Το «αυτογκόλ» Μπαλτά για τα γλυπτά του Παρθενώνα

Στο ζήτημα της διεκδίκησης των γλυπτών του Παρθενώνα από τη Βρετανία η ελληνική κυβέρνηση εμφανίζεται πλέον ανακόλουθη σε σχέση με την προσφιλή τακτική των λεονταρισμών που εφαρμόζει γενικώς. Ενώ οι περισσότεροι από τους υπουργούς συναγωνίζονται τον Αλέξη Τσίπρα σε επίδειξη (φραστικού) δυναμισμού, ο κ. Αριστείδης Μπαλτάς επιλέγει την οδό της υποχώρησης. Δηλώνει ότι το ελληνικό κράτος δεν θα επιμείνει περαιτέρω στη νομική διεκδίκηση της αποκατάστασης για τη χονδροειδή, αισχρή ληστεία που διέπραξε ο λόρδος Έλγιν κατακρεουργώντας τον Παρθενώνα, ένα από τα πιο λαμπρά μνημεία του παγκόσμιου πολιτισμού. Μιλώντας σε αρμόδια επιτροπή της Βουλής την Τρίτη 8 Δεκεμβρίου, ο υπουργός Πολιτισμού κ. Μπαλτάς προέβαλε το δήθεν ακλόνητο και αποστομωτικό επιχείρημα «κινδυνεύουμε να χάσουμε το αντίστοιχο δικαστήριο. Κι αν χάσουμε, τα πράγματα δυσκολεύουν».

Δίνοντας αυτομάτως το παράδειγμα πχ για τις γερμανικές αποζημιώσεις, δηλαδή ένα ζήτημα που η ίδια η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝ.ΕΛ ανακινεί από καιρού εις καιρόν, όπως και για κάθε άλλον ενδεχόμενο αγώνα που αποσκοπεί στην δικαίωση της Ελλάδας, ο κ. Αριστείδης Μπαλτάς απλώς παραιτείται από την προσπάθεια. Κι αυτό κρίνεται από την κυβέρνηση ως η πλέον ενδεδειγμένη τακτική, μόνο και μόνο επειδή υπάρχει πιθανότητα ήττας της ελληνικής πλευράς κατά την εκδίκαση της υπόθεσης, παρόλον ότι εν προκειμένω, σε ό,τι αφορά στα κλεμμένα γλυπτά του Παρθενώνα, η ιστορική αδικία είναι κατάφωρη.

Μακριά από την Αμάλ

Υπενθυμίζεται ότι πριν από μόλις ένα έτος, λόγω της παγκόσμιας προβολής που είχε δοθεί στις ενέργειες της Ελλάδας για τον επαναπατρισμό των αρχαίων γλυπτών από την εμπλοκή της δικηγόρου Αμάλ Αλαμουντίν-Κλούνεϊ, μια πολύ μεγάλη μερίδα των Βρετανών πολιτών τασσόταν υπέρ της επιστροφής της ανεκτίμητης «λείας» του Έλγιν εκεί όπου πραγματικά ανήκει. Μάλιστα, προς το τέλος Οκτωβρίου του 2014, το βρετανικό τμήμα της οργάνωσης yougov.co.uk είχε διενεργήσει δημοσκόπηση, από τα ευρήματα της οποίας καθίστατο πασίδηλο το ρεύμα υπέρ της επιστροφής των «Ελγινείων» στην Ελλάδα. Το 37% των ερωτηθέντων δήλωνε ότι θα ήθελε να δει τα γλυπτά στη φυσική τους θέση, γίνονταν επερωτήσεις βουλευτών στο βρετανικό κοινοβούλιο, ενώ η ελληνική πλευρά είχε επιτύχει την ομόφωνη απόφαση της UNESCO, η οποία όρισε ότι η Βρετανία οφείλει να έρθει σε διαιτησία με την Ελλάδα για τα γλυπτά, θέτοντας και τη σχετική προθεσμία. 

Ο κ. Νίκος Ξυδάκης, ο πρώτος αρμόδιος υπουργός Πολιτισμού εκ μέρους της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ (αν και τυπικά υφιστάμενος του τότε υπουργού Παιδείας κ. Αριστείδη Μπαλτά) είχε αποφασίσει να τερματίσει την «υψηλού προφίλ» προσπάθεια προβολής του ελληνικού αιτήματος για τα γλυπτά την οποία προσωποποιούσε η Αμάλ Αλαμουντίν, αλλά και ο σούπερ-σταρ σύζυγός της, ο Τζορτζ Κλούνεϊ. Σε συνέντευξή του στην εφημερίδα Πρώτο ΘΕΜΑ, τον προηγούμενο Μάρτιο, ο κ. Ξυδάκης είχε πει ότι «η πολιτική μου εκτίμηση είναι πως η στρατηγική διεκδίκησης των γλυπτών που έχει ξεκινήσει από τη Μελίνα Μερκούρη έως σήμερα, είχε τις επιτυχίες της στο πολιτικό και διπλωματικό πεδίο και εκεί θα συνεχίσει να τις έχει. Δεν νομίζω ότι η Ελλάδα θα ακολουθήσει ποτέ τη δικαστική οδό. Δεν έχει νόημα κάτι τέτοιο, δεν υπάρχει ισχυρό νομικό υπόβαθρο. Ωστόσο πολιτικά, ηθικά, πνευματικά υπάρχει έδαφος. Για την Αμάλ Αλαμουντίν, το μόνο που ισχύει είναι ότι αναμένουμε την γνωμάτευσή της. Όμως, ουδέποτε είχε δοθεί κάποια υπόσχεση ότι το νομικό γραφείο το οποίο εκπροσωπεί θα αναλάβει την όποια διεκδίκηση. Ούτε έχει πάρει ανάθεση από το ελληνικό κράτος, ούτε θα πληρωθεί από το ελληνικό κράτος. Τα έξοδα (σ.σ.: 200.000 λίρες) καλύπτονται από μια ομάδα ευεργετών-χορηγών».

