Ρωσικό «χέρι» σε ελληνικές επιχειρήσεις, κρατική περιουσία και ενέργεια

Ρωσικό «χέρι» σε δημόσια περιουσία και στα ενεργειακά της Ελλάδας σηματοδοτεί η έλευση ενός εκ των ισχυρότερων ηγετών της υφηλίου. Η επίσκεψη του Ρώσου πρόεδρου στην Αθήνα έχει ιδιαίτερο συμβολισμό, καθώς ο Βλάντιμιρ Πούτιν «επιστρέφει» στην ΕΕ έξι μήνες μετά την τελευταία του επίσκεψη σε πρωτεύουσα της Ένωσης. Με αφορμή το έτος της ελληνορωσικής φιλίας, η κυβέρνηση του Αλέξη Τσίπρα «στρώνει» το κόκκινο χαλί στους ρωσικούς κολοσσούς για τις επικείμενες αξιοποιήσεις κρατικής περιουσίας και των εν εξελίξει επιχειρηματικών deals-εννέα χρόνια μετά την ιστορική υπογραφή για τον πετρελαιαγωγό Μπουργκάς-Αλεξανδρούπολη, που προώθησε δυναμικά ο τότε πρωθυπουργός Κώστας Καραμανλής.

Εκτός από τις προθέσεις, λοιπόν, των δυο χωρών για σημαντική αναβάθμιση των σχέσεων, έκδηλη είναι η πρεμούρα της ελληνικής κυβέρνησης να έχει η επίσκεψη έντονο επενδυτικό «άρωμα». Αληθές. Υπάρχει μεγάλο ρωσικό ενδιαφέρον για αγορά ελληνικών περιουσιακών  στοιχείων, αλλά επικεντρώνεται κυρίως σε τομείς που θα βοηθήσουν περισσότερο τη Μόσχα να ανοίξει διάδρομο προς την Ευρώπη και σχεδόν καθόλου την Ελλάδα να ενισχυθεί γεωστρατηγικά, όπως το Μαξίμου διατυμπανίζει. Την ίδια ώρα, η ελληνική κυβέρνηση  προτίθεται να «πλασάρει» στον Πούτιν επενδυτικά πλάνα και πηγές από το κυβερνητικό επιτελείο σημειώνουν πως αφορούν την ΤΡΑΙΝΟΣΕ, λιμάνια, τα ΕΛΠΕ, τη ΔΕΗ, τον αγωγό South Stream,  αλλά και το φιλόδοξο έργο της σιδηροδρομικής διασύνδεσης της Αλεξανδρούπολης με την Ηγουμενίτσα με δίκτυο παράλληλα με την Εγνατία οδό. Για το εν λόγω έργο έχουν ήδη γίνει διερευνητικές, με την κυβέρνηση να το αποτιμά ως ένα εξαιρετικά σημαντικό πρότζεκτ.  

Μια ακόμα αυταπάτη η πολυσχιδής εξωτερική πολιτική;

Για «πολυσχιδή εξωτερική πολιτική μόνο κατ’όνομα» κάνει λόγο ο καθηγητής Κωνσταντίνος Φίλης, υπονοώντας νέες αυταπάτες από πλευράς του πρωθυπουργού για διεθνή ζητήματα, αφού οι εξελίξεις του τελευταίου διαστήματος δείχνουν απόλυτη ταύτιση της ελληνικής κυβέρνησης με Ε.Ε. και ΗΠΑ. Όπως τονίζει, οι διακηρύξεις στις αρχές του 2015 περί βέτο στις κυρώσεις έναντι της Μόσχας δεν έγιναν πράξη, στη δε εγκατάσταση αντιπυραυλικών συστημάτων σε Πολωνία και Ρουμανία εκ μέρους του ΝΑΤΟ, ακόμη και τη διάθεση στρατιωτικοποίησης των συνόρων του με τη Ρωσία (ειδικά στην Βαλτική) η Αθήνα δεν έχει διαφοροποιηθεί ή εκφράσει σοβαρές αντιρρήσεις. Μάλιστα, ο ρόλος μας στο προσφυγικό και η εντατικοποίηση της παρουσίας της Νατοϊκής Συμμαχίας στο Αιγαίο (ως αντιστάθμισμα στη ρωσική υπεδραστηριοποίηση των τελευταίων μηνών) μας «δένουν» έτι περαιτέρω με τους ευρατλαντικούς θεσμούς. «Η ρωσική πλευρά μπορεί να εκφράσει την υποστήριξή της στις ελληνικές θέσεις έναντι της Τουρκίας, αλλά ακόμη και εδώ αναγνωρίζει ότι πρόκειται για δύο κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ και ασφαλώς δεν επιθυμεί να εμπλακεί φανερά σε τέτοιο βαθμό που θα κλονίσει περισσότερο τις σχέσεις με τις ΗΠΑ. Άρα, μέχρι στιγμής, η πολυσχιδής εξωτερική πολιτική (και) λόγω αντικειμενικών συνθηκών είναι μόνο κατ’όνομα», αναφέρει χαρακτηριστικά ο διευθυντής ερευνών του Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων.

