ΣΥΡΙΖΑ: Οι προηγούμενες κυβερνήσεις είχαν κάνει το ΕΣΠΑ «τσιφλίκι» τους

Ένα από τα πολλά μέτωπα της πολιτικής αντιπαράθεσης ανάμεσα σε ΣΥΡΙΖΑ και ΝΔ εν όψει των εκλογών της 20ής Σεπτεμβρίου φαίνεται πως είναι και το ΕΣΠΑ, σύμφωνα με όσα έχουν δείξει έως τώρα, και κατά τις επαφές τους με φορείς της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, οι κ.κ. Τσίπρας και Μεϊμαράκης.

Πιο συγκεκριμένα, ο Αλέξης Τσίπρας, μιλώντας στα Χανιά με εκπροσώπους της Αυτοδιοίκησης, έδωσε το δικό του στίγμα, υπογραμμίζοντας ότι τόσο τα κονδύλια του ΕΣΠΑ, όσο και το πακέτο Γιούνκερ, θα διατεθούν μέσω των ΟΤΑ.

Από την άλλη, ο Βαγγέλης Μεϊμαράκης διεμήνυσε ότι θα μεσολαβήσει στον πρόεδρος της Κομισιόν, Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ, για το θέμα του ΕΣΠΑ 2007-2013, προκειμένου να δοθούν λίγοι μήνες παράτασης, έτσι ώστε οι προθεσμίες των ΕΣΠΑ που λήγουν το Δεκέμβριο του 2015 και μπορεί να χαθούν πόροι και να κληθεί να πληρώσει πρόστιμο η Ελλάδα, να αντιμετωπιστούν έγκαιρα.

Νωρίτερα σήμερα, αξίζει να σημειωθεί ότι επίθεση στον ΣΥΡΙΖΑ για το ΕΣΠΑ πραγματοίησε και ο κ. Βασίλης Κεγκέρογλου του ΠΑΣΟΚ, τονίζοντας ότι με υπαιτιότητα του ΣΥΡΙΖΑ χάθηκαν 3,1 δισ. ευρώ από το ΕΣΠΑ.

Σε σχετική άτυπη ενημέρωση, η Κουμουνδούρου επιχειρεί σήμερα να αποκρούσει τις αιτιάσεις της ΝΔ, αποδίδοντας τις όποιες καθυστερήσεις στην τακτική των προηγούμενων κυβερνήσεων.

Το «non paper» του ΣΥΡΙΖΑ έχει ως εξής:

Ι. Για την ετοιμότητα υλοποίησης του ΕΣΠΑ 2014 - 2020

Οι ισχυρισμοί της ΝΔ ότι η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ ολιγώρησε ως προς τα προγράμματα του ΕΣΠΑ, το οποίο υποτίθεται ότι θα εξαναγκάσει τη μελλοντική πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Οικονομίας να ζητήσει παράταση της προγραμματικής περιόδου 2007-2013, είναι απολύτως ψευδείς.

Αν κάποιοι καθυστερούσαν εδώ και χρόνια, αυτοί δεν ήταν η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ αλλά η πρακτική των προηγούμενων κυβερνήσεων να χρησιμοποιούν το ΕΣΠΑ ως «τσιφλίκι» τους και όχι ως ένα σημαντικό εργαλείο στην υπηρεσία ενός  μακροπρόθεσμου προγραμματισμού. Ας απαντήσει η ΝΔ με ποιο τρόπο η απορροφητικότητα μιας ολόκληρης προγραμματικής  περιόδου, που διαρκεί από το 2007 μέχρι το 2015, να επηρεάζεται μόνο κατά το τελευταίο έτος και να «παγώνει» ξαφνικά, εάν είχε ακολουθηθεί εξαρχής σοβαρός και αναπτυξιακός προγραμματισμός πραγματικά εκτελέσιμων έργων;  

Η ΝΔ αποκρύβει την πραγματικότητα διότι η παράταση της προγραμματικής περιόδου, ως αίτημα και ως μέθοδος αποσυμφόρησης των πιέσεων στο πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων, ήταν πάντα στην ατζέντα της κυβέρνησης και της ηγεσίας του υπουργείου Οικονομίας και θα συνεχίσει να είναι και μετά τις εκλογές ένα από τα πρώτα μελήματα μας.

