Εφραίμ: Κανένα σκάνδαλο στο Βατοπέδι

Η εκδοχή της altera pars (άλλης πλευράς) σε ό,τι αφορά την υπόθεση της λίμνης Βισθωνίδας και της Μονής Βατοπεδίου, εκτέθηκε στην Εξεταστική Επιτροπή της Βουλής, με τον ηγούμενο της Μονής, αρχιμανδρίτη Εφραίμ, να δηλώνει πως δεν υπήρξε σκάνδαλο, να αποποιείται την ευθύνη των ανταλλαγών και την κατηγορία της φιλοχρηματίας και της διαπλοκής με συγκεκριμένα πολιτικά πρόσωπα.

Ο γέρων Εφραίμ, υποστήριξε πως η λίμνη Βισθωνίδα ανήκει στη Μονή του κατά τα χρυσόβουλα των βυζαντινών αυτοκρατόρων, τα σιγγίλια των πατριαρχών και τα φιρμάνια της οθωμανικής εξουσίας - έγγραφα που, όπως είπε, αναγνώρισαν διαπρεπείς έλληνες νομικοί στο παρελθόν ως έγκυρα. Όταν ανέλαβε την ηγουμενία το 1990, το μοναστήρι είπε ότι «ήταν σε χαώδη, απελπιστική κατάσταση, με τετρακόσιες χιλιάδες κειμήλια πεταμένα, και εικόνες ανυπολογίστου αξίας πεταμένες στις κοπριές». Οι κρατικές επιχορηγήσεις δεν αρκούσαν, τριάντα χιλιάδες προσκυνητές περίπου τον χρόνο αναζητούσαν φιλοξενία, συμπλήρωσε. Με αφορμή δε, έγγραφο της νομαρχίας Ξάνθης του 1995, που ζητούσε απ’ τη Μονή διευκρινίσεις σχετικά με το ιδιοκτησιακό καθεστώς μιας νησίδας της λίμνης που ανήκει στο μοναστήρι, ξεκινά ο κύκλος των γνωμοδοτήσεων του υπουργείου Οικονομικών, με τις οποίες το Δημόσιο αποποιείται της ιδιοκτησίας του επί των παραλιμνίων εκτάσεων, ανέφερε.

Επ’ αυτού αργότερα, ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ, Ν. Τσούκαλης διέψευσε τον γέροντα Εφραίμ, επί τη βάσει εγγράφων που τεκμηριώνουν την έγερση των αξιώσεων της Μονής, από το 1991, λίγους μήνες μετά την ανάληψη της ηγουμενίας από αυτόν.

«Τα κρατικά όργανα δικαίωσαν τη Μονή. Και τότε οπωσδήποτε είμαστε υπόχρεοι για το θέμα του ιδιοκτησιακού καθεστώτος, γιατί είμαστε πέραν πάσης αμφιβολίας ότι η Μονή έχει απόλυτη κυριαρχία και αδιαμφισβήτητη πάνω στη Λίμνη. Και όταν κάλεσα τους νομικούς συμβούλους τους δικούς μας και είδαν και διερεύνησαν, μου είπαν: ``Γέροντα, εάν δεν το διεκδικήσετε αυτό, είναι έγκλημα για εσάς. Είστε ένοχος ενώπιον και Θεού και ανθρώπων``. Και αναγκάστηκα αυτό να το διεκδικήσω» ανέφερε ο γέροντας. Σε πλείστες δε, άλλες περιπτώσεις, επικαλέστηκε και πάλι τις προτροπές των νομικών του συμβούλων.

Τα κίνητρα της Μονής, δεν είναι σε καμία περίπτωση επιχειρηματικά, αλλά ανθρωπιστικά και πνευματικά, είπε και συμπλήρωσε ότι «μέχρι τώρα, η Μονή μας αποφυλάκισε περί τα χίλια άτομα, που στην ουσία δεν ήταν εγκληματίες, αλλά ήταν εκεί διότι τους έκοψαν μερικά πρόστιμα και δεν μπορούσαν να τα πληρώσουν - και τόσα άλλα πράγματα κάνουμε. Ο πόνος μου ήταν η φιλανθρωπία(…) Λοιπόν, και εγώ καθηκόντως, ως διακονητής άμισθος εφ’ όρου ζωής εκεί πέρα, που λιώνω κάθε μέρα εκεί, ήθελα αυτό το πράγμα απλώς να το διεκδικήσω για το λαό. Και λέω: παίρνω πέντε χρήματα».

