Σκοπιανό: Ποιοι και πότε συμφώνησαν να λυθεί

Πριν ακριβώς από 80 ημέρες, στις 18 Οκτωβρίου 2017, η ελληνική κυβέρνηση αναγκάστηκε να συμφωνήσει στην οριστική επίλυση του Μακεδονικού το αργότερο μέχρι τον Ιούλιο του 2018. Η απόφαση ελήφθη στην Ουάσινγκτον, στον Λευκό Οίκο. Οχι όμως με τον Ντόναλντ Τραμπ, ούτε στο Οβάλ Γραφείο, αλλά με τον Μάικ Πενς, τον αντιπρόεδρο των ΗΠΑ, στο γραφείο του. 

Ο Έλληνας πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας, ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Κοτζιάς και ο υπουργός Άμυνας Πάνος Καμμένος για περισσότερο από δύο ώρες συζήτησαν τα γεωπολιτικά θέματα της περιοχής μας με τον αντιπρόεδρο Πενς, ο οποίος, σε αντίθεση με τον... μπίζνεσμαν Τραμπ, γνωρίζει καλά τα προβλήματα της ΝΑ Ευρώπης - και ιδιαίτερα τη «μακεδονική σαλάτα» των Βαλκανίων. 

Στη συνάντηση αυτή ο Αμερικανός αντιπρόεδρος εξήγησε αναλυτικά στους Ελληνες συνομιλητές του γιατί οι ΗΠΑ θέλουν πάση θυσία να ενταχθούν τα Σκόπια στο ΝΑΤΟ. Ο βασικότερος λόγος είναι η ανάσχεση της ρωσικής, αλλά και της τουρκικής επιρροής στα δυτικά Βαλκάνια. Επιπροσθέτως, θέλουν να ελέγξουν τον αλβανικό εθνικισμό που πυροδοτεί ο Εντι Ράμα. Παλαιότερα, πριν από 20-25 χρόνια, τα Τίρανα ήταν ο φτωχός συγγενής και η Πρίστινα (Κόσοβο) η πλούσια της αλβανικής οικογένειας.

Ακόμη και οι Αλβανοί των Σκοπίων (Τέτοβο) βρίσκονταν σε καλύτερη μοίρα από το εθνικό κέντρο. Τώρα οι Αλβανοί έχουν ξεπεράσει τους ομοεθνείς τους σε Κόσοβο και Σκόπια και η ρητορική περί «Μεγάλης Αλβανίας», που μάλιστα εξισλαμίζεται και έχει αποκούμπι την Τουρκία, βρίσκει ευήκοα ώτα.

Οι ΗΠΑ, εκτός από τη ρωσική ανάσχεση, θέλουν ηρεμία στα δυτικά Βαλκάνια επειδή θα ήταν πλήγμα γι’ αυτές να χάσουν τη στρατιωτική βάση στο Κόσοβο, που είναι ιδιαίτερης στρατηγικής σημασίας και η μεγαλύτερη της περιοχής. Ηρεμία στην περιοχή θέλουν επίσης η Γερμανία και οι Βρυξέλλες επειδή τα δυτικά Βαλκάνια είναι η τελευταία διεύρυνση της Ε.Ε. και δεν επιθυμούν να έχουν στο μαλακό υπογάστριό τους μια μπαρουταποθήκη. 

Η κατάσταση έχει αλλάξει στην περιοχή και τα πράγματα είναι διαφορετικά απ’ ό,τι πριν από μια δεκαετία, όταν ομοφώνως τα κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ (και χωρίς να τεθεί κάποιο βέτο, όπως λέει ο μύθος που διακινούν οι καραμανλικοί) αποφάσισαν στο Βουκουρέστι, το 2008, να μην κάνουν δεκτή την αίτηση ένταξης των Σκοπίων στην Ατλαντική Συμμαχία αποδεχόμενα τις αιτιάσεις της Ελλάδος.

Σε εκείνη τη σύνοδο του ΝΑΤΟ η κυβέρνηση Καραμανλή, για να αποφύγει τις ασφυκτικές πιέσεις, παρουσίασε ως δήθεν μείζονα αλλαγή της ελληνικής θέσης την αποδοχή σύνθετης ονομασίας με γεωγραφικό προσδιορισμό και erga omnes (δηλ. έναντι όλων), πρόταση η οποία επανέρχεται και σήμερα από την κυβέρνηση κατόπιν των πιέσεων που της έχουν ασκηθεί για να κλείσει μέχρι τη θερινή σύνοδο του ΝΑΤΟ η εκκρεμότητα με τα Σκόπια.

