Ενωτικό δημοψήφισμα του 1950 δυσκολεύει τις συνομιλίες στο Κυπριακό

Ως ιδιαιτέρως κρίσιμη χαρακτήρισε την αυριανή συνάντηση Αναστασιάδη – Ακιντζί ο ειδικός σύμβουλος του ΓΓ του ΟΗΕ για το Κυπριακό Έσπεν Μπαρθ Έιντε, ο οποίος είχε σήμερα χωριστές συναντήσεις τόσο με τον Κύπριο Πρόεδρο όσο και με τον Τουρκοκύπριο ηγέτη. Ο κ. Έιντε ανέφερε πως αυτό που είναι σημαντικό τώρα «είναι να αντιμετωπίσουμε τις τελευταίες εξελίξεις ώστε να ξαναχτίσουμε την εμπιστοσύνη που χάθηκε μεταξύ των κοινοτήτων».

Πρέπει να υπενθυμίσουμε ότι τις τελευταίες μέρες έχει δημιουργηθεί κρίση λόγω μιας τροπολογίας που υπερψήφισε η Κυπριακή Βουλή για ενδοσχολικές εκδηλώσεις κάθε 15 Ιανουαρίου για υπόμνηση του δημοψηφίσματος του 1950, στο οποίο οι Ελληνοκύπριοι τάχθηκαν κατά 97% υπέρ της Ένωσης με την Ελλάδα.

Ο Έσπεν Μπαρθ Έιντε είπε ότι ανεξάρτητα από το πόσο δημιουργικοί και αφοσιωμένοι είναι οι ηγέτες στο να αντιμετωπίσουν τα θέματα που εκκρεμούν, χρειάζεται να έχουν τη στήριξη των δύο κοινοτήτων, που πρέπει να εμπιστεύονται η μια την άλλη. «Γιατί εάν η Κύπρος πρόκειται να επανενωθεί, χρειάζεται η ελεύθερη βούληση των ανθρώπων που θα θεωρούν ότι να ζουν μαζί είναι καλύτερο από το να ζουν χωριστά. Και τώρα το κλίμα δεν είναι άριστο. Νομίζω ότι όλοι το βλέπουμε αυτό».

Υπάρχει ο ρόλος των ηγετών αλλά και ο ρόλος της ευρύτερης κοινωνίας που πρέπει να αντιμετωπίσουν το ζήτημα, πρόσθεσε, γιατί, φτάσαμε μέχρι εδώ, είμαστε στο end game, η Διάσκεψη της Κύπρου συνεχίζεται, όλα τα θέματα είναι στο τραπέζι, έχει γίνει δημιουργική δουλειά, αλλά πρέπει να υπάρξει μια αμφίδρομη βάση εμπιστοσύνης μεταξύ των δύο κοινοτήτων.

Πιο σημαντικό από το να βρεθούν μαζί τους οι ηγέτες, συνέχισε, είναι το κλίμα που θα υπάρξει αύριο και εξέφρασε την ελπίδα να μπορέσουν αύριο να ξεκαθαρίσουν κάποια πράγματα που υπάρχουν στην ατμόσφαιρα και να συνεχίσουμε από κοινού μπροστά. “Γιατί το παράθυρο ευκαιρίας για το οποίο μιλάμε είναι εκεί, ακόμα ανοικτό, αλλά επαναλαμβάνω, σε σημείο να γίνω κουραστικός, ότι δεν θα είναι ανοικτό για πολύ ακόμα και πρέπει να χρησιμοποιήσουμε ό,τι έχουμε πετύχει ως την πλατφόρμα για να διανύσουμε το τελευταίο μίλι”, πρόσθεσε.

Ο κ. Έιντε είπε ότι δεν είναι η πρώτη φορά που υπάρχει δυσκολία στη διαδικασία, στο παρελθόν ξεπεράστηκε επειδή υπήρχε μια γνήσια βούληση στο υψηλότερο επίπεδο για την προσπάθεια επίλυσης αυτού του προβλήματος, μια δηλωμένη δέσμευση να επικεντρωθούμε στη λύση και όχι στα προβλήματα. Το απέδειξαν αυτό και προηγουμένως, είπε λέγοντας ότι η επίδειξη ηγεσίας είναι να μην ψάχνεις για εμπόδια αλλά για λύσεις, και αυτό ενθαρρύνει τους ηγέτες να πράξουν τώρα.

Ο Ειδικός Σύμβουλος του ΓΓ αναφέρθηκε και στο διεθνή παράγοντα, κυρίως τις εγγυήτριες δυνάμεις “αλλά και τους άλλους διεθνείς παίκτες”, υπάρχει ανάγκη να δούμε το ρόλο τους στο να παρέχουν την αναγκαία βοήθεια ώστε να προχωρήσουμε σε μια τελική διευθέτηση.

Ερωτηθείς για το πώς θα υπερκεραστεί αυτή η “κρίση” και το θέμα εμπιστοσύνης, ο κ. Ειντε είπε ότι αυτό είναι ζήτημα που θα συζητήσουν οι δύο ηγέτες και δεν θέλησε ο ίδιος να προβεί σε δηλώσεις επί του θέματος σήμερα, επισημαίνοντας ότι είναι εξαιρετικά σημαντικό σε μια διαδικασία που ηγείται από τους ηγέτες, να υπάρξει αύριο απευθείας διάλογος μεταξύ των ηγετών στα συγκεκριμένα ζητήματα. “Έχουν τον κύριο λόγο οι ηγέτες, αλλά έχουν ρόλο και άλλοι στο να χτίσουν την εμπιστοσύνη μεταξύ των κοινοτήτων και όχι να την γκρεμίσουν”.

