Ευκλείδης Τσακαλώτος: Ποπ «δεξιούλης» σε ρόλο αντι-Βαρουφάκη

Το κόκκινο σακίδιο με το κρεμασμένο κουκλάκι στο πλάι που έφερε πάντα στην πλάτη του ο Ευκλείδης Τσακαλώτος μπορεί να μην έγινε διάσημο όπως αυτό του Γιάνη Βαρουφάκη, αλλά είναι ενδεικτικό της προσωπικότητας του ιδιοκτήτη του: εκτός από τα κόκκινα φρονήματα αποκαλύπτει την παιχνιδιάρικη διάθεση που ανέκαθεν χαρακτήριζε τον νέο συντονιστή της ομάδας διαπραγμάτευσης. Από τις πολύχρωμες ενδυματολογικές του επιλογές ως τις φλεγματικές ατάκες που τον βοηθάνε να αντιπαρέρχεται κάθε δύσκολη συνθήκη, ένας είναι ο τρόπος του αποκαλούμενου από τους φίλους του Τσακ: το χιούμορ.

Σε αυτό κατέφευγε όταν πολύ μικρός εκλήθη να τα βγάλει πέρα στα άχρωμα μουντά τοπία της Αγγλίας, αυτό χρησιμοποίησε στις στιγμές που τα πράγματα έμοιαζαν να είναι πολύ δύσκολα για τους Ελληνες στη διαπραγματευτική συνθήκη. Γιατί πολλά μπορεί να λέγονται για τους λόγους που επελέγη ως επικεφαλής συντονισμού ο Τσακαλώτος -παρέμβαση εταίρων, τερτίπι του Ντάισελμπλουμ, φιλία με Στουρνάρα, επιλογή Τσίπρα-, αλλά οι αποκαλύψεις των ερμηνειών που δίνουν οι ίδιες οι Βρυξέλλες δείχνουν πως η εξίσωση της επιλογής Τσακαλώτου είναι μία: αυτή που εξασφαλίζει πάντοτε το χιούμορ. Πίσω από τα νούμερα που οι εταίροι γκρίνιαζαν ότι ποτέ δεν τους αποκαλύφτηκαν και τις κλειστές πόρτες των Βρυξελλών, το χιούμορ του φλεγματικού βρετανοθρεμμένου υπουργού ήταν ίσως ο μοναδικός λόγος που τα πράγματα δεν τινάχτηκαν στον αέρα. «Οταν ακούς ακόμη και τον πάντα ψύχραιμο Ευκλείδη να λέει ότι τα πράγματα που συνέβησαν εκεί ξεπέρασαν την ανθρώπινη αντοχή, τότε καταλαβαίνεις», μας έλεγε άνθρωπος που βρίσκεται πολύ κοντά στον Τσακαλώτο. Δεν χρειάστηκε επομένως πολύς χρόνος για να αρχίσουν οι γκρίνιες και όλοι να ζητούν να αναλάβει τον δύσκολο ρόλο ο ψύχραιμος Ευκλείδης αντί για τον εκρηκτικό Γιάνη: τουλάχιστον αυτός γνωρίζει από τον ίδιο τον Μαρξ πως για τις πολιτικές νίκες χρειάζονται οι άνθρωποι - από αυτούς ξεκινάνε και σ’ αυτούς καταλήγουν τα νούμερα και οι συνθήκες.

Και ίσως εδώ να είναι στην ανθρώπινη συνθήκη όπου το δυσπρόφερτο για τους ξένους όνομα του γνωστού οικονομολόγου υπερτερεί σημαντικά. Μειλίχιος, ευγενής και εξαιρετικά ψύχραιμος, ο Ευκλείδης Τσακαλώτος δεν είναι η ηγετική πολιτική προσωπικότητα με το εκρηκτικό ταμπεραμέντο που γράφει Ιστορία, αλλά ο άνθρωπος τον οποίο όλοι φωνάζουν όταν πρέπει να γίνει η δουλειά. Στον ΣΥΡΙΖΑ ο Τσακαλώτος ανέλαβε αυτόν τον ρόλο σε αυτή την κρίσιμη συγκυρία που το κόμμα έχει αρχίσει να τραβάει τον Τσίπρα από το μανίκι, όπως το έκανε όταν έκοβε εισιτήρια ή μοίραζε σουβλάκια στα φεστιβάλ του κόμματος.

