Τουρκική παγίδα στα Διαπόντια νησιά

Μετά το Σκοπιανό και τη συνομολόγηση μιας συμφωνίας με την οποία είναι αντίθετη η πλειονότητα των Ελλήνων, η σπουδή της κυβέρνησης Τσίπρα να διευθετήσει και τις ελληνοαλβανικές διαφορές δημιουργεί προβληματισμό και ανησυχία.

Τόσο η ηγεσία του υπουργείου Εξωτερικών όσο και το πρωθυπουργικό γραφείο αρνούνται να δώσουν στα κόμματα της αντιπολίτευσης λεπτομέρειες για το περιεχόμενο των συζητήσεων με τα Τίρανα, αποφεύγουν να ενημερώσουν την αρμόδια επιτροπή της Βουλής και δείχνουν σαν να έχουν ξεχάσει τις αρμοδιότητες του Εθνικού Συμβουλίου Εξωτερικής Πολιτικής, όπου θα μπορούσαν να έχουν συζητηθεί οι λεπτομέρειες της τόσο σημαντικής σχεδιαζόμενης συμφωνίας με την κυβέρνηση του Εντι Ράμα.

Η δήλωση του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα ότι στις συζητήσεις με την αλβανική πλευρά «τα δύο θέματα που απομένουν, πέραν της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης, είναι το ζήτημα του εμπολέμου και των συνόρων, το οποίο βρισκόμαστε πολύ κοντά στο να βρεθεί μια κάποια διευθέτηση» προκάλεσε ακόμη περισσότερα ερωτήματα για την ουσία της διαπραγμάτευσης μεταξύ Αθήνας και Τιράνων.

Τι εννοούσε άραγε ο πρωθυπουργός; Μήπως η τοποθέτησή του αυτήσυνδεόταν με την πρόσφατη δήλωση του επιτρόπου Διεύρυνσης της Κομισιόν Γιοχάνες Χαν ότι «εάν υπάρξει συμφωνία Ελλάδας και Αλβανίας, γιατί εκεί πρόκειται για αναδιάρθρωση συνόρων (ή τροποποίηση, restructuring ήταν ο όρος που χρησιμοποιήθηκε), θα είναι πολύ σημαντικό»; Συζητούν η Αθήνα και τα Τίρανα για το ενδεχόμενο αλλαγής συνόρων; Το γεγονός ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανασκεύασε διευκρινίζοντας ότι ο κ. Χαν δεν αναφερόταν σε αλλαγή συνόρων αλλά στις διαπραγματεύσεις για την οριοθέτηση της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης ανάμεσα σε Ελλάδα και Αλβανία καθησύχασε προσωρινά αλλά δεν διέλυσε τις αμφιβολίες. Και αυτό διότι όλοι θυμούνται ότι στα τέλη Απριλίου ο κ. Χαν είχε προαναγγείλει συμφωνία στο Σκοπιανό μέσα στο πρώτο δεκαπενθήμερο του Μαΐου. Τότε ο κ. Νίκος Κοτζιάς είχε καταγγείλει τον επίτροπο Διεύρυνσης ότι υπονομεύει τις διαπραγματεύσεις Αθηνών - Σκοπίων, αποδείχθηκε όμως ότι απλώς ο κ. Χαν έπεσε έναν μήνα έξω στις προβλέψεις του…

