Θερμό επεισόδιο σχεδιάζει ο Ερντογάν για να μας πάει «καβάλα» σε διαπραγμάτευση

Η τακτική της Αγκυρας να τραβάει το σχοινί στις ελληνοτουρκικές σχέσεις επιμένοντας σε συγκρουσιακή πορεία, μέρα με την ημέρα πολλαπλασιάζει τα ερωτήματα για το αν ο Ταγίπ Ερντογάν με τη στρατηγική του θα επιδιώξει να αλλάξει το καθεστώς του «μη πολέμου» ανάμεσα στην Τουρκία και την Ελλάδα. 

Είναι ολοφάνερο ότι υπάρχει αγωνία του κόσμου, αλλά δεν νομίζω ότι πάει για πολεμική σύρραξη η Τουρκία, τόνισε προσφάτως ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Κοτζιάς μιλώντας στην Κοινοβουλευτική Επιτροπή Εθνικής Άμυνας και Εξωτερικών Υποθέσεων. «Η μακρόχρονη στρατηγική της Άγκυρας, αν χρειαστεί, πιστεύω, είναι να κάνει ένα θερμό επεισόδιο και να μας πάει σε διαπραγμάτευση καβάλα», αποκάλυψε ο κ. Κοτζιάς στους 51 βουλευτές όλων των κομμάτων που μετέχουν στην εν λόγω επιτροπή. 

Η σύλληψη του ανθυπολοχαγού Μητρετώδη και του λοχία Κούκλατζη την 1η Μαρτίου στις Καστανιές του Εβρου αποκαλύπτει την επιθετική διάθεση της τουρκικής πλευράς. Παρά την αρχική αισιοδοξία αξιωματικών του Πενταγώνου και υπουργών, όπως ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Δημήτρης Τζανακόπουλος και ο αναπληρωτής υπουργός Εθνικής Αμυνας Φώτης Κουβέλης ότι οι δύο στρατιωτικοί θα απελευθερωθούν σύντομα, οι Τούρκοι έχουν επιλέξει την παρελκυστική τακτική των καθυστερήσεων, ενώ ακόμη και σήμερα δεν έχουν ανακοινώσει το κατηγορητήριο. Ο Τούρκος εισαγγελέας ενημέρωσε την ελληνική πλευρά ότι μόνο για την εξέταση των δεδομένων που υπάρχουν στα κινητά των δύο στρατιωτικών χρειάζονται τουλάχιστον 20 ημέρες, γεγονός που δείχνει ακόμη και στους πιο καλόπιστους ότι η Αγκυρα θέλει να το τραβήξει σε μάκρος.

Απειλή φυλάκισης ενάμιση χρόνου 

Η αποδοχή της κατηγορίας ότι οι δύο Ελληνες στρατιωτικοί εισήλθαν σε τουρκικό έδαφος, κάτι που έχει ομολογήσει και η Αθήνα μέσω επίσημης ανακοίνωσης του Γενικού Επιτελείου Στρατού και δήλωσης του υπουργού Εθνικής Αμυνας Πάνου Καμμένου, δίνει ένα σοβαρό νομικό επιχείρημα στην τουρκική πλευρά. Η κατηγορία για παράνομη είσοδο στην Τουρκία και μάλιστα σε «Ζώνη Στρατιωτικής Ασφάλειας Α», σύμφωνα με το ποινικό δίκαιο της γειτονικής χώρας, προβλέπει φυλάκιση ενάμισι έτους...

Η δεύτερη κατηγορία που προσπάθησε να αποδώσει στους δύο στρατιωτικούς το δικαστήριο της Αδριανούπολης ήταν ότι δολίως εισήλθαν σε τουρκικό έδαφος, κάτι που οι Τούρκοι δεν έχουν καταφέρει να στοιχειοθετήσουν. Η εισαγγελική αρχή δεν έχει καταφέρει να τεκμηριώσει την πολύ σοβαρή κατηγορία της κατασκοπείας, όμως στην Αθήνα ανησυχούν ότι οι Τούρκοι μπορεί να... μαγειρεύουν «το κατηγορητήριο».

