Πρόκληση από Νταβούτογλου για casus belli και παραβιάσεις

Η ανάγκη να εξευρεθεί μια αποτελεσματική και μόνιμη λύση στην αντιμετώπιση του προσφυγικού προβλήματος, οδηγεί την Ελλάδα και την Τουρκία στο να διαμορφώνουν ένα προχωρημένο πλαίσιο συζητήσεων και αναζήτησης δράσεων, ακόμη και κοινών προσπαθειών έναντι της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ωστόσο, ο συγχρωτισμός αυτός φέρνει στο προσκήνιο και πάλι τις προκλητικές διεκδικήσεις της Άγκυρας στο Αιγαίο, δίδοντας την εντύπωση ότι η τουρκική ηγεσία μπορεί να επιδιώκει την εκμετάλλευση του προβλήματος για να ενισχύσει τις διεκδικήσεις της στο Αιγαίο, μέσω της αμφισβήτησης των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Ελλάδας, σε νησιά, θάλασσα και αέρα.

Είναι χαρακτηριστικό ότι στη χθεσινή συνέντευξη Τύπου που είχαν οι κύριοι Τσιπρας και Νταβούτογλου στη Σμύρνη, στο πλαίσιο του συμβουλίου ελληνοτουρκικής συνεργασίας, ο Τούρκος πρωθυπουργός δικαιολόγησε ωμά τις συνεχείς παραβιάσεις και παραβάσεις του ελληνικού εναέριου χώρου, ενώ έδειξε απρόθυμος για την άρση του "casus belli". Η τουρκική πρόκληση συνοδεύτηκε πάντως και με αρκετή διπλωματία, καθώς ο κ. Νταβούτογλου έσπευσε να διευκρινίσει ότι η συνεργασία στο προσφυγικό, δεν σημαίνει ότι η κάθε χώρα υποχωρεί από τις θέσεις της, αλλά είναι εμφανές ότι στη στρατηγική της Άγκυρας υπάρχουν πάντα οι βλέψεις στο Αιγαίο, όπως άλλωστε φαίνεται κι από τις παρασκηνιακές διεργασίες αυτών των ημερών για την δράση του ΝΑΤΟ στην περιοχή για αποτροπή των προσφυγικών ροών.

Η διατύπωση των τουρκικών αξιώσεων δεν έμεινε αναπάντητη από τον κ. Τσίπρα, ο οποίος ζήτησε την άρση του "casus belli" και έθεσε το θέμα των παραβιάσεων και παραβάσεων του εναέριου χώρου μας, αλλά η δυσχερής θέση της Ελλάδας στο προσφυγικό, με τα βόρεια σύνορα εντελώς πλέον κλεισμένα, είναι σαφές ότι οδηγούν την Αθήνα στην ανάγκη μια στενής συνεργασίας με την Τουρκία και την καλή θέληση της τελευταίας, ώστε να μην μετατραπεί η χώρα σε αποθήκη ψυχών, χωρίς ορατή προοπτική επίλυσης του προβλήματος.

Η γκάφα για το "casus belli"

Ωστόσο, αξίζει να σημειωθεί ότι ο κ. Τσίπρας έκανε ένα βασικό λάθος, μιλώντας χθες από τη Σμύρνη για το "casus belli".

Πιο αναλυτικά, ο Έλληνας πρωθυπουργός χαρακτήρισε το "casus belli" «κατάλοιπο μιας άλλης εποχής, από τη δεκαετία του '60», εξηγώντας πως «δεν συνάδει με τις προσπάθειες για φιλία και συνεργασία».

«Πιστεύω ότι δεν έχει κανένα νόημα ένα μετρό (σ.σ. το casus belli) που αφορά ένα κατάλοιπο του παρελθόντος. Ελπίζω ότι κάποια στιγμή θα καταφέρω να πείσω και τον Αχμετ γι’ αυτό», είπε στη συνέχεια και πέταξε το «μπαλάκι» στον κ. Nταβούτογλου.

Ωστόσο, το "casus belli" δεν είναι «κατάλοιπο από τη δεκαετία του '60». Συγκεκριμένα, το 1982 ψηφίστηκε η Διεθνής Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας, που περιελάμβανε την οριοθέτηση των χωρικών υδάτων στα 12 Ναυτικά Μίλια από την κοντινότερη ξηρά, την στιγμή που η Ελλάδα θεωρούσε χωρικά ύδατα της τα 6 ΝΜ, ενώ το θέμα πήρε διαστάσεις στις 8 Ιουνίου 1995, όταν η Τουρκική Εθνοσυνέλευση εξουσιοδότησε την Τουρκική Κυβέρνηση να λάβει όλα τα απαραίτητα μέτρα, συμπεριλαμβανομένων των στρατιωτικών, για την αξίωση της Ελλάδας να υιοθετήσει τον νόμο του Διεθνούς Δικαίου.

