Πώς φτάσαμε στον στόχο για συμφωνία στις 18 Ιουνίου

Μετά από τρία εικοσιτετράωρα αρνητικών διαρροών και κορύφωσης των πιέσεων προς την ελληνική πλευρά, το απόγευμα της Τετάρτης το κλίμα στις διαπραγματεύσεις άλλαξε και αντί για ναυάγιο άρχισε να διαφαίνεται συμφωνία, υπό την προϋπόθεση βέβαια ότι η κυβέρνηση θα κάνει και νέες υποχωρήσεις.

Οι δανειστές μέχρι την έναρξη της Συνόδου Κορυφής στις Βρυξέλλες κορύφωσαν την πολεμική τους με έναν συνδυασμό δηλώσεων κυβερνητικών παραγόντων των χωρών μελών, αξιωματούχων της ΕΕ και κατευθυνόμενων δημοσιευμάτων του διεθνούς Τύπου, που δημιουργούσαν ασφυκτική ατμόσφαιρα για την ελληνική κυβέρνηση. Οι εταίροι έφθασαν να απειλούν εμμέσως πλην  σαφώς, το πρωί της Τετάρτης με ναυάγιο καθώς αρνούνταν να επιβεβαιώσουν τις επαφές του Έλληνα πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα με τους κ.κ. Μέρκελ, Ολάντ και Γιούνκερ. Εάν στο περιθώριο της Συνόδου δεν γίνονταν οι συναντήσεις και ο πρωθυπουργός αποχωρούσε από τις Βρυξέλλες δίχως να σημειωθεί αλλαγή του κλίματος και βήματα σύγκλισης, θα επρόκειτο πλέον για ρήξη και θα άρχισαν να ξετυλίγονται οι συνέπειες για όλες τις πλευρές.

Γνώστες πάντως, της νοοτροπίας των Ευρωπαίων έλεγαν ότι “είναι η συνήθης κορύφωση της έντασης πριν από την αποκλιμάκωση που θα συνδυαστεί βέβαια με νέες υποχωρήσεις της ελληνικής πλευράς”. Μέχρι και την άφιξη των ηγετών στην Σύνοδο Κορυφής η γερμανική πλευρά διέρρεε ότι “δεν υπάρχει προγραμματισμένο ραντεβού της καγκελαρίου με τον Έλληνα πρωθυπουργό”. Από την πλευρά της ελληνικής κυβέρνησης ο αξιωματούχος που έχει αναλάβει την διαχείριση της διαπραγμάτευσης διοχέτευε ότι “το ενδεχόμενο συνάντησης είναι ανοικτό αλλά θα γίνει μόνο εάν υπάρχει έδαφος”. Η πρώτη ένδειξη σε σημειολογικό επίπεδο, ότι κανείς δεν εννοούσε την ρήξη ήταν η θετική υποδοχή και ο εναγκασλισμός του κ. Γιούνκερ με τον κ. Τσίπρα που είχε  και μία “πατρική χροιά”. Στην συνέχεια ανακοινώθηκε ότι οι δύο θα έχουν συνάντηση και την Πέμπτη κάτι που έδειξε ότι στο παιχνίδι των πιέσεων ήταν από το περασμένο Σάββατο και ο κ. Γιούνκερ όταν αρνήθηκε τηλεφωνική συνομιλία με τον έλληνα πρωθυπουργό. 


