Σε τροχιά εκλογών η χώρα, μετά (και παρά) τους ελιγμούς του Καμμένου

Προεκλογικό μοιάζει περισσότερο από ποτέ τους τελευταίους μήνες το πολιτικό σκηνικό στη χώρα, μετά την θεαματική κίνηση του Πάνου Καμμένου το πρωί της Τρίτης να ξεκαθαρίσει ότι όχι μόνο δεν θα ψηφίσει τη συμφωνία για το Σκοπιανό (εάν, όταν και εφόσον, όπως είπε αργότερα σε χαμηλότερους τόνους) μόλις έρθει στη Βουλή, αλλά και θα ζητήσει να περάσει αυτή με 180 ψήφους, ειδάλλως θα κάνει ό,τι μπορεί για να πάρει το λόγο ο λαός, είτε με δημοψήφισμα, είτε με εκλογές.

Με δεδομένο ότι πλειοψηφία 180 βουλευτών για την έγκριση αυτής της συμφωνίας δεν υπάρχει στη σημερινή Βουλή, τα σενάρια περί πρόωρης προσφυγής στις κάλπες φούντωσαν με αφορμή την παρέμβαση του κ. Καμμένου. Ουσιαστικά ο πρόεδρος των ΑΝΕΛ φάνηκε να διαμηνύει προς όλες τις πλευρές και κυρίως προς το Μαξίμου ότι θα ρίξει την κυβέρνηση προκειμένου να μην περάσει η συμφωνία!

Η έκπληξη ωστόσο δεν ήταν κυρίως η κίνηση του υπουργού Άμυνας. Η έκπληξη ήρθε λίγο αργότερα από το ίδιο το Μέγαρο Μαξίμου, καθώς το πρωθυπουργικό γραφείο άφηνε ανοιχτό το ενδεχόμενο να ζητήσει όντως αυξημένη πλειοψηφία στη Βουλή, παρότι λίγες εβδομάδες νωρίτερα απέκλειε ένα τέτοιο ενδεχόμενο κατηγορηματικά!

Μάλιστα, η κατάληξη της σχετικής διαρροής από το Μαξίμου άφηνε σαφώς να εννοηθεί ότι μπορεί να υπάρξουν τελικά πρόωρες εκλογές σε στιγμή, που ούτε ο Κυριάκος Μητσοτάκης δεν θα το περιμένει!

Λίγο αργότερα, ήρθε και η δεύτερη έκπληξη: από τα Σκόπια υπήρξε η πληροφορία, που ενισχύθηκε στην πορεία από δηλώσεις του πρωθυπουργού Ζάεφ, ότι το δημοψήφισμα για την αποδοχή ή όχι της συμφωνίας των Πρεσπών μπορεί να γίνει εσπευσμένα, ακόμα και εντός του Σεπτεμβρίου με την 16η του μηνός να κυκλοφορεί εντόνως ως η πιθανότερη Κυριακή αν στηθούν οι κάλπες στη γείτονα.

Η πληροφορία αυτή έδωσε νέα τροφή στη συζήτηση, καθώς μία πιθανή έγκριση της συμφωνίας τον Σεπτέμβριο στα Σκόπια, μπορεί να φέρει την υπόθεση για κύρωση στην ελληνική Βουλή αρκετά πριν το τέλος του έτους. Όπερ σημαίνει ότι το θέμα των εκλογών στην Ελλάδα, είναι λίγων μηνών και όχι ενός ή δύο ετών, όπως προσπάθησε να πείσει χθες το βράδυ (με δηλώσεις του στον ΑΝΤ1) ο κ. Καμμένος, πιθανόν για να εκτονώσει κάπως το θόρυβο και να περιορίσει τις διαστάσεις που έλαβε το θέμα στη διάρκεια της ημέρας.

Ο υπουργός Άμυνας δήλωσε μάλιστα ότι θα στηρίξει τον Αλέξη Τσίπρα μέχρι τέλους, δηλαδή έως τον Σεπτέμβριο του 2019, ώστε να καθησυχάσει και τον κυβερνητικό του συνεταίρο, αλλά και να αποτρέψει τις αλυσιδωτές αντιδράσεις που προκαλεί όλη αυτή η τροπή στην πολιτική ζωή.

