Τσίπρας: Oι μάχες που δίνουμε σήμερα είναι ευρωπαϊκές

Στην αίθουσα τελετών του Πανεπιστημίου Αθηνών εκφώνησε το απόγευμα της Τετάρτης ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας την πανηγυρική ομιλία του με θέμα «Η ελληνική επανάσταση ως ευρωπαϊκό γεγονός».

Ήταν η πρώτη φορά στη Μεταπολίτευση που πρωθυπουργός εκφωνεί ομιλία στην καθιερωμένη εκδήλωση του Πανεπιστημίου Αθηνών. Παρών ήταν ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Προκόπης Παυλόπουλος, καθώς και πολλοί υπουργοί της κυβέρνησης, όπως οι Αριστείδης Μπαλτάς, Πάνος Σκουρλέτης, Νίκος Παρασκευόπουλος, Γιάννης Πανούσης και Δημήτρης Στρατούλης. Επίσης, παρίστατο και ο πρώην πρωθυπουργός Παναγιώτης Πικραμένος.

Ο κ. Τσίπρας, ξεκινώντας την ομιλία του, είπε ότι η κυβέρνηση θεωρεί το ελληνικό δημόσιο Πανεπιστήμιο «βασικό κόμβο» στην προσπάθεια για την αναγέννηση της ελληνικής κοινωνίας, την αξιοπρέπεια και την πολιτιστική άνθηση. Παράλληλα, μίλησε για συστηματική κατασυκοφάντηση του Πανεπιστημίου των τελευταίων ετών που, ωστόσο, παράγουν ερευνητικό έργο.

«Το 1821 είναι η πιο ευρωπαϊκή στιγμή του νεότερου ελληνισμού», είπε ο πρωθυπουργός, μπαίνοντας στο βασικό θέμα της ομιλίας του και υποστήριξε πως την Ελληνική Επανάσταση, «δεν μπορούμε να την κατανοήσουμε έξω από την εποχή εκείνη, των συγκρούσεων και των επαναστάσεων».

Ο κ. Τσίπρας ανέφερε ακόμη πως χρειάζεται να θυμόμαστε ότι το 1821 είναι το έτος διακήρυξης ανεξαρτησίας μια σειράς από χώρες της Λατινικής Αμερικής, είναι η εποχή που απέναντι στα απολυταρχικά καθεστώτα συγκροτείται ριζοσπαστικό ρεύμα. 

Η Ελληνική Επανάσταση, υποστήριξε ο κ. Τσίπρας, «είναι γνήσιο πνευματικό τέκνο του διαφωτισμού, ενσωμάτωσε τις ιδέες και τις αξίες που διακινήθηκαν από τη Φιλική Εταιρεία,  αποτελεί την ένοπλη προσπάθεια να ανατραπεί το παλιό καθεστώς και επιδιώκει μην εγκαθίδρυση μιας νέας τάξης στο όνομα της ανεξαρτησίας των εθνών».

«Οι απλοί άνθρωποι του λαού μετασχηματίστηκαν σε επαναστάτες, γκρέμισαν τον παλιό κόσμο», υπενθύμισε ο κ. Τσίπρας και πρόσθεσε πως οι επαναστάσεις είναι αυτές που δημιουργούν τους λαούς.

Επιπλέον, ανέφερε ότι το ελληνικό κράτος είναι προϊόν ανατροπής και ρήξης με το παρελθόν και πως η ίδια η έννοια του πολίτη ενσωματώνει ριζοσπαστικά χαρακτηριστικά για την εποχή.

Αναφορικά με την Ιερή Συμμαχία ο πρωθυπουργός είπε ότι από τις αρχές του 19ου αιώνα, εμφανίστηκε και η διακρατικότητα ως μέσο άσκησης ελέγχου από τις μεγάλες δυνάμεις. 

«Η τελική υποχώρηση απέναντι σε μια επανάσταση», συμπλήρωσε, τονίζοντας ότι οφείλεται κυρίως στην απειλή για αλυσιδωτές συνέπειες σε μια περιοχή ιδιαίτερου γεωστρατηγικού ενδιαφέροντος.