Η δήλωση του κ. Τσίπρα για διευθέτηση στο ζήτημα των συνόρων με την Αλβανία ήταν απλώς lapsus linguae, μια λεκτική γκάφα, ή μήπως συζητείται μυστικά κάποιου είδους συμφωνία που θα αιφνιδιάσει και πάλι τον ελληνικό λαό; Εκ των υστέρων, από το πρωθυπουργικό γραφείο ισχυρίστηκαν ότι ο κ. Τσίπρας δεν εννοούσε αλλαγή των ελληνοαλβανικών συνόρων αλλά αναφερόταν «στο θέμα της συντήρησης των πυραμίδων στα υφιστάμενα σύνορα με τη γειτονική χώρα». Οι συνεργάτες του πρωθυπουργού στο Μέγαρο Μαξίμου υποστήριζαν μάλιστα ότι ο κ. Τσίπρας αναφερόταν στον… καθαρισμό των ελληνοαλβανικών συνόρων από βάτα και ξερόχορτα.
Κινούμενοι στον αστερισμό του «good diplomacy, ε;» και της αυτοαποθέωσης, στο πρωθυπουργικό γραφείο μοιάζουν σαν να αδυνατούν να αντιληφθούν ότι σε τόσο σημαντικά ζητήματα για τις διεθνείς σχέσεις της χώρας τα πράγματα δεν μπορούν να αντιμετωπίζονται με τέτοια ελαφρότητα, πολύ περισσότερο όταν η τοποθέτηση Τσίπρα περί… διευθέτησης συνόρων έγινε περίπου δύο 24ωρα μετά τις δηλώσεις του κ. Χαν περί «τροποποίησης» των συνόρων Ελλάδας - Αλβανίας.

Το στοιχείο που κάνει ακόμη πιο εντυπωσιακή αλλά και «ύποπτη» την αναφορά του κ. Τσίπρα στην ανάγκη διευθέτησης των συνόρων είναι το γεγονός ότι η Ελλάδα δεν έχει αναγνωρίσει τα ελληνοαλβανικά σύνορα. Το 1946, στη Συνδιάσκεψη για την Ειρήνη των Παρισίων, ο τότε πρωθυπουργός της Ελλάδας Κωνσταντίνος Τσαλδάρης είχε δηλώσει ότι διατηρεί τις επιφυλάξεις του για τα ελληνοαλβανικά σύνορα μέχρις ότου το Βορειοηπειρωτικό ζήτημα ρυθμιζόταν κατά τρόπο δίκαιο. Η Βουλή των Ελλήνων είχε επικυρώσει το τελικό κείμενο της Συνθήκης Ειρήνης για τη λήξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, με τη ρητή επιφύλαξη ότι θεωρεί «εξακολουθητικά ανοιχτό το ζήτημα των αλβανικών συνόρων». Η επιφύλαξη αυτή δεν έχει ακόμη αρθεί, κάτι που ισχύει και για το καθεστώς εμπόλεμης κατάστασης μεταξύ Ελλάδας - Αλβανίας που ισχύει από το 1939!

Η παγίδα των Τούρκων με την ΑΟΖ Ελλάδας - Αλβανίας

«Είμαστε πολύ κοντά σε μια λύση που αφορά την οριοθέτηση της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης, μια λύση που δίνει σημαντικά πλεονεκτήματα στην ελληνική πλευρά, δεν θέλω να μπω σε λεπτομέρειες», επισήμανε ο κ. Τσίπρας την Πέμπτη από τις Βρυξέλλες, σημειώνοντας αντιφατικά ότι δεν έχει «ιδιαίτερη πίεση» αλλά θέλει συμφωνία «το συντομότερο δυνατό».

Η προσπάθεια να οριοθετηθούν οι θαλάσσιες ζώνες Ελλάδας - Αλβανίας προχώρησε επί κυβέρνησης Κώστα Καραμανλή και το 2009 υπεγράφη συμφωνία. Κατά την άποψη ελληνικών διπλωματικών κύκλων, η συμφωνία εφήρμοζε πλήρως και στην πράξη το διεθνές δίκαιο της θάλασσας, όπως υποστηρίζει η Αθήνα, και επιπλέον δημιουργούσε θετικό προηγούμενο για πιθανή διαπραγμάτευση με την Τουρκία. Παρότι είχε υπογραφεί από τους υπουργούς Εξωτερικών των δύο χωρών, η συμφωνία δεν επικυρώθηκε γιατί, όπως λέγεται, το κόμμα του σημερινού πρωθυπουργού της Αλβανίας,, Εντι Ράμα, την προσέβαλε στο συνταγματικό δικαστήριο των Τιράνων έπειτα από προτροπή της Αγκυρας.