Το πρόβλημα για την κυβέρνηση είναι πλέον ότι δείχνει να μην ελέγχει τις εξελίξεις και να έχει μπει σε μία περιδίνηση και ομφαλοσκόπηση.

Πολλοί εκτιμούν ότι μόλις η χώρα βγει και τυπικά από το τρίτο μνημόνιο, στις 21 Αυγούστου, όλα τα σενάρια θα εξεταστούν από τον πρωθυπουργό. Αν, λένε για παράδειγμα, είναι να πέσει δύο μήνες αργότερα λόγω του Σκοπιανού από τον κυβερνητικό του σύμμαχο, ίσως προτιμήσει να αιφνιδιάσει και να προσφύγει με δική του πρωτοβουλία στις κάλπες. Άλλοι, λένε, ότι πρόκειται απλώς για μία σπασμωδική κίνηση του κ. Καμμένου, ίσως και πολιτική μπλόφα για να κρατήσει το κόμμα του ενωμένο κατά το δυνατόν μετά τις διαλυτικές τάσεις των τελευταίων ημερών. Και ότι θα αναζητήσει μέχρι τέλους ελιγμούς, για να σωθεί εκλογικά όταν έλθει η ώρα.

Είναι δε σαφές ότι από μόνος του ο κ. Καμμένος δεν μπορεί να καθορίσει τα πράγματα, όσες διαβεβαιώσεις και να δίνει ότι θα αποτρέψει την κύρωση της συμφωνίας: δεν μπορεί να επιβάλλει την κύρωσή της από τη Βουλή με 180 ψήφους, αφού κάτι τέτοιο δεν απαιτείται από το Σύνταγμα. Δεν μπορεί να αποτρέψει την κύρωσή της με 151 ψήφους, αφού μπορεί να εμφανιστεί μία διαφορετική πλειοψηφία στην κρίσιμη ψηφοφορία με την προσθήκη στη δύναμη του ΣΥΡΙΖΑ βουλευτών από την κεντροαριστερά – ίσως και από τους ΑΝΕΛ, που θα διαχωρίσουν τη θέση τους από τον κ. Καμμένο! Και τέλος δεν είναι βέβαιο καν ότι μπορεί να ρίξει να ρίξει την κυβέρνηση και να προκαλέσει εκλογές – απλώς θα έχει απομειώσει κι άλλο τη δύναμη της κυβερνητικής πλειοψηφίας. Εάν μάλιστα ο κ. Τσίπρας κάνει ρελάνς και ζητήσει ψήφο εμπιστοσύνης, αλλάζοντας το πολιτικό δίλημμα, τότε θα βρεθούν σε εξαιρετικά δύσκολη θέση οι ΑΝΕΛ, ενώ μπορεί και να πάλι να εμφανιστούν πρόθυμοι από την κεντροαριστερά (βλέπε Ποτάμι), που ίσως συνδράμουν τον ΣΥΡΙΖΑ – σε κάθε περίπτωση δεν είναι αποκλειστικά στο χέρι του κ. Καμμένου η τύχη της κυβέρνησης Τσίπρα!

Πέρα από σενάρια πάντως, το Μαξίμου θα επιχειρήσει σήμερα, υπό την πολλαπλή πίεση που δέχεται, να δώσει κάποιες απαντήσεις για να ηρεμήσει τα πνεύματα, καθώς προγραμματίστηκε ενημέρωση των πολιτικών συντακτών από τον αρμόδιο υπουργό Δημήτρη Τζανακόπουλο.

Πώς επηρεάζει τις εξελίξεις ο παράγοντας Ζάεφ

Ο "φίλος" και "σύμμαχος" Ζόραν Ζάεφ σπρώχνει την κυβέρνηση στις κάλπες μία ώρα αρχύτερα, απειλώντας να χαλάσει τα σχέδια του Αλέξη Τσίπρα. Σε περίπτωση που ο σκοπιανός πρωθυπουργός κερδίσει το δημοψήφισμα και το VMRO πειθαναγκαστεί να βάλει πλάτη και να πραγματοποιηθεί η συνταγματική αναθεώρηση, η καυτή πατάτα θα φτάσει στην Αθήνα. Με βάση τα όσα έχει δηλώσει ο Πάνος Καμμένος, αυτό σημαίνει ότι θα έχει αρχίσει η αντίστροφη μέτρηση για πρόωρες εκλογές.

