Ιστορίες με αρκούδες: Πώς ο Κοτζιάς διέλυσε τις σχέσεις με τον Πούτιν για χάρη του Ζάεφ

Αντιδράσεις προκαλούν οι νέες δηλώσεις του υπουργού Εξωτερικών Νίκου Κοτζιά, στο ΑΠΕ, που αποτελούν νέο μήνυμα προς τη Μόσχα: Ο κ.Κοτζιάς, υποστήριξε ότι η εποχή που διπλωματία ήταν να «κάνεις την κότα», τελείωσε, αφού αυτή είναι πρακτική που κάνει, όπως είπε, για «κοτέτσι». 



Η ημερίδα για τη Συμφωνία των Πρεσπών την προηγούμενη Πέμπτη βρισκόταν σε πλήρη εξέλιξη. Διπλωμάτες, νομικοί και άλλοι εξηγούσαν τις παραμέτρους της συμφωνίας και περίμεναν με αγωνία την ομιλία του Νίκου Κοτζιά. Κάποια στιγμή, όμως, ένας στενός συνεργάτης του πλησίασε τον υπουργό Εξωτερικών ψιθυρίζοντάς του κάτι στο αυτί. Είχε μόλις χτυπήσει το κόκκινο τηλέφωνο και στην άλλη γραμμή ήταν το Μέγαρο Μαξίμου. Επρεπε να σπεύσει εκεί.

Αν και το πρωθυπουργικό γραφείο δεν έβγαλε κάποια ανακοίνωση για τη συνάντηση Τσίπρα - Κοτζιά που έγινε υπό το άγρυπνο βλέμμα του διπλωματικού συμβούλου Βαγγέλη Καλπαδάκη, πληροφορίες κάνουν λόγο για την προσέλευση του Ευκλείδη Τσακαλώτου, του Ανδρέα Ξανθού και του Παύλου Πολάκη λίγα λεπτά αργότερα. Κυβερνητικό στέλεχος, όμως, χαρακτηρίζει υπερβολική την παρουσίαση των γεγονότων, κάνοντας λόγο για μια δρομολογημένη από την προηγούμενη μέρα συνάντηση. «Τον ειδοποίησε ή όχι ο πρωθυπουργός να πάει στο Μαξίμου;» επιμένουμε. «Ναι, καθώς υπήρχαν εξελίξεις που έπρεπε να συζητηθούν το συντομότερο δυνατό».

Σύμφωνα με το ρεπορτάζ, ο Αλέξης Τσίπρας δεν έκρυψε τη δυσαρέσκειά του για τους χειρισμούς του υπουργού του. Φυσικά και ήταν ενήμερος για την απέλαση των διπλωματών και τις αντιδράσεις που αυτή θα προκαλούσε. Θεώρησε, όμως, ότι ο τρόπος που το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών απάντησε στις δηλώσεις της εκπροσώπου του αντίστοιχου ρωσικού, Μαρίας Ζαχάροβα, άναψαν τα αίματα χωρίς να υπάρχει λόγος. Παρά την γκρίνια, οι συζητήσεις εστιάστηκαν στις από εδώ και πέρα κινήσεις που θα μπορούσαν να εξομαλύνουν τα πράγματα, χωρίς να «αδειάσει» το Μέγαρο Μαξίμου τον Νίκο Κοτζιά και να φανεί ότι υποχωρεί άτακτα. Ηταν εμφανής, όμως, ο φόβος μήπως προκληθεί μια δυναμική ρήξης στις σχέσεις Αθήνας - Μόσχας και χαθεί ο έλεγχος. Ο φόβος για το ενδεχόμενο η Αθήνα να βρεθεί αντιμέτωπη με συρρίκνωση του εκ Ρωσίας τουριστικού ρεύματος ήταν διάχυτος καθ’ όλη τη διάρκεια της σύσκεψης.

Αν και κυβερνητικοί παράγοντες το αρνούνται, πληροφορίες επιμένουν ότι ουσιαστικά ο φάκελος «Ρωσία» περνάει στα χέρια του ίδιου του πρωθυπουργού και του διπλωματικού του συμβούλου Βαγγέλη Καλπαδάκη. Προφανώς, ο υπουργός Εξωτερικών δεν είναι δυνατόν να παραμεριστεί εμφανώς. Αποφασίστηκε, όμως, ότι δεν πρόκειται να κάνει οποιαδήποτε κίνηση χωρίς να έχει την έγκριση του Αλέξη Τσίπρα. Κατά τις ίδιες πληροφορίες, ο Νίκος Κοτζιάς υπερασπίστηκε σθεναρά τον τρόπο με τον οποίο χειρίστηκε την κατάσταση, γεγονός που είχε ως αποτέλεσμα κάποιες στιγμές να δημιουργηθεί ένταση. Μετά τη σύσκεψη η κυβέρνηση φρόντισε να διοχετεύσει ότι σε αυτή αποφασίστηκε πως η Ελλάδα θα απαντά αποφασιστικά όποτε θίγεται ζήτημα εθνικής κυριαρχίας, τονίζοντας ωστόσο ότι η κυβέρνηση ακολουθεί και θα συνεχίσει να ακολουθεί την πάγια πολιτική της για προώθηση των σχέσεων με τη Ρωσία σε διμερές και πολυμερές επίπεδο.