Πώς σήμερα, εννέα χρόνια μετά την υπαναχώρηση των Αλβανών, η Αθήνα και τα Τίρανα βρίσκονται κοντά σε συμφωνία και μάλιστα με την κυβέρνηση Ράμα, ο οποίος είχε τορπιλίσει την οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών του 2009; Εφαρμόζεται και στη νέα συμφωνία η αρχή της μέσης γραμμής ή μήπως οι Αλβανοί με τη συνεργασία Τούρκων διπλωματών πέτυχαν να οριστεί η Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη βόρεια της Κέρκυρας με βάση την αρχή της ευθυδικίας; Τα τρία Διαπόντια νησιά, δηλαδή το Μαθράκι, η Ερείκουσσα και οι Οθωνοί, έχουν πλήρη επήρεια ή μήπως τα Τίρανα κατάφεραν να υποβαθμίσουν τη γεωγραφική τους θέση προς όφελος της αλβανικής πλευράς;

Η ελληνική κυβέρνηση δεν δίνει πληροφορίες για τη συμφωνία που είναι στα σκαριά. Διπλωματικές πηγές που έχουν γνώση των λεπτομερειών του τεχνικού ζητήματος υπογραμμίζουν ότι η Αθήνα φαίνεται να έχει αποδεχτεί ότι τα τρία Διαπόντια νησιά δεν έχουν υφαλοκρηπίδα, γεγονός που -εφόσον επιβεβαιωθεί- θα οδηγήσει σε αξιοσημείωτη μείωση της έκτασης της ελληνικής Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης. «Η νέα οριοθέτηση των οικοπέδων θα δημιουργήσει προβλήματα», επισημαίνει παράγοντας με γνώση των διεργασιών και απευθύνει την προειδοποίηση ότι σε περίπτωση που αποδεχτούμε μειωμένη επιρροή των Διαπόντιων νησιών στην οριοθέτηση της ΑΟΖ Ελλάδας - Αλβανίας κάτι τέτοιο θα μπορούσε να δημιουργήσει αρνητικό τετελεσμένο στο μέλλον, όταν ωριμάσουν οι συνθήκες για συζήτηση της υφαλοκρηπίδας στο Αιγαίο, αφού η τουρκική πλευρά θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει το προηγούμενο για να προβάλει την αξίωσή της και στην περίπτωση του Καστελόριζου.

Η εισέχουσα του Καστελόριζου

Το Καστελόριζο, ακροτελεύτιο και ανατολικότερο σημείο της ελληνικής επικράτειας, βρίσκεται 60 ναυτικά μίλια ανατολικά της Ρόδου και απέχει μόλις ένα μίλι από τις τουρκικές ακτές. Το Καστελόριζο, που παραχωρήθηκε στην Ελλάδα με τη Συνθήκη των Παρισίων του 1947, προσφέρει στην Ελλάδα συνολική έκταση 5.240 τετραγωνικών ναυτικών μιλίων (θαλάσσια περιοχή και υποθαλάσσια επιφάνεια), γεγονός το οποίο εξηγεί σε μεγάλο βαθμό την επιχειρηματολογία της Τουρκίας ότι τα νησιά δεν διαθέτουν δική τους υφαλοκρηπίδα.

