Νέος «πυρετός» διαβουλεύσεων για το Σκοπιανό: Nova ή Gorna Macedonija οι δυο βασικές εκδοχές για το όνομα

Λίγα λεπτά πριν τα μεσάνυχτα ολοκληρώθηκε η κρίσιμη συνάντηση του Νίκου Κοτζιά και του Νικολά Ντιμιτρόφ υπό την εποπτεία του Μάθιου Νίμιτς.

Διήρκησε κάτι παραπάνω από επτά ώρες. Κατά την έξοδό τους, οι δυο υπουργοί Εξωτερικών δεν δέχτηκαν να κάνουν δηλώσεις. Αθήνα και Σκόπια έπιασαν ξανά το νήμα της διαπραγμάτευσης, η οποία έχει αρχίσει να θυμίζει τον μίτο της Αριάδνης. Ο παράγοντας που ουσιαστικά αναβίωσε τις διαπραγματεύσεις ήταν οι Αμερικανοί και οι Ευρωπαίοι. Το μήνυμά τους και στις δύο πλευρές ήταν πως στη συνάντηση της Νέας Υόρκης πρέπει να βρεθεί λύση. Προειδοποίησαν τον Ζάεφ πως εάν προκύψει αδιέξοδο η ΠΓΔΜ θα μείνει για χρόνια εκτός ΝΑΤΟ και χωρίς ημερομηνία έναρξης ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την ΕΕ. Προειδοποίησαν και την Αθήνα ότι εάν δεν τηρήσει εποικοδομητικά στάση θα της επιρρίψουν την ευθύνη.

Παράλληλα με τους υπουργούς Εξωτερικών, συνεδρίασαν πυρετωδώς και οι τεχνικές ομάδες. Όπως, άλλωστε, εξήγησε ο ίδιος ο Νίκος Κοτζιάς, η διαπραγμάτευση έχει χωριστεί σε δύο σκέλη. Το πρώτο - και κυριότερο - μέρος αφορά στα αμιγώς πολιτικά ζητήματα και περιλαμβάνει τις συζητήσεις ανάμεσα στους υπουργούς Εξωτερικών. Το δεύτερο σκέλος σχετίζεται με το κείμενο της γενικής συμφωνίας αλλά και τον κατάλογο των επιμέρους νομικών θεμάτων που προκύπτουν στο πλαίσιο της διπλωματικής διευθέτησης. Αυτές οι επιμέρους τεχνικές λεπτομέρειες συζητούνται σε παράλληλο γύρο διαπραγματεύσεων, που διεξάγεται σε πιο τεχνικό επίπεδο.

Η ελληνική πλευρά δεν είχε κρύψει την επιθυμία της να είχαν ολοκληρωθεί οι συνομιλίες χθες, έτσι ώστε να βγει λευκός καπνός από τον 15ο όροφο της έδρας των Ηνωμένων Εθνών στη Νέα Υόρκη. Εξάλλου, ο Έλληνας υπουργός προσήλθε στο τραπέζι του διαλόγου επιθυμώντας έμπρακτα την επίτευξη λύσης. Αυτό δεν επετεύχθη. Οι πυρετώδεις διαβουλεύσεις θα συνεχιστούν και δεύτερη μέρα, με τους τρείς άνδρες να προσέρχονται για τον δεύτερο γύρο στις 09:30 το πρωί (ώρα Αμερικής).

Ολα δείχνουν ότι πρόκειται για την συνάντηση που αποτελεί την τελευταία ευκαιρία, καθώς θα κρίνει και το μέλλον των διαπραγματεύσεων. Αυτό που κρίνεται ουσιαστικά είναι αν μπορούν οι δύο πλευρές να συμφωνήσουν οριστικά σε ένα όνομα κι αν οι Σκοπιανοί είναι σε θέση να υιοθετήσουν τις συνταγματικές αλλαγές που απαιτούνται και τις οποίες η ελληνική πλευρά θεωρεί απαραίτητες προκειμένου να μη ναυαγήσουν οι συζητήσεις. Η Αθήνα θεωρεί ότι πλέον η μπάλα βρίσκεται στο γήπεδο της γείτονας χώρας. Πράγματι, αυτός που είναι στριμωγμένος στην παρούφα φάση δεν είναι άλλος από τον Ζόραν Ζάεφ. Αν είχε την δυνατότητα επίλυσης των εσωτερικών του θεμάτων, θα είχε κλέισει τη συμφωνία προ πολλού. Για του λόγου του αληθές, ενώ η συνάντηση ήταν σε εξέλιξη ο ίδιος δήλωσε «είμαστε κοντά στη λύση».

Ολα τα δεδομένα συγκλίνουν στην άποψη ότι δύο είναι τα ονόματα που «παίζουν»: το «Nova Macedonia» («Νέα Μακεδονία») παίζει για φαβορί, ενώ δεν έχει αποκλειστεί και το «Gorna (Upper) Macedonia» (Βόρεια Μακεδονία), υπό τον όρο ότι θα είναι για όλες τις χρήσεις και θα γίνουν συνταγματικές αλλαγές, που θα εξαφανίζουν τον αλυτρωτισμό των Σκοπιανών. Σύμφωνα με τα μέχρι τώρα δεδομένα, τα Σκόπια δεν έχουν δώσει πράσινο φως για την συνταγματική αναθεώρηση. Βασικό επιχείρημα είναι ότι «δεν μπορεί να το περάσει από τη Βουλή». Σύμφωνα με πληροφορίες από τη Νέα Υόρκη καμία πλευρά δεν φέρεται διατεθειμένη να αποχωρήσει πρώτη από τη διαπραγμάτευση αφού στόχος ειναι να μη χαθεί το μομέντουμ και να καταστεί εφικτή η συνάντηση των δύο Πρωθυπουργών.

Με λίγα λόγια, επιχειρείται να δημιουργηθούν συνθήκες σύγκλισης ακόμη και αν δεν υπάρχει τελική συμφωνία. Έστω και έτσι, θα επιταχυνθούν οι διαδικασίες και οι συζητήσεις για τις απαραίτητες συνταγματικές αλλαγές ώστε να πάρουν τα Σκόπια προσκλητήριο ένταξης από το ΝΑΤΟ.