"Η Ελλάδα του ευρώ είναι ασφαλής"

Την επέτειο της  ημέρας της ελληνικής επανάστασης, η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ απέσπασε τη δέσμευση των εταίρων της ότι  θα παράσχουν οικονομική βοήθεια στην Ελλάδα, αν απαιτηθεί.  

«Σήμερα, φτάσαμε σε μια απόφαση πολύ ικανοποιητική. Θεσπίζει ένα ευρωπαϊκό μηχανισμό, με μειοψηφική συμμετοχή του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, που εγγυάται την προστασία της χρηματοπιστωτικής  σταθερότητας στην Ευρωζώνη» τόνισε ο πρωθυπουργός κ. Γιώργος Παπανδρέου σε δήλωση που έκανε λίγο πριν τα μεσάνυχτα της 25ης Μαρτίου. 

Ο κ. Παπανδρέου χαρακτήρισε  επίσης «πολύ σημαντική» την απόφαση  της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, «να παρατείνει το ευνοϊκό καθεστώς που διέπει τα ενέχυρα, που δέχεται η ίδια από τις ελληνικές Τράπεζες - και αυτό στηρίζει και διευκολύνει την προσπάθεια που εμείς κάνουμε». 

Φανερά ικανοποιημένος και ευδιάθετος, ο πρωθυπουργός επισήμανε  ότι «η Ελλάδα τού ευρώ είναι ασφαλής», επιχειρώντας να διαβεβαιώσει τους πολίτες που ανησυχούν και είναι πολλές φορές ανίσχυροι μπροστά στις φήμες που διαδίδονται με ταχύτητα φωτός ότι η χώρα είναι ασφαλής.  

«Είμαστε αποφασισμένοι  να αντιμετωπίσουμε το μεγάλο δημοσιονομικό  πρόβλημα της χώρας. Και το κάνουμε. Αλλά όχι μόνον. Είναι η ώρα να προχωρήσουμε - και αυτό κάνουμε - στις μεγάλες αλλαγές. Μεγάλες και βαθιές αλλαγές στην οικονομία, στην πολιτική και την κοινωνία» πρόσθεσε ο κ. Παπανδρέου και υπογράμμισε ότι «χτίζουμε την Ελλάδα του αύριο», και κατέληξε «χτίζουμε, με τις σημερινές μας πράξεις, τις συνθήκες για ένα σταθερό οικονομικό περιβάλλον στη χώρα μας. Μια οικονομία βιώσιμη, με διαφάνεια, αλλά και με κοινωνική δικαιοσύνη και ανάπτυξη». 

Σε περίπτωση που  η Ελλάδα καλείται να δανείζεται (προκειμένου να αναχρηματοδοτήσει το δημόσιο χρέος της) με πολύ υψηλά επιτόκια, ή ακόμη χειρότερα στο ενδεχόμενο που το ελληνικό δημόσιο δεν βρίσκει πρόθυμους επενδυτές να του προσφέρουν δάνεια, τότε θα ενεργοποιηθεί ο μηχανισμός διάσωσης που συμφώνησαν να δημιουργηθεί οι 16 ηγέτες των χωρών μελών της Ευρωζώνης, έπειτα από την αρχική συμφωνία του Νικολά Σαρκοζί με την Άνγκελα Μέρκελ. 

Από τη μια πλευρά θα βρίσκονται οι χώρες μέλη της  ευρωζώνης (δηλαδή η Γερμανία, η Γαλλία, η Αυστρία, το Βέλγιο, η Κύπρος, η Φινλανδία, η Ιρλανδία, η Ιταλία, το Λουξεμβούργο, η Μάλτα, η Ολλανδία, η Πορτογαλία, η Σλοβακία, η Σλοβενία και η Ισπανία) και από την άλλη το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο.  

Ο μηχανισμός αυτός  χαρακτηρίζεται μάλιστα ως «τελευταία καταφυγή» - ultima ratio- ή έσχατη λύση, όπως προσδιορίστηκε από την καγκελάριο της Γερμανίας κυρία Άνγκελα Μέρκελ.  

Όπως αναφέρεται στην απόφαση των 16 (φέρει και την  υπογραφή του… εσχάτου λόγω συγκυρίας μέλους της Ευρωζώνης, δηλαδή της Ελλάδας), «οποιαδήποτε εκταμίευση διμερών δανείων θα πρέπει να έχει αποφασιστεί από τα κράτη μέλη της Ευρωζώνης με ομοφωνία, υποκείμενη σε ισχυρούς όρους και βασισμένη σε εκτίμηση της Κομισιόν και της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Αναμένουμε ότι τα κράτη μέλη θα συμμετάσχουν στη βάση της συμμετοχής τους στην ΕΚΤ».  

Δηλαδή όταν η Ελλάδα δηλώσει αδυναμία να εξεύρει τα χρήματα  που χρειάζεται για να αναχρηματοδοτήσει  το δημόσιο χρέος της θα απευθύνεται  στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή και την  ΕΚΤ, οι οποίες θα εισηγούνται προς το Eurogroup που θα λαμβάνει την απόφαση δανειοδότησης της Ελλάδας με ομοφωνία.  