Δεν αρνήθηκε, εν ολίγοις, να κάνει τη βρώμικη δουλειά, είτε αυτή αναφερόταν στη λιπαρή τσίκνα από το χοιρινό είτε στη δύσκολη πολιτική κατάσταση που θυμίζει την ασφυκτική από τους καπνούς ατμόσφαιρα μαγειρείου.  Ακόμη και σήμερα αν ρωτήσεις πληροφορίες για τον οικονομολόγο με τις δημοσιεύσεις και το εντυπωσιακό βιογραφικό, το πρώτο που θα σου πουν στο κόμμα είναι ότι ήταν πάντα ο άνθρωπος που έκοβε τα εισιτήρια όταν όλοι οι άλλοι αρνούνταν. Πάντοτε, όμως, έτσι ήταν: ίσως να ήταν και η ανάγκη του να έρθει κοντά σε έναν ελληνικό περίγυρο που αδυνατούσε για χρόνια να καταλάβει.

Με ζωηρά χρώματα, ευθέως ανάλογα της επιστημονικής αυτοπεποίθησής του, ο Ευκλείδης Τσακαλώτος διαθέτει λαμπρό βιογραφικό και ανεβαίνει τα σκαλιά του Μεγάρου Μαξίμου

Τον πρώτο καιρό που έφτασε από την Αγγλία όπου μεγάλωσε, οι εδώ φίλοι του ήταν ελάχιστοι και η προφορά του δύσκολα κατανοητή σε ανθρώπους που αρέσκονταν να συνοδεύουν τις αναλύσεις περί εγελιανού ντετερμινισμού με σαρδέλες και τσίπουρα. Γιατί μπορεί ο Ευκλείδης να ήρθε στη χώρα μας στην ηλικία του Χριστού και τραβώντας αντίστοιχα πάθη σε πολιτικό επίπεδο, γνώριζε όμως σε βάθος τις βασικές αρχές που διέπουν κάθε μικροαστική συνθήκη. Καμία σημασία δεν είχε αν οι ριζοσπαστικές ιδέες του ταυτίζονταν με εκείνες του Χόμπσμπαουμ ή αν γνώριζε τον μαρξισμό καλύτερα από οποιονδήποτε αριστεριστή: για κάποιους παρέμενε γόνος της γνωστής δεξιάς οικογενείας, αφού ο αδελφός του παππού του ήταν ο Θρασύβουλος Τσακαλώτος, είναι μεγαλωμένος στην Αγγλία και, το χειρότερο απ’ όλα, αστός. Θανατηφόρο αμάρτημα για τα κομματικά τέκνα της εποχής που τραγουδούσαν Φαραντούρη και πολλές φορές δεν γνώριζαν άλλες παρέες πέρα από αυτές στα Εξάρχεια. Στα μάτια τους ο βρετανοθρεμμένος Τσακαλώτος έμοιαζε με εχθρό - άσχετα αν ο ίδιος δεν ήταν από τα παιδιά που τρώγανε Μαρμάιτ, έπιναν Ερλ Γκρέι ή κουβέντιαζαν σε κλειστά σαλόνια για το κρίκετ. Οταν εκείνος ήταν στην Οξφόρδη, προτιμούσε μάλλον να συχνάζει στις σκοτεινές παμπ πίνοντας πίντες μαζί με εργάτες της γειτονικής αυτοκινητοβιομηχανίας ή να επισκέπτεται το δωμάτιο του πολύ καλού του φίλου Γιάννη Στουρνάρα. Στην παρέα συνήθιζαν περιπαικτικά να τον λένε «μικρό» λόγω της διαφοράς ηλικίας αλλά και του  αλέγρου χαρακτήρα του.

