Τι θα δούμε σήμερα στην παρέλαση της 25ης Μαρτίου

Εάν συνδύαζε κάποιος όλες τις παραλλαγές των σεναρίων που προτάθηκαν για τη σημερινή «εναλλακτική» παρέλαση της 25ης Μαρτίου, το όλο θέαμα του εθνικού εορτασμού θα παρέπεμπε τελικά μάλλον σε αντιπολεμική παρωδία, σε μια ατμόσφαιρα μπουρλέσκ, όπως αυτή ορισμένων από τις ταινίες του Εμίρ Κουστουρίτσα. 

Γιατί μόνο σε μια κινηματογραφική παραδοξολογία με έντονο αέρα βαλκανικού κιτς θα μπορούσαν να συνυπάρξουν εντελώς ετερόκλητα στοιχεία όπως τα μαχητικά αεριωθούμενα σε μια θριαμβευτική επάνοδο στον αττικό ουρανό, τα οποία θα υπερίπτανται της παρέλασης, αλλά και ένα πολύχρωμο φολκλόρ γλέντι στην πλατεία Συντάγματος. Παράλληλα, το βήμα των μουσικών που απαρτίζουν τις μπάντες των Ενόπλων Δυνάμεων θα πρέπει να συγχρονίζεται με την ανάκρουση όχι μόνο εμβατηρίων και ύμνων, αλλά και με την «Ιτιά» τη λουλουδιασμένη καθώς και πλήθος άλλων μελωδιών της δημοτικής παράδοσης.

Αλλά και η Σαρακοστή από φέτος καλείται να συμβιβαστεί με την τσίκνα που αναδίδουν οι καντίνες με τα «βρώμικα», ενώ στο αμιγώς στρατιωτικό σκέλος υπήρξε σημαντική εμπλοκή όταν διαπιστώθηκε ότι το παράγγελμα «κεφαλή δεξιά» θα ήταν άτοπο εάν οι επίσημοι βρίσκονταν στην αντίθετη πλευρά της λεωφόρου Αμαλίας. Βεβαίως, στη σουρεαλιστική σκηνοθεσία της φετινής παρέλασης θα πρέπει να φανταστεί κανείς εκατοντάδες γαλανόλευκα σημαιάκια που θα διανεμηθούν δωρεάν σε ένα κοινό που ίσως θυμάται, ίσως όμως και όχι, ότι σε αντίστοιχες επετείους παρελθόντων ετών υπήρξαν δριμείες επικρίσεις για τον τρόπο διεξαγωγής των παρελάσεων. 

Η διάθεση ανανέωσης, τροποποίησης, εκδημοκρατισμού υπό μία έννοια μιας εκδήλωσης τόσο αυστηρά τυποποιημένης επί δεκαετίες και με αμέτρητους τελετουργικούς περιορισμούς, όπως μια στρατιωτική παρέλαση, προσέλκυσε κάθε είδους προτάσεων για καινοτομίες. Αυτός ο ενθουσιασμός, όμως, προκάλεσε σειρά από αλλεπάλληλες καραμπόλες στη φάση του σχεδιασμού - και ιδού ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτής της αλυσιδωτής σύγχυσης: σύμφωνα με το άκρατο φιλολαϊκό πνεύμα της εποχής, η κατάργηση των διακρίσεων ανάμεσα στους κυβερνητικούς αξιωματούχους και τους απλούς Ελληνες πολίτες επιτάσσει την κατάργηση της καθιερωμένης εξέδρας των επισήμων. 

