της κινηματογραφικής «Καζαμπλάνκα». Αρκεί να φανταστεί κανείς το αντίστοιχα πολεμικό περιβάλλον -με τους εταίρους, τη Γερμανία, την τρόικα κ.λπ.-, κάτι που κάνει τον Τσίπρα να αναζητά κάποιον σύμμαχο που θα αποστασιοποιείται από τον σκληρά αριστερό πυρήνα των οικονομολόγων του κόμματος.



Ο σταρ οικονομολόγος σε μία από τις πάμπολες ομιλίες του

Οι ενδείξεις για σταδιακή απομάκρυνση του Γιάννη Μηλιού από το προσκήνιο είναι παραπάνω από εμφανείς και το όνομα του Βαρουφάκη ακούγεται ως δεσπόζον στον κύκλο των οικονομολόγων που πλαισιώνουν τον αρχηγό του ΣΥΡΙΖΑ. Μόνο που ο ίδιος ο Βαρουφάκης μοιάζει με ερμητική σφίγγα όταν τον ρωτάνε αν θα πολιτευτεί και προτιμάει να ανεβάζει καλλιτεχνικές φωτογραφίες στο Instagram με τη γλυκύτατη 12χρονη κόρη του, Ξένια, που τον επισκέπτεται στην Αίγινα από τη μακρινή Αυστραλία: η πανέμορφη Ξένια να παίζει κιθάρα, η Ξένια σε κατακόρυφο, η Ξένια να χαμογελά. Ο χαζομπαμπάς φαίνεται να παραμερίζει τον σκληρό οικονομολόγο, και τα μπάνια στη θάλασσα να δίνουν τη θέση τους στις προεκλογικού τύπου ζυμώσεις. Μπροστά στον ήλιο και στο μαύρισμα -ίσως και στην αγάπη για τη γυμναστική- δεν μπορεί να αντέξει κάποια άτεγκτη και μακριά από την αληθινή ζωή οικονομική θεωρία. Η έκφραση «glam rock» ίσως να του ταιριάζει γάντι, όπως και ο νεολογισμός sexialist, που ξεπερνάει τα όρια της Βοτανολογίας και έρχεται να περιγράψει τους σέξι επιστημολόγους.

Ο ίδιος αρέσκεται να λέει ότι όσα υποστηρίζει, εκτός από θεωρητική διάσταση, πρέπει να αποκτήσουν και πρακτική ισχύ - και η πρόκληση της θέσης του τσάρου της οικονομίας είναι η ευκαιρία να αποδείξει όσα υποστηρίζει στην πράξη. Για έναν λάτρη της ταχύτητας και των μηχανών, έναν αμετανόητο ροκά, κάτι τέτοιο ισοδυναμεί με άλλη μια πρόκληση, με άλλο ένα επικίνδυνο σημείο που πρέπει να καμφθεί ή να παταχθεί, όπως έλεγε ο ποιητής, «με έναν πάταγο ή με μια κραυγή». Μόνο που όλοι ελπίζουν αυτή να είναι η κραυγή της επιτυχίας κι όχι της πτώσης, η ιαχή της απελευθερωτικής διάρκειας και όχι της ανηλεούς κατάρρευσης. Από έναν μάστορα της θεωρίας και των παιγνίων η στρατηγική δεν έχει κανένα νόημα χωρίς τον κίνδυνο -κι αυτή είναι σίγουρα η πιο αποφασιστική, ριψοκίνδυνη και κρίσιμη κίνηση που καλείται να ακολουθήσει ο Βαρουφάκης στη σκακιέρα της ζωής του-, με τη μόνη διαφορά ότι τα πιόνια είναι οι ίδιοι οι Ελληνες και η πατρίδα μία. Εστω και με λιγότερα σύμφωνα, χωρίς γραβάτες και με ένα «ν» - αυτό της Νίκης.