Κοινές περιπολίες στο Αιγαίο με «ομπρέλα» του ΝΑΤΟ προωθούν Μέρκελ-Ερντογάν

Στην προσφυγική κρίση η ελληνική κυβέρνηση βρίσκεται σε παρόμοια θέση με την διαπραγμάτευση για την οικονομία: δέχεται πιέσεις από τους ευρωπαίους εταίρους να φυλάξει πιο αποτελεσματικά τα σύνορα, την ώρα που οι τοπικές κοινωνίες που θα δεχθούν τους πρόσφυγες διαμαρτύρονται και κινητοποιούνται. 

Εκ των πραγμάτων το προσφυγικό συνδέεται με την διαπραγμάτευση για το κλείσιμο της αξιολόγησης. Ο Αλέξης Τσίπρας είπε προς την Μέρκελ στην συνάντησή τους την περασμένη εβδομάδα, ότι η χώρα δεν μπορεί να αντέξει δύο κρίσεις ταυτόχρονα, ζητώντας την παρέμβασή της για να ολοκληρωθεί η διαπραγμάτευση. Μένει να φανεί αν εννοούσε ως αντάλλαγμα προς τους ευρωπαίους και κάποιου είδους συνεννόηση για να δεχθεί η Ελλάδα μεγαλύτερο βάρος στο προσφυγικό. Σύμφωνα με ευρωπαϊκές πηγές το προσφυγικό το βάζει εμμέσως στην όλη συζήτηση η Ουάσινγκτον η οποία για τους δικούς της γεωστρατηγικούς λόγους δεν επιθυμεί έξοδο της χώρας από την Σένγκεν

, ούτε βέβαια από το ευρώ. Ωστόσο το ΔΝΤ δεν έδειξε να χαλαρώνει τις απαιτήσεις του, ούτε οι εταίροι να επιταχύνουν τις εξελίξεις. Και αυτό παρότι όπως είπε καθαρά ο υπουργός Οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος, παράταση των διαπραγματεύσεων μέχρι τον Απρίλιο θα είναι καταστροφική. 

Εθνική πτυχή 

Παράλληλα το προσφυγικό έχει και την εθνική πτυχή την οποία βάζει στο άγριο παζάρι που κάνει η Τουρκία, η οποία από την μία ζητά να προχωρήσουν απρόσκοπτα οι ενταξιακές της διαπραγματεύσεις παρά τις επιφυλάξεις της Ελλάδας και της Κύπρου και από την άλλη ζητά κοινή φύλαξη των θαλασσίων συνόρων, κάτι που έχει αποδεχθεί η ΕΕ. Επιπλέον η ελληνική κυβέρνηση υπό την απειλή εξόδου από την Σένγκεν δέχθηκε αύξηση της δύναμης της Frontex τόσο στην μεθώριο με τα Σκόπια όσο και στο Αιγαίο, που όμως θα επιτηρεί την τήρησε διαδικασιών επί ελληνικού εδάφους και πρακτικά τον εγκλωβισμό των προσφύγων και των μεταναστών εντός της Ελλάδας. Είναι δε ενδεικτικό του που πηγαίνουν τα πράγματα ότι στην χθεσινή συνάντηση Άνγκελα Μέρκελ με Αχμέτ Νταβούτογλου στην Άγκυρα, συμφώνησαν ότι η Τουρκία δεν μπορεί να σηκώσει μόνη της το βάρος του προσφυγικού, καθώς επίσης ότι θα ζητήσουν από κοινού την εμπλοκή του ΝΑΤΟ για την φύλαξη των ελληνοτουρκικών συνόρων. Εφόσον η ελληνική κυβέρνηση δεν αντιδράσει θα πρέπει σύντομα να περιμένει αμφισβητήσεις της ελληνικής κυριαρχίας στο Αιγαίο και επαναφορά των γκρίζων ζωνών.

Είναι αποκαλυπτικοί των προθέσεων της Τουρκίας οι διάλογοι του προέδρου Ερντογάν με τους Ντόναλντ Τουσκ και Ζαν Κλοντ Γιούνκερ στις 15 Νοεμβρίου που έφερε στην δημοσιότητα το Euro2day. Εν ολίγοις σε επιθετικό κλίμα ο Ερντογάν έβαλε όλο το πακέτο των διεκδικήσεων της Τουρκίας, ζητώντας και 30 δις ευρώ και απειλώντας ότι σε διαφορετική περίπτωση θα στέλνει τους πρόσφυγες με λεωφορεία στην Ελλάδα και την Βουλγαρία. Είπε δε ότι σε μία τέτοια περίπτωση δεν θα υπάρχει ένας νεκρός Αιλάν αλλά χιλιάδες και ρώτησε τους Ευρωπαίους πόσους Αιλάν μπορούν να αντέξουν. Οι δύο ευρωπαίοι απέφυγαν να δημοσιοποιήσουν τις συνομιλίες και να ενημερώσουν τους αρχηγούς των κρατών της ΕΕ. 

Στροφή 180 μοιρών 

Η ελληνική κυβέρνηση υπό την απειλή της εξόδου από την Σένγκεν, έχει κάνει στροφή 180 μοιρών. Έχει εγκαταλείψει την θέση περί ανοικτών ευρωπαϊκών συνόρων και έχει αποδεχθεί πλήρως την ευρωπαϊκή ατζέντα που διαμορφώθηκε από τις Βρυξέλλες και τον γαλλογερμανικό άξονα και η οποία κατατείνει στο να γίνει η Ευρώπη πολύ λιγότερο ελκυστική για τους πρόσφυγες. Μόνο που αυτή η τακτική φέρνει σε δύσκολη θέση την Ελλάδα, η οποία θα πρέπει αφενός να τους αναχαιτίζει και αφετέρουν να φιλοξενεί αυξημένους αριθμούς στα σύνορά της. Στην πραγματικότητα η ελληνική κυβέρνηση βρίσκεται με την πλάτη στον τοίχο. Η καθυστερήσεις του πρώτου εξαμήνου σε συνδυασμό με την ιδεολογική επικάλυψη της αριστερής αλληλεγγύης, και η αναποτελεσματικότητα στην συνέχεια, έδωσαν επιχειρήματα στους επικριτές της που την έχουν καταστήσει αποδιοπομπαίο τράγο. 