Πηγές του Μεγάρου Μαξίμου επιμένουν ότι στόχος του πρωθυπουργού είναι να εξαντλήσει τη θητεία της παρούσας κυβέρνησης. Ήταν, όμως, κοινό μυστικό ότι ο Αλέξης Τσίπρας φλέρταρε εδώ και καιρό με το σενάριο να στήσει διπλές κάλπες τον Μάιο του 2019. Σχεδίαζε, δηλαδή, να πάει σε διπλές εκλογές, εθνικές και ευρωπαϊκές. Με τον τρόπο αυτό ήλπιζε ότι οι πολίτες θα αποφορτιστούν, διοχετεύοντας τη δυσαρέσκειά τους στις κάλπες των ευρωεκλογών.

Όλα αυτά, όμως, ήταν λογαριασμοί χωρίς τον ξενοδόχο. Εάν ο Ζάεφ σκοντάψει στο δημοψήφισμα το φθινόπωρο και ως εξ αυτού η συνταγματική αναθεώρηση γίνει αδύνατη, η ωρολογιακή βόμβα που υπάρχει στα θεμέλια της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ δεν θα ενεργοποιηθεί. Εάν, όμως, ο Ζάεφ κερδίσει το δημοψήφισμα και καταφέρει να αναθεωρήσει το Σύνταγμα, όπως απαιτεςί η συμφωνία των Πρεσπών, το πρόβλημα θα το έχει ο Αλέξης Τσίπρας.

Η κυβέρνησή του θα πρέπει να φέρει τη συμφωνία προς κύρωση στην ελληνική Βουλή. Μέχρι πρότινος, το πρόβλημά του ήταν να βρει τους βουλευτές που θα του λείπουν για να γίνει η κύρωση, δεδομένου ότι οι ΑΝΕΛ είχαν πει πως θα καταψήφιζαν. Τις τελευταίες μέρες, όμως, ο Πάνος Καμμένος μετατοπίστηκε. Πριν έλεγε πως ναι μεν θα καταψηφίσει τη συμφωνία, αλλά θα συνέχιζε να στηρίζει την κυβέρνηση. Τώρα, όμως, ξεκαθάρισε πως το κόμμα του θα αποσυρθεί από την συμπολίτευση, πράγμα που σημαίνει ότι η κυβέρνηση θα χάσει τη δεδηλωμένη.

Η μόνη περίπτωση για να μην ανατραπεί είναι ο Αλέξης Τσίπρας να βρει άλλο κυβερνητικό εταίρο για να διατηρήσει την κοινοβουλευτική πλειοψηφία. Όλα δείχνουν, όμως, ότι δεν υπάρχει κόμμα πρόθυμο να βάλει πλάτη. Αυτό σημαίνει ότι θα προκληθούν πρόωρες εκλογές. Έτσι όπως ήρθαν τα πράγματα, στο Μέγαρο Μαξίμου κάνουν προσευχές να αποτύχει ο Ζάεφ, ώστε οι ίδιοι να κερδίσουν χρόνο στην εξουσία.

Μπορεί ο πρωθυπουργός των Σκοπίων να μην γνωρίζει ακόμα ποιο θα είναι το ερώτημα που θα τεθεί στο δημοψήφισμα, αλλά έχει αποφασίσει το δημοψήφισμα να πραγματοποιηθεί το συντομότερο δυνατό. Σύμφωνα με πληροφορίες, μάλιστα, ο ίδιος κάνει τα αδύνατα δυνατά, ώστε να οδηγήσει τους πολίτες του στις κάλπες τον Σεπτέμβρη και όχι τον Οκτώβρη. Δεν προτίθεται δηλαδή να αφήσει να χαθεί ούτε μία εβδομάδα.