Στη Βρετανία «επικίνδυνα ριζοσπαστικός» και στην Ελλάδα «δεξιούλης»

Επηρεασμένος από τα κορυφαία ονόματα της Πολιτικής Οικονομίας, επέμενε από τότε σε κάθε κουβέντα πως η θεωρία είναι απαραίτητη για κάθε εξήγηση και κάθε πράξη. Οι τότε συγκρούσεις του ήταν μια εκπληκτική μύηση στις διχοτομίες του κόμματος που θα γνωρίσει αρκετά χρόνια αργότερα, όταν θα ζήσει την εμπειρία των συνεδρίων του ΣΥΡΙΖΑ. Αλλά κι εκεί οι παρεμβάσεις του μορφωμένου οικονομολόγου φάνταζαν εξίσου παράδοξες ή καινοτόμες - και σήμερα συνιστούν το αλατοπίπερο σε κάθε εσωτερικό πολιτικό ανέκδοτο: κατά το κρίσιμο διαρκές συνέδριο του 2009, τότε που ο ΣΥΡΙΖΑ έκοβε για πάντα τους δεσμούς με την Κεντροαριστερά, ο Χατζησωκράτης σε έναν θερμό λόγο και σε μια τόσο κρίσιμη ώρα θα κάνει το λάθος να μιλήσει επικαλούμενος την αναγκαιότητα της στιγμής για την «economy of necessities».

Δεν έχει σημασία ούτε ο χρόνος, ούτε η ώρα. Για έναν τόσο καλά διαβασμένο μαρξιστή όπως ο Τσακαλώτος επιβάλλεται η ακρίβεια: «Σύντροφε, δεν είναι “economy of necessities” αλλά “economy of needs”», θα σπεύσει να τον διορθώσει ο καθηγητής, αδιαφορώντας για τις ποταπές συντροφικές αναζητήσεις. Ωστόσο σε ένα κόμμα που πάντα  καθορίζεται από τους υψηλούς ή χαμηλούς τόνους της πολιτικής αντιπαράθεσης, η παρέμβαση του Τσακαλώτου έμοιαζε τότε με το να αναζητά κανείς στον αχυρώνα της πολιτικής την εννοιολογική καρφίτσα. Αλλά ο ίδιος είχε πια συμφιλιωθεί με το γεγονός πως δεν θα χωρούσε ούτε απόλυτα ούτε εύκολα στα περιβάλλοντα: στη Βρετανία θεωρούνταν «επικίνδυνα ριζοσπαστικός» και όταν ήρθε στην Ελλάδα, όπως λέει και ο ίδιος με το γνωστό του χιούμορ, φάνταζε «δεξιούλης». Ακόμη και το γεγονός ότι έκανε παρέα με τον Στουρνάρα ακουγόταν κάπως παράξενο. «Επειδή ερχόμουν από την Αγγλία με θεωρούσαν πάντα λίγο δεξιούλη», παραδέχεται. «Αλλά με τον Γιάννη Στουρνάρα βρισκόμασταν σε διαφορετικά θεωρητικά στρατόπεδα από τότε. Παρότι με έλεγαν δεξιούλη, εγώ ήμουν με τα λεγόμενα ετερόδοξα οικονομικά, ενώ εκείνος ήταν πιο mainstream», παραδέχεται σήμερα ο ίδιος.