Το δεδομένο, λένε νομικές πηγές, είναι ότι ο ανθυπολοχαγός Μητρετώδης και ο λοχίας Κούκλατζης θα παραμείνουν προφυλακισμένοι τουλάχιστον μέχρι τις 5 Απριλίου. Κι αυτό διότι, με βάση τους νόμους της Τουρκίας, οι δικηγόροι των δύο προφυλακισμένων μπορούν να υποβάλουν ένσταση μία φορά τον μήνα. Η πρώτη αίτηση αποφυλάκισης κατατέθηκε στις 5 Μαρτίου και απορρίφθηκε από το δικαστήριο της Αδριανούπολης, οπότε οι Τούρκοι δικηγόροι των στρατιωτικών θα έχουν τη δυνατότητα για νέα ένσταση στις αρχές Απριλίου. Αν η απάντηση είναι αρνητική και στη νέα αίτηση αποφυλάκισης, τότε θα πρέπει να περάσει ένας μήνας μέχρι την επόμενη νομική προσπάθεια να τελειώσει η περιπέτεια των δύο στρατιωτικών, εκτός κι αν στο μεταξύ έχει απαγγελθεί επισήμως το κατηγορητήριο, οπότε τα δεδομένα θα αλλάξουν, αφού θα ξεκινήσει η διαδικασία της δίκης. 

Σε ένα ζήτημα στο οποίο η Ελλάδα περίμενε τη στήριξη της Ατλαντικής Συμμαχίας και των Ηνωμένων Πολιτειών, οι ισχυροί επέλεξαν τη στάση ουδετερότητας. «Πρόκειται για ένα θέμα το οποίο πρέπει να λύσουν αποκλειστικά η Ελλάδα και η Τουρκία», είπε ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ. Δίπλα στους δύο Τούρκους δικηγόρους των συλληφθέντων, ο ένας εκ των οποίων θεωρείται εξαιρετικός ποινικολόγος, έχει λάβει θέση και ο πρέσβης Μπαλτάς -ο υπ’ αριθμόν 2 διπλωμάτης της ελληνικής πρεσβείας στην Αγκυρα- πλαισιώνοντας την πρόξενο της Ελλάδας στην Αδριανούπολη. Πληροφορίες αναφέρουν ότι η ελληνική πλευρά έχει φροντίσει να αλλάξει ακόμη και τον διερμηνέα. Μεγάλο προβληματισμό δημιουργεί στους αξιωματούχους των υπουργείων Εξωτερικών και Εθνικής Αμυνας το γεγονός ότι οι στρατιωτικοί κρατούνται σε φυλακές υψίστης ασφαλείας. «Οι Τούρκοι συμπεριφέρθηκαν ως κράτος κουρσάρων», λέει αρμόδια κυβερνητική πηγή στην Αθήνα, προσθέτοντας ότι ο πρόεδρος της Τουρκίας γνωρίζει τις λεπτομέρειες της υπόθεσης των δύο Ελλήνων. Την άποψη που διατύπωσε ο κ. Καμμένος, ότι δηλαδή οι φυλακισμένοι στρατιωτικοί είναι «όμηροι» των Τούρκων, υιοθετούν και στο υπουργείο Εξωτερικών.

«Ο Ερντογάν εκβιάζει καταστάσεις και πολιτικές με την ομηρία ανθρώπων», είπε κατά πληροφορίες ο κ. Κοτζιάς στα μέλη της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων θυμίζοντας τη φυλάκιση των Τούρκων δημοσιογράφων, και ειδικά τον Ντενίζ Γιουτζέλ, ανταποκριτή της γερμανικής εφημερίδας «Die Welt» που έμεινε έναν χρόνο σε τουρκική φυλακή χωρίς να του έχουν απαγγελθεί κατηγορίες. Ωστόσο, η άποψη του κ. Καμμένου και του κ. Κοτζιά περί ομηρίας των δύο συλληφθέντων στρατιωτικών μοιάζει να αφήνει εκτεθειμένο τον πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα, ο οποίος από το βήμα της Βουλής έκανε λόγο για «σύνηθες επεισόδιο»... Στην Αθήνα το Συμβούλιο Εφετών είπε και πάλι «όχι» στην έκδοση των οκτώ Τούρκων στρατιωτικών που διέφυγαν στην Ελλάδα το καλοκαίρι του 2016. Η τουρκική πλευρά δεν έχει προχωρήσει σε ανοιχτή σύνδεση της υπόθεσης των δύο Ελλήνων στρατιωτικών με το διαρκές και επίμονο αίτημα για έκδοση των οκτώ πραξικοπηματιών, είναι όμως προφανές ότι χρησιμοποιεί τον ανομολόγητο εκβιασμό σαν μοχλό πίεσης. 

