Κλίμα έντασης και στην ΑΟΖ της Κύπρου δημιουργούν οι Τούρκοι

Με ιδιαίτερη καχυποψία αντιμετωπίζει η Κύπρος, πληροφορίες που μεταδίδονται από τουρκικές και ρωσικές πηγές, σε σχέση με την ενίσχυση της αμερικανικής στρατιωτικής παρουσίας στην ανατολική Μεσόγειο, την οποία συνδέουν με τις επικείμενες έρευνες και γεωτρήσεις της αμερικανικής εταιρείας ExxonMobil. 

Όπως ανέφεραν στο protothema.gr κυβερνητικές πηγές στην κυπριακή πρωτεύουσα, «η παρουσία των ΗΠΑ στην περιοχή είναι μόνιμη και τα σκάφη που κατέπλευσαν τις τελευταίες ημέρες στην ανατολική Μεσόγειο συμμετέχουν σε κοινή άσκηση ΗΠΑ – Ισραήλ». Το γεγονός αυτό φαίνεται να διασυνδέθηκε με την αναμονή των ερευνητικών σαφών της ExxonMobil στη Κύπρο, χωρίς να αποκλείεται η προσπάθεια συντήρησης της έντασης που δημιουργεί η Τουρκία στη κυπριακή ΑΟΖ.

 

Υπάρχουν σκοπιμότητες

Ο Κύπριος υπουργός Εξωτερικών Νίκος Χριστοδουλίδης δεν έκρυψε την δυσφορία του για τα «πολεμικά σενάρια» και ζήτησε από όλους να είναι «ιδιαίτερα προσεκτικοί σε όλα αυτά που βλέπουν το φως της δημοσιότητας, όχι από κυπριακά ΜΜΕ - το επαναλαμβάνω - και που δεν ανταποκρίνονται σε καμία απολύτως περίπτωση στην κατάσταση πραγμάτων. Πρέπει να είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί - και αυτή μου η αναφορά δεν αφορά τα κυπριακά ΜΜΕ - να σεβόμαστε και τον κόσμο που μας παρακολουθεί, που μας ακούει, που μέσω των ΜΜΕ ενημερώνετε για τις εξελίξεις. Δεν πρέπει σε καμία απολύτως περίπτωση να δημιουργηθεί σκηνικό, το οποίο από τη μια δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα και από την άλλη, ενδεχομένως, να επιχειρεί να δημιουργήσει κάποια δεδομένα, να εξυπηρετήσει κάποιες σκοπιμότητες. Πάνω από όλα σοβαρότητα και στο θέμα της ενημέρωσης και στο θέμα της αντίδρασης». 

Η αναφορά του κ. Χριστοδουλίδη αφορούσε κυρίως το τηλεγράφημα του ρωσικού πρακτορείου Sputnik, σύμφωνα με το οποίο οι ΗΠΑ ενισχύουν την παρουσία τους στην περιοχή, καθώς η Τουρκία εμφανίζεται έτοιμη να κάνει χρήση ή έστω να απειλήσει ότι θα κάνει χρήση βίας για να προασπίσει τα συμφέροντά της στη «βόρεια Κύπρο» (ψευδοκράτος). Σύμφωνα με το Sputnik, στις 21 Φεβρουαρίου στην περιοχή της ανατολικής Μεσογείου κατέπλευσε  το αεροπλανοφόρο Iwo Jima, με δύναμη 2.500 πεζοναυτών, προς ενίσχυση του Έκτου Στόλου των ΗΠΑ. Μάλιστα στο τηλεγράφημα γινόταν αναφορά στις δυνατότητες του του αεροπλανοφόρου που διαθέτει αντιπλοϊκά και αντιπυραυλικά συστήματα, ελικόπτερα Cobra, μεταγωγικά και άλλα αεροσκάφη.

