Εκλογικός νόμος: Στο «κυνήγι» των 200 βουλευτών

Φωτιά στο πολιτικό σκηνικό με την απλή αναλογική που ψηφίζει εντός της εβδομάδας η Βουλή και με τα δημοψηφίσματα που σχεδιάζει να προκαλέσει, αλλά και τις βάσεις για την ανατροπή ακόμη και θεσμικών δεδομένων όπως η Προεδρευομένη Δημοκρατία, βάζει ο κ. Αλέξης Τσίπρας, σε μια εμφανή προσπάθεια να μεταφέρει την πολιτική και κοινωνική σύγκρουση από την οικονομία στο πεδίο των θεσμικών τομών.

Λίγες μέρες πριν από την ψήφιση του νέου εκλογικού νόμου και την παρουσίαση των κυβερνητικών προτάσεων για τη συνταγματική αναθεώρηση, η επικοινωνιακή και πολιτική στρατηγική του πρωθυπουργού γίνεται όλο και πιο εμφανής υπό το βάρος των ασφυκτικών πιέσεων που διαμορφώνει η πρακτική εφαρμογή του μνημονίου. 

Ο κ. Τσίπρας επιθυμεί διακαώς να διαμορφώσει ένα κατά το δυνατόν προνομιακό, για τον ίδιο και την κυβέρνησή του, πεδίο αντιπαράθεσης με την αντιπολίτευση, ευελπιστώντας ότι θα κερδίσει χρόνο και ανοχή από την κοινή γνώμη.

Δηλωμένος θαυμαστής του Μάο Τσε Τουνγκ, ο κ. Τσίπρας δεν θα μπορούσε να μην έχει μελετήσει τον τρόπο σκέψης ή να μην έχει «ξεπατικώσει» τις βασικές αρχές της θεωρίας του Κινέζου κομμουνιστή ηγέτη. Κι αν η αγαπημένη του μαοϊκή ρήση είναι αυτή που έλεγε στους δημοσιογράφους κατά την επιστροφή του από το Πεκίνο («μεγάλη αναταραχή, θαυμάσια κατάσταση»), στην πραγματικότητα ασπάζεται και εφαρμόζει ακόμη περισσότερο εκείνη που είπε και στην εναλλακτική συνέντευξή του το 2008 ως νεοεκλεγείς τότε επικεφαλής του ΣΥΡΙΖΑ: «Ο σκοπός αγιάζει τα μέσα»! Υπό την προϋπόθεση, που θεωρούσε ότι προφανώς ίσχυε για τον Μάο, ότι «ο σκοπός, η πρόθεση να είναι καλή»! 

Στη συγκεκριμένη καμπή των πολιτικών εξελίξεων σκοπός του κ. Τσίπρα είναι να διατηρήσει την ηγεμονία στο πολιτικό σκηνικό, να αποδυναμώσει την αντιπολιτευτική κριτική, αξιοποιώντας στο έπακρο τις δομικές αδυναμίες των παραδοσιακών δυνάμεων και το έλλειμμα στρατηγικής τους, καθώς ο ΣΥΡΙΖΑ εφαρμόζει ουσιαστικά πολιτικές που δεν μπορούν εύκολα να αμφισβητήσουν (π.χ. ιδιωτικοποιήσεις, επιβολή φόρων κ.λπ.) και εκμεταλλευόμενος την πρωτοφανή κοινωνική αμηχανία, αλλά και την ανοχή που απολαμβάνει παρά την τεράστια στροφή του και τη διάψευση προεκλογικών προσδοκιών.

Χρησιμοποιεί δε προς τούτο μέσα που ξεκινούν από τη θέσπιση της απλής αναλογικής, η οποία γίνεται νόμος του κράτους την Τετάρτη, είτε με αυξημένη πλειοψηφία 200 βουλευτών, είτε και χωρίς αυτή, έως την προετοιμασία δημοψηφισμάτων για σοβαρά σημεία της συνταγματικής αναθεώρησης, όπως ο τρόπος ανάδειξης του Προέδρου της Δημοκρατίας. 

