Σκοπιανό: Εμφύλιος (ξανά) εντός, εκτός και επί τα αυτά

Από τις αρχές του νέου έτους ξεκινά μαραθώνιος διαβουλεύσεων μεταξύ της ελληνικής κυβέρνησης, της κυβέρνησης της ΠΓΔΜ και του ειδικού διαμεσολαβητή του ΟΗΕ Μάθιου Νίμιτς με έναν και μοναδικό στόχο: να συμφωνηθεί μια ονομασία για τη γειτονική χώρα, η οποία να είναι κοινά αποδεκτή και να χρησιμοποιείται έναντι όλων, αλλά και να έχει ψηφιστεί από τα Κοινοβούλια των δύο χωρών το αργότερο ως τις αρχές Ιουλίου, χρόνο κατά τον οποίο έχει προγραμματιστεί η Σύνοδος Κορυφής του ΝΑΤΟ.

Αυτό τουλάχιστον επιθυμούν -και πιέζουν με κάθε τρόπο να γίνει εφικτό- οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Γερμανία, που από το 2008 και το περίφημο βέτο της ελληνικής κυβέρνησης στο Βουκουρέστι προσπαθούν με κάθε τρόπο να το ακυρώσουν. Αλλά μια συμφωνία για το ζήτημα αυτό δεν είναι καθόλου εύκολη υπόθεση, παρά την αρχική δέσμευση των δύο χωρών ότι θα καταβάλλουν κάθε δυνατή προσπάθεια για αίσιο αποτέλεσμα.

Γι’ αυτό άλλωστε δεν έχει επιτευχθεί εδώ και 25 χρόνια. Η όποια λύση δεν είναι καθόλου εύκολο να γίνει αποδεκτή από το ασταθές πολιτικό σκηνικό της ΠΓΔΜ, πόσω μάλλον από τα κόμματα στην Ελλάδα, μια που η πιθανότητα πρόωρων εκλογών περιπλέκει ακόμη περισσότερο τα πράγματα. Μάλιστα το θέμα έγινε ακόμη πιο περίπλοκο από την περασμένη εβδομάδα όταν το ένα κόμμα του κυβερνητικού σχηματισμού στην ΠΓΔΜ απείλησε με αποχώρηση, αλλά και ο Πάνος Καμμένος με δηλώσεις του, τις οποίες επανέλαβε, είπε ότι δεν πρόκειται να συναινέσει αν δεν προηγηθεί σχετική απόφαση του Συμβουλίου των Πολιτικών Αρχηγών.

Aπό την άλλη, κρατά κλειστά τα χαρτιά του και ο Κυριάκος Μητσοτάκης, ο οποίος, πάντως, προειδοποιεί ότι δεν πρόκειται να δεχθεί καμιά λύση αν δεν προέρχεται από το σύνολο της κυβέρνησης με ενιαία φωνή.

«Αν δεν συμφωνήσουν πρώτα Τσίπρας και Καμμένος δεν θα συμφωνήσουμε κι εμείς, ενώ θα θέσουμε και ζήτημα απώλειας της δεδηλωμένης», τόνισε ο πρόεδρος της Ν.Δ., ενώ οι επιτελείς του επισημαίνουν ότι η Ν.Δ. δεν θα συμμετάσχει καν στο Συμβούλιο των Πολιτικών Αρχηγών αν δεν συμφωνήσουν πρώτα οι κυβερνητικοί εταίροι.

Φαίνεται, λοιπόν, ότι το κλειδί για την οποιαδήποτε συμφωνία είναι η στάση που θα κρατήσει ο κ. Καμμένος, ο οποίος την περασμένη εβδομάδα επέμεινε ότι δεν θα δεχθεί καμιά χρήση του όρου «Μακεδονία», αφήνοντας, όμως, ένα παράθυρο συνεννόησης με τον ΣΥΡΙΖΑ, εν ολίγοις, μια διέξοδο για να παρακάμψει την άρνησή του. Οπως υπογράμμισε μιλώντας με δημοσιογράφους στο Πεντάγωνο, η απόφαση του Συμβουλίου των Πολιτικών Αρχηγών του 1992 που απαγορεύει τη χρήση του όρου «Μακεδονία» μπορεί να αλλάξει μόνο με νεότερη απόφαση του Συμβουλίου που μπορεί να συγκληθεί με αίτημα της κυβέρνησης.