Το βρετανικό σχολείο και η διατριβή του Γαβριήλ

Από την άλλη, το mainstream είναι μια λέξη που δεν ενσάρκωσε καμία πτυχή της ζωής του - από τον τρόπο μέχρι το πώς αντιλαμβάνεται τα σύγχρονα οικονομικά έως το ντύσιμο και τον χαρακτήρα του. Πριν από μια βδομάδα στην κλειστή συνεδρίαση των «53» -της πλειοψηφικότερης τάσης στον ΣΥΡΙΖΑ που στέκεται κριτικά αλλά φιλικά απέναντι στον πρόεδρο- ο Τσακαλώτος ήταν ο κεντρικός ομιλητής, αλλά λόγω υποχρεώσεων στη Βουλή έφτασε με καθυστέρηση. «Σ’ ευχαριστώ, σύντροφε. Κυρίως για το ουίσκι που μου έταξες. Γι’ αυτό καθυστέρησα και σε άφησα να μιλήσεις παραπάνω από το κανονικό», είπε στον καλό του φίλο Κώστα Αθανασίου. Ηταν στην ίδια συνάντηση που παραδέχτηκε για πρώτη φορά πως «έγιναν λάθη στη διαπραγμάτευση και το μεγάλο λάθος είναι ότι η συμφωνία αυτή δεν σιγούρεψε ότι με αυτόν τον συμβιβασμό θα άρχιζε η αντίστροφη μέτρηση για τον τερματισμό της οικονομικής ασφυξίας». Βέβαια με χιούμορ τόνισε ότι η δική του θέση στις διαπραγματεύσεις δεν είναι τόσο επίπονη όσο των συντρόφων που πρέπει να αναλύουν θέματα ταξικής διαστρωμάτωσης και δύσκολων αριστερών εννοιών. Μια άλλη διαπίστωση θα ήθελε το φλεγματικό χιούμορ του Τσακαλώτου όχι μόνο να αναφέρεται στο βαθύ ψυχικό αποτύπωμα που παραπέμπει σαφέστατα σε Βρετανό, αλλά και στη φυσική αντίδραση ενός ανθρώπου που έζησε από μικρό παιδί τον «βαθύ-βαθύ ύπνο της Αγγλίας», όπως έγραφε κάποτε ο Οργουελ για τη βρετανική ύπαιθρο. Λόγω των ποικίλων ενδιαφερόντων του -κοινωνικών, πολιτικών, επιστημονικών, πολιτιστικών- ήταν υποχρεωμένος ως έφηβος να συμμετάσχει σε διάφορες συζητήσεις, δημόσιες αντιπαραθέσεις και πολιτικοκοινωνικές παρτίδες. Εβλεπε όμως πάντα αυτές τις δραστηριότητες μέσα από το δικό του πρίσμα, που διαθλούσε σε σωρεία μαγευτικών τόνων το αδύναμο φως κάτω από το οποίο αντιλαμβάνονταν τα πράγματα οι σύντροφοι ή η καθηγητές του. Σίγουρα οι δάσκαλοι στο αυστηρό βρετανικό σχολείο του δεν ασπάζονταν τις πολιτικές εμμονές του που παραμένουν ίδιες έως σήμερα.  Σαν την αράχνη που αδράχνει το νήμα, ξανά και ξανά, εργαζόταν ο νεαρός ερευνητής ακάματα στις αρχές του ριζοσπαστικού, οικονομικού μαρξισμού, με σκοπό την κατανόηση μάλλον παρά την πολιτική καριέρα.



Ο Ευκλείδης Τσακαλώτος είναι σπορτίβ σε όλα του. Πάνω, με τον φίλο και συνεργάτη του Γιάνη Βαρουφάκη. Κάτω, με τον Γιώργο Σταθάκη και τον Γιάνη Βαρουφάκη συγκροτούν το οικονομικό τρίο της κυβέρνησης