Κοντά σε συμφωνία 

Η επισφράγιση της μεταβολής ήλθε με την δήλωση του επικεφαλής του Eurogroup Ντάισενμπλουμ, ο οποίος δήλωσε το απόγευμα της Τετάρτης και πριν αρχίσει η τριμερής Τσίπρα-Μέρκελ- Ολάντ ότι “μόνο λίγα ζητήματα με την Ελλάδα παραμένουν προς επίλυση, αλλά χρειάζεται χρόνος για τεχνική εργασία από τους Θεσμούς πριν από το Eurogroup”. Πρόσθεσε ότι μία συμφωνία με την Ελλάδα εξακολουθεί να είναι δυνατή πριν από το Eurogroup της 18ης Ιουνίου. Αυτό δεν σημαίνει ότι το θέμα έκλεισε και ότι οι πιέσεις θα σταματήσουν. Αντίθετα ο κ.  Ντάισελμπλουμ προειδοποίησε  ότι ο χρόνος εξαντλείται γρήγορα και τα όργανα που εκπροσωπούν τους πιστωτές χρειάζονται χρόνο για να αξιολογήσουν τυχόν νέες προτάσεις από την Ελλάδα. Άφησε δε να εννοηθεί ότι η ελληνική πλευρά θα πρέπει να κάνει κι άλλες υποχωρήσεις λέγοντας ότι “ενώ μόνο μερικά ζητήματα  παραμένουν προς επίλυση έπειτα από το τετράμηνο των διαπραγματεύσεων, οι τελευταίες προτάσεις από την Αθήνα δεν κάνουν τη διαφορά”. Στο ίδιο μήκος κύματος κινήθηκε και ο επίτροπος Οικονομικών της ΕΕ Πιέρ Μοσκοβισί ο οποίος εκτίμησε ότι “η συμφωνία είναι πιο πιθανή από ποτέ εφόσον υπάρξει πολιτική βούληση απ όλους. Οι επόμενες ημέρες θα είναι καθοριστικές”.

Η εξέλιξη αυτή επιβεβαιώνει τις εκτιμήσεις που διοχέτευε ο υπεύθυνος των διαπραγματεύσεων από την ελληνική πλευρά ότι “την Τετάρτη θα υπάρξει πολιτική συμφωνία”. Ο ίδιος αξιωματούχος που από την Δευτέρα βρίσκεται στις Βρυξέλλες έλεγε ότι η διαφορά ήταν στο ύψος του πρωτογενούς πλεονάσματος. Η κυβέρνηση στην τελευταία πρότασή της είχε δεχθεί πρωτογενές πλεόνασμα 0,75% ωστόσο ήταν έτοιμη να κάνει και την τελευταία υποχώρηση και να δεχθεί να ανέβει στο 1% όπως ζητούν οι εταίροι. Παράλληλα η κυβέρνηση έχει δεχθεί την κατάργηση των πρόωρων συντάξεων και την περαιτέρω ενοποίηση των ασφαλιστικών ταμείων. Ωστόσο συνοδεύει τις υποχωρήσεις με την πρόταση για παράταση του τρέχοντος προγράμματος που θα εξασφαλίσει την χρηματοδότηση της ελληνικής οικονομίας. 

Ενώ οι διαβουλεύσεις στο παρασκήνιο ήταν σε πλήρη εξέλιξη ένα ακόμη αισιόδοξο μήνυμα ήλθε από την Ευρωπαική Κεντρική Τράπεζα που αύξησε την χρηματοδότηση των ελληνικών τραπεζών μέσω του ELA κατά 2,3 δισ. ευρώ. Την ίδια ώρα όμως και πριν την σύσκεψη των ηγετών ο οίκος S&P υποβάθμισε την ελληνική οικονομία δημοσιεύοντας αρνητικές προβλέψεις για την ανάπτυξη και τα ελλείμματα το 2015. Πάλι λίγο πριν αρχίσει η σύσκεψη παρέμβαση έκανε και η αμερικανική κυβέρνηση που διά του εκπροσώπου της δήλωσε ότι “Ανησυχούμε για τις επιπτώσεις που θα είχε μία ελληνική χρεοκοπία στην ευρύτερη διεθνή οικονομία». 

Τέλος, η γερμανική Handelsblatt μετέδιδε μέχρι και την Τετάρτη το απόγευμα ότι υπάρχει διάσταση απόψεων μεταξύ Μέρκελ-Σόιμπλε που μέχρι το τέλος κρατά τον ρόλο του κακού και του ανυποχώρητου.