Στήριξη αλλά και “βέτο” 

Αυτό σημαίνει ότι  κάθε μία από τις 15 χώρες του  Εurogroup θα έχουν το δικαίωμα να μπλοκάρουν την απόφαση.  

Επίσης, ακόμη κι αν επικυρώσουν την ενεργοποίηση του μηχανισμού, η παροχή οικονομικής βοήθειας θα είναι εθελοντική. Δηλαδή μια κυβέρνηση μπορεί να συναινέσει στην παροχή οικονομικής βοήθειας προς την Ελλάδα αλλά να αρνηθεί να βάλει το χέρι στην τσέπη.  

Τι σημαίνει ότι ο μηχανισμός θα είναι συμπληρωματικός της δανειοδότησης από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο; Πολύ απλά, σημαίνει ότι αν χρειαστεί, δάνεια θα δώσουν χέρι- χέρι η Ευρωζώνη αλλά και το ΔΝΤ. Το ποσοστό που η κάθε πλευρά θα συνεισφέρει δεν περιγράφεται, πληροφορίες όμως αναφέρουν ότι τα δυο τρίτα της αιτούμενης χρηματοδότησης θα συγκεντρώνονται από τις χώρες της ζώνης του ευρώ ενώ το υπόλοιπο ένα τρίτο των δανείων θα καλύπτεται από το ΔΝΤ.   

Πληροφορίες, δε, από  τις αγορές αναφέρουν ότι το διαθέσιμο  ποσό από την Ευρωζώνη είναι της τάξης των 22 δισ. ευρώ ενώ από το ΔΝΤ τοποθετείται στα 20 δισ. ευρώ.   

Η γκρίζα ζώνη που  αφορά στο πότε θα μπορεί η Ελλάδα (ή κάποια άλλη χώρα) να προσφύγει  σε αυτό τον μηχανισμό δημιουργήθηκε  μάλλον ηθελημένα, για να φτάσουμε στον συμβιβασμό. 

Προϋπόθεση για  να τεθεί αίτημα ενεργοποίησης του  δικτύου ασφαλείας είναι να υπάρχουν «δυσκολίες δανεισμού», προϋπόθεση που  μπορεί να καλυφθεί είτε με αδυναμία προσέλκυσης  κεφαλαίων είτε αν διαπιστωθούν κερδοσκοπικά επιτόκια.  

Το επιτόκιο με το οποίο θα δανείζεται η Ελλάδα δεν προσδιορίζεται. Υπολογίζεται όμως ότι θα είναι ανάμεσα στην τιμή της αγοράς και σε μία χαριστική τιμή, τύπου ΔΝΤ, και δεν θα είναι επιδοτούμενο.  

Στο τελικό κείμενο  της συμφωνίας οι ηγέτες των χωρών  της Ευρωζώνης επαναλαμβάνουν την πλήρη στήριξή τους στις προσπάθειες της ελληνικής κυβέρνησης για δημοσιονομική εξυγίανση και… καλωσορίζουν τα πρόσθετα μέτρα που ανακοινώθηκαν στις 3 Μαρτίου ως «επαρκή» για την εκπλήρωση των στόχων του προϋπολογισμού για το 2010.

Οι 16 υπογραμμίζουν ότι η Ελλάδα δεν έχει ζητήσει χρηματική βοήθεια από την ΕΕ.

Κυβερνητικές πηγές εξηγούσαν αργά το βράδυ της Πέμπτης ότι η χώρα δεν προτίθεται να ζητήσει άμεσα την ενεργοποίηση του μηχανισμού και υποστήριζαν ότι ο κίνδυνος πτώχευσης «μηδενίζεται».  

Πολύ σημαντική  είναι επίσης η αναφορά τους ότι  το ΔΝΤ δεν έχει ζητήσει επιπλέον μέτρα δημοσιονομικής προσαρμογής.

Το πλήρες κείμενο της  απόφασης
 
«Δήλωση των αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων της Ευρωζώνης
 
Επαναβεβαιώνουμε ότι όλα τα κράτη μέλη της Ευρωζώνης θα πρέπει να εφαρμόζουν υγιείς εθνικές πολιτικές με βάση τους συμφωνημένους κανόνες και θα πρέπει να επαγρυπνούν για την κοινή τους ευθύνη σχετικά με την οικονομική και δημοσιονομική σταθερότητα στην ευρωζώνη.
 
Υποστηρίζουμε πλήρως τις προσπάθειες της ελληνικής κυβέρνησης και καλωσορίζουμε τα πρόσθετα μέτρα που ανακοινώθηκαν στις 3 Μαρτίου τα οποία επαρκούν, προκειμένου να διασφαλίσουν τους δημοσιονομικούς στόχους για το 2010. Αναγνωρίζουμε ότι οι ελληνικές αρχές έλαβαν φιλόδοξη και αποφασιστική δράση γεγονός που θα επιτρέψει στην Ελλάδα να ανακτήσει την πλήρη εμπιστοσύνη των αγορών.
 