Για την ακρίβεια, όχι από ανάγκη να προβληθεί ή από κάποιο εμμονικό αριστερό κλέος, αλλά από πίστη στις ριζοσπαστικές, ανθρωπιστικές του αρχές. «Ισως ο λόγος που ο Ευκλείδης είναι τόσο αγαπητός στον ΣΥΡΙΖΑ ή που γίνεται τόσο αγαπητός εν γένει, να είναι το ότι δεν έχει καμία προσωπική φιλοδοξία και δεν ναρκισσεύεται», απαντά με νόημα γνωστό μέλος του ΣΥΡΙΖΑ. Αλλωστε, ευγνωμοσύνη τού οφείλουν πολλά σημερινά στελέχη στο κόμμα: ακόμη και  ο σημερινός κυβερνητικός εκπρόσωπος Γαβριήλ Σακελλαρίδης οφείλει σε αυτόν την έρευνα για τη διδακτορική του διατριβή στα Οικονομικά και ότι του έμαθε να μελετάει αρκετές ώρες και χωρίς τη γνωστή βιασύνη. Ο Σακελλαρίδης θεωρείται πνευματικό τέκνο του Τσακαλώτου: και η «επιστημονική» τους σχέση ατσαλώθηκε περισσότερο  τον καιρό που έπαιρναν κάθε πρωί τους καφέδες τους από το ομώνυμο καφέ στην Κολοκοτρώνη 9 και ανέβαιναν για μελέτη στο γραφείο του. Αλλά έτσι είναι ο Τσακαλώτος όταν πιστεύει πως πρέπει να γίνει σωστά η δουλειά: θα κινηθεί προς τη συγκεκριμένη κατεύθυνση με πάθος και χωρίς να παρεκκλίνει από τον στόχο. Εξάλλου δεν έχουν αλλάξει οι απόψεις του από τότε που ήταν μικρός - όπως δεν έχουν αλλάξει ο χαρακτήρας αλλά και το παρουσιαστικό του.

Η Σκωτσέζα σύντροφος και η πλαστική καραμπίνα

Δεν είναι τυχαίο πως παραμένει παντρεμένος με τον εφηβικό του έρωτα, τη Σκωτσέζα σύντροφο των φοιτητικών του χρόνων, Χέδερ-Ντενίζ Γκίμπσον. Πρόσφατα μάλιστα κατά την άφιξή του στο συνέδριο του Σιν Φέιν όπου οι Ιρλανδοί του επιφύλασσαν υποδοχή ροκ σταρ, ζήτησε συγγνώμη για τη βρετανική προφορά του, αλλά τόνισε πως η Κέλτισσα γυναίκα του φροντίζει να βάζει τα πράγματα στη θέση τους. Γνωστή οικονομολόγος, η σύζυγος Τσακαλώτου είχε απασχολήσει την κοινή γνώμη για τα δημοσιεύματα που την ήθελαν να εργάζεται στην Τράπεζα της Ελλάδος και στο γραφείο Προβόπουλου. Φέρεται να προσελήφθη στην ΤτΕ την εποχή που διοικητής ήταν ο Λουκάς Παπαδήμος, ενώ οι τραπεζίτες επιμένουν ότι διαθέτει ικανότητες και αξιοθαύμαστο βιογραφικό. Οι φίλοι του ζεύγους επιμένουν πως αμφότεροι διατηρούν το ίδιο χιούμορ, έχουν κοινές ασχολίες και ενδιαφέροντα - τα μυστικά ενός πετυχημένου γάμου που σφραγίστηκε από τρία τέκνα και χαρούμενα καλοκαίρια στο εξοχικό τους στην Πρέβεζα. «Πρέπει να δεις με τι ενθουσιασμό συμμετέχει ο Ευκλείδης στα παιδικά πάρτυ», εκμυστηρεύτηκε σύντροφος που ξέρει τον εφηβικό ενθουσιασμό που συνοδεύει τον διάσημο οικονομολόγο στις αντιδράσεις του. Χαρακτηριστική είναι η ιστορία για το παιδικό πάρτυ που έτυχε να επισκεφθεί ο σημερινός αναπληρωτής υπουργός Διεθνών Οικονομικών Σχέσεων κουβαλώντας φυσικά και το απαραίτητο δώρο. Μόνο που η ευχάριστη έκπληξη που επιφύλασσε στον μικρό εορτάζοντα δεν περιελάμβανε κάποιο ξύλινο παιχνιδάκι ή κάποιο διαφωτιστικό παραμύθι - όπως κανείς θα περίμενε από έναν αριστερό διανοούμενο. Ηταν ένα όπλο, για την ακρίβεια μια πλαστική ψεύτικη καραμπίνα - το τελευταίο ίσως αντικείμενο που θα μπορούσε να κρατήσει στα χέρια του ένας διαπιστευμένος φιλειρηνιστής. Αλλά έτσι είναι ο Τσακ: ακόμη κι όταν όλα μοιάζουν να είναι στο κόκκινο, στις συζητήσεις που έκριναν το μέλλον της χώρας, ο γνωστός οικονομολόγος επιμένει να προτιμά το κίτρινο-καναρινί ή πιο λαϊκά μουσταρδί. Τουλάχιστον αυτό το χρώμα είχε το παντελόνι του, αλλά και οι ρίγες στο θρυλικό κασκόλ που τύλιξε γύρω του -σε ένδειξη συμπαράστασης ή επίπληξης- ο Γάλλος ομόλογός του. Τις τελευταίες ημέρες το κίτρινο εντοπίστηκε στην τσέπη του πουκαμίσου του - και συγκεκριμένα στο κατακίτρινο handsfree που είχε καρφωμένο πάνω του. Λειτούργησε μάλιστα και ως ειρωνική νότα στην έντονη αντιπαράθεση που είχε ο υπουργός στη Βουλή με τον Αδωνη Γεωργιάδη - το μόνο ίσως ανάλαφρο άγγιγμα σε στιγμές που θυμίζουν μπαρούτι.