Απλή... αναλογιστική 

Περισσότερο κι από ένα πρωτόγνωρο για την ελληνική πολιτική ζωή εκλογικό σύστημα, η απλή αναλογική είναι προσαρμοσμένη στο μελλοντικό πολιτικό σκηνικό της... αναλογιστικής επιστήμης: της εκτίμησης δηλαδή των κινδύνων που συνεπάγονται για τον ΣΥΡΙΖΑ από τη φθορά που αναμένεται να του προκαλέσει η μνημονιακή πολιτική και η λήψη «προστατευτικών» μέτρων, ώστε να παραμείνει πρωταγωνιστής και την επόμενη μέρα των εκλογών! Από τη συγκεκριμένη πρωτοβουλία της κυβέρνησης το νέο δεδομένο είναι ότι η απλή αναλογική, έστω και με τη μορφή που την προώθησε ο ΣΥΡΙΖΑ, θα είναι πλέον το σύστημα που θα ισχύει στη χώρα, είτε αυτό εφαρμοστεί από τις αμέσως επόμενες, είτε από τις μεθεπόμενες εκλογές. Τα πολιτικά κόμματα οφείλουν να κινηθούν με βάση αυτό το πλαίσιο τόσο για τις μελλοντικές συμμαχίες τους όσο και για τη συνοχή τους, καθώς τυχόν μείωση του ορίου εισόδου στη Βουλή -έως το βράδυ της Παρασκευής ήταν στο τραπέζι σενάρια για πτώση του στο 2,5% ή και στο 2%- μπορεί να λειτουργήσει καταλυτικά για τον νέο χάρτη και ίσως διαλυτικά για κάποια σημερινά κόμματα. Ανεξάρτητα μάλιστα από τη δέσμευση της Ν.Δ. ότι θα αλλάξει την απλή με ένα σύστημα ενισχυμένης αναλογικής, εφόσον αναλάβει τη διακυβέρνηση της χώρας, είναι μάλλον βέβαιο ότι τουλάχιστον μία εκλογική αναμέτρηση θα γίνει με τον υπό ψήφιση νόμο. 

H δυναμική της Ν.Δ.

Υπό αυτό το πρίσμα αναμένουν όλοι να δουν στη συνέχεια πώς το νέο εκλογικό σύστημα θα επηρεάσει τις τάσεις και τις συμπεριφορές στο πολιτικό σκηνικό, αλλά και την κοινή γνώμη. Εάν, για παράδειγμα, θα απομειώσει, όπως ελπίζει ο ΣΥΡΙΖΑ, την όποια δυναμική εμφανίζει τώρα η Ν.Δ., η οποία προσπαθεί να διαμορφώσει ρεύμα και παράσταση νίκης ή τελικά θα έχει το αντίθετο αποτέλεσμα από εκείνο που προσδοκά το Μέγαρο Μαξίμου. Από τις διεργασίες για την αναζήτηση του μαγικού αριθμού των 200 βουλευτών ο ΣΥΡΙΖΑ κερδίζει μεν τον κ. Βασίλη Λεβέντη ως εν δυνάμει σύμμαχο σε οποιαδήποτε κρίσιμη στιγμή των πολιτικών εξελίξεων, φαίνεται όμως να χάνει την Κεντροαριστερά εάν δεν αλλάξει κάτι δραματικά έως την Τετάρτη και το ΠΑΣΟΚ με το Ποτάμι επιμείνουν στην καταψήφιση της απλής αναλογικής. 