Χωρίς εξέδρα επισήμων

Οι VIP όχι μόνο καλούνται να κατέβουν στο πεζοδρόμιο ώστε να αποδείξουν έμπρακτα και συμβολικά ότι ανήκουν στον λαό, αλλά και να αναθεωρήσουν τη στάση τους ως προς τον Αγνωστο Στρατιώτη. Εύλογα λοιπόν τέθηκε το ζήτημα «είναι πρέπον οι επίσημοι να έχουν στραμμένα τα νώτα τους στο μνημείο εθνικής ενότητας, στο οποίο, άλλωστε αποδίδονται οι τιμές της ημέρας;». Αμέσως προτάθηκε η μετακόμιση του χώρου των επισήμων στην απέναντι πλευρά της Αμαλίας. Ομως, στην περίπτωση αυτή οι παρελαύνοντες στρατιώτες δεν θα μπορούσαν να χαιρετίσουν με κλίση της κεφαλής, εφόσον κάτι τέτοιο προβλέπεται μόνο προς τα δεξιά. Η απόδοση τιμών θα μπορούσε μεν να γίνει «πρώτη φορά αριστερά», κανείς όμως δεν τόλμησε να το υποστηρίξει σοβαρά, καθώς στο τελετουργικό των Ενόπλων Δυνάμεων δεν χωρούν νεωτερισμοί. Με τη λογική της τροποποίησης στην τροποποίηση, προκειμένου οι επίσημοι να μείνουν στη (νέα) θέση τους, προτάθηκε κάτι ακόμη πιο ριζοσπαστικό: να αλλάξει φορά ολόκληρη η παρέλαση, προκειμένου οι στρατευμένοι να αποδώσουν κανονικά τιμές, με δεξιά κλίση των κεφαλών. Μπορεί όμως κάποιος εύκολα να φανταστεί την αντίδραση της Τροχαίας σε αυτό το σενάριο, με τα τεθωρακισμένα Λέοπαρντ, τα πυραυλοφόρα, τους βατραχανθρώπους, τους σκιέρ, μερικές χιλιάδες φαντάρους, τα ακριτικά τάγματα Εθνοφυλακής από τη Ρόδο και τον Εβρο κ.ά. να συνωστίζονται στο σημείο εκκίνησης της παρέλασης, δηλαδή την πλατεία Ομονοίας. Η οποία, ως γνωστόν, εδώ και πολλά χρόνια έχει πάψει να είναι καν ένας κυκλικός κόμβος, κάτι που θα αποσυμφόριζε κάπως την κυκλοφοριακή ασφυξία που θα προέκυπτε. Κάπου εκεί, στις διαβουλεύσεις μεταξύ των αρμόδιων φορέων πρυτάνευσε η λογική: όχι, η παρέλαση δεν θα άλλαζε φορά. Ο χώρος που έχει επιλεγεί τελικά για τη φιλοξενία των επισήμων δεν θα είναι μπροστά από το μνημείο του Αγνωστου Στρατιώτη, αλλά αρκετά μέτρα προς τα αριστερά του, στην εξωτερική πλευρά του Εθνικού Κήπου. Η πατροπαράδοτη χωροθέτηση τηρείται μόνο ως προς τη θέση του Προέδρου της Δημοκρατίας, για τον οποίο έχει προβλεφθεί ένα μικρό βάθρο. Εκεί θα σταθεί ο κ. Προκόπης Παυλόπουλος, ως σύμβολο συνέχειας, γεφυρώνοντας το παλαιό με το νέο πνεύμα που διαφοροποιεί τον φετινό εορτασμό της εθνικής παλιγγενεσίας. 

Για πρώτη φορά εφέτος οι γιορταστικές εκδηλώσεις της 25ης Μαρτίου δεν θα ολοκληρωθούν με το πέρας της στρατιωτικής παρέλασης, καθώς μετά τα εμβατήρια το πρόγραμμα περιλαμβάνει κλαρίνα, νταούλια - αλλά και τα χάλκινα πνευστά σε διαφορετικό ρεπερτόριο. Στον χώρο της παρέλασης θα παραμείνει μια διακλαδική 90μελής μπάντα των Ενόπλων Δυνάμεων, αλλά η σκυτάλη ως προς την οργάνωση των δρώμενων θα έχει περάσει ήδη από το ΥΠΕΘΑ στην Περιφέρεια Αττικής, δηλαδή από τον κ. Πάνο Καμμένο στην κυρία Ρένα Δούρου.

Η περιφερειάρχης έχει προσκαλέσει λαογραφικά σωματεία, χορευτικούς συλλόγους κ.ά. από όλη την Ελλάδα, προκειμένου να σύρουν τον χορό, παρακινώντας ταυτόχρονα το παριστάμενο πλήθος να ρίξει και αυτό τις γυροβολιές του. Μάλιστα, η ιδέα της πάνδημης όρχησης αμέσως μετά την παρέλαση στο κέντρο της Αθήνας συνελήφθη κατά την πρόσφατη παρέλαση για την 67η επέτειο απελευθέρωσης των Δωδεκανήσων στη Ρόδο. Εκεί παραβρέθηκαν ο υπουργός Εθνικής Αμυνας αλλά και η πρόεδρος της Βουλής Ζωή Κωνσταντοπούλου.