Αυτός είναι και ο λόγος που μετά από μία ολιγοήμερη ανάσα που πήρε στη Χαλκιδική, ορμάει με τα μπούνια σε μία λυσσαλέα καμπάνια με πρόταγμα την ευρωατλαντική προοπτική της χώρας του, έτσι ώστε να εξασφαλίσει ότι η πλειονότητα των συμπολιτών του θα επικυρώσει την συμφωνία των Πρεσπών. Εξάλλου, η πρόσκληση για μελλοντική ένταξη στο ΝΑΤΟ που αναμένεται να έχει στα χέρια του στα μέσα Ιουλίου, όταν θα συγκληθεί η σύνοδος κορυφής της Συμμαχίας, είναι ένα πολιτικό δώρο-όπλο, το οποίο ο Ζάεφ σκοπεύει να χρησιμοποιήσει κατά κόρον στη μάχη που έχει μπροστά του.

Μέχρι εδώ όλα καλά! Η βιασύνη του Ζάεφ, όμως, κινδυνεύει να μετατρέψει τα απόνερα της συμφωνίας των Πρεσπών σε πολιτικό τσουνάμι, το οποίο, υπό προϋποθέσεις θα πλήξει και την Αθήνα. Όπως είναι γνωστό, η συμφωνία των Πρεσπών δίνει περιθώριο στα Σκόπια να έχουν ολοκληρώσει τη συνταγματική αναθεώρηση μέχρι το τέλος του 2018. Η εικόνα, όμως, όπως είπαμε παραπάνω, μπορεί να έχει ξεκαθαρίσει νωρίτερα. Αυτό σημαίνει ότι το Μέγαρο Μαξίμου θα βρεθεί νωρίτερα με την καυτή πατάτα, αν βέβαια τα Σκόπια έχουν ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις τους.

Σ’ αυτή πάντα την περίπτωση, η στάση του μικρού και ασταθούς κυβερνητικού εταίρου στην Ελλάδα, έτσι όπως εξελίσσεται τις τελευταίες μέρες, φέρνει πιο κοντά τις κάλπες. «Δεν πρόκειται να έρθει σε κύρωση η συμφωνία των Πρεσπών χωρίς την άποψη του ελληνικού λαού. Ο ελληνικός λαός θα αποφασίσει. Αυτό γίνεται ή με την ψήφιση από 180 βουλευτές, ή με δημοψήφισμα ή με εκλογές. Με τον έναν ή με τον άλλον τρόπο», δήλωσε ο Πάνος Καμμένος. Τί και αν ο υφυπουργός Εξωτερικών, αρμόδιος για τον Απόδημο Ελληνισμό, Τέρενς Κουίκ τοποθετεί τις εκλογές στην Ελλάδα τον Σεπτέμβριο του 2019.

Μπορεί ο Αλέξης Τσίπρας να εμφανίζεται διεθνώς ως ο πολιτικός που τόλμησε και έκλεισε ένα εθνικό ζήτημα, κάτι για το οποίο τον επαινούν οι ξένοι, αλλά ο λογαριασμός στο εσωτερικό αποδεικνύεται ολοένα και πιο βαρύς. Δεν είναι μόνο το πολιτικό και εκλογικό κόστος που, σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, ο ΣΥΡΙΖΑ θα πληρώσει στις κάλπες. Είναι και το γεγονός ότι η συνοχή της κυβερνητικής πλειοψηφίας απειλείται.

Η εξάντληση της τετραετίας μοιάζει ολοένα και περισσότερο να απομακρύνεται ως σενάριο. Το τσουνάμι του Μακεδονικού, το οποίο η ίδια η κυβέρνηση ενεργοποίησε, προκαλεί ήδη τις πρώτες πολιτικές απώλειες. Οι ΑΝΕΛ φυλλοροούν, ο ΣΥΡΙΖΑ δέχεται πίεση από την κοινωνία και στο Μέγαρο Μαξίμου δεν βρίσκουν κοινοβουλευτικές εφεδρείες για να καλύψουν το κενό των ΑΝΕΛ, εάν αυτοί τελικά αποχωρήσουν. Εάν κρίνουμε τουλάχιστον από τις δημόσιες τοποθετήσεις, κανένα κόμμα της αντιπολίτευσης, τουλάχιστον συντεταγμένα, δεν προτίθεται να διασώσει την κυβέρνηση Τσίπρα.