Σημειώνει, δε, πως στο κομμάτι της ενέργειας, η προοπτική αναβίωσης μίας επικαιροποιημένης εκδοχής του South Stream δείχνει προσώρας περιορισμένη, ενώ και στις ιδιωτικοποιήσεις η… υποχρεωτική από εδώ και πέρα «έγκριση» από πλευράς δανειστών, ενδέχεται να λειτουργήσει αποτρεπτικά για τη συμμετοχή ρωσικών επιχειρήσεων.

Ακόμα υπογραμμίζει ότι η Ελλάδα - έχοντας επενδύσει πολλά στην αμερικανική στήριξη την εποχή των μνημονίων - δύσκολα θα σταθεί εμπόδιο στις προαναφερθείσες επιδιώξεις, κάτι που περιορίζει αισθητά τα περιθώρια ελιγμών της. Προκύπτει έτσι και «παράθυρο» ευκαιρίας για την Αθήνα, αλλα όχι προς τη Ρωσία.  

Από τον περασμένο Απρίλιο το «μαγείρευαν» - Τι περιμένει το Μαξίμου 

Το ταξίδι του Βλαντιμίρ Πουτιν την προσεχή Παρασκευή πραγματοποιείται με αφορμή το αφιερωματικό έτος της ελληνορωσικής φιλίας. Αποκτά όμως αδιαμφισβήτητα σοβαρό πολιτικό χαρακτήρα, εφόσον θα συναντηθεί τόσο με τον πρόεδρο της Δημοκρατίας όσο και με τον πρωθυπουργό. Μάλιστα, πηγές αναφέρουν ότι η έλευση του Ρώσου προέδρου στην Αθήνα βρισκόταν στα «κιτάπια» του Κρεμλίνου ήδη από τον Απρίλιο του 2015, μετά την πρώτη επίσκεψη Τσίπρα στη Μόσχα. Από την κυβέρνηση μεταφέρουν ότι η σημαντική αναθέρμανση των ελληνορωσικών σχέσεων μέσα από την πολυδιάστατη εξωτερική πολιτική της κυβέρνησης και οι καταιγιστικές γεωπολιτικές εξελίξεις στη σκακιέρα της νοτιοανατολικής Μεσογείου είναι αυτές που επισφράγισαν την απόβαση Πούτιν. Υπογραμμίζουν δε ότι οι ευρωπαϊκές κυρώσεις στη Μόσχα και το μπλόκο τόσο στην ουκρανική όσο και την τουρκική οδό για το ρωσικό φυσικό αέριο αναβαθμίζουν σημαντικά τη γεωστρατηγική ικανότητα της Ελλάδας, γεγονός που επιχειρεί να εκμεταλλευθεί η κυβέρνηση Τσίπρα, καθιστώντας τη χώρα διαμεσολαβητικό κόμβο της Ρωσίας προς την ΕΕ.

