Η στρατηγική Τσίπρα στο Σκοπιανό και η αλλαγή ρητορικής για το τέλος των μνημονίων

Με το θέμα των Σκοπίων να κυριαρχεί στην πολιτική της ατζέντα, η κυβέρνηση αναζητά την ίδια ώρα εναγωνίως νέο βηματισμό και νέο αφήγημα για την επόμενη ημέρα των Μνημονίων, με τον ίδιο τον πρωθυπουργό κ. Αλέξη Τσίπρα να αποσύρει από την επίσημη ρητορική την «καθαρή έξοδο» και να μετριάζει τις προσδοκίες, που είχαν καλλιεργηθεί αφρόνως από το Μέγαρο Μαξίμου το προηγούμενο διάστημα.

Τα καμπανάκια από τους δανειστές, με τα αυστηρά μηνύματα τόσο από τις Βρυξέλλες, όσο και από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, αλλά και η αιφνιδιαστική στροφή που φαίνεται να κάνει το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο επιδιώκοντας τώρα την παραμονή του στο ελληνικό πρόγραμμα, προσγείωσε ανώμαλα την κυβέρνηση, που περίπου έτεινε να περιγράφει την είσοδο στον... Παράδεισο μετά τον Αύγουστο, που λήγει το τρίτο Μνημόνιο.

«Η έξοδος από την κρίση δεν συμβολαιοποιείται σε μια ημερομηνία λήξης, δεν είναι το τέλος της διαδρομής, χρειάζεται συντεταγμένη σκληρή προσπάθεια με διαρκείς μάχες και τομές προς άλλη κατεύθυνση», είπε κάπως... μετριοπαθώς ο κ. Τσίπρας στην κεντρική Επιτροπή του ΣΥΡΙΖΑ την Παρασκευή και σε κάθε περίπτωση αφήνοντας στην άκρη τους πανηγυρικούς τόνους άλλων ομιλιών.

Νωρίτερα πολλοί υπουργοί και στελέχη είχαν αναλάβει να προετοιμάσουν το έδαφος για χαμήλωμα του πήχη. Πιο χαρακτηριστικός ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών κ. Γιώργος Χουλιαράκης, που μίλησε για τον κίνδυνο επιστροφής στις “παλαιές συνήθειες” και το ρίσκο «ενός νέου δημοσιονομικού παραστρατήματος». Ήταν τέτοια η σπουδή του κ. Χουλιαράκη να στείλει μήνυμα συμμόρφωσης προς τους δανειστές, που δικαιολόγησε συλλήβδην όλα τα Μνημόνια, ακόμη και το πρώτο, δηλώνοντας ότι χάρη σε αυτά αποτράπηκε χρεοκοπία και το Grexit – ανατρέποντας έτσι όλη την ρητορική του ΣΥΡΙΖΑ των τελευταίων οκτώ ετών! 

Η κυβέρνηση φοβάται δύο πράγματα: αφενός η υπερβολική υποσχεσιολογία για την επόμενη ημέρα θα τρομάξει τους δανειστές, που θα εγείρουν ενστάσεις για την επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων από το 2019 και μετά και άρα θα επιμείνουν σε αυξημένη επιτροπεία, αλλά ίσως και επίσπευση της εφαρμογής μέτρων, όπως η μείωση του αφορολόγητου – ειδικά εάν παραμείνει στο παιχνίδι το ΔΝΤ, που είχε ζητήσει αυτά τα μέτρα.

Και αφετέρου ότι θα διαψευστούν οι προσδοκίες της κοινής γνώμης για θεαματικές αλλαγές μετά την λήξη των Μνημονίων, με αποτέλεσμα να φουντώσει η κοινωνική δυσαρέσκεια να βρεθεί η κυβέρνηση αντιμέτωπη με κύμα οργής από στρώματα που αναμένουν ουσιαστικά βελτίωση.

Το Σκοπιανό

Η ηγεσία του κυβερνώντος κόμματος έχει φέρει στην κορυφή της πολιτικής συζήτησης αυτό το διάστημα το θέμα των Σκοπίων, επενδύοντας στην εξεύρεση μίας λύσης στο χρόνιο πρόβλημα του ονόματος και προσδοκώντας, μεταξύ άλλων γενικότερα γεωστρατηγικά οφέλη από μία τέτοια εξέλιξη – ιδίως από τον αμερικανικό παράγοντα που φαίνεται ότι πιέζει για την άρση της εκκρεμότητας και την ένταξη της γειτονικής χώρας στο ΝΑΤΟ.