Με λίγα λόγια, ο υπουργός Εθνικής Αμυνας ελπίζει να έχει διαμορφωθεί μέχρι τη σύγκληση του Συμβουλίου των Πολιτικών Αρχηγών ένα σκηνικό συναίνεσης στα κόμματα της αντιπολίτευσης, το οποίο θα του επιτρέψει να υπαναχωρήσει από τις αρχικές δεσμεύσεις του, όπως έκανε και στο παρελθόν σε άλλα ζητήματα.

Ωστόσο η αξιωματική αντιπολίτευση δηλώνει αποφασισμένη να μην του κάνει αυτό το δώρο, διαμηνύοντας ήδη ότι δεν πρόκειται να προσέλθει στο Συμβούλιο Αρχηγών αν δεν έχει προηγηθεί εκπεφρασμένη αποδοχή της συμφωνίας για το ζήτημα της ονομασίας και από τους δύο κυβερνητικούς εταίρους.

«Νέα Μακεδονία» ή «Ανω Μακεδονία»; 

Σύμφωνα με πληροφορίες από κορυφαίες κυβερνητικές πηγές που είδαν το φως της δημοσιότητας και δεν έχουν διαψευστεί, τα δύο επικρατέστερα ονόματα που βρίσκονται στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων είναι το «Νέα Μακεδονία» και το «Ανω Μακεδονία».
Οπως, όμως, επιβεβαίωσε ο πρωθυπουργός της ΠΓΔΜ Ζόραν Ζάεφ, οι ουσιαστικές διαβουλεύσεις δεν έχουν ξεκινήσει ακόμα και πιθανότατα θα αρχίσουν μετά τον Ιανουάριο, υπό την εποπτεία του διαμεσολαβητή του ΟΗΕ Μάθιου Νίμιτς. 

«Οι συνομιλίες για το όνομα δεν έχουν υπεισέλθει ακόμα στην ουσία, οπωσδήποτε, όμως, υπάρχει δέσμευση για τη λύση του ζητήματος», δήλωσε ο πρωθυπουργός των Σκοπίων σχολιάζοντας προηγούμενες δηλώσεις του αντιπροέδρου της κυβέρνησης Κότσο Ανγκιούσεφ ότι το ζήτημα της ονομασίας πρέπει οπωσδήποτε να λυθεί και ότι οι πολίτες πρέπει να αποφασίσουν εάν θα είναι «Βόρεια Μακεδονία», «Ανω Μακεδονία» ή «Νέα Μακεδονία».
«Κατά τη γνώμη μου», είπε ο κ. Ανγκιούσεφ, «Βόρεια, Ανω ή Νέα είναι αποδεκτοί προσδιορισμοί». 

Σχολιάζοντας τις δηλώσεις του αντιπροέδρου, ο Ζόραν Ζάεφ είπε ότι ο κ. Ανγκιούσεφ πήρε μόνος του το δικαίωμα να σχολιάσει ανοιχτά τις διάφορες προτάσεις για το όνομα που κυκλοφορούν στην κοινή γνώμη. 

Ωστόσο και οι δύο πλευρές προχωρούν σε κινήσεις που δείχνουν καθαρά ότι είναι πρόθυμες να συζητήσουν και να προχωρήσουν σε συμβιβασμούς.
Ο πρωθυπουργός της ΠΓΔΜ επέλεξε να γιορτάσει την Πρωτοχρονιά στη Θεσσαλονίκη έχοντας δίπλα του τον δήμαρχο της πόλης Γιάννη Μπουτάρη. Η επίσκεψή του είναι ιδιωτική και η κυβέρνηση δηλώνει ότι δεν έχει προγραμματιστεί καμιά συνάντηση με κυβερνητικό αξιωματούχο, τουλάχιστον επισήμως. Ομως και μόνο η απόφασή του να αλλάξει τη χρονιά στη συμπρωτεύουσα παράγει έναν ισχυρό συμβολισμό για τις προθέσεις του. Από την άλλη, τις διαβουλεύσεις από πλευράς της ελληνικής κυβέρνησης εποπτεύει προσωπικά ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Κοτζιάς, του οποίου τα προσόντα εξήρε την περασμένη εβδομάδα και ο κ. Καμμένος, παρά την ψυχρότητα που δημιούργησε στη σχέση τους η υπόθεση με την πώληση πολεμικού υλικού στη Σαουδική Αραβία.