Σημαντικό είναι επίσης ένα άλλο καινοφανές στοιχείο της φετινής παρέλασης: Σύμφωνα με πληροφορίες που έχει το «ΘΕΜΑ», υπήρξαν διερευνητικές επαφές με παράγοντες της Βαρβακείου Αγοράς σχετικά με το ενδεχόμενο να στηθούν ψησταριές και πάγκοι για τη δωρεάν χορήγηση κοψιδιών. Δυστυχώς όμως για όσους ορέγονταν τσάμπα κρεατομεζέδες και ευτυχώς για εκείνους που φαντάστηκαν με τρόμο σκηνές απείρου κάλλους στην ουρά για το συσσίτιο, η συγκεκριμένη ιδέα εγκαταλείφθηκε. Εκτός όμως από τον κίνδυνο των παρατράγουδων που, ένεκα της γενικότερης ανέχειας και μιζέριας, θα μετέτρεπε τη γιορτή σε μια θλιβερή ουρά αναμονής για λίγο φαγητό, η αθρόα κρεατοφαγία θα προκαλούσε τις αντιδράσεις των ευλαβών χριστιανών και της Εκκλησίας, εφόσον ημερολογιακά βρισκόμαστε στην καρδιά της Σαρακοστής και της νηστείας.

Η εναλλακτική σκέψη να προσφερθεί ο, αρμόζων με την ημέρα, μπακαλιάρος-σκορδαλιά με γαρνιτούρα θαλασσινά κ.λπ. απερρίφθη και αυτή, λόγω υψηλού κόστους. Τουλάχιστον, όμως, την όρεξη του κοινού θα ικανοποιήσουν με δραστικές δόσεις τριγλυκεριδίων οι γνωστές γηπεδικές καντίνες, οι οποίες θα βρίσκονται ακροβολισμένες σε καίρια σημεία περιμετρικά της πλατείας Συντάγματος. Οπως εξυπακούεται, δε, σύμφωνα με τα νέα ήθη στην πρόληψη επεισοδίων, στο πνεύμα καλής θέλησης και αγαστής συνεργασίας ανάμεσα σε ΥΠΕΘΑ και Περιφέρεια Αττικής, συμφωνήθηκε να μη στηθούν κάγκελα στην πλατεία Συντάγματος έτσι ώστε η κυκλοφορία του κόσμου να είναι ελεύθερη και απρόσκοπτη.

Οι διαπιστεύσεις, ο εξονυχιστικός έλεγχος σε όσους προσπαθούσαν να προσπελάσουν τον χώρο της παρέλασης, τα ετοιμοπόλεμα ΜΑΤ κ.ά., ανήκουν στο παρελθόν. Η φετινή παρέλαση, αυτή καθαυτή, πέρα από τις όποιες χωροταξικές ή «πολιτιστικές» αλλαγές, αναμένεται να είναι πιο δυναμική και πιο πλούσια σε σύγκριση με το παρελθόν. Προβλέπονται πτήσεις πάνω από το Σύνταγμα όλων των τύπων των μαχητικών αεροσκαφών και ελικοπτέρων που διαθέτει η Πολεμική Αεροπορία, ενώ υπάρχει ένα μικρό ενδεχόμενο να πραγματοποιηθεί αεροπορική επίδειξη από το αεροσκάφος επιδείξεων F-16 «Ζευς» της Πολεμικής Αεροπορίας, όπως είχε γίνει στον εορτασμό της 28ης Οκτωβρίου στη Θεσσαλονίκη. Πάντως, σύμφωνα με κύκλους του ΓΕΕΘΑ, οι πτήσεις των αεροσκαφών την ημέρα της παρέλασης έχουν ενταχθεί στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα των πιλότων τους. Με αυτή τη λύση δεν θα υπάρξει οικονομική επιβάρυνση στον προϋπολογισμό του υπουργείου από τη συμμετοχή στον εορτασμό.