Το ολίσθημα Τσίπρα με τον εθνικό εναέριο χώρο και ο... φευγάτος Κοτζιάς

Η πολυαναμενόμενη συνάντηση του κ. Τσίπρα με τον πρόεδρο της Τουρκίας Ταγίπ Ερντογάν, στο περιθώριο της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ, δεν παρήγαγε τα αποτελέσματα που ανέμενε η ελληνική κυβέρνηση. Ο πρωθυπουργός δήλωσε ότι μετά τη δίωρη συζήτηση με τον πρόεδρο της Τουρκίας έχει περισσότερες ελπίδες απ’ ό,τι πριν, όμως η αισιοδοξία του αυτή δεν φαίνεται να εδράζεται σε κάποια δέσμευση του κ. Ερντογάν, ο οποίος συνέδεσε το θέμα της δίκαιης δίκης του ανθυπολοχαγού Αγγελου Μητρετώδη και του λοχία Δημήτρη Κούκλατζη με την έκδοση των 8 Τούρκων αξιωματικών που έχουν λάβει άσυλο από την ελληνική Δικαιοσύνη. Χωρίς τη συνδρομή του υπουργού Αμυνας Πάνου Καμμένου, που από την Πέμπτη έφυγε από τις Βρυξέλλες για τετραήμερο στο Παρίσι (με αφορμή τον εορτασμό της Γαλλικής Επανάστασης), και απόντος του υπουργού Εξωτερικών Νίκου Κοτζιά, που την ώρα του τετ α τετ Τσίπρα - Ερντογάν πετούσε για τη μακρινή Βολιβία (όπου γινόταν φόρουμ χωρών με αρχαίο πολιτισμό), ο πρωθυπουργός έμεινε μόνος προσπαθώντας να εξηγήσει στον κ. Ερντογάν ότι οι τουρκικές παραβιάσεις στο Αιγαίο είναι λάθος. Η ελαφρότητα με την οποία αντιμετωπίζει τα πιο σοβαρά θέματα δεν φαίνεται να βοήθησε τον κ. Τσίπρα που μεταξύ άλλων μπέρδεψε το εύρος του ελληνικού εναέριου χώρου των 10 ναυτικών μιλίων (είπε ότι το εύρος του είναι 12 ν.μ.) και -κατά πληροφορίες από τουρκικές πηγές- άκουσε τον κ. Ερντογάν να του λέει ότι οι πτήσεις των τουρκικών αεροσκαφών που η Ελλάδα θεωρεί παραβιάσεις δεν συνιστούν παράνομη πτήση! «Εγώ του κατέθεσα και στοιχεία τα οποία αναδεικνύουν ότι έχουμε υπερπτήσεις πάνω από νησιά. Και βεβαίως ότι έχουμε αερομαχίες και εμπλοκές. Εκεί δεν μπορεί να υπάρξει αμφισβήτηση», είπε ο κ. Τσίπρας και -σχεδόν περιχαρής- ανακοίνωσε ότι η καλύτερη είδηση της συνάντησης είναι ότι «συμφωνήσαμε να συνεχιστεί και να ενταθεί ο δίαυλος επικοινωνίας ανάμεσα στους αρχηγούς των Γενικών Επιτελείων και βεβαίως ανάμεσα στους δύο υπουργούς Εξωτερικών, για να βρούμε τον τρόπο της αναγκαίας αποκλιμάκωσης της έντασης στο Αιγαίο». Με αυτό τον τρόπο ο πρωθυπουργός αναγνώρισε ότι δεν θα πρέπει να αναμένεται κάτι θετικό με τους δύο φυλακισμένους Ελληνες στρατιωτικούς στην Αδριανούπολη, οι οποίοι έχουν αφεθεί στο έλεος του Τούρκου προέδρου.

Και ο Τσίπρας πανηγυρίζει για την παράκαμψη του βέτο του Βουκουρεστίου…

Στη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ, τα 29 κράτη-μέλη κάλεσαν τη FYROM να ενταχθεί στη Συμμαχία και ο πρωθυπουργός φάνηκε να το πανηγυρίζει λέγοντας: «Σήμερα είναι μια ιστορική μέρα γιατί παίρνει σάρκα και οστά η απόφαση της Συνόδου του Βουκουρεστίου, που επί 10 χρόνια ήταν κενό γράμμα»! Αυτή την ιστορική στιγμή φαίνεται να εκτιμούν πολύ οι Σκοπιανοί που το Σάββατο γιόρτασαν με μεγάλα πάρτυ σε 15 πόλεις της FYROM την ένταξή τους στην Ατλαντική Συμμαχία έχοντας τη συναίνεση της Ελλάδας και την ταυτότητα των δήθεν Μακεδόνων «erga omnes», με τη συγκατάθεση των κυρίων Τσίπρα και Καμμένου.