Το υπουργείο Εξωτερικών αλλά και το Μέγαρο Μαξίμου αποφεύγουν να πουν οτιδήποτε για την ονομασία που θα ήταν διατεθειμένοι να αποδεχθούν, ενώ παράλληλα ο κ. Κοτζιάς επισήμανε με νόημα ότι αυτό που έχει σημασία δεν είναι πόσα κόμματα θα συμφωνήσουν, αλλά πόσοι βουλευτές θα ψηφίσουν τη συμφωνία στη Βουλή, αφήνοντας σαφώς να εννοηθεί ότι προσδοκά στο σπάσιμο των κομματικών γραμμών όταν θα έρθει εκείνη η ώρα.

Σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα που έχει θέσει αρχικώς ο κ. Νίμιτς, οι διαβουλεύσεις θα πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί ως τις αρχές Απριλίου, έτσι ώστε να υπάρχει αρκετός χρόνος στη συνέχεια για να διαχειριστούν πολιτικά οι δύο κυβερνήσεις την όποια συμφωνία και να προετοιμάσουν τους λαούς τους για την αποδοχή της. 

Μέχρι τότε, ΟΗΕ, ΗΠΑ και Γερμανία θα αγωνιούν μην τυχόν και μεταβληθούν οι πολιτικές συνθήκες στα Σκόπια, καθώς από την περασμένη εβδομάδα απειλεί να αποχωρήσει ο ένας από τους κυβερνητικούς εταίρους, οδηγώντας στην κατάρρευση τη μετριοπαθή κυβέρνηση Ζάεφ. Η «Συμμαχία των Αλβανών» κατηγορεί τον κ. Ζάεφ για συνέχιση της πολιτικής Γκρουέφσκι, υπό την πίεση του αλβανικού κόμματος DUI, ενώ επικαλείται και τον νόμο για τις γλώσσες που τέθηκε σε διαβούλευση στο κοινοβούλιο της χώρας. Ο ηγέτης της «Συμμαχίας των Αλβανών», Ζιγιαντίν Σέλα, σε δήλωσή του σε τηλεοπτικό σταθμό της χώρας ανέφερε ότι τα στελέχη του αποχωρούν από την κυβέρνηση διότι παραβιάστηκε η συμφωνία που είχαν συνάψει με τον κ. Ζάεφ. «Είναι προφανές ότι όλα αυτά προκύπτουν λόγω των πιέσεων που ασκεί ο Αλί Αχμέτι (σ.σ.: ο επικεφαλής του συγκυβερνώντος DUI - του μεγαλύτερου αλβανικού κόμματος), ο οποίος ακολουθεί την ίδια αρχή διακυβέρνησης και συνασπισμού όπως όταν ήταν πρωθυπουργός ο Νικολά Γκρουέφσκι». 

Πιέζουν Αμερικάνοι και Γερμανοί

«Αθήνα και Σκόπια έχουν μια εξαιρετική ευκαιρία να επιλύσουν το ζήτημα της ονομασίας το 2018», υπογράμμισε πριν από λίγες ημέρες ο βοηθός αναπληρωτής υφυπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Χόιτ Γι, καλώντας Ελλάδα και ΠΓΔΜ να διαπραγματευτούν «με καλή πίστη», υπό τη διαμεσολάβηση του ειδικού απεσταλμένου των Ηνωμένων Εθνών. Με μακρά θητεία στα Βαλκάνια (ο κ. Γι υπήρξε και γενικός πρόξενος των ΗΠΑ στη Θεσσαλονίκη), ο Αμερικανός αξιωματούχος θεωρεί ότι οι διαπραγματεύσεις μεταξύ των δύο πλευρών θα είναι δύσκολες και θα χρειαστεί να γίνουν συμβιβασμοί, αλλά, όπως σημειώνει σε συνέντευξή του στο Αθηναϊκό-Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων, οι αρχικές διαβουλεύσεις υπό τον κ. Νίμιτς υπήρξαν εποικοδομητικές. 