Βεβαίως, η αλήθεια είναι ότι ο πρωθυπουργός και το κόμμα του, ο ΣΥΡΙΖΑ, όπως και ο ΥΠΕΞ Ν. Κοτζιάς, επιθυμούν από μόνοι τους τη λύση και είναι ευθυγραμμισμένοι με τη θέση (σύνθετη ονομασία, γεωγραφικός προσδιορισμός, erga omnes) που είχαν υιοθετήσει οι κυβερνήσεις των Γιώργου Παπανδρέου και Κώστα Καραμανλή.

Η άποψη του κ. Κοτζιά είναι πως είναι λάθος η σπατάλη πολιτικού κεφαλαίου σε θέματα όπως το Σκοπιανό όταν υπάρχουν μείζονες απειλές για τη χώρα, με πρώτη την τουρκική επιθετικότητα σε Αιγαίο και Θράκη, το Προσφυγικό - Μεταναστευτικό και τις παρενέργειες από τα όσα διαδραματίζονται στη διακεκαυμένη ζώνη από την Ουκρανία μέχρι τη Λιβύη, η οποία πλέον φτάνει μέχρι και το Ιράν. 

Το πρόβλημα είναι πως ενώ πρωθυπουργός και υπουργός Εξωτερικών συμφωνούν, διαφωνεί ο υπουργός Αμυνας, και μαζί του συντάσσονται και οι περισσότεροι βουλευτές των ΑΝ.ΕΛ. Παρά δε τα όσα λέγονται περί κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας, η διαφωνία του κ. Καμμένου είναι κρίσιμο μέγεθος και δεν μπορεί να ξεπεραστεί με τη βοήθεια των κομμάτων της αντιπολίτευσης.

Ακόμη κι αν τα κόμματα της αντιπολίτευσης έσπευδαν, στο όνομα του υπέρτερου εθνικού συμφέροντος, να ψηφίσουν τη συμφωνία, ο αρχηγός των ΑΝ.ΕΛ. δεν μπορεί να παραμείνει στη θέση του. Ο υπουργός Αμυνας είναι αυτός που θα πρέπει να εφαρμόσει τη συμφωνία ένταξης των Σκοπίων στο ΝΑΤΟ με τη νέα τους ονομασία. Δεν μπορεί να το πράξει όσο διαφωνεί. Ή θα πρέπει λοιπόν να συνταχθεί με τον πρωθυπουργό και να αποδεχθεί τη σύνθετη ονομασία ή ο πρωθυπουργός θα πρέπει να τον αποπέμψει. 

Ενδεχομένως, για να ξεπεραστεί ο σκόπελος της κυβερνητικής αστάθειας και να αποφορτιστούν στο θέμα αυτό οι σχέσεις με την αντιπολίτευση το φρόνιμο θα ήταν στον επικείμενο ανασχηματισμό να τον μεταθέσει, λένε κάποιοι κυβερνητικοί παράγοντες, σε υπουργείο που δεν σχετίζεται άμεσα με την (επιδιωκόμενη) ένταξη των Σκοπίων στη στρατιωτική συμμαχία της Δύσης.

Με τον τρόπο αυτό θα μπορέσει να ξεπεράσει και την γκρίνια αρκετών στον ΣΥΡΙΖΑ για την εμπλοκή του κ. Καμμένου στην υπόθεση με την πώληση των βλημάτων στη Σαουδική Αραβία. Κάποιοι άλλοι, οι λεγόμενοι «αριστεροί της Κουμουνδούρου», οι οποίοι εξαρχής δεν είδαν με καλό μάτι, για να το πούμε κομψά, τη συγκυβέρνηση με τους ΑΝ.ΕΛ., βλέπουν τη διαφωνία Καμμένου ως μια ευκαιρία για να χωρίσουν τα τσανάκια τους και είτε να αλλάξει κυβερνητικό εταίρο ο Τσίπρας, εάν βεβαίως βρεθεί κάποιο πολιτικό modus operandi με το Κίνημα Αλλαγής, είτε να προσφύγει ακόμη και στις κάλπες, αφού εκτός του Μακεδονικού θα πρέπει μέχρι το αργότερο αρχές Ιουλίου να έχει συμφωνήσει και να έχει ψηφίσει τα τελευταία (;) επώδυνα μέτρα που θα περιλαμβάνονται στην τέταρτη αξιολόγηση προκειμένου τον Αύγουστο να καταστεί δυνατή η έξοδος από την ασφυκτική μνημονιακή επιτροπεία. 

Ανώτερα στελέχη της Ν.Δ. και του Κινήματος Αλλαγής υποστηρίζουν ότι με τον τρόπο που χειρίζεται το Μακεδονικό η κυβέρνηση επιχειρεί ταυτόχρονα με την επίλυση του προβλήματος να προκαλέσει και εσωτερικά ρήγματα στα ίδια. Στην αξιωματική αντιπολίτευση φοβούνται τον εσωτερικό διχασμό και την ανυπακοή πολλών βουλευτών, ιδίως της Βορείου Ελλάδος, σε περίπτωση που οι ίδιοι δεχθούν να ψηφίσουν τη σύνθετη ονομασία και αρνηθεί να το πράξει ο κ. Καμμένος.

