Βενιζέλος: Το μη κρατικό πανεπιστήμιο θα δώσει κίνητρα επιβίωσης και στο δημόσιο

Ήμουν πιστός οπαδός του δημοσίου πανεπιστημίου και του άρθρου 16  του Συντάγματος, πίστευα πως έχουμε την επαρκή συνταγματική υποδομή για μη κρατικά- μη κερδοσκοπικά πανεπιστήμια και τώρα στην πράξη έχει αποδειχθεί ότι αυτό δεν είναι εφικτό, ότι έχουμε μείνει πολύ πίσω» παραδέχθηκε στην ομιλία του ο Ευάγγελος Βενιζέλο.

«Πιστεύω ότι το μη κρατικό πανεπιστήμιο θα δώσει κίνητρα επιβίωσης και στο δημόσιο πανεπιστήμιο πλέον, ιδίως στο ερευνητικό πανεπιστήμιο στη χώρα μας. Άλλωστε η παλιά συζήτηση είναι άνευ αντικειμένου πια μετά τη νομολογία και του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Συμβουλίου της Επικρατείας και μετά τις εξελίξεις σε όλες τις άλλες χώρες της ΕΕ» προσέθεσε.

Η ομιλία του Ευάγγελου Βενιζέλου: 
 
Αγαπητές φίλες και φίλοι, σας καλωσορίζω στην εκδήλωση αυτή που οργανώσαμε από κοινού
το ΔΙΚΤΥΟ και ο Κύκλος Ιδεών, και το κάνουμε αυτό με μια διπλή εξαιρετική ευκαιρία.
Πρώτα γιατί κίνητρό μας ήταν η ανάγκη, αυτόματη και ειλικρινέστατη, να τιμήσουμε τον Κώστα Σοφούλη.

Με τον Κώστα Σοφούλη είχα την χαρά και την τιμή να συνυπάρξω στην κοινοβουλευτική ομάδα του ΠΑΣΟΚ στη δεκαετία του 1990. Τον παρακολουθώ πάρα πολλά χρόνια, δεν χρειάζεται να τον παρουσιάσω εγώ σε σάς, είμαι βέβαιος ότι οι περισσότερες και οι περισσότεροι τον γνωρίζετε. Αλλά συνδυάζει πάρα πολλά στοιχεία που συνδέονται με το θέμα μας.

Γιατί το δεύτερο κίνητρό μας ήταν να ανοίξουμε έναν δημόσιο διάλογο για τη σχέση παιδείας και ανάπτυξης. Στην πραγματικότητα, ένα δημόσιο διάλογο για το περιβόητο μετα-μνημονιακό μοντέλο ανάπτυξης. Να απαντήσουμε δηλαδή μέσα από αυτή την ειδική γωνία της σύνδεσης του εκπαιδευτικού συστήματος αλλά και παιδείας με την πλήρη έννοια του όρου, με την ανάπτυξη, με το αίτημα για ανάπτυξη, με το ευρύτερο ερώτημα αν μπορεί αυτός ο τόπος να κερδίσει το χαμένο χρόνο, να ανακτήσει το χαμένο έδαφος, να αποκτήσει την ανταγωνιστικότητα του, την ουσιαστική ισοτιμία του μέσα στην Ευρώπη, τη θέση του μέσα στην παγκόσμια οικονομία.
 

Ο Κώστας Σοφούλης είναι ένας άνθρωπος που έχει καταξιωθεί πανεπιστημιακά, ερευνητής, δάσκαλος. Ένας άνθρωπος που έχει  συνδέσει το όνομά του με το πανεπιστήμιο του Αιγαίου,  του οποίου είναι ο πραγματικός ιδρυτής και θεμελιωτής. Άρα γνωρίζει πάρα πολύ καλά τι σημαίνει ελληνικό δημόσιο και μάλιστα περιφερειακό πανεπιστήμιο, διάσπαρτο στο χώρο, χωρίς ενιαίο campus, τι σημαίνει πανεπιστήμιο και περιφερειακή ταυτότητα, πανεπιστήμιο και νησιωτικότητα που είναι ένα άλλο πάρα πολύ κρίσιμο ζήτημα για μια Ελλάδα με την ελληνική μορφολογία.

Αλλά δεν ξεκίνησε ως πανεπιστημιακός, ξεκίνησε ως ένας άνθρωπος της πράξης που γνωρίζει πάρα πολύ καλά το δύσκολο παιχνίδι της αγοράς και της επικοινωνίας, κατέλαβε πολύ σημαντικά αξιώματα στο ελληνικό χρηματοπιστωτικό σύστημα πριν αυτό μετασχηματιστεί πλήρως μετά το μνημόνιο, τις ανακεφαλοποιήσεις και την αλλαγή του τραπεζικού χάρτη της χώρας.  Θα θέλαμε πάρα πολύ να έχουμε τώρα εργαλεία όπως η Κτηματική Τράπεζα  ή η ΕΤΒΑ αλλά δυστυχώς  δεν τα έχουμε τώρα που ίσως τα χρειαζόμαστε περισσότερο από οποτεδήποτε άλλοτε.