Την εβδομάδα που μας πέρασε οι παραβάσεις και παραβιάσεις του ελληνικού εναέριου χώρου ήταν από μηδενικές έως ελάχιστες, γεγονός που αποδίδεται στη διεξαγωγή της πολυεθνικής αεροπορικής άσκησης «Ηνίοχος», στην οποία μεταξύ άλλων έλαβαν μέρος αμερικανικά και βρετανικά μαχητικά αεροσκάφη που ασκούνταν σε όλο το εύρος του FIR Αθηνών, οπότε οι Τούρκοι επέλεξαν να μην προκαλέσουν…

Η γενική εικόνα ωστόσο δεν είναι συμβατή με όσα συνέβησαν το τελευταίο επταήμερο. Αρμόδιοι παράγοντες αναφέρουν ότι το τελευταίο διάστημα έχουν καταγραφεί αρκετά επεισόδια που σκιαγραφούν την πρόθεση της Αγκυρας να δοκιμάσει τα όρια αντοχής της ελληνικής πλευράς, περιστατικά τα οποία θα μπορούσαν να γεννήσουν ατυχήματα ή ανεξέλεγκτες καταστάσεις. 

Πριν από λίγες ημέρες ο αρχηγός ΓΕΕΘΑ ναύαρχος Βαγγέλης Αποστολάκης κάλεσε σε εμπιστευτική συνάντηση διευθυντικά στελέχη των κεντρικών τηλεοπτικών σταθμών στα οποία και εξέθεσε -μέσες άκρες- την κατάσταση στις ελληνοτουρκικές σχέσεις και τους έδωσε οδηγίες χειρισμού μιας πιθανής κρίσης που μπορεί να προκύψει. Διπλωματικά στελέχη αναφέρουν ότι μια πιθανή όξυνση της τουρκικής νευρικότητας πιθανότατα θα εκδηλωθεί μετά το τέλος των στρατιωτικών επιχειρήσεων της Αγκυρας στο Αφρίν της Τουρκίας. Στην Αθήνα θεωρούν ότι η τουρκική πλευρά έχει σχεδιάσει και προετοιμάσει αρκετά εναλλακτικά σενάρια.

Η σύλληψη των δύο Ελλήνων στρατιωτικών δεν θα πρέπει να αφήνει αμφιβολίες ότι η Αγκυρα είναι έτοιμη να αξιοποιήσει κάθε αμέλεια ή παράλειψη της ελληνικής πλευράς που μέχρι πριν από λίγες εβδομάδες βρισκόταν σε έναν προβληματικό εφησυχασμό ότι τα γεγονότα δεν θα ξεφύγουν από τη σημερινή κατάσταση του «μη πολέμου». Σήμερα έχει γίνει κοινός τόπος ότι η τουρκική ηγεσία είναι έτοιμη να στήσει ένα επεισόδιο για να το εκμεταλλευτεί ώστε να οδηγήσει την ελληνική κυβέρνηση σε διαπραγμάτευση «καβάλα».

Το «γκριζάρισμα»

Τα ναυτικά επεισόδια στα Ιμια, είτε πρόκειται για τον αποκλεισμό του ελληνικού πολεμικού πλοίου όταν ο κ. Καμμένος προσπάθησε να ρίξει στεφάνι στη μνήμη των ηρώων Καραθανάση, Γιαλοψού και Βλαχάκου, είτε με την επακούμβηση ελληνικής κανονιοφόρου, αλλά κυρίως με την προσπάθεια βύθισης του περιπολικού «Γαύδος, αποδεικνύουν ότι η Τουρκία αντιμετωπίζει τις βραχονησίδες σαν τουρκικό έδαφος!