 

Άσκηση ΗΠΑ - Ισραήλ

Ωστόσο πηγές της πρεσβείας των ΗΠΑ στη Λευκωσία, διατύπωσαν την έκπληξη τους για τα όσα ανέφερε το ρωσικό πρακτορείο καθώς τα πλοία του 6ου στόλου βρίσκονται στα ανοικτά της Κύρου για προγραμματισμένη άσκηση με το Ισραήλ. Πρόκειται για την άσκηση Juniper Cobra 2018 στην οποία θα λάβει μέρος το Iwo Jima, με μονάδες που περιλαμβάνουν την 26η Θαλάσσια Εξερευνητική Μονάδα (MEU) και το προσωπικό της Αμφίβιας Μοίρας (PHIBRON) 4. Μάλιστα σύμφωνα με ανακοίνωση του τμήματος δημοσίων σχέσεων της Ομάδας Αμφίβιας Ετοιμότητας (ARG), που αναρτήθηκε στην ιστοσελίδα του, 6ου Στόλου των ΗΠΑ, ενώ η άσκηση εστιάζεται στη βελτίωση της συνδυασμένης άμυνας βαλλιστικών πυραύλων, επιτρέπει επίσης στις ΗΠΑ και το Ισραήλ να βελτιώσουν  τη διαλειτουργικότητα των στρατιωτικών τους δυνάμεων.

Αν και το Iwo Jima και η 26η MEU δεν θα συμμετάσχουν άμεσα στο μέρος της άσκησης που αφορά την άμυνα από βαλλιστικούς πυραύλους, θα συμμετάσχουν σε άλλες δραστηριότητες, περιλαμβανομένης της διμερούς εκπαίδευσης μεταξύ των ειδικών δυνάμεων του Ισραήλ και των Αμερικανών Πεζοναυτών. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι παρόμοιες ασκήσεις με την ονομασία Juniper Cobra γίνονται μεταξύ Ισραήλ και ΗΠΑ από το 2001.

 

Μήνυμα της  ExxonMobil

H ΕxxonMobil με δήλωση της εκπροσώπου της Suann Guthrie στο Κυπριακό Πρακτορείο Ειδήσεων ανέφερε πως ύψιστη προτεραιότητα της εταιρείας, είναι η ασφάλεια των πληρωμάτων των σκαφών που θα διενεργήσουν έρευνες στην Ανατολική Μεσόγειο, καθώς και όσων άλλων βρίσκονται στην περιοχή. Ο προγραμματισμός, όπως είπε, αφορά τη διενέργεια δυο ερευνητικών γεωτρήσεων, ξεκινώντας κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2018. Μέρος της προετοιμασίας αφορά την απόκτηση των σχετικών αδειών και περιλαμβάνει τη συλλογή περιβαλλοντικών δεδομένων με τη χρήση ερευνητικών σκαφών. «Αναμένουμε», σημείωσε, «αυτές οι έρευνες να ολοκληρωθούν μέσα στους επόμενους δυο μήνες». 

Τον Απρίλιο του 2017 υπεγράφη στη Λευκωσία το συμβόλαιο εξερεύνησης και καταμερισμού παραγωγής για το τεμάχιο 10 της κυπριακής ΑΟΖ με τις εταιρείες ExxonMobil και Qatar Petroleum. Τα δύο ερευνητικά σκάφη της αμερικάνικης εταιρείας αναμένονται, σύμφωνα με τις πληροφορίες ίσως και σήμερα στη Κύπρο.

Πολεμικές ιαχές της Άγκυρας

Η Τουρκία, όπως εκτιμά η Λευκωσία, σκοπεύει να συντηρήσει την ένταση που δημιούργησε με την παρεμπόδιση της ιταλικής εταιρείας ΕΝΙ να κάνει γεώτρηση στο τεμάχιο 3 της ΑΟΖ. Γνωρίζει πως αυτή τη φορά βρίσκεται απέναντι σε αμερικάνικη εταιρεία και μάλιστα σε μια περίοδο που οι σχέσεις Ουάσιγκτον – Άγκυρας είναι τεταμένες λόγω της Συρίας, αλλά και λόγω της συνεργασίας της Τουρκίας με τη Ρωσία. Ο Τούρκος πρωθυπουργός Μπιναλί Γιλντιρίμ σε δηλώσεις του με τον λεγόμενο «πρωθυπουργό» του ψευδοκράτους Τουφάν Ερχουρμάν, είπε ότι οι μονομερείς δραστηριότητες της ελληνοκυπριακής πλευράς (Κυπριακή Δημοκρατία) δεν αντικρίζονται θετικά ούτε από την Τουρκία ούτε από τους Τουρκοκύπριους και θα έχουν την απάντηση τους.