Οι προσπάθειες προσέγγισης που έκανε το Μέγαρο Μαξίμου προς την κυρία Φώφη Γεννηματά και τον κ. Σταύρο Θεοδωράκη έπεσαν στο κενό, καθώς Χαριλάου Τρικούπη και Σεβαστουπόλεως έχουν αποκλίνουσες στρατηγικές από εκείνη του ΣΥΡΙΖΑ: τα δύο κόμματα της Κεντροαριστεράς προτιμούν να περιμένουν τη φθορά της κυβέρνησης και να εισπράξουν πολιτικά οφέλη από την εφαρμογή του μνημονίου παρά να δώσουν στον πρωθυπουργό αέρα κυρίαρχου στο πολιτικό σκηνικό και να αποδυναμώσουν την αντιπολιτευτική δύναμη πυρός που διαθέτουν αυτή την ώρα. Από την πλευρά του, ο ΣΥΡΙΖΑ μετρά ως «κέρδος» τη μετατόπιση, όπως τη χαρακτηρίζει, των δύο κομμάτων προς τα κεντροδεξιά και στοχεύει να ενισχύσει τις δικές του σχέσεις με την ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία. 

Τελευταίος ίσως ελιγμός εκ μέρους της κυβέρνησης είναι η μείωση του ορίου 3% για την είσοδο ενός κόμματος στη Βουλή, κάτι που άφησε ανοιχτό ο ίδιος ο κ. Τσίπρας στην προχθεσινή τηλεοπτική συνέντευξή του (στον ΣΚΑΪ). Το σενάριο αυτό δεν βοηθά στην επίτευξη του στόχου των 200 βουλευτών, εξυπηρετεί όμως σαφώς την προσπάθεια των ΑΝ.ΕΛ. να παραμείνουν στο πολιτικό παιχνίδι, ενώ μπορεί να προκαλέσει μεγαλύτερο κατακερματισμό του πολιτικού σκηνικού με θύματα πρωτίστως το ΠΑΣΟΚ και το Ποτάμι, καθώς στον χώρο της Κεντροαριστεράς προκύπτουν σαν μανιτάρια νέα πολιτικά σχήματα, αλλά ίσως και στη Δεξιά, όπου νέες κινήσεις και φορείς πλαγιοκοπούν τη Ν.Δ. του κ. Μητσοτάκη. Πιθανόν, δε, η μείωση του ορίου 3% να στοχεύει και στην εξασφάλιση της θετικής ψήφου από την πλευρά του ΚΚΕ. 
 

Η απευθείας εκλογή ΠτΔ

 Η «βόμβα» όμως που σχεδιάζει να ρίξει στο θεσμικό πλαίσιο της χώρας ο κ. Τσίπρας είναι η απευθείας εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας από τον λαό. Αυτή η κίνηση συζητείται να συνδυαστεί με την ενίσχυση των αρμοδιοτήτων του Προέδρου, κάτι που ήδη προκαλεί ενστάσεις για τον κίνδυνο να μετατραπεί το πολίτευμα από τυπική Προεδρευομένη Δημοκρατίας σε ντε φάκτο Προεδρική, καθώς θα υπάρχουν στην πραγματικότητα δύο πυλώνες εξουσίας στο πολιτικό σύστημα. Ο πρωθυπουργός αναγνωρίζει -όπως φαίνεται- τον κίνδυνο αυτό και απορρίπτει εξαρχής τη διαρχία, αλλά δεν είναι διόλου βέβαιο εάν στην πράξη θα προσδιοριστούν επακριβώς τα όρια ή θα προκύψει μία ισορροπία που δεν θα ελέγχεται. Ο κ. Τσίπρας, πάντως, σχεδιάζει να θέσει σε δημοψήφισμα είτε το ερώτημα  για την εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας είτε άλλα μείζονος σημασίας θέματα που σχετίζονται με την συνταγματική αναθεώρηση. Σε κάθε περίπτωση ο κ. Τσίπρας εξιδανικεύει τον λαϊκό παράγοντα, αναζητώντας μία επανασύνδεση με το λαϊκό αίσθημα και την αποκατάσταση της παλαιάς έντονης σχέσης με τον απλό κόσμο.