Και έχει μια διεθνή κινητικότητα που του επιτρέπει να έχει μια θεώρηση σφαιρική των φαινομένων με τα οποία ασχολείται, γιατί γνωρίζει τι συμβαίνει στην Ελλάδα, τι συμβαίνει στην προωθημένη σκανδιναβική Ευρώπη, τι συμβαίνει στις ΗΠΑ. Και βεβαίως έχει παρακολουθήσει όχι μόνον τη δική του επιστημονική σκέψη αλλά και τη σκέψη των άλλων ως μεταφραστής και σχολιαστής. Και αυτό έχει πάρα πολύ μεγάλη σημασία γιατί στην εποχή μας δεν ξέρουμε να παρακολουθούμε τους άλλους, να τους σεβόμαστε, να τους διαβάζουμε, να τους αναλύουμε και να  τους ενσωματώνουμε στις δικές μας εισφορές.

Τώρα, το ζήτημα εστιάζεται βεβαίως περισσότερο στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, κατ’ανάγκη. Αλλά δεν μπορεί να ξεκινήσει κανείς από την τριτοβάθμια εκπαίδευση ως δια μαγείας, με παρθενογένεση. Άρα στη πραγματικότητα το ζητούμενο είναι να δούμε υπό ποιες προϋποθέσεις μπορούμε να διαμορφώνουμε και να αξιολογούμε τους ενδογενείς πόρους ανάπτυξης, ο πιο βασικός από τους οποίους είναι το διανοητικό μας κεφάλαιο.  Ο άλλος είναι η γή με τον οποίο δεν θα ασχοληθούμε σήμερα.
 
Άρα αυτό που μας απασχολεί ως δίπολο "παιδεία και ανάπτυξη" είναι στην πραγματικότητα το πώς μπορείς να διαμορφώσεις τους όρους διεύρυνσης, εκσυγχρονισμού, αναπαραγωγής, υψηλής απόδοσης του πιο πολύτιμου πόρου που έχεις που είναι το ίδιο το διανοητικό κεφάλαιο. Και αυτό θα το κάνουμε σήμερα με ένα εξαιρετικό «πάνελ», όπως συνηθίζεται να λέγεται, στο οποίο εκπροσωπείται η αγορά, η παραγωγή, αλλά εκπροσωπείται και το ελληνικό ερευνητικό πανεπιστήμιο. Το δημόσιο ερευνητικό πανεπιστήμιο το οποίο πολλές φορές το απαξιώνουμε.
 
Αυτό έχει πάρα πολύ μεγάλη σημασία γιατί συνδιοργανώτρια της σημερινής βραδιάς είναι η Άννα Διαμαντοπούλου την οποία με την ευκαιρία θα ήθελα να την τιμήσω και να την ευχαριστήσω γιατί συνέδεσε με αποφασιστικότητα, με εκσυγχρονιστική πεποίθηση ,το όνομά της με έναν νόμο για την  τριτοβάθμια εκπαίδευση που πέρα από το ουσιαστικό του περιεχόμενο για την  διάσωση και την αναβάθμιση του ελληνικού πανεπιστημίου, έχει αποκτήσει πια και έναν συμβολικό χαρακτήρα.
 
Δεν σας κρύβω, για να τελειώσω με έναν εξομολογητικό τόνο, ότι ήμουν πιστός οπαδός του δημοσίου πανεπιστημίου και του άρθρου 16  του Συντάγματος, πίστευα πως έχουμε την επαρκή συνταγματική υποδομή για μη κρατικά- μη κερδοσκοπικά πανεπιστήμια και τώρα στην πράξη έχει αποδειχθεί ότι αυτό δεν είναι εφικτό, ότι έχουμε μείνει πολύ πίσω. Πιστεύω ότι το μη κρατικό πανεπιστήμιο θα δώσει κίνητρα επιβίωσης και στο δημόσιο πανεπιστήμιο πλέον, ιδίως στο ερευνητικό πανεπιστήμιο στη χώρα μας. Άλλωστε η παλιά συζήτηση είναι άνευ αντικειμένου πια μετά τη νομολογία και του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Συμβουλίου της Επικρατείας και μετά τις εξελίξεις σε όλες τις άλλες χώρες της ΕΕ.
   
Το 2002 ήμουν υπουργός ανάπτυξης και είχα πάει επίσημη επίσκεψη στο Ηνωμένο Βασίλειο. Με υποδέχθηκε η διοίκηση της μεγαλύτερης ίσως εταιρείας υγρών καυσίμων η οποία ήθελε να μάθει τι γίνεται στην Ελλάδα  και με πολύ μεγάλη χαρά με πληροφόρησε ότι συνδέεται στενά με τη Θεσσαλονίκη,  της οποίας ήμουν και είμαι εκπρόσωπος στο Κοινοβούλιο, γιατί όλες τις μεγάλες έρευνες για τα προϊόντα της  η BP τις έκανε στο Ινστιτούτο χημικών διεργασιών που τότε ανήκε στο ΙΤΕ και τώρα ανήκει στο ΕΚΕΤΑ. Και πράγματι ένιωσα μια πολύ ευχάριστη έκπληξη.

Στη συνέχεια συζήτησα με πάρα πολλές ελληνικές βιομηχανίες που μου ανακοίνωναν με πολύ μεγάλη χαρά ότι  κάνουν απλές τεχνικές δοκιμασίες για την ποιότητα των προϊόντων τους σε βρετανικά πανεπιστήμια. Νομίζω ότι αυτό είναι ένα πολύ καλό εναρκτήριο λάκτισμα για να περάσουμε στον χαιρετισμό της Άννας Διαμαντοπούλου.
Σας ευχαριστώ πολύ».