Ακόμη και εάν υποτεθεί ότι οι πραγματικές πιθανότητες νίκης της Ελλάδας σε έναν δικαστικό αγώνα ενάντια στη Βρετανία ήταν περιορισμένες, αδυνατεί κάποιος να διακρίνει το γιατί κρίθηκε περιττή η διαφήμιση που εξασφάλιζε για τη χώρα μας η Αμάλ Αλαμουντίν και η πρόσβασή της στα διεθνή ΜΜΕ. Ενδεχομένως όμως να μην ήταν ο ρεαλισμός αυτός που επέβαλε επί Ξυδάκη -και τώρα επί Μπαλτά- την αποστασιοποίηση από την προσπάθεια του συγκεκριμένου προσώπου, των συνεργατών του και των Ελλήνων ομογενών χρηματοδοτών. Ίσως απλώς να κυριάρχησε η συμπλεγματική λογική της πάση θυσία διαφοροποίησης από τη στρατηγική της προηγούμενης κυβέρνησης, ανεξαρτήτως εάν αυτή προέβαλε κατά κόρον την Ελλάδα διεθνώς, εάν είχε πιθανότητες επιτυχίας κ.λπ.

Έντονες αντιδράσεις από τη ΝΔ

Εκ μέρους της Νέας Δημοκρατίας, ο πρώην υπουργός Πολιτισμού κ. Κώστας Τασούλας, επί των ημερών του οποίου είχε γίνει η πολυσυζητημένη επίσκεψη της Αμάλ Αλαμουντίν στην Ελλάδα και είχε κορυφωθεί η διεθνής ευαισθητοποίηση για την επιστροφή των γλυπτών του Παρθενώνα, δήλωσε για τις απόψεις Μπαλτά τα εξής: «Η γνωμοδότηση που δεν πήραμε από το δικηγορικό γραφείο του Λονδίνου και την οποία επεξεργάστηκαν η κα Κλούνεϊ και άλλοι δυο σπουδαίοι νομικοί, αλλά και η ίδια η ανάμιξη αυτού του γραφείου, δεν μας προσέφερε μόνον εξειδικευμένη νομική γνώση, αλλά και μια μεγάλη παγκόσμια δημοσιότητα υπέρ της επιστροφής των Μαρμάρων. Η χώρα μας δεν είχε κανένα λόγο να στερηθεί μια νέα ευνοϊκή παγκόσμια δημοσιότητα υπέρ της επιστροφής των Μαρμάρων που θα την προκαλούσε η πρόσκληση εκ μέρους της κυβέρνησης προς τους Άγγλους νομικούς να παραδώσουν την γνωμάτευσή τους στο υπουργείο Πολιτισμού και τον πρωθυπουργό. Αντ’ αυτού η κυβέρνηση, δείχνοντας μικρότητα, αρνήθηκε να παραλάβει την γνωμοδότηση που παραδόθηκε μέσω της πρεσβείας μας στο Λονδίνο, επειδή προφανώς το ανακίνησε η προηγούμενη κυβέρνηση. Μέσα στο σχέδιο δεν ήταν μόνο η νομική γνωμάτευση αλλά και η δημοσιότητα που αποποιήθηκαν, ενώ τώρα λέμε κιόλας ότι αν πηγαίναμε στα δικαστήρια θα χάναμε.

Η κυβέρνηση θα μπορούσε να παραλάβει την μελέτη και να αξιοποιήσει την δημοσιότητα υπέρ των αιτημάτων μας. Δεν είχε κανέναν λόγο να προβαίνει σε τέτοιες άδικες προεξοφλήσεις ότι θα χάσουμε, ενισχύοντας την άλλη πλευρά. Τίποτα δεν είναι σίγουρο. Αλλά δεν προεξοφλείς ότι θα χάσεις ενισχύοντας τα επιχειρήματα των άλλων. Η Ελλάδα ομολογεί ότι δεν έχει δίκαιο. Ας έπαιρναν την γνωμοδότηση και ας έλεγαν ότι θα το εξετάσουμε, ενώ εμείς τώρα λέμε ότι θα χάσουμε την υπόθεση προεξοφλώντας την έκβαση μιας διεθνούς δίκης».