Προτιμά το βρετανικό χιούμορ

Αλλά για ένα παιδί αστικής καταγωγής που μεγάλωσε στη Μεγάλη Βρετανία των θατσερικών 70s, όπου βρέθηκε επειδή ο Ελληνας πατέρας του εργαζόταν σε μεγάλη ναυτιλιακή εταιρεία, δεν θα μπορούσε να είναι αλλιώς: τα πολύχρωμα ρούχα που δέσποζαν από τότε στα κορμιά των ελευθεριακών τέκνων της Γηραιάς Αλβιώνας έγιναν κάτι παραπάνω από σήμα κατατεθέν.

Ενίοτε συνόδευσαν και εξίσου πολύχρωμες αναζητήσεις σε θεωρητικό και πρακτικό επίπεδο: η Βρετανία ήταν η μόνη χώρα που απενοχοποίησε την ποπ σε όλα τα επίπεδα και έκανε πολιτική επανάσταση με όπλο τη μουσική. Γι’ αυτό και ο Τσακαλώτος κρατάει ακόμη ζωντανά τα χαρακτηριστικά ενός αυτοσαρκαζόμενου Βρετανού που μπορεί να καταλάβει καλύτερα τον Μπάουι από τον Ζαμπέτα ή που τέλος πάντων ασπάζεται το βρετανικό χιούμορ από την ελληνική κυριολεξία. Αυτό τον βοήθησε να αναχαιτίσει τις επιθέσεις που του γίνονται μέσα στη Βουλή από την αξιωματική αντιπολίτευση αλλά και τους αντιδρώντες μέσα στο κόμμα - είναι γνωστό πως η πλευρά Λαφαζάνη δεν βλέπει την προοπτική ενός «έντιμου» συμβιβασμού με καλό μάτι.