Τα μέτρα σταθεροποίησης που έλαβε η Ελλάδα συμβάλουν στη διασφάλιση της δημοσιονομικής σταθεροποίησης και της εμπιστοσύνης των αγορών. Η ελληνική κυβέρνηση δνε υπέβαλε άιτημα για οικονομική ενίσχυση. Ως εκ τούτου σήμερα καμία απόφαση δεν ελήφθη για την ενεργοποίηση του παρακάτω μηχανισμού. Στο πλαίσιο αυτό οι χώρες μέλη της ευρωζώνης επαναβεβαιώνουν τη βούληση τους να λάβουν αποφασιστική και συντονισμένη δράση εφόσον κριθεί αναγκαίο , προκειμένου να διασφαλίσουν τη δημοσιονομική σταθερότητα στην ευρωζώνη συνολικά όπως αποφασίστηκε στις 11 Φεβρουαρίου.
 
Ο μηχανισμός θα περιλαμβάνει μια ουσιαστική χρηματοδότηση από το ΔΝΤ και μια μεγαλύτερη χρηματοδότηση από τα κράτη μέλη της ευρωζώνης, τα οποία δηλώνουν την ετοιμότητά τους να συνεισφέρουν με συντονισμένα διμερή δάνεια. Αυτός ο μηχανισμός θα πρέπει να θεωρείται ως έσχατη λύση όταν η χρηματοδότηση από τις αγορές είναι ανεπαρκής. Οποιαδήποτε εκταμίευση αυτών των διμερών δανείων θα αποφασίζεται από τις χώρες μέλη της ευρωζώνης ομόφωνα και υπό αυστηρές προϋποθέσεις οι οποίες θα βασίζονται στην αξιολόγηση της Ευρωπαικής Επιτροπής και της Ευρωπαικής Κεντρικής Τράπεζας. Αναμένουμε από τα κράτη μέλη της ευρωζώνης να συνεισφέρουν ανάλογα με τη συμμετοχή τους στην ΕΚΤ.
 
Στόχος αυτού του μηχανισμού δεν θα είναι να παράσχει χρηματοδότηση με τα επιτόκια του μέσου όρου της ευρωζώνης, αλλά να θεσπίσει κίνητρα για επιστροφή στη χρηματοδότηση από τις αγορές, το συντομότερο δυνατόν με τα κατάλληλα επιτόκια κινδύνου. Τα επιτόκια δεν θα είναι συμβατικά, δηλαδή δεν θα περιλαμβάνουν οποιοδήποτε στοιχείο στήριξης. Οι αποφάσεις γι' αυτό το μηχανισμό θα λαμβάνονται σε πλήρη συμμόρφωση με το πλαίσιο της Συνθήκης και τις εθνικές νομοθεσίες.
 
Επιβεβαιώνουμε τη δέσμευσή μας για την εφαρμογή πολιτικών που θα έχουν ως στόχο την αποκατάσταση μιας ισχυρής, βιώσιμης και σταθερής ανάπτυξης με στόχο τη δημιουργία θέσεων απασχόλησης και την κοινοτική συνοχή.
 
Παράλληλα, δεσμευόμαστε για την προώθηση ενός ισχυρού συντονισμού των οικονομικών πολιτικών στην Ευρώπη. Θεωρούμε ότι το Ευρωπαικό Συμβούλιο θα πρέπει να βελτιώσει την οικονομική διακυβέρνηση στην ΕΕ και προτείνουμε την αύξηση του ρόλου της οικονομικής επιτήρησης και τον καθορισμό της στρατηγικής ανάπτυξης της ΕΕ. Η σημερινή κατάσταση αποδεικνύει την ανάγκη για ενίσχυση και συμπλήρωση του υπάρχοντος πλαισίου ώστε να διασφαλιστεί η δημοσιονομική σταθερότητα στην ευρωζώνη και να ενισχυθεί η δυνατότητά της να δρά σε περιόδους κρίσεως.
 
Μελλοντικά η επιτήρηση των οικονομικών και δημοσιονομικών κινδύνων και τα εργαλεία για την πρόληψή τους , συμπεριλαμβανομένης και της διαδικασίας περί υπερβολικού ελλείματος θα πρέπει να ενισχυθούν. Χρειαζόμαστε ακόμα ένα ισχυρό πλαίσιο για την επίλυση κρίσεων με σεβασμό στην αρχή της υπευθυνότητας των κρατών μελών για τα δημοσιονομικά τους. 
 
Καλούμε τον πρόεδρο του Ευρωπαικού Συμβουλίου να θεσπίσει, σε συνεργασία με την Ευρωπαική Επιτροπή, μια ομάδα εργασίας με εκπροσώπους από τα κράτη μέλη, την εκ περιτροπής προεδρία και την ΕΚΤ, ώστε να παρουσιάσουν στο Συμβούλιο, πριν από το τέλος του χρόνου, τα μέτρα που απαιτούνται για την επίτευξη αυτού του στόχου, διερευνώντας όλες τις εναλλακτικές για την ενίσχυση του νομικού πλαισίου».