Στο πλαίσιο αυτό και παρά την όψιμη σπουδή να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις που ανέλαβε στο προσφυγικό, ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας αναμένεται να δεχθεί τις επικρίσεις των ευρωπαίων εταίρων ότι η Ελλάδα δεν φυλάει τα ευρωπαϊκά σύνορα και να δεχθεί νέες πιέσεις κατά την Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ στις 17-18 Φεβρουαρίου. 

Η ελληνική κυβέρνηση όπως έδειξε και το αμήχανο non paper της περασμένης Παρασκευής παραμένει αγκιστρωμένη στην θέση ότι για τις επιθέσεις κατά της χώρας ευθύνονται οι χώρες της ανατολικής Ευρώπης που κινούνται με ξενοφοβική και ρατσιστική νοοτροπία. Ωστόσο τις πραγματικές πιέσεις τις συντονίζει πλέον η Κομισιόν, ξεκινώντας από την έκθεση για την αναποτελεσματική φύλαξη των συνόρων και ο άξονας -στο προσφυγικό- Γαλλίας-Γερμανίας που έχουν πλήρη ταύτιση, όπως φρόντισαν να δείξουν την εβδομάδα που μας πέρασε οι δύο υπουργοί Εσωτερικών Μπερνάρ Καζνέτ και Τόμας Ντε Μεζιέρ. Ενώ όμως η ελληνική κυβέρνηση θα ήθελε οικονομικά ανταλλάγματα για να σηκώσει το βάρος στο προσφυγικό σκοντάφτει ξανά στην σκληρή γραμμή του Σόιμπλε που ελέγχει το Eurogroup και το κουαρτέτο, όπως διαπίστωσε με απογοήτευση την περασμένη εβδομάδα ο πρωθυπουργός όταν για τις αιτιάσεις τους περί καθυστερήσεων η κ. Μέρκελ τον παρέπεμψε στους θεσμούς.  

Αγώνας δρόμου μέχρι τις 15 Φεβρουαρίου 

Η χθεσινή αναλυτική ενημέρωση του υπουργού Εθνικής Άμυνας για την κατάσταση στην οποία βρίσκονται οι εργασίες για την δημιουργία των hot spots και των κέντρων υποδοχής, μπορεί να είχε την καλή πρόθεση να δείξει ότι η Ελλάδα τρέχει και κάνει ότι μπορεί, από την άλλη όμως επιβεβαίωσε ότι έχει καθυστερήσει σημαντικά και εν μέρει δικαιώνει τις αιτιάσεις της έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην οποία βασίστηκε η απειλή εξόδου της χώρας από την Σένγκεν. Υπ αυτή την έννοια προκαλεί ερωτηματικά.  Στο Σχιστό έχουν ολοκληρωθεί στο 40% οι υποδομές για τη φιλοξενία 4000 ατόμων. Στα Διαβατά έχουν ολοκληρωθεί στο 20% για τη φιλοξενία άλλων 4.000 ατόμων. 

Στη Λέσβο οι υποδομές έχουν ολοκληρωθεί στο 70%. Το τμήμα Καταγραφής θα εξυπηρετεί 4000 πρόσφυγες και το τμήμα φιλοξενίας 800 άτομα. Το κέντρο λειτουργεί στο 50%. Στη Χιο οι υποδομές έχουν ολοκληρωθεί στο 70%. Το τμήμα καταγραφής θα εξυπηρετεί αριθμό προσφύγων που θα αποφασίσει η ΕΛΑΣ. Στο κέντρο θα φιλοξενούνται 1000 άτομα, λειτουργεί στο 50%, ενώ κατασκευάζεται δίκτυο αποχέτευσης. 

Στη Σάμο έχει ολοκληρωθεί το 20% των υποδομών και το κέντρο θα φιλοξενεί 1.000 άτομα.  Στη Λέρο οι υποδομές έχουν ολοκληρωθεί στο 60%, στο τμήμα θα καταγράφονται 4000 άτομα και θα φιλοξενούνται 800. Το κέντρο λειτουργεί στο 50%. 

Στην Κω επελέγη το ημιενεργό στρατόπεδο ΛΑΖΑΡΗ. Έχει ολοκληρωθεί το 30% των υποδομών. Aπέδωσε τις αντιδράσεις σε ακροδεξιά στοιχεία και σε κάποια συμφέροντα που θέλουν να εκμεταλλευθούν τους πρόσφυγες.  Στην κέντρο στην Κω θα υπάρχουν συρματοπλέγματα, αστυνομική φύλαξη, και το κέντρο θα λειτουγεί ώστε σε 24 ώρες οι πρόσφυγες να εγκαταλείπουν το νησί. 

Εν τω μεταξύ η κυβέρνηση βρίσκεται αντιμέτωπη με τις αντιδράσεις των τοπικών κοινωνιών τόσο στην Κω, όσο και στο Σχιστό και στα Διαβατά. Οι αντιδράσεις μάλιστα αναμένεται να ενταθούν όταν θα αρχίσουν να φαίνονται τα προβλήματα που αναπόφευκτα θα δημιουργήσει ο μεγάλος αριθμός των προσφύγων που θα φιλοξενούνται.