Και δεν είναι μόνο οι βουλευτές, αλλά και ο πρώην πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς, ο οποίος είναι αντίθετος στο να περιλαμβάνεται η λέξη «Μακεδονία» στο όνομα των Σκοπίων. Κάποιοι άλλοι υποστηρίζουν ότι ενδεχομένως και ο κ. Καραμανλής να είναι αντίθετος σε περίπτωση εισόδου των Σκοπίων στο ΝΑΤΟ με όρους διαφορετικούς από αυτούς που είχαν συμφωνηθεί το 2008 στο Βουκουρέστι. 

Το σίγουρο είναι ότι εκτός από την κυβέρνηση η επίλυση του Μακεδονικού προκαλεί εσωτερική διάσπαση και στην αξιωματική αντιπολίτευση. Και τούτο επειδή ο χειρισμός που γίνεται τόσο από την κυβερνητική πλευρά όσο και από αυτή της Ν.Δ. είναι κατεξοχήν πολιτικός και ήκιστα διπλωματικός. Πρόβλημα υπάρχει -ενδεχομένως να εμφανιστεί σε ύστερο χρόνο- και στο Κίνημα Αλλαγής.

Οι κύριοι Παπανδρέου, Θεοδωράκης και Θεοχαρόπουλος, οι επικεφαλής δηλαδή των κομμάτων που μαζί με το ΠΑΣΟΚ συγκροτούν το Κίνημα Αλλαγής, τάσσονται αναφανδόν υπέρ της επίλυσης με σύνθετη ονομασία, γεωγραφικό προσδιορισμό και erga omnes και θεωρούν ότι είναι λάθος σε ένα μεγάλο, και μάλιστα εθνικό, θέμα τα κόμματα να ετεροπροσδιορίζονται με βάση τα όσα λέει ο κ. Καμμένος.

Υπέρ είναι και οι Κινήσεις Πολιτών, ενώ στο ΠΑΣΟΚ η Φώφη Γεννηματά είναι προσεκτική επειδή αφενός υπάρχουν «πατριωτικές» ενστάσεις από παραδοσιακούς ψηφοφόρους του κόμματος και δύο Μακεδόνες βουλευτές, τους Μιχάλη Τζελέπη (Σέρρες) και Γιώργο Αρβανιτίδη (Β’ Θεσσαλονίκη), και αφετέρου επειδή οι Ευάγγελος Βενιζέλος και Ανδρέας Λοβέρδος, οι οποίοι παλαιόθεν είναι θιασώτες του έντιμου συμβιβασμού, δεν θέλουν να δοθεί η δυνατότητα στον ΣΥΡΙΖΑ να παραμείνει στην κυβέρνηση εφόσον διαφωνεί ο κ. Καμμένος.

Προσώρας στο Κίνημα Αλλαγής, παρότι συμφωνούν με τη σύνθετη ονομασία, αποφάσισαν να περιμένουν να διαπραγματευθεί η κυβέρνηση και μετά να τοποθετηθούν επί της συγκεκριμένης πρότασης που θα προσκομίσει και όχι με βάση τα όσα γράφονται και λέγονται στα μέσα ενημέρωσης. Μετά τη συνάντηση στη Νέα Υόρκη (19/1) του διαμεσολαβητή του ΟΗΕ Μάθιους Νίμιτς με τους διαπραγματευτές της Ελλάδας (Αδαμάντιο Βασιλάκη) και των Σκοπίων (Βάσκο Ναουμόφσκι), το Κίνημα Αλλαγής θα ζητήσει τη σύγκληση του Συμβου­λίου Εξωτερικής Πολιτικής προκειμένου να υπάρξει πλήρης ενημέρωση και, ει δυνατόν, να διαμορφωθεί κοινή θέση των πολιτικών κομμάτων. 

Το Κίνημα Αλλαγής όπως και η Ν.Δ. δεν πρόκειται να συμφωνήσουν στη σύγκληση του Συμβουλίου Πολιτικών Αρχηγών υπό τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας εφόσον προηγουμένως δεν διαπιστωθεί ότι υπάρχει ενιαία γραμμή στην κυβέρνηση. Δεν θέλουν, λένε, να δώσουν την ευκαιρία στον κ. Καμμένο να κρυφτεί πίσω από το Συμβούλιο Αρχηγών. Και δεν θέλουν επειδή, όπως μας λένε κορυφαία κοινοβουλευτικά στελέχη των δύο κομμάτων, «οι βουλευτές μας, αλλά και οι ψηφοφόροι μας στη Μακεδονία θα βρεθούν σε δύσκολη, πολιτικά και εκλογικά, θέση εάν ο Καμμένος και οι ΑΝ.ΕΛ. το παίζουν Μακεδονομάχοι και αυτοί εμφανίζονται ως συμβιβασμένοι».