Μιλώντας για το σήμερα ο κ. Τσιπρας ανέφερε πως η Ελλάδα αποτελεί κομμάτι της Ευρώπης
καθώς και ότι Ελλάδα και η Ευρώπη «βρίσκονταν πάντα σε αλληλεπίδραση». 

«Η επίδραση της Ελλάδας αρκετές φορές είναι δυσανάλογη με το δημογραφικό βάρος της», είπε ο κ. Τσίπρας, υπογραμμίζοντας ότι η Ευρώπη ποτέ δεν ήταν ένα ενιαίο υποκείμενο. 

«Υπάρχει η Ευρώπη του διαφωτισμού και του φασισμού, της δημοκρατίας αλλά και του ρατσισμού και της ξενοφοβίας», τόνισε.

Στο τέλος της ομιλίας του ο κ. Τσίπρας ανέφερε ότι τα σημερινά προβλήματα και οι λύσεις τους είναι ταυτόχρονα και ελληνικά και ευρωπαϊκά, σημειώνοντας ακόμη πως οι μάχες που δίνει σήμερα η κυβέρνηση είναι για τη δημοκρατία, την κοινωνική δικαιοσύνη, την  ανάσχεση λιτότητας, «είναι μάχες ευρωπαϊκές».

Ο πρωθυπουργός κατέληξε αναφέροντας πως όταν οι λαοί παίρνουν στα χέρια τους την υπόθεση της ζωής τους, αν έχουν το δίκιο με το μέρους τους, «μπορούν να τα καταφέρουν όσο ισχυρούς αντιπάλους κι αν έχουν απέναντί τους». 

Στην εκδήλωση παραβρέθηκε ο πρόεδρος της Δημοκρατίας Προκόπης Παυλόπουλος, ο Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος , ο υπουργός Παιδείας Αρ. Μπαλτάς, ο υπουργός Προστασίας του Πολίτη Γ. Πανούσης και πλήθος πανεπιστημιακών, που υποδέχθηκαν  με τη τήβεννο τους επίσημους προσκεκλημένους τους..

Στη συμβολή της παιδείας στην επανάσταση του 1821  αναφέρθηκε ο Θ. Δημόπουλος
Στην προσφώνηση προς  πρωθυπουργό ο πρύτανης του Πανεπιστημίου Αθηνών Θ. Δημόπουλος τόνισε:
«Αναμφίβολα η 25η Μαρτίου 1821 δεν ήταν μόνο μια ηρωική στιγμή. Ήταν, σε μεγάλο βαθμό, αποτέλεσμα ενός άλλου, σημαντικού αγώνα που προηγήθηκε για αιώνες, και στηρίχθηκε πάνω από όλα στην Παιδεία. Γιατί ήταν μέγας αγώνας για το υπόδουλο Έθνος να διατηρήσει τη Γλώσσα, τις παραδόσεις του, την Εθνική του συνείδηση, τη Θρησκεία του»   Στη συνέχεια έκανε  αναφορά στους μεγάλους Δασκάλους του Γένους και τους εκπροσώπους του Νεοελληνικού Διαφωτισμού, μεταξύ των οποίων είναι ο Αδαμάντιος Κοραής, ο Νεόφυτος Δούκας και ο Ανθιμος Γαζής ενώ ο πρύτανης  αναφέρθηκε στη σημασία εκείνης  της συγκυρίας
«για το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, το αρχαιότερο και μεγαλύτερο Πανεπιστήμιο της χώρας « όπως είπε χαρακτηριστικά και κατέληξε: «Η διαχρονικότητα αυτού του μηνύματος είναι περισσότερο από πρόδηλη και στις μέρες μας: στους δύσκολους καιρούς που διάγουμε, μετά από πολυετή οικονομική κρίση, η Παιδεία και οι φορείς της, όπως το Δημόσιο Πανεπιστήμιο, μπορούν και πρέπει, μέσα από τη Γνώση, την Εκπαίδευση και την Έρευνα, με εξωστρέφεια, καθώς και με το κοινωνικό έργο τους, να προσφέρουν τα κατάλληλα ερείσματα στο Έθνος».
 