Πρωτοφανής αντιπαράθεση

Πράγματι, η σκληρή αντιπαράθεση ανάμεσα στον Νίκο Κοτζιά και το ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών είναι χωρίς προηγούμενο στα διπλωματικά χρονικά της χώρας. Η ματαίωση της επίσκεψης του Σεργκέι Λαβρόφ, η οποία επρόκειτο να πραγματοποιηθεί στην Ελλάδα μέσα στον Σεπτέμβριο, δεν είναι το μοναδικό πρόβλημα. Η άφιξη Λαβρόφ στην Αθήνα θα είχε και χαρακτήρα προετοιμασίας της επίσκεψης Τσίπρα στη Μόσχα, η οποία επίσης πλέον βρίσκεται στον αέρα.

Αλλά και αυτή η επίσκεψη έγινε αντικείμενο αντιπαράθεσης μεταξύ Αθήνας και Μόσχας. Αντιδρώντας ουσιαστικά στην αναβολή (ακύρωση;) της επίσκεψης του Σεργκέι Λαβρόφ, ο Νίκος Κοτζιάς είπε ότι ήταν ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών που είχε ζητήσει να έρθει στην Ελλάδα. Η απάντηση-διάψευση δεν άργησε να έρθει διά στόματος της εκπροσώπου του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών Μαρίας Ζαχάροβα, η οποία υπενθύμισε τη δημόσια δήλωση του Νίκου Κοτζιά τον περασμένο μήνα, με την οποία απηύθυνε πρόσκληση στον Ρώσο ομόλογό του.

Ολοι αυτοί οι πονοκέφαλοι πηγάζουν από το δύσκολο πρόβλημα στο οποίο έχει μετατραπεί η Συμφωνία των Πρεσπών. Ακόμα και μέσα στον ΣΥΡΙΖΑ εκδηλώνονται αντιδράσεις και γκρίνια. Οι αντιδράσεις, όμως, έχουν προσλάβει διαστάσεις μετά τις πρόσφατες εξελίξεις στις σχέσεις με τη Μόσχα. Ο Νίκος Κοτζιάς, εξάλλου, δεν είναι πολύ συμπαθής στην Κουμουνδούρου. Υπουργοί, βουλευτές και κομματικά στελέχη κατά καιρούς τον κατηγορούσαν για αλαζονεία, προσωπική ατζέντα και έλλειμμα ενημέρωσης.

Τώρα πια, σε κατ’ ιδίαν συζητήσεις τον κατηγορούν ότι έχει παρασύρει την κυβέρνηση και τη χώρα σε μια περιπέτεια ορμώμενος από την εμμονή του για προσωπική δικαίωση στο ζήτημα του ονοματολογικού. Η Συμφωνία των Πρεσπών υποστηρίζεται ευρέως στην Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά είναι αξιοσημείωτο ότι το γεγονός αυτό δεν αμβλύνει την κριτική που ασκείται στον υπουργό Εξωτερικών. Βουλευτής αναφερόμενος στην κρίση στις ελληνορωσικές σχέσεις έφτασε να πει ότι «το μόνο που δεν χρειαζόμαστε σήμερα είναι ένα νέο». Ακόμα και πρωτοκλασάτα κυβερνητικά στελέχη έκριναν ως «σπασμωδική» την απάντηση του υπουργείου Εξωτερικών στις πρώτες δηλώσεις της Μαρίας Ζαχάροβα.

Σχόλια ακούγονται πάντως και για τις καταγγελίες του Ζόραν Ζάεφ περί χρηματισμού Σκοπιανών από φιλορώσους Ελληνες επιχειρηματίες. Το ζήτημα ωστόσο είναι ότι ο Ζάεφ όχι μόνο δεν κατονόμασε κάποιον, αλλά και αναδιπλώθηκε με διάθεση αποκλιμάκωσης της έντασης. Αρνήθηκε, μάλιστα, να δώσει συνέχεια.