Η Αγκυρα έχει περάσει στην αντίληψη ότι ορισμένα από τα νησιά του Αιγαίου δεν είναι απλώς «γκρίζα», αλλά ανήκουν στην ίδια, άρα συμπεριφέρεται σαν να νομιμοποιείται να τα… υπερασπίζεται, να διενεργεί ναυτικό αποκλεισμό γύρω τους και συνεπώς «δικαιούται» να μην επιτρέπει στην Ελλάδα να έχει πρόσβαση σε αυτά. Η διεκδίκηση σε βάρος της ελληνικής κυριαρχίας δεν αφορά μόνο τα Ιμια αλλά μια σειρά από ελληνικά νησιά που βρίσκονται γύρω από την περιοχή της Καλύμνου. 

Σε αυτή την περιοχή είναι κυρίως στραμμένη η προσοχή του υπουργείου Εθνικής Αμυνας ενώ την ίδια ώρα οι Τούρκοι δεσμεύουν το κεντρικό Αιγαίο για ασκήσεις στις 25 Μαρτίου, τη Μεγάλη Παρασκευή και το Πάσχα.

Στο Πεντάγωνο παρακολουθούν συστηματικά τις επιχειρήσεις του τουρκικού στρατού στο Αφρίν, οι οποίες ξεκίνησαν με την αίσθηση της Αγκυρας ότι θα κάνει έναν εύκολο «περίπατο» σε ένα σχετικά μικρό γεωγραφικό χώρο. Σήμερα, σχεδόν δύο μήνες αφότου ξεκίνησαν οι μάχες στο Αφρίν, φαίνεται ότι οι Κούρδοι αντάρτες είναι καλά εκπαιδευμένοι και παρά το γεγονός ότι δεν διαθέτουν βαριά όπλα, είναι σε θέση να καταστρέψουν ακόμα και τα γερμανικής κατασκευής τουρκικά άρματα μάχης τύπου Leopard προκαλώντας σοβαρές απώλειες στον τουρκικό στρατό. 

Στο ίδιο περιβάλλον, δεν υποβαθμίζεται η πρόθεση της Αγκυρας να ματαιώσει τις έρευνες υδρογονανθράκων από την Κυπριακή Δημοκρατία. Βλέποντας να δίνονται άδειες σε ξένες εταιρείες-κολοσσούς, όπως η αμερικανική Exxon Mobil και η γαλλική Total, η τουρκική πλευρά ανησυχεί ότι μαζί με τα προβλήματα που έχει στη Συρία κινδυνεύει να χάσει την κούρσα του φυσικού αερίου στην Ανατολική Μεσόγειο. 

Το παζλ αυτών των θεμάτων, σύμφωνα με τη βασική ανάλυση που γίνεται στα υπουργεία Εξωτερικών και Εθνικής Αμυνας, μπορεί να οδηγήσει σε ανάφλεξη της τουρκικής προκλητικότητας που μπορεί να αποπειραθεί να κάνει επίδειξη δυνάμεων θεωρώντας ότι μπορεί να διεξάγει παράλληλες επιχειρήσει σε δύο ή περισσότερα μέτωπα. «Το Αφρίν δεν είναι νησί, στο οποίο η Τουρκία να πρέπει να χρησιμοποιήσει ναυτικές δυνάμεις, το Ναυτικό της βρίσκεται στην Ανατολική Μεσόγειο και στο Αιγαίο», προειδοποιεί ανώτατος κυβερνητικός παράγοντας.

Πέραν της επιβεβλημένης προετοιμασίας, η σχεδόν... προαναγγελία πιθανού θερμού επεισοδίου από κορυφαία κυβερνητικά στελέχη στην Αθήνα αναδεικνύει τις ευθύνες του υπουργείου Εξωτερικών στη διαμόρφωση διεθνών συμμαχιών και στη δημιουργία διπλωματικών ερεισμάτων που θα μπορούσαν να προσφέρουν στην ελληνική πλευρά πολύτιμη συνδρομή.