Τον μεγάλο πανηγυρικό της εκδήλωσης εκφώνησε ο  αντιπρύτανης  Ναπολέων Μαραβέγιας ο οποίος εστίασε  στη δυσκολία σε επαναστατικές συνθήκες που είχε η συλλογή δημόσιων εσόδων, αφού κάτι τέτοιο προϋποθέτει μια έστω και στοιχειώδη κρατική υπόσταση. Το δεύτερο μεγάλο πρόβλημα στο θέμα της χρηματοδότησης του απελευθερωτικού αγώνα ήταν ότι οι δυνατότητες εξεύρεσης εγχώριων οικονομικών πόρων ήταν εξαιρετικά περιορισμένες αφού εκείνη την περίοδο η ελληνική οικονομία ήταν βασισμένη στη γεωργία και τη μικρή βιοτεχνία.
Ο κ.Μαραβέγιας υπενθύμισε ότι το 1822 ψηφίστηκαν δύο εσωτερικά ομολογιακά δάνεια, ύψους 5 εκατ. και 2 εκατ. γροσίων. Καθώς, όμως, συγκεντρώθηκαν ελάχιστα ποσά, η κυβέρνηση τα μετέτρεψε σε αναγκαστικά, ενώ στη συνέχεια εκποιήθηκαν όλα τα χρυσά και αργυρά σκεύη των εκκλησιών και των μοναστηριών. Ακολούθως, ψηφίστηκε η φορολογία επί της αγροτικής παραγωγής που αποτέλεσε τη σημαντικότερη πηγή εσόδων επί πολλά χρόνια. Παρά τη λήψη αυτών των μέτρων, όμως, το Δημόσιο Ταμείο παρέμενε άδειο, ενώ δεν απέδωσαν ούτε η διοργάνωση εράνου αλλά ούτε και η επιβολή δασμών στις εισαγωγές και τις εξαγωγές προϊόντων.  Παράλληλα, ιδιαίτερα επιβυραντικός στην προσπάθεια ήταν ο ρόλος της χαώδους διοικητικής οργάνωσης, των εμφύλιων συγκρούσεων και της αντίδρασης των ισχυρών τοπικών παραγόντων.

Σε αυτό το πλαίσιο, σημαντική πηγή εξεύρεσης πόρων ήταν η ελληνική διασπορά στη Δυτική Ευρώπη, τις Παραδουνάβιες περιοχές, αλλά και την Οθωμανική Αυτοκρατορία, ενώ ουσιαστική υπήρξε και η συνεισφορά των Φιελλήνων του Αγώνα. Όπως εξήγησε ο κ.Μαραβέγιας, από την αρχή της Επανάστασης μέχρι το 1826 οι εισφορές από την Ευρώπη για την Ελλάδα ανήλθαν σε 2.500.000 φράγκα. Σημαντικός ήταν και ο ρόλος των μοναστηριών, όπως και των καπεταναίων των νήσων Υδρα, Σπέτσες και Ψαρά. Αντίθετα, τα λάφυρα δεν αξιοποιήθηκαν ιδιαίτερα γι’ αυτόν τον σκοπό αφού έπεφταν συχνά στα χέρια των ελλήνων οπλαρχηγών.

 Και περιέγραψε ότι «Κάτω από αυτές τις συνθήκες,  ξεκίνησε η προσπάθεια αναζήτησης δανείων από το εξωτερικό. Το αποτέλεσμα ήταν η σύναψη δύο δανείων με επιτόκιο 5%: το ένα το Φεβρουάριο 1824, ονομαστικής  αξίας  800.000 λιρών, και το άλλο το Φεβρουάριο 1825, ονομαστικής αξίας 2.000.000 λιρών