Συνεργασια στο προσφυγικό 

Στον τομέα της προσφυγικής κρίσης τα βήματα είναι γεγονός οτι φαίνονται αποφασιστικά και ικανοποιητικά. Απομένει παρά ταύτα να αποδειχθεί στην πράξη οτι η Τουρκία θα τηρήσει τις δεσμεύσεις της, καθώς μέχρι τώρα δεν έχει πείσει γι αυτο. Η συνεργασία έτσι κι αλλιως λειτουργεί συμπληρωματικά και ενισχυτικά της ευρωπαϊκής προσπάθειας για συμφωνια ΕΕ - Τουρκίας.

Οι δυο πλευρές συμφώνησαν στη Σμύρνη στην ανανέωση και επικαιροποίηση της διμερούς συμφωνίας που έχουν εδώ και χρόνια για την επανεισδοχή στη γείτονα των παράτυπων μεταναστών που περνούν στη χώρα μας.

Σε ό,τι αφορά τους πρόσφυγες που εντοπίζονται στο Αιγαίο, ο κ. Νταβούτογλου τόνισε ότι θα επιστρέφουν στην Τουρκία, ενώ οι δικαιούντες άσυλο θα μετεγκαθίστανται απευθείας σε χώρες της Ε.Ε., θεση που ικανοποιεί απόλυτα την Αθηνα Η απο κοινού προσέγγιση κατατείνει στην «καθιέρωση νόμιμης οδού προς την Ευρώπη που θα βοηθήσει να αντιμετωπίσουμε τους διακινητές και να σταματήσουμε να θρηνούμε θύματα στο Αιγαίο», οπως ειπώθηκε.

Ο Αχμέτ Νταβούτογλου παραδέχθηκε οτι χρειάζεται αποφασιστικό χτύπημα των διακινητών, ώστε να περιοριστεί το πρόβλημα. «Ελλάδα και Τουρκία μοιράζονται τη προσφυγική κρίση που πηγάζει από την βαρβαρική κατάσταση των τρομοκρατών» είπε ο τούρκος πρωθυπουργός και πρόσθεσε: «Απαντάμε στο ζήτημα της κρίσης αυτής και συμφωνούμε με ένα κοινό προσχέδιο. Η συνεργασία μεταξύ των δύο χωρών θα είναι πολύ σημαντική για να αντιμετωπίσουμε αποτελεσματικά στο Αιγαίο την προσφυγική κρίση και να μειώσουμε στο ελάχιστο τις δραματικές καταστάσεις που συμβαίνουν στη θάλασσα του Αιγαίου».

«Εγώ και ο Αχμέτ δηλώνουμε από κοινού ότι αυτό που συμβαίνει στο Αιγαίο είναι ντροπή. Το πρόβλημα, αυτό θα λυθεί μέσα από τη δική μας συνεργασία και εμείς θα συνεργαστούμε για να συμβεί» είπε ο Αλέξης Τσιπρας και τόνισε οτι «αποφασίσαμε να εντείνουμε τη συνεργασία μας. Ελλάδα και Τουρκία δεν είναι το πρόβλημα για το προσφυγικό αλλά θα συνεχίσουν να παρέχουν ανθρωπιά και φιλοξενία στους κυνηγημένους. Όμως, δεν θα δεχθούμε την μόνιμη παραμονή όλων αυτών των ανθρώπων που θέλουν μια καλύτερη ζωή γι' αυτό και προωθούμε από κοινού έναν μηχανισμό μόνιμης οδού των προσφύγων, μια μόνιμη ροή προς τις χώρες της ΕΕ, παίρνοντας ταυτόχρονα μέτρα για την αντιμετώπιση των παράνομων οδών».

Η συνεργασία στο προσφυγικό επισφραγίστηκε με την υπογραφή του μνημονίου προθέσεων για την παράνομη μετανάστευση από τον αναπληρωτή υπουργό Προστασίας του Πολίτη Νίκο Τόσκα και τον Τούρκο υπουργό Εσωτερικών Αφκάν Αλά.

Τα προκλητικά σχολια του Νταβούτογλου...

Όταν η συζήτηση στη συνέντευξη τύπου πήγε στα θέματα του Αιγαίου, ο τούρκος πρωθυπουργος άφησε να διαφανούν οι αμφισβητήσεις των ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων. 