Το σίγουρο είναι ότι δεν θα φτάναμε ποτέ ως εδώ εάν δεν είχε ακολουθηθεί η εντελώς αρνητική λογική του να παρουσιάζονται δήθεν υψηλοί ρυθμοί απορρόφησης με έργα ανώριμα και αδύναμα  να παράξουν δαπάνες και, συνεπώς, πραγματικούς ρυθμούς απορρόφησης. Αντίθετα, αυτή η πρακτική εγκλώβισε το ΠΔΕ στην παγίδα της υπερδέσμευσης και το υποχρεώνει να σηκώσει μεγάλο δημοσιονομικό βάρος κατά τη διετία 2016 – 2017 εξαιτίας των κακών επιλογών για απρογραμμάτιστα έργα που δεν θα ολοκληρωθούν.

Στους έξι μήνες διακυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ, όλες οι προπαρασκευαστικές ενέργειες προχώρησαν κανονικά και εντός χρονοδιαγράμματος. Τα προγράμματα βρίσκονται πλέον σε πλήρη επιχειρησιακή ετοιμότητα και έχουν εκδοθεί ήδη οι πρώτες προσκλήσεις.

Συγκεκριμένα:
1. Προκήρυξη προγράμματος ενίσχυσης της ρευστότητας και της απασχόλησης. Προϋπολογισμός: 60.000.000 ευρώ. Ωφελούμενοι: 10.000 φυσικά πρόσωπα/επιχειρήσεις.
2. Ενεργοποίηση δράσεων στήριξης της απασχόλησης συνολικού προϋπολογισμού 230 εκ. ευρώ που αφορούν 65.000 ανέργους.
3. Σύσταση Ειδικής Γραμματείας Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους με στόχο την ενημέρωση και την παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών προς τους καταναλωτές – δανειολήπτες.
4. Ενεργοποίηση των δράσεων στήριξης του ανθρώπινου δυναμικού στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, με έμφαση τους νέους επιστήμονες. Ειδικότερα:
Έως τα τέλη Οκτωβρίου, θα έχουν εκδοθεί προσκλήσεις για προγράμματα στήριξης υποψηφίων διδακτόρων και μετα-διδακτορικών ερευνητών.

Με συνολικό προϋπολογισμό 9,16 εκατ. €, ο πρώτος κύκλος της δράσης θα χορηγήσει 360 υποτροφίες διετούς και τριετούς διάρκειας σε υποψήφιους διδάκτορες και μετα-διδακτορικούς ερευνητές όλων των επιστημονικών πεδίων.

Πριν το τέλος του χρόνου, θα εκδοθούν δύο ακόμα προσκλήσεις με αντικείμενο:
(α) την στήριξη ερευνητικών ομάδων αποτελούμενες από νέους ερευνητές (κάτοχοι μεταπτυχιακού διπλώματος και υπ. διδάκτορες).  Σύμφωνα με τον σχεδιασμό από κάθε κύκλο θα ωφεληθούν 730 νέοι ερευνητές.
(β) την απόκτηση ακαδημαϊκής διδακτικής εμπειρίας από νέους διδάκτορες. Σύμφωνα με τον σχεδιασμό από κάθε κύκλο θα ωφεληθούν περίπου 2.000 νέοι ερευνητές.
5. Βρεφονηπιακοί Σταθμοί: Έχει ενεργοποιηθεί πλήρως η δράση «Εναρμόνιση Οικογενειακής και Επαγγελματικής ζωής» για το έτος 2015-2016. Ο προϋπολογισμός της ανέρχεται στα 184 εκατ. ευρώ, ώστε να καλυφθεί ο ίδιος αριθμός ωφελούμενων ατόμων με τις προηγούμενες χρονιές.
6. Αναπληρωτές καθηγητές: Έχουν ήδη εκδοθεί οι σχετικές προσκλήσεις για την πρόσληψη εκπαιδευτικών για το σχολικό έτος 2015-2016.
7. Μέχρι το τέλος του 2015 θα ενεργοποιήσουμε τα προγράμματα στον τομέα της κοινωνικής οικονομίας, για τον οποίο τα κονδύλια ανέρχονται στα 57 εκ. ευρώ περίπου.
8. Ενίσχυση Τουριστικών Επιχειρήσεων για τον εκσυγχρονισμό τους και την ποιοτική αναβάθμιση των παρεχομένων υπηρεσιών.
Δικαιούχοι: Υφιστάμενες πολύ μικρές και μικρές επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται αποκλειστικά στον στρατηγικό τομέα του Τουρισμού.
Προϋπολογισμός δράσης: Σύνολο: 50 εκατ. €.