Επιμένει ο Ακιντζί

Ο Τουρκοκύπριος ηγέτης δήλωσε πως θα προσέλθει στην αυριανή συνάντηση και θα εξηγήσει στον Πρόεδρο Αναστασιάδη τη σοβαρότητα του θέματος της τροποποίησης της Κυπριακής Βουλής και τον αντίκτυπο στη Τουρκοκυπριακή κοινότητα. Ανέφερε πως έχει ενημερώσει σχετικώς τον Έσπεν Μπαρθ Έιντε ενώ έχει στείλει και σχετική επιστολή στον ΓΓ του ΟΗΕ.
Ο Πρόεδρος Αναστασιάδης, προχθές είχε χαρακτηρίσει υπερβολικές τις αντιδράσεις των Τουρκοκυπρίων, σημειώνοντας πως στα κατεχόμενα κάνουν εορτασμούς για την εισβολή και την ανακήρυξη του ψευδοκράτους. Ο Μ. Ακιντζί ανταπαντώντας σήμερα είπε πως ο Πρόεδρος Αναστασιάδης δεν έχει αντιληφθεί τη σοβαρότητα του όλου θέματος, το προσεγγίζει περιφρονητικά και δεν θέλει να καταλάβει τις διαστάσεις του, χαρακτηρίζοντάς το ως μια μικρή αναφορά σε ένα ιστορικό γεγονός. Επιπλέον, είπε, στην απάντησή του χρησιμοποίησε εκφράσεις που έχουν την προσέγγιση «η καλύτερη άμυνα είναι η επίθεση. Δεν είναι αυτή η προσέγγιση που περιμέναμε από τον Ελληνοκύπριο ηγέτη».

Υπάρχουν σοβαροί λόγοι για την αντίδραση θυμού στην τουρκοκυπριακή κοινότητα, ανέφερε ο κ. Ακιντζί λέγοντας ότι πρέπει να γίνει πολύ καλά κατανοητό από την ηγεσία της ελληνοκυπριακής κοινότητας ότι επιθυμούμε να φτιάξουμε στο μέλλον μια ομοσπονδιακή, κοινή δομή με ειρηνικό τρόπο.

Στη βάση της αντίδρασης του κόσμου, συνέχισε, είναι η πολιτιστική, μορφωτική διάσταση. Δηλαδή, είπε, έχουμε ανάγκη την ανάπτυξη της κουλτούρας ειρήνης στα σχολεία, να αναπτυχθεί η κουλτούρα ειρήνης, ανεκτικότητας και αμοιβαίας κατανόησης και στην κοινωνία μας, και όχι να αγιοποιήσουμε στα σχολεία το δημοψήφισμα της Ένωσης που έγινε πριν 67 χρόνια. Το θέμα της Ένωσης, πρόσθεσε, υπήρχε ήδη στη διδακτέα ύλη, η 1η Απριλίου είναι στο «Νότο» επίσημη αργία, δηλαδή γίνεται αναφορά και στην ΕΟΚΑ και στην Ένωση.

Άρα, είπε, δεν είναι θέμα αναφοράς προσθέτοντας ότι το να υποβάλει στη Βουλή αυτή την πρόταση ένα φασιστικό, ρατσιστικό κόμμα (Χρυσή Αυγή Κύπρου) διαφοροποιεί το γεγονός. Έχει το νόημα της αγιοποίησης στα σχολεία αυτού του γεγονότος και δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή η στάση του κυβερνώντος κόμματος (ΔΗΣΥ), στο σημείο που έφτασαν οι διαπραγματεύσεις και όντας το κόμμα που στήριξε τον κ. Αναστασιάδη στις προεδρικές εκλογές, τα μέλη του στην Επιτροπή που συζητήθηκε το θέμα να δώσουν την έγκρισή τους και μετά με τη στάση τους στη Βουλή να στηρίξουν την τελική απόφαση.

Αν τα βάλεις όλα μαζί, υποστήριξε ο κ. Ακιντζί, η κατάσταση είναι πολύ σοβαρή και σημείωσε ότι η τουρκοκυπριακή πλευρά περιμένει ένα βήμα από τον Ελληνοκύπριο ηγέτη όσον αφορά το θέμα της πολιτικής ισότητας. «Περιμένουμε να προετοιμάσει πλέον την κοινότητα στο θέμα της εκ περιτροπής προεδρίας». Περιμένουν, είπε, να γίνουν βήματα ώστε να φανεί ότι οι Ελληνοκύπριοι είναι έτοιμοι να μοιραστούν με τους Τουρκοκύπριους την εξουσία. Ενέργειες ακριβώς αντίθετες δεν στηρίζουν τη λύση και αυτή η εξέλιξη δεν στηρίζει την προσπάθεια που γίνεται, πρόσθεσε.

Ανέμενε, συνέχισε, από τον Πρόεδρο Αναστασιάδη να τοποθετηθεί ενάντια στην απόφαση της Βουλής όπως έκανε και ο ίδιος για δηλώσεις περί προσάρτησης των κατεχομένων στην Τουρκία, αλλά δεν μπόρεσε να το κάνει.

«Αύριο» είπε «θα πάω να συζητήσω αποκλειστικά αυτό θέμα. Το είπα και στον κ. Έιντε, αύριο δεν μπορεί να συζητηθεί άλλο θέμα εκτός από αυτό. Να το συζητήσουμε αυτό, σίγουρα ο κ. Αναστασιάδης θα πει κάποια πράγματα, να τον ακούσουμε αλλά μετά να δούμε τι θα κάνουμε και θα αξιολογήσουμε ανάλογα την κατάσταση».