Μάλιστα εις εξ αυτών είναι περισσότερο οξύς: «Ο Τσίπρας», μας λέει, «αν θέλει μπορεί να αναγκάσει τον Καμμένο να ψηφίσει. Να του πει αυτή είναι η προτεραιότητά μου και αν δεν συνταχθείς μαζί μου, θα σε πετάξω στα σκυλιά. Εδώ ο Πάνος έκανε κωλοτούμπα με το μνημόνιο, δεν θα κάνει με το Σκοπιανό, και μάλιστα για τη σύνθετη ονομασία, την οποία, ως μέλος της κυβέρνησης Καραμανλή, έχει ψηφίσει;». Παρένθεση: ήδη το έδαφος για την κωλοτούμπα Καμμένου προετοίμασαν με δηλώσεις τους τόσο ο κυβερνητικός εκπρόσωπος όσο και ο ίδιος ο υπουργούς Αμυνας μετά την προχθεσινή σύσκεψη στο Μαξίμου για το Σκοπιανό: 

Π. Καμμένος: «Εμπιστεύομαι τον Κοτζιά, ελπίζω ότι η λύση θα διασφαλίζει τα εθνικά συμφέροντα και παράλληλα θα είναι αποδεκτή από το σύνολο του πολιτικού κόσμου».
Δ. Τζανακόπουλος: «Ο Καμμένος δεν θα πει όχι στην επίλυση της ονομασίας εφόσον υπάρξει ευρύτερη πολιτική συναίνεση». 

Το ίδιο κοινοβουλευτικό στέλεχος υποστηρίζει ότι σε περίπτωση που τα πάντα εξελιχθούν ομαλά και τελικά η Ν.Δ. αποφασίσει να ψηφίσει τη λύση που θα συμφωνηθεί, δεν πρόκειται να υπάρξουν αντιδράσεις ούτε από τον Αντώνη Σαμαρά. Συνεργάτες του πρώην πρωθυπουργού απορρίπτουν αυτή την εκδοχή ίσως επειδή ο κ. Σαμαράς δεν είναι σίγουρος ότι τελικά θα υπάρξει λύση - και μάλιστα συμβατή με τις ελληνικές θέσεις. Τον ίδιο σκεπτικισμό εκφράζουν κι άλλα στελέχη - όχι μόνο της αντιπολίτευσης, αλλά και της κυβέρνησης. 

Πριν κλείσουμε, να πούμε ότι από το τραπέζι έχει βγει ο όρος «Σλαβομακεδονία». Τη δεκαετία του ’90 και από τον Κίρο Γκλιγκόροφ θα μπορούσε να γίνει αποδεκτή μια τέτοια ονομασία, σήμερα όμως τα πληθυσμιακά δεδομένα έχουν ανατραπεί καθώς υπάρχει έκρηξη γεννήσεων στον αλβανικό πληθυσμό. Οι Αλβανοί δεν δέχονται την ονομασία «Σλαβομακεδονία», όπως δεν δεχόμαστε και εμείς για παράδειγμα το «Βόρεια Μακεδονία» που παραπέμπει σε ένα έθνος χωρισμένο σε δύο κράτη (Βόρεια και νότια Κορέα) ή το «Μακεδονία του Βαρδάρη», αφού Βαρδάρης είναι ο Αξιός και είναι σαν να δεχόμαστε τις αλυτρωτικές αξιώσεις των Σκοπίων.

Το πιθανότερο είναι να υπάρξει συμβιβασμός στο «Νέα Μακεδονία», αλλά σε μία λέξη και στα σλάβικα, ήγουν Nova Makedonia κατά το Belarus (Λευκορωσία), που οι κάτοικοί της δεν είναι Ρώσοι, αλλά Λευκορώσοι. Με μια τέτοια ονομασία δεν θα έχει προβλήματα και ο ΣΥΡΙΖΑ από βουλευτές της Μακεδονίας που προέρχονται από το ΠΑΣΟΚ, όπως οι Μάρκος Μπόλαρης, η Θεοδώρα Τζάκρη, Θεόδωρος Παραστατίδης κ.ά.. Σε διαφορετική περίπτωση δεν θα είναι μόνο οι ΑΝ.ΕΛ. που θα διαφωνήσουν - και αυτό οι κύριοι Τσίπρας και Κοτζιάς το γνωρίζουν.