Επώδυνες συγκρίσεις

Ακόμη και αν προσλαμβάνει έναν χαρακτήρα που προσιδιάζει περισσότερο σε φεστιβάλ συναδέλφωσης Ενόπλων Δυνάμεων και λαού, η στρατιωτική παρέλαση της Αθήνας στην «εκδοχή 2015» έχει προκύψει, για πρώτη φορά, μέσα από τον διάλογο μεταξύ υπουργείου Εθνικής Αμυνας και Περιφέρειας Αττικής. Ο κ. Καμμένος υποστηρίζει σθεναρά την άποψη ότι «με τους χορούς και τις παραδοσιακές μας ενδυμασίες πρέπει να δείξουμε στους εταίρους μας ότι ο ελληνικός λαός είναι κυρίαρχος και ενωμένος». Η θέλησή του να διοργανωθεί μια μεγαλειώδης παρέλαση φαίνεται ότι έκαμψε τις ενδοκυβερνητικές ενστάσεις, γι’ αυτό και ο κ. Θοδωρής Δρίτσας, ο οποίος καταρχήν σκεφτόταν να μη στείλει το Λιμενικό στην παρέλαση, τελικά πείστηκε πως αυτό θα ήταν λάθος. Επομένως, λιμενικοί, λιμενοφύλακες, διασώστες και ΟΥΚ θα παρελάσουν κανονικά. Στην παρέλαση θα δώσουν το «παρών» και τα Σώματα Ασφαλείας, οι αστυνομικοί και οι πυροσβέστες, καθώς ούτε ο υπουργός Προστασίας του Πολίτη Γιάννης Πανούσης στάθηκε αρνητικός στη συμμετοχή τους. 

Παρ’ όλ’ αυτά, τόσο ο κ. Καμμένος όσο και η κυρία Δούρου, η οποία έχει τη συνολική ευθύνη του σχεδιασμού και του συντονισμού της παρέλασης, έγιναν στόχος σκληρής κριτικής. Τα πυρά εναντίον τους, μάλιστα, είχαν διακομματικό χαρακτήρα, καθώς εξαπολύθηκαν τόσο από μια μερίδα της αντιπολίτευσης, όσο και από αρκετά στελέχη, συνιστώσες κ.λπ. του ΣΥΡΙΖΑ. Οι φωνές αυτές, έχοντας ταχθεί υπέρ της κατάργησης των στρατιωτικών παρελάσεων, έκαναν λόγο για αναβίωση χουντικών εθίμων. Σε αυτές τις κατηγορίες ο κ. Καμμένος απάντησε με αυστηρό ύφος ως εξής: «Η χούντα χόρευε μόνο τσάμικα; Οι κεντρώοι τι χόρευαν; Η Αριστερά χόρευε μόνο βαλς; Δεν θα χαρίσουμε στη χούντα και στους ακροδεξιούς τις παραδόσεις της χώρας».

Την αντίθεσή του στο υπερθέαμα που προετοιμάζεται για την 25η Μαρτίου εκδήλωσαν επίσης ο πρόεδρος του Ποταμιού Σταύρος Θεοδωράκης, αλλά και το ΠΑΣΟΚ, το οποίο σε ανακοίνωσή του κατέφυγε σε χαρακτηρισμούς όπως «ψεκασμένοι που μεγαλουργούν», κατηγορώντας τον ΣΥΡΙΖΑ για «πλήρη παράδοσή του στους ΑΝ.ΕΛ.». Ο κ. Καμμένος συνέστησε στον κ. Θεοδωράκη «να μην έρθει στην παρέλαση αν στεναχωριέται με το θέαμα», ενώ το κόμμα των Ανεξάρτητων Ελληνων, διά στόματος της εκπροσώπου του κυρίας Μαρίνας Χρυσοβελώνη, μίλησε για «ηθική κατάπτωση στο ΠΑΣΟΚ. Τους ενοχλεί η ιδέα των στρατιωτικών και μαθητικών παρελάσεων, αλλά δεν τους ενόχλησε η ανθρωπιστική κρίση και τα αμέτρητα θύματα που υπήρξαν εξαιτίας της υπαγωγής της χώρας στα μνημόνια».