«Ξέρετε γιατί ήθελα να πάρω αυτά τα χρήματα, κύριε Πρόεδρε;» συνέχισε ο ηγούμενος. «Διότι κάτι μου έλεγε μέσα μου ότι αυτά τα χρήματα θα συμβάλλουν στην αναστήλωση της Μονής. Θα γίνουν εδώ ιδρύματα. Διότι κάθε μέρα εμείς είμαστε, αδελφοί μου, οι δέκτες του πόνου του λαού. Κάθε μέρα ξεκλειδώνεται η καρδιά του καθενός και έρχεται και μου λέει ότι δεν έχει χρήματα, μου λέει ότι έχει φτώχεια, μου λέει ότι έχει αρρώστια και δεν μπορεί να πάει έξω να φτιάξει την αρρώστια του (…)Βοηθούμε φτωχές οικογένειες. Ήρθε προχθές μία κοπέλα και έκλαιγε και μου είπε: ``Γέροντα, ξέρεις τι μου συμβαίνει; Εγώ δεν έχω καθόλου χρήματα. Και πηγαίνω με την άδεια του συζύγου μου και εκδίδομαι``. Μου το είπε προχθές. Και μου είπε: ``Παίρνω 600 ευρώ το μήνα``. Της λέω: ``Αν σου τα δώσω εγώ αυτά, θα σταματήσεις να εκδίδεσαι;``. Μου απαντά: ``Να μου τα δώσεις. Δεν μπορώ. Πιέζω τον εαυτό μου``. Και της δίνω 600 ευρώ».

Στους σχεδιασμούς της Μονής, όπως αναφέρθηκε, ήταν η ίδρυση ενός «βυζαντινού χωριού», ενός μουσείου, ενός ιχθυοτροφείου που θα παρήγαγε «παστά βιολογικά ψάρια», ενός «κέντρου ασκησίμων παιδιών, παιδιών με ειδικές ανάγκες». Επ’ αυτών, ο Ντίνος Ρόβλιας (ΠΑΣΟΚ) εκτίμησε πως οι εν λόγω επενδύσεις, «θα απέβαιναν μάλλον ζημιογόνες, οπότε, δεδομένου ότι η Μονή χρειαζόταν χρήματα, είχε συμφέρον να πιέσει προς την κατεύθυνση των ανταλλαγών».

Απεναντίας, ο γέρων Εφραίμ, επέμεινε πως τις ανταλλαγές δεν τις επεδίωξε ο ίδιος, αλλά η Πολιτεία, ύστερα από την κατακραυγή της τοπικής κοινωνίας της Ξάνθης. Ο ίδιος, είπε ότι, επεδίωξε να ανταλλάξει μονάχα τις εκτάσεις που είχαν ήδη παραχωρηθεί σε ιδιώτες (σε πρόσφυγες που αποκαταστάθηκαν), αλλά η Πολιτεία «έσυρε» τη Μονή στις ανταλλαγές, με τον όρο «όλα ή τίποτα». Η Μονή τις αποδέχθηκε καθώς δεν είχε άλλη επιλογή και στο τέλος, δέχθηκε να επιστρέψει πίσω και τα οικόπεδα που της παραχωρήθηκαν. «Δεν μου αρέσει η διαμάχη. Είμαι εκ φύσεως φιλειρηνικός. Και είπα τότε στο Μοναστήρι όταν όλοι εκεί φώναζαν ότι ``η Μονή επήρεν από τους ακτήμονες``, ότι εγώ μόνο την λίμνη θα διεκδικήσω. Πάρτε τα όλα και αφήστε μας ήσυχους», συνέχισε.

Σε κάθε περίπτωση, ερωτηθείς απ’ τον Αντώνη Σκυλλάκο (ΚΚΕ), εάν πρόθεσή του είναι να επανέλθουν τα πράγματα στην πρωτέρα κατάσταση, ή θα συνεχίσει να διεκδικεί ως Μονή τα δικαιώματά της, ο μάρτυς απάντησε πως «τα δικαιώματά μας είναι αμάρτημα να μην τα διεκδικήσουμε. Αλίμονο». Εννοείται δε, πως «λίμνη και παραλίμνιες είναι μία ενιαία έκταση, όπου πραγματικά το Μοναστήρι υποχρεούται να τη διεκδικήσει», σημείωσε.