Mοναδική δημόσια παρέμβαση από την πλευρά της συμπολίτευσης ήταν η δήλωση του πρώην αναπληρωτή υπουργού Εξωτερικών Νίκου Ξυδάκη, ο οποίος αρκέστηκε στο ότι «η Ελλάδα δεν έχει πληροφορίες για τέτοιες πληρωμές». Δεν υπήρξε, όμως, κανένα απολύτως σχόλιο για την υποτιθέμενη εμπλοκή του Ιβάν Σαββίδη. Η έγκριτη ιστοσελίδα BuzzFeed και το Διεθνές Δίκτυο Δημοσιογράφων τον κατονόμασαν σε ρεπορτάζ τους ισχυριζόμενοι ότι έδωσε 350.000 δολάρια προκειμένου να εκτροχιάσει τη Συμφωνία των Πρεσπών στο δημοψήφισμα.

Σε εξέλιξη η διερεύνηση της υπόθεσης

Σύμφωνα με έγγραφα του υπουργείου Εσωτερικών των Σκοπίων, τα οποία επικαλείται ο προαναφερθείς ιστότοπος και η προαναφερθείσα ΜΚΟ, οι πληρωμές έγιναν σε πολιτικούς της ΠΓΔΜ, σε μέλη εθνικιστικών οργανώσεων, καθώς και σε οπαδούς της ποδοσφαιρικής ομάδας Βαρντάρ Σκοπίων, οι οποίοι πρόσφατα συμμετείχαν σε επεισόδια που έλαβαν χώρα σε συγκέντρωση κατά της Συμφωνίας των Πρεσπών. Μάλιστα, ένας εκ των συλληφθέντων οπαδών, σύμφωνα με το BuzzFeed, επιβεβαίωσε στους δημοσιογράφους ότι έλαβε χρήματα από τον Ιβάν Σαββίδη.

Οπως αναφέρει το ρεπορτάζ που επικαλείται το σκοπιανό υπουργείο Εσωτερικών, η πληρωμή έγινε σε μετρητά με χρήματα που φέρεται να μετέφερε ο κ. Σαββίδης παράνομα από τα ελληνικά σύνορα, ενώ χρησιμοποιήθηκαν και άλλες μέθοδοι που δεν διευκρινίζονται. Αστυνομικές πηγές που επικαλείται το BuzzFeed αναφέρουν ότι βρίσκεται σε εξέλιξη η διερεύνηση της υπόθεσης.

Οπως μετέδωσε το ειδησεογραφικό πρακτορείο της γειτονικής χώρας ΜΙΑ, ο Ζόραν Ζάεφ διευκρίνισε ότι οι ισχυρισμοί που εμπλέκουν Ελληνες επιχειρηματίες βασίστηκαν σε μη επιβεβαιωμένες καταγγελίες, οι οποίες έγιναν στην Αστυνομία από κάποια άτομα μετά τις επιθέσεις που σημειώθηκαν εναντίον αστυνομικών δυνάμεων μπροστά από το Κοινοβούλιο. Ως εκ τούτου δεν υπάρχει κανένας λόγος αποστολής εγγράφων στις ελληνικές αρχές σχετικά με τη φερόμενη εμπλοκή Ελλήνων επιχειρηματιών, και συγκεκριμένα του Ιβάν Σαββίδη, στη χρηματοδότηση εκδηλώσεων διαμαρτυρίας κατά της Συμφωνίας των Πρεσπών.

Προηγείται το «Οχι» στα Σκόπια

Ο Σκοπιανός πρωθυπουργός, άλλωστε, έχει ήδη αρκετά σοβαρά προβλήματα. Στην πρώτη μεγάλη σφυγμομέτρηση εν όψει του δημοψηφίσματος το «Οχι» προηγείται του «Ναι» κατά 8 μονάδες, επιβεβαιώνοντας ότι η αισιοδοξία του Ζόραν Ζάεφ δεν στηρίζεται στην πραγματικότητα. Συγκεκριμένα, στη δημοσκόπηση του πρακτορείου mkd.mk, αντίθετο με τη Συμφωνία των Πρεσπών εμφανίζεται το 54,1% των ερωτηθέντων έναντι του 45,9% που τάσσεται υπέρ της συμφωνίας. Τα πράγματα είναι ακόμη χειρότερα επειδή είναι το σλαβικό στοιχείο που προτιμάει κατά μεγάλη πλειοψηφία το «Όχι», ενώ αντίθετα η συντριπτική πλειοψηφία των Αλβανών τάσσεται υπέρ της συμφωνίας.

Δύσκολα είναι τα πράγματα και στο επίπεδο του πολιτικού συστήματος. Το αντιπολιτευόμενο VMRO αρνήθηκε να ορίσει μέλη του στην επιτροπή για την προετοιμασία του δημοψηφίσματος, με αποτέλεσμα να προκύψει νέο αδιέξοδο και ο Ζόραν Ζάεφ να αναβάλει τη συζήτηση για αύριο ή τη Δευτέρα. Η κίνηση αυτή ενδεχομένως να είναι μια πρόγευση για τη στάση που θα τηρήσει και στην περίπτωση που το «Ναι» επικρατήσει με μικρή διαφορά.