Οταν, όμως, ο Τσακαλώτος, ως ο πλέον ριζοσπαστικός από τους «προεδρικούς», δεν απέκλεισε το ενδεχόμενο πάνω στο τραπέζι εκτός από τα ανοιχτά χαρτιά να υπάρχει και το πιστόλι της ρήξης, δεν ήταν κάτι που η κοινή γνώμη είδε απαραίτητα με καλό μάτι. Απαντες, ωστόσο, γνωρίζουν ότι αν υπάρχει ένας βασικότατος λόγος που άλλαξαν η τράπουλα και οι παίκτες που την ορίζουν στο χοντρό πόκερ της διαπραγμάτευσης, αυτός είναι ότι ο Τσακαλώτος εκφράζει περισσότερο από οποιονδήποτε άλλο το κόμμα. Μαζί με τον γενικό γραμματέα Τάσο Κορωνάκη, ο οποίος παρέστη, όχι τυχαία, στην επίσημη ενημέρωση για την πορεία της διαπραγμάτευσης που έλαβε χώρα στο Μαξίμου την περασμένη βδομάδα, ο Τσακαλώτος εκπροσωπεί το παλιό αξιακό μοντέλο του 3%. Ελάχιστη σημασία άλλωστε έχει αν είναι αποτελεσματικός αφού είναι γνωστό ότι μετά τον ορυμαγδό και τις αντιδράσεις που προκάλεσε η παρουσία Βαρουφάκη, την πορεία της διαπραγμάτευσης έχει αναλάβει προσωπικά ο Τσίπρας. Επειδή, όμως, στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ φοβούνται μήπως εγκαταλειφθούν οι κόκκινες γραμμές και η συμφωνία από έντονη χαρακτηριστεί επώδυνη -έως και αδύνατη να περάσει στο εσωτερικό-, θεωρήθηκε απαραίτητο να χριστεί επικεφαλής ο Τσακαλώτος.

Ο «συμπαθής μαρξιστής»

Με την κυρίαρχη παρουσία του τελευταίου καθησυχάζονται οι «σύντροφοι», πέφτουν οι τόνοι και είναι ευχαριστημένοι ακόμη και οι Γερμανοί οι οποίοι έσπευσαν να χαιρετίσουν την απόφαση με ειδικά αφιερώματα στον «συμπαθή μαρξιστή». Ακόμη και ο «Guardian» αναγνώρισε στο πρόσωπο του Τσακαλώτου έναν οικείο γι’ αυτούς κοσμοπολίτη. «Ο σπουδαγμένος στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, που προήχθη στη θέση του επικεφαλής συντονιστή των διαπραγματεύσεων, είναι εκ διαμέτρου αντίθετος από τον Γιάνη Βαρουφάκη», έγραψε ο βρετανικός Τύπος. Στο πρόσωπο του τελευταίου φαίνεται πάντως να αναγνώρισε εμμέσως πλην σαφώς λάθη ο Τσακαλώτος, αναφορικά με τη διαπραγμάτευση, δείχνοντας πως η τροπή από εδώ και πέρα θα είναι άλλη. Ακόμη και όταν τόνιζε στον ραδιοσταθμό Στο Κόκκινο ότι «η επίθεση στον Βαρουφάκη είναι επίθεση στην κυβέρνηση και στον ΣΥΡΙΖΑ και πως ο τρόπος του Γιάνη και όλης της διαπραγματευτικής ομάδας έχει φέρει ήδη αποτελέσματα», η επόμενη φράση του δεν θα παρέλειπε πως αποδείχτηκαν άπειροι στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης και πως υπέπεσαν σε πολιτικές παγίδες. Με την εμπειρία, όμως, από δύσκολες στιγμές, ο ήρεμος διαπραγματευτής Τσακαλώτος καλείται για μία ακόμη φορά να κάνει τη δύσκολη και βρώμικη δουλειά και αυτή τη φορά δεν είναι να ψήσει ή να μοιράσει σουβλάκια, αλλά να βγάλει τα κάστανα από τη φωτιά που απειλεί την Ευρώπη και τη χώρα. Ποιος ξέρει, ίσως και  να είναι απαραίτητη η βρετανική ακρίβεια σε μια διόλου δημιουργική ελληνική ασάφεια και σε μια ακόμη ασαφέστερη ευρωπαϊκή πορεία.