Από την άλλη, ο σύμβουλος του Τούρκου Προέδρου Γιγίτ Μπουλούτ, δήλωσε πως «όχι ο 6ος στόλος, ο 66ος στόλος να έρθει, εμάς τίποτα δεν μπορεί να μας σταματήσει. Ας βγει, ας κοπιάσει, εμάς ούτε ο 6ος, ούτε ο 66ος στόλος, τίποτα δεν μπορεί να μας γονατίσει. Αυτό να μην το ξεχνάει κανείς. Αυτός ο λαός όταν ορθώνει το ανάστημά του, και το έχει κάνει ήδη, όταν λοιπόν το κάνει, καμία δύναμη, ούτε και παγκόσμια δεν μπορεί να τον λυγίσει. Και το λέω ως κομμάτι του τουρκικού λαού και ως κομμάτι του ισλαμικού έθνους».

Στο ίδιο μήκος κύματος ο εκπρόσωπος της τουρκικής προεδρίας Ιμπραχίμ Καλίν δήλωσε πως «εάν παραβιαστούν κυριαρχικά δικαιώματα και ξεκινήσουν γεωτρήσεις, ασφαλώς θα υπάρξουν συνέπειες και η Τουρκία δεν θα διστάσει να προβεί στα απαραίτητα βήματα». Ο κ. Καλίν αναφερόταν στην ExxonMobil και τις ΗΠΑ. Όπως είπε «στην Ανατολική Μεσόγειο έχει δημιουργηθεί ένα καθεστώς, μία τάξη όσον αφορά το θέμα του φυσικού αερίου και του πετρελαίου. Είναι βασική μας αρχή ότι οι έρευνες πρέπει να γίνουν από κοινού μεταξύ της ‘βόρειας’ και της ‘νότιας Κύπρου’. Όμως αυτή την αρχή η Ελληνοκυπριακή πλευρά την παραβιάζει συχνά.  Λένε ότι είναι δική μας ΑΟΖ. Εμείς άλλωστε δεν έχουμε πρόβλημα με την ΑΟΖ που ανήκει σε αυτούς. Υπάρχουν σημεία που συγκρούονται με τη δική μας ΑΟΖ. Όταν εδώ υπάρχει μια παραβίαση ή είναι ενάντια στο δίκαιο κινηθήκαμε. Κινηθήκαμε με κάθε τρόπο, και νομικό, και πολιτικό και άλλους τρόπους. Και από και πέραν αυτή η αρχή μας δεν πρόκειται να αλλάξει». 

Απάντηση από το Στέιτ Ντιπάρτμεντ

Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ στηρίζει το δικαίωμα της Κύπρου να αξιοποιήσει τους πόρους που βρίσκονται εντός της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης της, τόνισε σε δήλωσή του την Τετάρτη αξιωματούχος του αμερικανικού υπουργείου Εξωτερικών.

Απαντώντας σε ερώτηση για το πώς οι ΗΠΑ σχολιάζουν τις νέες απειλές που έκανε ο πρωθυπουργός της Τουρκίας Μπιναλί Γιλντιρίμ ο αξιωματούχος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ τόνισε πως «η πολιτική των ΗΠΑ στην ΑΟΖ της Κύπρου είναι μακρόχρονη και δεν έχει αλλάξει»: οι ΗΠΑ «αναγνωρίζουν το δικαίωμα της Κυπριακής Δημοκρατίας να αξιοποιήσει τους πόρους της στην Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη της».

Παράλληλα επανέλαβε την πάγια αμερικανική θέση ότι οι φυσικοί πόροι της κυπριακής δημοκρατίας θα πρέπει να μοιραστούν ακριβοδίκαια μεταξύ των δύο κοινοτήτων. «Συνεχίζουμε να πιστεύουμε ότι οι πόροι του πετρελαίου και του φυσικού αερίου του νησιού, όπως και όλοι οι πόροι του, θα πρέπει να μοιραστούν ακριβοδίκαια μεταξύ των δύο κοινοτήτων στο πλαίσιο μιας συνολικής διευθέτησης. Αποθαρρύνουμε κάθε ενέργεια ή ρητορική που αυξάνει τις εντάσεις στην περιοχή», αναφέρει.
 