Λέστερ Φέντερ: Ο δημοσιογράφος που ενέπλεξε τον Ιβάν


Ο Λέστερ Φέντερ, αν και έχει ως βάση την Ουάσινγκτον, γυρίζει όλο τον κόσμο. Τη μια μέρα μπορεί να είναι στην Ελλάδα πραγματοποιώντας έρευνα για ένα ρεπορτάζ, την επομένη στη Σουηδία ψάχνοντας τη μεγάλη είδηση. Με μια βαλίτσα στο χέρι, ταξιδεύει από χώρα σε χώρα. Ασχολείται με τους νεοναζί της Σουηδίας, τον νέο ηγέτη της Δεξιάς στην Ουγγαρία, ενώ φιλοτεχνεί το προφίλ μιας Ιταλίδας πολιτικού που δέχεται απειλές για τη ζωή της επειδή παλεύει για τα δικαιώματα της γυναίκας.

Ο Λέστερ είναι παντού και πουθενά. Πριν ακόμα πάρει κανείς είδηση τα απόνερα της δουλειάς του, εκείνος έχει ήδη ανέβει στο αεροπλάνο για το επόμενο κομμάτι, την επόμενη περιπέτεια. Είναι, άλλωστε, ο διεθνής ανταποκριτής της έγκριτης ιστοσελίδας BuzzFeed και στη συγκεκριμένη περίπτωση ο άνθρωπος που άνοιξε τον ασκό του Αιόλου ονοματίζοντας τον Ιβάν Σαββίδη ως τον άνθρωπο που υποτίθεται ότι βρίσκεται πίσω από το σκάνδαλο με τον χρηματισμό πολιτών για να εναντιωθούν στη Συμφωνία των Πρεσπών. Σε συνέντευξή του στο BuzzFeed News, ο Ζόραν Ζάεφ δήλωσε για πρώτη φορά ότι η κυβέρνησή του έλαβε πολλαπλές αναφορές ότι «Ελληνες επιχειρηματίες που διάκεινται ευνοϊκά προς τις ρωσικές θέσεις» κατέβαλαν σε πολίτες της ΠΓΔΜ ποσά για να «διαπράξουν βίαιες ενέργειες». Αμέσως μετά, ο Λέστερ Φέντερ επανήλθε με ένα ακόμα δημοσίευμα στο BuzzFeed. Σε αυτό επικαλέστηκε έγγραφο του υπουργείου Εσωτερικών της ΠΓΜΔ, το οποίο κατονόμασε τον επιχειρηματία Ιβάν Σαββίδη ως έναν εκ των χρηματοδοτών αυτών των βίαιων ενεργειών. Η απάντηση του επιχειρηματία ήταν άμεση και κατηγορηματική: «Καθιστούμε σαφές σε όλους τους τόνους πως ο επιχειρηματίας κ. Ιβάν Σαββίδης ουδεμία σχέση ή εμπλοκή έχει με τα όσα αναφέρονται στο απολύτως ψευδές και άκρως συκοφαντικό δημοσίευμα. Για τον λόγο αυτό, τις αμέσως επόμενες ώρες και αξιοποιώντας όλα τα ένδικα μέσα που έχουμε στη διάθεσή μας, θα προβούμε στην κατάθεση μήνυσης και αγωγής εναντίον του Μέσου, καθώς και των συντακτών του ανυπόστατου αυτού δημοσιεύματος».

Ο συγκεκριμένος δημοσιογράφος βρέθηκε αθόρυβα στην Ελλάδα, αλλά και στα Σκόπια για χάρη του ρεπορτάζ. Το ίδιο αθόρυβα έφυγε αφήνοντάς πίσω του το χάος, με τον άξονα Μόσχα - Αθήνα - Σκόπια να έχει πάρει κυριολεκτικά φωτιά. Προτού φύγει, όμως, ασχολήθηκε με την απέλαση των δύο Ρώσων διπλωματών, ενώ το μόνο σίγουρο είναι ότι η ιστορία με τις υποτιθέμενες χρηματοδοτήσεις θα έχει και συνέχεια.

Αν και ο Ζόραν Ζάεφ επιθυμεί να κλείσει το ζήτημα, σε περίπτωση που πράγματι υπάρχουν τα στοιχεία που επικαλούνται το BuzzFeed και η αδελφή πλατφόρμα του OCCRP (Organized Crime and Corruption Reporting Project), τότε είναι απλώς θέμα χρόνου να βγουν στη δημοσιότητα. Ο Λέστερ έχει σπουδάσει Δημοσιογραφία στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια, ενώ έχει διατελέσει ρεπόρτερ της φημισμένης ιστοσελίδας Politico. Δύσκολα θα τον εντόπιζε κανείς, καθώς η εμφάνισή του παραπέμπει σε φοιτητή χωρίς καμία έννοια στον κόσμο...