Η σχετική πρόσκληση θα εκδοθεί αμέσως μετά τις εκλογές.

9. Ενίσχυση της Αυτοαπασχόλησης Πτυχιούχων Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης
Στόχος: H ενίσχυση πτυχιούχων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, άνω των 25 ετών, άνεργων ή ελεύθερων επαγγελματιών για την άσκηση επαγγελματικής δραστηριότητας συναφούς με την ειδικότητά τους.
Προϋπολογισμός δράσης: 50 εκατ. €.
Η σχετική πρόσκληση θα εκδοθεί αμέσως μετά τις εκλογές.

10. Νεοφυής Επιχειρηματικότητα
Στόχος: Η ανάπτυξη υγιούς νεοφυούς επιχειρηματικότητας που θα συνδέεται άμεσα με τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Για το λόγο αυτό το πρόγραμμα στοχεύει:
Στη δημιουργία πολύ μικρών και μικρών, νέων, βιώσιμων επιχειρήσεων με έμφαση σε καινοτόμα σχέδια καθώς και
Στην ενίσχυση της απασχόλησης με την πρόσληψη τουλάχιστον ενός ατόμου  
Προϋπολογισμός δράσης: 120 εκατ. €.
Η σχετική πρόσκληση θα εκδοθεί αμέσως μετά τις εκλογές.

11. Ενίσχυση πρωτογενούς παραγωγής - Ένταξη το προηγούμενο διάστημα στο εθνικό σκέλος του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων 29 εγγειοβελτιωτικών και αρδευτικών έργων.

ΙΙ. Για την απορροφητικότητα του ΕΣΠΑ 2007-2013 και τον σχεδιασμό για την προγραμματική περίοδο 2014-2020
Σχετικά με την παραφιλολογία περί μιας δήθεν «καλπάζουσας» απορροφητικότητας των προηγούμενων χρόνων η οποία ανακόπηκε αιφνιδίως και λόγω της «οκνηρίας» της νέας κυβέρνησης, θα πρέπει να επισημανθούν τα εξής:
Ναι μεν η απορροφητικότητα είχε φτάσει, στα τέλη του 2014, κοντά στο 90%, αλλά με εξαιρετικά άνισα ποσοστά, από πρόγραμμα σε πρόγραμμα, και με «ακριβό αντίτιμο» μια δυσλειτουργική και επικίνδυνη υπερδέσμευση που φτάνει ακόμα και το 40%. Επιπλέον, η επόμενη προγραμματική περίοδος 2014 – 2020 είχε υπερφορτωθεί με έργα που δεν θα προλάβαιναν να υλοποιηθούν μέχρι τέλους του 2015 και για τα οποία δεν είχαν διασφαλιστεί οι απαραίτητοι πόροι.