Χαμηλοί τόνοι από Αναστασιάδη

Ο Κύπριος Πρόεδρος Νίκος Αναστασιάδης κατά τη χθεσινή τελετή της επίσημης διαβεβαίωσης του αρχηγού και του υπαρχηγού της Εθνικής Φρουράς αντιστρατήγων Λεοντάρη και Χρυσηλίου, ανέφερε πως η περίοδος που διανύουμε χαρακτηρίζεται από έντονες αναταράξεις στην ευρύτερη περιοχή, με νέους κίνδυνους που παρουσιάζονται, νέες απειλές και νέες εστίες πολέμου. «Μέσα σε αυτό το σκηνικό», είπε, «θα ήθελα να εντάξω και τις προοπτικές που διανοίγονται με την ανακάλυψη νέων κοιτασμάτων φυσικού αερίου, τόσο από τη χώρα μας, όσο και από γειτονικές φιλικές χώρες», υπογραμμίζοντας πως πρόκειται για μια εξέλιξη «που δημιουργεί νέα γεωστρατηγική δυναμική, την οποία καλούμαστε να χειριστούμε, με ψυχραιμία, αξιοποιώντας το διεθνές δίκαιο και το ευρωπαϊκό σύστημα ασφαλείας, το οποίο πιστά υπηρετούμε».

Ο Πρόεδρος Αναστασιάδης είπε πως όσο ο τουρκικός στρατός παραμένει στη Κύπρο και όσο η Τουρκία αμφισβητεί τα κυριαρχικά δικαιώματα, παραμένει πρώτιστο καθήκον της Εθνικής Φρουράς να διασφαλίσει, με την αποτρεπτική της ισχύ, στον βαθμό που επιτρέπεται, την ειρήνη και την ασφάλεια για τους πολίτες του κράτους. Σημείωσε πως «αμυντική υπήρξε πάντοτε η διάταξη των δυνάμεών μας, και όχι επιθετική. Αυτή τη διάταξη θα συνεχίσουμε, αυτή την πολιτική θα συνεχίσουμε, ενισχύοντας τις διπλωματικές προσπάθειες, αλλά ενισχυμένοι και από τη δύναμη αποτροπής της Εθνικής Φρουράς».

Παιχνίδι με Κυπριακό

Η τουρκική πλευρά επιχειρεί άμεση διασύνδεση του ενεργειακού προγράμματος της Λευκωσίας με την επίλυση του Κυπριακού, προβάλλοντας τα «δικαιώματα» των Τουρκοκυπρίων. Η Λευκωσία έχει ξεκαθαρίσει πως αναγνωρίζει τα δικαιώματα των Τουρκοκυπρίων στους φυσικούς πόρους του νησιού, και ότι αυτά θα εξυπηρετηθούν με την επίλυση του Κυπριακού. Επί του παρόντος η Κυπριακή Δημοκρατία θα συνεχίσει να ασκεί τα κυριαρχικά της δικαιώματα τα οποία δεν μπορούν να αποτελέσουν μέρος της διαπραγμάτευσης με την τουρκοκυπριακή πλευρά ή με τη Τουρκία. 

Ο Πρόεδρος Αναστασιάδης έχει καλέσει επίμονα τον Τουρκοκύπριο ηγέτη Μουσταφά Ακιντζί σε συνάντηση κοινωνικής φύσεως, ώστε να δημιουργηθεί το απαραίτητο κλίμα για επανέναρξη των συνομιλιών από το σημείο που διακόπηκαν στο Κραν Μοντανά. Η απάντηση από την τουρκοκυπριακή πλευρά είναι ασαφής. Δεν απορρίπτεται η συνάντηση, αλλά και δεν γίνεται κάποιο βήμα για να καθοριστεί ημερομηνία. Όπως εκτιμά η Λευκωσία, ο κ. Ακιντζί με καθοδήγηση της Τουρκίας αναμένει τις εξελίξεις στα ευρωτουρκικά σε σχέση με τη σύνοδο της Βάρνας και αναλόγως θα κινηθεί και στο θέμα της επανέναρξης των διαπραγματεύσεων για το Κυπριακό. 

Εξελίξεις ενδεχομένως να υπάρξουν μετά τις 10 Μαρτίου που αναμένεται να επιστρέψει από τις ΗΠΑ η απεσταλμένη του ΓΓ του ΟΗΕ Ελίζαμπεθ Σπέχαρ.