Το αυτογκόλ του Μπαλτά

Για την ιστορία, την Τρίτη 8 Δεκεμβρίου, σε ομιλία του κατά την συνεδρίαση της Επιτροπής Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής σχετικά με την ευρωπαϊκή οδηγία περί επιστροφής πολιτιστικών αγαθών που έχουν απομακρυνθεί παράνομα από το έδαφος κράτους-μέλους της ΕΕ, ο κ. Αριστείδης Μπαλτάς δήλωσε ότι «η ευρωπαϊκή οδηγία αποτελεί ένα σώμα πρωτοβουλιών για την περαιτέρω προσπάθεια που οφείλουμε να καταβάλουμε σε σχέση με την επιστροφή των πολιτιστικών αγαθών. Παρόλο που οι διαδικασίες εντός της ΕΕ είναι αργές, η δουλειά της ελληνικής πλευράς ήταν αυτή που οδήγησε στην διατύπωση της οδηγίας. Είμαστε σε καλό δρόμο και έχουμε επαναπατρισμούς, ειδικώς το τελευταίο διάστημα. Έχουμε περισσότερους φίλους, διαθέτουμε το Μουσείο της Ακρόπολης, το οποίο έχει τεράστια επισκεψιμότητα, κάτι που δείχνει πόσο άξιοι είμαστε να υποδεχθούμε τα αρχαία και ότι το σχετικό επιχείρημα των Βρετανών εναντίον μας καταρρίπτεται».

Τελικά, υπέρ της κύρωσης της ευρωπαϊκής οδηγίας ψήφισαν ο ΣΥΡΙΖΑ, η ΝΔ, το ΚΚΕ, η Δημοκρατική Συμπαράταξη και οι ΑΝΕΛ. Επιφυλάξεις διατυπώθηκαν από τη Χρυσή Αυγή και την Ένωση Κεντρώων, ενώ το ΚΚΕ δήλωσε «παρών».

Ο κ. Αριστείδης Μπαλτάς ολοκλήρωσε την τοποθέτησή του αποκαλύπτοντας ότι «όσον αφορά στο έργο που προσέφερε η νομική εταιρία στην οποία συμμετέχει η κα Κλούνεϊ, ολοκληρώθηκε, δηλαδή το γραφείο πληρώθηκε. Η ευρωπαϊκή οδηγία μάς επιτρέπει να ξαναθέσουμε το θέμα των γλυπτών του Παρθενώνα με εντελώς σύγχρονους και πραγματικούς όρους, αναδεικνύοντας τον βιασμό που έγινε τότε. Αλλά δεν θα προχωρήσουμε νομικά, γιατί κινδυνεύουμε να χάσουμε το αντίστοιχο δικαστήριο. Κι αν χάσουμε το δικαστήριο, τα πράγματα δυσκολεύουν.

Να μπει σε δημόσια συνεδρίαση της Βουλής το θέμα, ζητά η αντιπολίτευση

Να μπει σε δημόσια συνεδρίαση της Βουλής το θέμα, ζητά η αντιπολίτευση μετά την γκάφα του υπουργού Πολιτισμού Αριστείδη Μπαλτά, ότι η χώρα μας δεν πρέπει να διεκδικήσει δικαστικά την επιστροφή των μαρμάρων, γιατί κινδυνεύει να χάσει το δικαστήριο.

Σήμερα στην Ολομέλεια της Βουλής, ο κ. Κώστας Τασούλας (ΝΔ), χαρακτήρισε ανήκουστες τις δηλώσεις του υπουργού, εξηγώντας «δεν είχε κανένα λόγο, να προβεί σε τέτοιες άδικες προεξοφλήσεις, ενισχύοντας τα επιχειρήματα της άλλης πλευράς».

Επίσης ο Ανδρέας Λοβέρδος είπε: «είναι εντυπωσιακή η δήλωση Μπαλτά και είναι λάθος νηπιαγωγείου και ίδιας απαξίας λάθος, σαν αυτό του κ. Τσίπρα, που ανέδειξε το θέμα της υφαλοκρηπίδας, ως θέμα Αιγαίου. Μήπως ο κ. Τσίπρας και οι υπουργοί του χρειάζονται μάθημα από το υπουργείο Εξωτερικών;».

Από την πλευρά του κυβερνητικού στρατοπέδου, ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών, Γιάννης Αμανατίδης, απέφυγε να απαντήσει, παραπέμποντας το θέμα στα αρμόδια όργανα της κυβέρνησης, ενώ η βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Φωτεινή Βάκη, σημείωσε «είναι θλιβερό να χρησιμοποιείται μια σύμβαση που ενισχύει τις πολιτιστικές σχέσεις της χώρας, για μικροπολιτική. Αν θέλετε να ερμηνεύετε την δήλωση του υπουργού, ότι δεν θέλει την επιστροφή των μαρμάρων, είναι δικαίωμά σας».