ΙΙΙ. Μέτρα αντιμετώπισης του προβλήματος της ρευστότητας

Όσον αφορά το πρόσφατο πρόβλημα της ρευστότητας που αποτελεί την αιτία για τις διαμαρτυρίες περί «παγώματος» του ΕΣΠΑ, σημειώνεται ότι δεν είναι πρώτη φορά που συμβαίνει κάτι τέτοιο. Κατά την περίοδο 2011-2012 είχαν παρουσιαστεί ανάλογα φαινόμενα έντονης κρίσης ρευστότητας. Το ΕΣΠΑ είναι τρωτό σε πολλούς εξωτερικούς παράγοντες όπως η μεγάλη ύφεση, το μη αξιόχρεο του ελληνικού δημοσίου, η κρίση στον τραπεζικό τομέα κλπ. Όλα τα προηγούμενα χρόνια το ΠΔΕ μειώθηκε ως σύνολο εθνικών και συγχρηματοδοτούμενων πόρων και επιπρόσθετα αποτέλεσε αντικείμενο έντονου λογιστικού χειρισμού για τον προσδιορισμό των δημοσιονομικών ελλειμμάτων. Ταυτόχρονα αυξήθηκαν υπέρογκα οι απαιτήσεις σε κοινοτικές εισροές (παρουσίαση εσόδων από τα διαρθρωτικά ταμεία για να παρουσιάζεται μειωμένο το έλλειμμα). Η δημοσιονομική πολιτική που ακολουθήθηκε τα τελευταία χρόνια, σε συνδυασμό με τις αδυναμίες του τραπεζικού συστήματος, δημιουργεί ανυπέρβλητα εμπόδια στη χρηματοδότηση τη οικονομίας και καθιστά ακόμα πιο ευάλωτο το ΕΣΠΑ στις εξωγενείς επιδράσεις και στα σοκ ρευστότητας.

Εμείς ενεργήσαμε στην κατεύθυνση της πλήρους αποκατάστασης της κανονικότητας στη ροή πληρωμών των έργων του ΕΣΠΑ. Σε συντονισμό με το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους, η ροή της χρηματοδότησης αυξήθηκε σταδιακά και ανήλθε για τον μήνα Αύγουστο στα 350 εκ.€.
Ακόμα, υπογράφηκε σύμβαση μεταξύ της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων και των Υπουργείων Οικονομικών και Οικονομίας για τη χορήγηση δανείου 1 δισ. ευρώ. Τα κεφάλαια αυτά θα αξιοποιηθούν για την κάλυψη του σκέλους της εθνικής συμμετοχής των προγραμμάτων του ΕΣΠΑ της περιόδου 2014-2020. Αξίζει να σημειωθεί ότι σημαντικό μέρος των πόρων (300 εκατ. ευρώ – μερίδιο διπλάσιο εκείνου που συνηθίζεται να προκαταβάλλεται) θα εκταμιευτεί άμεσα, προκειμένου να ενισχυθεί η ρευστότητα των προγραμμάτων των Διαρθρωτικών Ταμείων.

Επιπλέον, η αυριανή κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ θα συνεχίσει να διατυπώνει στο ανώτατο δυνατό επίπεδο το εύλογο αίτημα για την παράταση της καταβολής κοινοτικών δαπανών για τα προγράμματα της περιόδου 2007-2013.

ΙV. Οι στόχοι μας για την επόμενη περίοδο

Α. Να αποκατασταθεί πλήρως η ροή πληρωμών και υλοποίησης των έργων έτσι ώστε το ΕΣΠΑ 2007–2013 να ολοκληρωθεί χωρίς να επιβαρύνει υπέρμετρα τη δημοσιονομική βάση των επόμενων χρόνων.

Β. Να εξασφαλιστεί η συνέχεια υλοποίησης κρίσιμων έργων της προηγούμενης περιόδου χωρίς όμως να επιβαρυνθεί και να δεσμευθεί υπερβολικά το ΕΣΠΑ 2014 – 2020.

Γ. Να ξεκαθαρίσει το αναπτυξιακό τοπίο από τις υποχρεώσεις και τις επιβαρύνσεις του παρελθόντος έτσι ώστε να προχωρήσουμε σε ένα νέο αναπτυξιακό υπόδειγμα που θα στηρίζεται στα μικρά και μεσαία χρήσιμα έργα, στις παρεμβάσεις με έντονο κοινωνικό και οικολογικό αποτύπωμα και σε μια νέα επιχειρηματικότητα που θα συνδυάζει την παραγωγή υψηλής ποιότητας και προστιθέμενης αξίας προϊόντων και υπηρεσιών με μια νέα μορφή επιχειρηματικής διακυβέρνησης μέσα από συνεργατικά σχήματα και μορφές κοινωνικής και συνεταιριστικής οικονομίας.