 
Συνοδεία εκατοντάδων Ρώσων μάνατζερ 

Ο Ρώσος πρόεδρος θα συνοδεύεται από ομάδα υπουργών και από επικεφαλής μεγάλων ρωσικών επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται ή πρόκειται να δραστηριοποιηθούν στην Ελλάδα, όπως ο πρόεδρος της Gazprom, Αλεξέι Μίλερ, και ο πρόεδρος των Ρωσικών Σιδηροδρόμων, Ολέγκ Μπελοζιόροφ. Στη διάρκεια της επίσκεψής του αναμένεται να συναντηθεί με τον πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα στο Μέγαρο Μαξίμου, που αναμένεται να του παραθέσει δείπνο. Την επόμενη ημέρα, το Σάββατο, ο κ. Πούτιν αναμένεται να επισκεφθεί τη Μονή του Αγίου Παντελεήμονος, στο Άγιον Όρος, σε μια εκδήλωση καθαρά προσκυνηματικού χαρακτήρα, καθώς φέτος συμπληρώνονται 1.000 χρόνια ρωσικής παρουσίας στον Αθω. Η Μόσχα αποδίδει ιδιαίτερα συμβολική διάσταση, καθώς το 2016 έχει κηρυχθεί «Αφιερωματικό έτος Ελλάδας-Ρωσίας», στο πλαίσιο του οποίου διεξάγεται σειρά εκδηλώσεων στις δύο χώρες. Στο πλαίσιο αυτό πιθανότατα να υπογραφεί πολιτική διακήρυξη των δύο χωρών για τη διασφάλιση της ειρήνης και της φιλίας των λαών στην περιοχή.
 

Σε Ρώσους λιμάνια, σιδηροδρομικές γραμμές και συμμετοχή σε ΔΕΗ

Ζεστάθηκε το ενδιαφέρον των Ρώσων για ΤΡΑΙΝΟΣΕ και ΟΛΘ, οι οποίοι μέσω των κρατικών σιδηροδρόμων RZD, χτύπησαν την πόρτα της Ελλάδας και επιστρέφουν για τους ελληνικούς σιδηρόδρομους και το λιμάνι της Θεσσαλονίκης. 

Ενδιαφέρον θα εκδηλώσουν για το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης, που με την απόκτηση σιδηροδρομικής σύνδεσης, αναδεικνύεται η γεωστρατηγική του θέση.

Στο επίκεντρο η εκμετάλλευση λιμένων της βόρειας Ελλάδας (Καβάλας) προκειμένου να μπορούν το υγροποιημένο φυσικό αέριο LNG να το διοχετεύουν στους αγωγούς που προμηθεύουν την Ευρώπη.

Αναμένεται η υπογραφή της συμφωνίας ανάμεσα στα Ελληνικά Πετρέλαια και στη Rosneft (πετρελαϊκή εταιρεία) για εμπορική συνεργασία, με  τα ΕΛΠΕ να αγοράζουν ρωσικό αργό πετρέλαιο και θα στέλνουν έτοιμα διυλισμένα προϊόντα.

Ζωηρό ενδιαφέρον για επενδύσεις στη ΔΕΗ, όπου στο τραπέζι πέρα από πιθανή συμμετοχή σε μελλοντικό διαγωνισμό, θα προταθεί σε ρωσικές εταιρείες ηλεκτροπαραγωγής να συμπράξουν σε επενδυτικά σχέδια. Ωστόσο, εκκρεμεί το αίτημά της να της παραχωρηθεί το λιγνιτωρυχείο της Βεύης, στη Φλώρινα, ως αντιστάθμισμα για τη ματαίωση των δύο υδροηλεκτρικών σταθμών στη Συκιά και στο Πευκόφυτο, που «χρωστάει» η Ελλάδα στη Ρωσία από την προηγούμενη συμφωνία με την Gazprom. 

Αγωγοί 

Η προώθηση νέου αγωγού είναι από τα πρώτα στη λίστα των συζητήσεων, με τον Πούτιν να συνοδεύεται μεταξύ άλλων από τον επικεφαλής του ενεργειακού κολοσσού Gazprom, Αλεξέι Μίλερ. Έχοντας το μνημόνιο κατανόησης που υπέγραψαν πριν από μήνες στην Ιταλία οι εταιρείες Edison, Gazprom και ΔΕΠΑ για την αναβίωση του ελληνοϊταλικού αγωγού μεταφοράς φυσικού αερίου, θα συζητηθεί ένας  νέο εναλλακτικό δρόμο μεταφοράς των ρωσικών κοιτασμάτων προς τον Νότο. Ο South Stream ΙΙ θα αντικαταστήσει τον Turkish Stream που πάγωσε λόγω της κρίσης των σχέσεων της Ρωσίας με την Τουρκία. Να σημειωθεί ότι ο εν λόγω αγωγός - διασχίζει τη Μαύρη Θάλασσα καταλήγει στη Βουλγαρία και περνάει στην Ελλάδα- δεν είναι καλοδεχούμενος από ΕΕ και ΗΠΑ, καθώς ξεκινά από την Κριμαία.