«Γιατί διεκδικείτε την έκταση που με νόμο έχει παραχωρήσει το Δημόσιο στους ιδιώτες» ρώτησε τον ηγούμενο ο Π. Δημητρουλόπουλος. «Το κράτος. Πήρε τόσα πολλά από το Βατοπέδι. Ας δώσει μερικά, όχι να τα χαρίσει, αυτά που οφείλει. Και το Μοναστήρι προέκταση του κράτους είναι. Τα κειμήλια που έχω εκεί δεν είναι δικά μου, είναι της Μονής, του κράτους και του γένους» απάντησε ο Εφραίμ.

Πώς λοιπόν ξεκινούν οι επίμαχες ανταλλαγές; Κατά τον γέροντα Εφραίμ, «η ανταλλαγή άρχισε να μας σφυρίζεται από τον κ. Τσιτουρίδη», τον πρώην υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης, «ο οποίος μας έλεγε ότι δεν μπορεί να μας δώσει χρήματα ή ομόλογα. Έτσι αρχίσαμε να καταλαβαίνουμε από τότε, ότι πάει το θέμα προς τα εκεί». Υπαινιγμούς για τον Σάββα Τσιτουρίδη, άφησε εκ νέου αργότερα, εξεταζόμενος σε σχέση με το ολυμπιακό ακίνητο των Θρακομακεδόνων, το οποίο η Μονή Βατοπεδίου ζήτησε προκειμένου να στεγάσει ένα φιλανθρωπικό ίδρυμα, για να αφαιρεθεί στη συνέχεια ο όρος αυτός από το σχετικό συμβόλαιο και στο τέλος, η Μονή να πουλήσει το ακίνητο έναντι 50 εκ. ευρώ, επικαλούμενη τεχνικά ελαττώματα του κτηρίου. Ο γέρων Εφραίμ, επιβεβαίωσε τις νύξεις του πρώην διευθύνοντος συμβούλου της ΚΕΔ, κ. Γκράτσιου, ότι ο Σ. Τσιτουρίδης ειδοποίησε τον ηγούμενο να παραβρεθεί στην κοινή τους συνάντηση, ενώ παρατήρησε σε τρίτη περίσταση, ότι «ο κ. Τσιτουρίδης είδε με καλή διάθεση το θέμα της λίμνης».

Το Ολυμπιακό Ακίνητο στους Θρακομακεδόνες, το οποίο είχε δεσμευθεί στην ΚΕΔ για λογαριασμό του Υπουργείου Εργασίας, δεν «απελευθερώθηκε» κατά την θητεία του κ. Τσιτουρίδη στο Υπουργείο, αλλά αμέσως μόλις ανέλαβε ο διάδοχός του κ. Μαγγίνας, οπότε και παραχωρήθηκε στην Μονή.

Κατά τα άλλα, ο γέρων Εφραίμ, διέψευσε κατηγορηματικά τα περί διακίνησης μαύρου πολιτικού χρήματος, καθώς και τα περί δωροδοκιών πολιτικών ή άλλων προσώπων προκειμένου η Μονή να πετύχει τους σκοπούς της. Ο ίδιος είπε ότι δεν γνώριζε λεπτομέρειες σχετικά με τις επιχειρησιακές κινήσεις του ανθρώπου που διαχειριζόταν αφιλοκερδώς τα οικονομικά της - του κυπρίου επιχειρηματία Αθου Κοιρανίδη - είχε ωστόσο ρητά ζητήσει από τον τελευταίο να μην χρησιμοποιήσει οφ σορ εταιρείες στις δραστηριότητές του αυτές, αλλά νόμιμες εταιρείες που να φορολογούνται. Σε παρατήρηση ότι οι εταιρείες του κ. Κοιρανίδη είναι κυπριακές, ο κ. Εφραίμ απάντησε πως «οι κυπριακές δεν είναι και υπεράκτιες».

Τέλος, σε ερώτηση του προέδρου της Επιτροπής, Μ. Μπεντενιώτη, εάν υπογράφει και σήμερα το έγγραφο που είχε αποστείλει στον Γ. Αλογοσκούφη, ότι διατίθεται να επιστρέψει στο Δημόσιο τα οικόπεδα που παραχωρήθηκαν στη Μονή, ο γέρων Εφραίμ απάντησε πως «η Ιερά Μονή Βατοπεδίου έχει καλή διάθεση για όλα και ένας διάλογος μεταξύ Δημοσίου και Μονής θα ήταν χρήσιμος». Από κει και πέρα ωστόσο, σε ό,τι αφορά το έγγραφό του, είπε ότι «σήμερα υπάρχουν νέα δεδομένα και πρέπει να το ξανασκεφθούμε».