Σοκ και δέος: Η ανάπτυξη δεν έρχεται, η οικονομία κολλημένη στην ύφεση

Δευτέρα 6 Μαρτίου 2017, ώρα 11:40. Ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας απευθύνεται στα μέλη της κυβέρνησής του, στο υπουργικό συμβούλιο και ξεκινά την ομιλία του λέγοντας:
«Μετά από επτά χρόνια σχεδόν καταστροφικής ύφεσης, η χώρα έχει επιστρέψει ήδη σε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης. Και έχει επιστρέψει ήδη από την προηγούμενη χρονιά, από το 2016 υπερβαίνοντας, μάλιστα, θετικά όλες τις προβλέψεις για το προηγούμενο έτος».

Δευτέρα 6 Μαρτίου 2017, ώρα 12:14. Η Ελληνική Στατιστική Αρχή ανακοινώνει τα προσωρινά στοιχεία για το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν της Ελλάδας το 4ο τρίμηνο του 2016. Με βάση τα διαθέσιμα εποχικά διορθωμένα στοιχεία, το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ)  σε όρους όγκου, κατά το 4ο τρίμηνο 2016, παρουσίασε μείωση κατά  1,2%, σε σχέση με το 3ο τρίμηνο 2016,  έναντι της μείωσης 0,4% που είχε ανακοινωθεί στην πρώτη εκτίμηση του 4ου τριμήνου στις 14/02/17. Σε σύγκριση με το 4ο τρίμηνο 2015 παρουσίασε μείωση  κατά 1,1%  έναντι της αύξησης 0,3% που είχε ανακοινωθεί στην πρώτη εκτίμηση του 4ου τριμήνου.



Το γεγονός αυτό σημαίνει ότι η ελληνική οικονομία το 2016 θα κλείσει με ύφεση που αναμένεται να κυμανθεί από 0,05% μέχρι 0,1%.

Οι προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, που επίσης θεωρούσε ότι η ελληνική οικονομία το 2016 είχε επιστρέψει σε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης, αποδεικνύονται υπεραισιόδοξες-για να το πούμε κομψά.




Στο γεγονός ότι δήθεν το 2016 έκλεισε με ανάπτυξη εδράστηκε το σκεπτικό του κ. Τσίπρα που ανακοίνωσε ότι για το 2017 «οι εκτιμήσεις όλων είναι ότι για πρώτη φορά μετά από πάρα πολλά χρόνια ύφεσης η ελληνική οικονομία θα γυρίσει σε εξαιρετικά υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης, τους υψηλότερους σε επίπεδο ευρωζώνης».

Όλοι ευχόμαστε κι ελπίζουμε ο πρωθυπουργός να επιβεβαιωθεί τουλάχιστον σε αυτή την εκτίμησή του. Όμως η σημερινή εξέλιξη από την ανακοίνωση της ΕΛΣΤΑΤ επιβεβαιώνει τις προβλέψεις του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου ότι η ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας θεωρείται ασθενής και με κινδύνους.

Και θα πρέπει ίσως να υπενθυμίσουμε πως το ΔΝΤ έχει προειδοποιήσει πως το 2017 η ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας θα φτάσει το 2,7%, αλλά με τις προϋποθέσεις: Η αξιολόγηση να ολοκληρωθεί εγκαίρως, το πρόγραμμα να εφαρμοστεί πλήρως, η Ελλάδα να ενταχθεί στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης (QE) της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και να αρθούν τα capital controls. Επί του παρόντος δεν υλοποιείται κανένας από τους τέσσερις όρους που είχε θέσει το ΔΝΤ ώστε η ανάπτυξη να φτάσει το 2,7%.

Ακόμη χειρότερα, υπάρχουν κάποια στοιχεία στην σημερινή ανακοίνωση της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής που μόνο ευοίωνα δεν είναι.

Το 4ο τρίμηνο του 2016, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, οι επενδύσεις στην ελληνική οικονομία μειώθηκαν κατά 30,7%. Η κατάρρευση των επενδύσεων εξηγεί σε μεγάλο βαθμό (διότι θα πρέπει να συνυπολογιστεί και η μείωση της κατανάλωσης) γιατί το ΑΕΠ το 4ο τρίμηνο του 2016 μειώθηκε 1,2% σε σχέση με το 3ο τρίμηνο του 2016. Εάν συγκριθεί με το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν του αντίστοιχου διαστήματος το 2015, το ΑΕΠ της Ελλάδας το 4ο τρίμηνο του 2016 μειώθηκε κατά 1,1%.



Ωστόσο, αυτό που πρέπει να γίνει αντιληπτό είναι ότι η κατάρρευση των επενδύσεων δεν είναι μόνο ένας δείκτης που εξηγεί την μείωση του ΑΕΠ του 2016 αλλά υποσκάπτει και το μελλοντικό ΑΕΠ για το 2017 και τα επόμενα χρόνια. Η υπερφορολόγηση, οι αυξημένες εισφορές, η προσδοκία ότι τα πράγματα θα επιδεινωθούν για όσους επιχειρούν αλλά και συγκεκριμένες αποφάσεις όπως η κυβερνητική επιλογή να αλλάξει ο νόμος περί δημοσίων έργων που οδήγησε σε πάγωμα την υλοποίηση του ΕΣΠΑ το τελευταίο τρίμηνο μπορούν να εξηγήσουν την μεγάλη μείωση των επενδύσεων κατά 30,7%.



Η διατήρηση της οικονομίας σε ύφεση και η συρρίκνωση του ΑΕΠ, αναμένεται να έχει επιπτώσεις και στην εξελισσόμενη διαπραγμάτευση με τους δανειστές για τα μέτρα που ζητούν να ληφθούν μετά το τέλος του τρέχοντος προγράμματος το 2018. Κι αυτό διότι όλοι οι υπολογισμοί για τα απαιτούμενα μέτρα θα ξεκινήσουν από χαμηλότερη βάση και όλοι θα αναγκαστούν να χορεύουν στους ρυθμούς του ΔΝΤ που επέμενε ότι οι προβλέψεις είναι υπεραισιόδοξες.

Μικρή σημασία έχει αν ο πρωθυπουργός γνώριζε σήμερα το πρωί, όταν απευθυνόταν στα μέλη του υπουργικού συμβουλίου, ότι η άποψή του πως η χώρα έχει επιστρέψει σε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης ήδη από το 2016 είναι αναληθής, όπως προκύπτει από τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ.

Άλλωστε τυπικώς ο πρωθυπουργός και ο υπουργός Οικονομικών δεν έχουν γνώση των επίσημων στοιχείων της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής προτού αυτά ανακοινωθούν.

Το σημαντικό είναι πως η άποψη του Αλέξη Τσίπρα ότι «η Ελλάδα έχει ήδη γυρίσει σελίδα γιατί είτε αρέσει σε κάποιους, είτε όχι, η οικονομία άντεξε, η οικονομία ανέκαμψε» δεν επαληθεύονται από την σκληρή πραγματικότητα των αριθμών.