Ανάλογες δηλώσεις Γερμανών αξιωματούχων φιλοξενούν και τα γερμανικά ΜΜΕ, τονίζοντας ότι η ευκαιρία που παρουσιάζεται μετά την πτώση της κυβέρνησης Γκρουέφσκι είναι μοναδική και δεν πρέπει η ελληνική κυβέρνηση να την αφήσει να πάει χαμένη. 

Το ίδιο δύσκολη, όμως, θα είναι η αποδοχή της όποιας λύσης και από τους Σκοπιανούς, οι οποίοι δηλώνουν αντίθετοι με την αλλαγή της συνταγματικής τους ονομασίας. Σύμφωνα με δημοσκόπηση που διενεργήθηκε στα Σκόπια και ανάρτησε στον λογαριασμό του στο Twitter ο πρώην υπουργός Εξωτερικών της χώρας, Αντόνιο Μιλοσόσκι, σύμφωνο με την αλλαγή ονόματος δηλώνει μόνο το 35% των ερωτηθέντων, ενώ αντίθετο το 49%. 

Το 15,6% εκείνων που συμφωνούν με την αλλαγή ονόματος προσδιορίζονται ως «Μακεδόνες» και το 81,4% ως Αλβανοί. Αντίθετα, από αυτούς που διαφωνούν με την αλλαγή ονόματος, το 67,1% προσδιορίζεται ως «Μακεδόνες» και το 7,2% Αλβανοί.

Αναταραχή και στη Ν.Δ.

Το θέμα της ονομασίας των Σκοπίων, όμως, είναι πολύ πιθανό να προκαλέσει αναταραχή και στο εσωτερικό της Ν.Δ., καθώς στις τάξεις της υπάρχουν στελέχη με διαφορετικές προσεγγίσεις. Πρώτα απ’ όλα οι βουλευτές που εκλέγονται στη Βόρεια Ελλάδα είναι δύσκολο να συμφωνήσουν σε οποιαδήποτε πρόταση θα περιέχει τον όρο «Μακεδονία», ενώ ακόμη πιο δύσκολη θεωρείται η αποδοχή της από τον περιφερειάρχη Μακεδονίας Απόστολο Τζιτζικώστα.


Ταυτόχρονα, οι παλαιότεροι υπενθυμίζουν ότι λύση για σύνθετη ονομασία είχαν αποδεχτεί το 2008 όλα τα κόμματα πλην του ΛΑΟΣ, στου οποίου την ηγετική ομάδα βρίσκονταν τότε ο Αδωνις Γεωργιάδης και ο Μάκης Βορίδης, οι οποίοι σήμερα είναι βουλευτές της Ν.Δ. Επιπλέον, είναι άγνωστο ακόμα τι θα πράξει ο πρώην πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς, ο οποίος είχε διαφωνήσει και είχε αποχωρήσει από το Συμβούλιο των Πολιτικών Αρχηγών το 1992, γεγονός που στη συνέχεια οδήγησε στην αποπομπή του από το υπουργείο Εξωτερικών και στην απόφασή του να ανατρέψει την κυβέρνηση Κωνσταντίνου Μητσοτάκη.

Στη Ν.Δ. τονίζουν ότι ο κ. Μητσοτάκης θα κατορθώσει να τιθασεύσει όλες τις αντίρροπες τάσεις για το θέμα αυτό, αλλά τούτο δεν σημαίνει ότι η διαχείρισή του θα είναι εύκολη. Ο,τι είναι να γίνει πάντως θα έχει γίνει ως τα τέλη Ιουνίου, διότι στις 11 και 12 Ιουλίου έχει ήδη προγραμματιστεί η Σύνοδος Κορυφής του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες, με τον Αμερικανό πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ να επιθυμεί διακαώς να καλωσορίσει την ΠΓΔΜ στο ΝΑΤΟ και να επιβραβεύσει ταυτόχρονα τον Αλέξη Τσίπρα με μία κατ’ ιδίαν συνάντηση, θερμότερη από αυτήν της Ουάσινγκτον.