Ωστόσο, στην τελευταία συνεδρίαση της Πολιτικής Γραμματείας, αλλά και σιγά σιγά και στο Μέγαρο Μαξίμου αρχίζουν να εκφράζονται ανησυχίες και προβληματισμοί για την εξέλιξη της υπόθεσης, καθώς οι αρχικές εκτιμήσεις ήταν ότι η κοινή γνώμη είναι αρκετά ώριμη και έτοιμη για έναν συμβιβασμό στο όνομα. Οι ποικίλες αντιδράσεις ωστόσο που εκφράστηκαν και κυρίως τα αρνητικά γκάλοπ για την περίπτωση υποχώρησης στο όνομα, ανάγκασαν το πρωθυπουργικό επιτελείο να επανεξετάσει τα δεδομένα και να αναλάβει πρωτοβουλίες, όπως αυτή που έφερε τον αρχιεπίσκοπο κ. Ιερώνυμο στο Μέγαρο Μαξίμου την περασμένη Πέμπτη, υπό το φόβο της συμμετοχής ιεραρχών σε συλλαλητήρια για τη Μακεδονία. Η ανταπόκριση του κ. Ιερώνυμου και το μήνυμά του κατά των διαδηλώσεων ικανοποίησε μεν τον κ. Τσίπρα, όμως ο φόβος ότι όσο καθυστερήσει η διαδικασία των διαπραγματεύσεων για μία συμφωνία με τη γειτονική χώρα και όσο ο κυβερνητικός εταίρος κ. Πάνος Καμμένος εμμένει στην απόρριψη μίας σύνθετης ονομασίας, με τη χρήση του όρου “Μακεδονία”, τα πράγματα θα γίνονται πιο δύσκολα για την κυβέρνηση, έστω κι αν προβλήματα συνοχής και ενιαίας στάσης έχει και η αξιωματική αντιπολίτευση. 

Υπό αυτή το πρίσμα, το πρωθυπουργικό επιτελείο εξετάζει για το επόμενο διάστημα την ανάληψη πρωτοβουλιών για την εθνική συνεννόηση, ώστε να πιέσει τα κόμματα της αντιπολίτευσης να πάρουν θέση επί του θέματος. Και τουλάχιστον - ως έσχατος κυβερνητικός στόχος – να χρεωθούν εκείνα τυχόν αδιέξοδο στο εσωτερικό τη χώρας.

Πάντως μιλώντας την Παρασκευή στην Κεντρική Επιτροπή του ΣΥΡΙΖΑ και προκειμένου να απαντήσει σε αιτιάσεις γύρω από τις ελληνικές επιδιώξεις στο Σκοπιανό, ο κ. Τσίπρας παραδέχθηκε για πρώτη φορά από τότε που ξεκίνησαν οι συζητήσεις ότι πέρα από τη σύνθετη ονομασία αναζητούμε “και ένα ευρύτερο πλαίσιο συμφωνίας που δε θα αφήνει κανένα περιθώριο αλυτρωτισμού ή ανιστόρητων διεκδικήσεων”. 

Ανασχηματισμός 

Μέσα σε αυτές τις συνθήκες είναι ακόμη άδηλες οι προθέσεις του πρωθυπουργού για τον ανασχηματισμό, τον οποίο οι περισσότεροι πλέον τον τοποθετούν στα τέλη Ιανουαρίου με αρχές Φεβρουαρίου. Επικρατέστερο σενάριο παραμένει αυτό των διορθωτικών παρεμβάσεων στο κυβερνητικό σχήμα και όχι ένας μεγάλος και δομικός ανασχηματισμός, που θα δώσει την αίσθηση ότι συγκροτείται μία “εκλογική κυβέρνηση”. Το μείζον ερώτημα είναι εάν θα υπάρξουν αλλαγές στο οικονομικό επιτελείο, με τις πιθανότητες όμως να είναι υπέρ της παραμονής του Ευκλείδη Τσακαλώτου στο τιμόνι της οικονομίας και άρα οι παρεμβάσεις να στοχεύουν στην καλύτερη λειτουργία άλλων τομέων του κυβερνητικού έργου, όπως στο χώρο της ανάπτυξης και των επενδύσεων, στη μεταναστευτική πολιτική, τον πολιτισμό κλπ. Το πλέον πιθανό είναι να βρεθεί ένα νέο μόντους βιβέντι με την εσωκομματική αντιπολίτευση, με πιο σημαντική κίνηση τηνεπιστροφή του κ. Νίκου Φίλη στην κυβέρνηση. 

Το 61% υπέρ δημοψηφίσματος για Σκοπιανό

Δημοψήφισμα για το Σκοπιανό θέλει το 61% των Ελλήνων πολιτών, αν βρεθεί κοινά αποδεκτή λύση στις διαπραγματεύσεις, σύμφωνα με δημοσκόπηση της Μέτρον Ανάλυσις για τα ΝΕΑ. 

Το 50% εκτιμά ότι υπάρχουν περιθώρια για συμβιβαστική λύση. Αντίθετη άποψη έχει το 44%.

Όσον αφορά στην ονοματολογία, σε πολύ μεγάλο ποσοστό, άνω του 77% οι ερωτηθέντες δηλώνουν ότι απορρίπτουν έναν συμβιβασμό που θα περιλαμβάνει τον όρο Μακεδονία.

Τονίζουν ότι δε θεωρούν αποδεκτό κανένα από τα τρία ονόματα που έχουν ακουστεί και περιλαμβάνουν, όπως Άνω Μακεδονία (οχι 78%), Νόβα Ματσεντόνιγια (όχι 77%) και Νέα Μακεδονία (όχι 82%).