«Οι εχθρικές πολιτικές δεν μας προσέφεραν τίποτα αλλά αντιθέτως μας πήγαν πίσω σε πολλά ζητήματα. Δεν αφήνουμε τα άλλα θέματα στην άκρη τώρα που συζητάμε για το προσφυγικό», ανέφερε και πρόσθεσε: «Όσον αφορά στις εναέριες παραβιάσεις, για εσάς τα σημεία που φαίνονται παραβιάσεις δεν είναι για εμάς και αντιστοίχως το ίδιο ισχύει και για εσάς. Χωρίς να παίρνουμε το ρίσκο για οποιοδήποτε λάθος που "Θεός φυλάξοι" μπορεί να συμβεί, στο κοντινό μέλλον θα προσπαθήσουμε να κάνουμε το Αιγαίο μια θάλασσα ειρήνης».

Νωρίτερα ο Έλληνας πρωθυπουργός επέκρινε την Τουρκία στο θέμα των συνεχόμενων παραβιάσεων από την πλευρά της Τουρκίας.  «Εξέφρασα για άλλη μια φορά τον προβληματισμό της Ελλάδας για τις παραβιάσεις του εναέριου χώρου μας», είπε.

Στη συνέχεια ερωτηθείς ο κ. Νταβούτογλου για το "casus belli"  δήλωσε "ότι η Τουρκία δεν έχει καμιά στρατηγική επίθεσης στην Ελλάδα και το ίδιο ελπίζω ισχύει για την Ελλάδα», είπε και πρόσθεσε πως «το casus belli είναι μια απόφαση του 1996 εξαιτίας μιας ενέργειας εκείνης της εποχής που αν την πάρετε πίσω θα πάψει να υφίσταται».

Απαντώντας ο Αλέξης Τσίπρας είπε πως τo casus belli είναι κατάλοιπο άλλης εποχής και δεν συνάδει με προσπάθειές μας για κλίμα συνεργασίας.  «Είναι σαφές ότι υπάρχουν διαφορές ως προς την υφαλοκρηπίδα και ως προς τις παραβιάσεις που πιστεύω ότι θα λυθούν διπλωματικά. Eλπίζω κάποτε να πείσω τον Αχμέτ Νταβούτογλου να άρει το casus belli», είπε.

... Αλλά και κλίμα νεας φάσης στα ελληνοτουρκικά

Κατά τα αλλά το θερμό κλίμα στις δηλώσεις και στις εκδηλώσεις κατα τη διάρκεια του συμβουλίου συνεργασίας δείχνει ότι τουλάχιστον σε επίπεδο προθέσεων, ιδίως από την ελληνικη πλευρα, βγαίνουμε προς μια νεα φάση αναθέρμανσης των σχέσεων και προσδοκιών για βελτίωση σε διαφορά μέτωπα. Άλλωστε υπάρχει σε εξέλιξη η προσπάθεια εξεύρεσης μόνιμης λύσης στο Kυπριακό, κάτι που επισημάνθηκε στις επαφές της Σμύρνης.

Ο κ. Νταβούτογλου είπε μεταξύ άλλων ότι η Ελλάδα και η Τουρκία έχουν περάσει σε άλλη φάση, έχουν αλλάξει φύση οι σχέσεις τους και ότι στην Σμύρνη 22 υπουργοί κάθισαν σε ένα τραπέζι σαν να ήταν εθνική κυβέρνηση. Ανέφερε μάλιστα οτι έχουν ληφθεί σημαντικές αποφάσεις όπως το να επιχειρεί το ΝΑΤΟ στα χωρικά μας ύδατα, ενώ και ο τρόπος αντιμετώπισης της επιχείρησης έδειξε την ωριμότητα προσέγγισης των δύο χωρών.  "Το θέμα είναι το ανθρώπινο στοιχείο , το προσφυγικό και βάζουμε τα διμερή προβλήματα σε παρένθεση. Ούτε η Ελλάδα παραιτείται από τα δικά της αιτήματα, ούτε η Τουρκία. Οι διαφορές, σημείωσε αφορούν τον θαλάσσιο και εναέριο χώρο , αυτό δεν είναι μυστικό, όμως καταλαβαίνουμε ότι η αύξηση των εντάσεων δεν ωφελεί κανέναν" σημείωσε.

Ο κ. Νταβούτογλου είπε επίσης ότι η Τουρκία δεν έχει καμία φιλοδοξία να αλλάξει το status quo στο Αιγαίο και επικαλέστηκε την συνεργασία Ατατούρκ-Βενιζέλου για να τονίσει την ανάγκη συνεργασίας των δύο χωρών, υποστηρίζοντας ότι η Ελλάδα και η Τουρκία μπορούν να γίνουν πρότυπο συνεργασίας στην Μεσόγειο όπως οι σκανδιναβικές χώρες στο βορρά. Απαντώντας ο πρωθυπουργός υπενθύμισε ότι τα δικαιώματα της Ελλάδας στο Αιγαίο απορρέουν από το διεθνές δίκαιο, ενώ ως προς τις συνομιλίες για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας τόνισε ότι είναι απόφαση το θέμα να επιλυθεί με διπλωματικό τρόπο, μέσω συνομιλιών.