Ο Αλέξης Τσίπρας, το Σκοπιανό και... οι σκέψεις για δημοψήφισμα και στην Ελλάδα

Όσο πλησιάζει το δημοψήφισμα στην ΠΓΔΜ, τόσο κλιμακώνεται και η αντιπαράθεση κυβέρνησης και αξιωματικής αντιπολίτευσης. Όλα ή σχεδόν όλα θα κριθούν από το αποτέλεσμα αυτού. Εάν η συμφωνία των Πρεσπών εγκριθεί από τους πολίτες του γειτονικού κράτους θα ανάψει το «πράσινο φως» για τη συνταγματική αναθεώρηση, η οποία καθ’ υπερβολή θεωρείται τυπική διαδικασία.

Το επιχείρημα του Ζόραν Ζάεφ είναι απλό και βάσιμο: Ποιος βουλευτής της αξιωματικής αντιπολίτευσης του VMRO θα τολμήσει να σταθεί αντιμέτωπος με την βούληση των πολιτών, εάν το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος είναι θετικό; Από την άλλη πλευρά, ωστόσο, το VMRO δεν αποκλείεται να επικαλεστεί διάφορους λόγους για να μην ψηφίσει στη Βουλή τη συνταγματική αναθεώρηση. Έχει ήδη εκφράσει την αντίθεσή του στο ερώτημα που έχει θέσει η κυβέρνηση Ζάεφ, ενώ δεν αποκλείεται να ισχυριστεί και παρατυπίες στην ψηφοφορία για να αρνηθεί τη σύμπραξή του στη συνταγματική αναθεώρηση.

Είναι αξιοσημείωτο, πάντως, πως πριν ξεκαθαρίσει το τοπίο στην ΠΓΔΜ, τα τελευταία εικοσιτετράωρα διακινείται το σενάριο πως το Μέγαρο Μαξίμου σκέφτεται το ενδεχόμενο να προκηρύξει και στην Ελλάδα δημοψήφισμα για την συμφωνίατων Πρεσπών. Σύμφωνα με αξιόπιστες πληροφορίες το σενάριο αυτό διοχετεύτηκε στην πολιτική αγορά, αλλά ως ενδεχόμενο δεν «παίζει» στην πραγματικότητα.

Σύμφωνα με κυβερνητικό παράγοντα, η ιδέα έπεσε κάποια στιγμή στο τραπέζι, αλλά σχεδόν αμέσως απορρίφτηκε. Το επιχείρημα ήταν ότι ένα δημοψήφισμα θα έδινε ανάσα στην κυβέρνηση, θα αποδείκνυε ότι δρα σε συνεννόηση με τον λαό και ότι δεν τον παρακάμπτει. Επίσης, θα έλυνε και το πρόβλημα της αντίθεσης που υπάρχει γι’ αυτό το ζήτημα με τον κυβερνητικό εταίρο Πάνο Καμμένο.

Είναι ενδεικτικό ότι προ ημερών ο πρόεδρος των ΑΝΕΛ διεμήνυσε εκ νέου πως αν έρθει η συμφωνία στη Βουλή για κύρωση, θα πάει στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Προκόπη Παυλόπουλο για να δηλώσει επισήμως ότι αποσύρει την εμπιστοσύνη του από την κυβέρνηση πριν γίνει η ψηφοφορία. «Θα προκαλέσω άμεσα εκλογές», έχει πει χαρακτηριστικά.

Κατά την ίδια πηγή, ακόμα και να επιθυμούσε ο πρωθυπουργός να προκηρύξει σε δημοψήφισμα, ξέρει ότι θα έβρισκε απέναντί του τον δυτικό παράγοντα. Είναι, άλλωστε, γνωστό ότι η ελληνική κοινωνία στην πλειονότητά της είναι ενάντια στην συμφωνία των Πρεσπών. Αυτό σημαίνει ότι το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος πιθανότατα θα ήταν απορριπτικό, γεγονός που θα έκλεινε την πόρτα για την ένταξη της ΠΓΔΜ στο ΝΑΤΟ, ακόμα κι αν ο Ζόραν Ζάεφ τα κατάφερνε και τελικά πραγματοποιούσε την συνταγματική αναθεώρηση.

Είναι ξεκάθαρο, λοιπόν, πως η Δύση θα θεωρούσε μία τέτοια πρωτοβουλία εχθρική κίνηση με ό,τι αυτό σημαίνει και στο γεωπολιτικό και στο οικονομικό επίπεδο. Γι’ αυτό και η ιδέα απορρίφτηκε. Αξίζει να θυμίσουμε ότι ο ίδιος ο πρωθυπουργός είχε αποκλείσει τον περασμένο Ιούνιο κάθε ενδεχόμενο να πάει σε δημοψήφισμα, μετά τη συμφωνία με τα Σκόπια.

Ακόμα, όμως, και αν ίσχυαν τα σενάρια που έχουν δει το φως της δημοσιότητας ως προς το ότι το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος δεν θα είναι δεσμευτικό, τί θα κέρδιζε ο Αλέξης Τσίπρας από μία τέτοια κίνηση; Πώς θα διαχειριζόταν ένα όχι από τους ψηφοφόρους για τη συμφωνία των Πρεσπών; Θα το αγνοούσε; Κι όλα αυτά λίγο πριν από τις εκλογές; Και θα το έκανε μόνο και μόνο για να ικανοποιήσει τον Καμμένο; Με άλλα λόγια, ο πρωθυπουργός δεν έχει κανένα λόγο να προκηρύξει δημοψήφισμα και δεν θα το κάνει.

Οι δυτικοί αποδέχτηκαν την προκήρυξη δημοψηφίσματος στην ΠΓΔΜ, επειδή η κυβέρνηση Ζάεφ δεν διαθέτει στη Βουλή την ενισχυμένη πλειοψηφία για να πραγματοποιήσει τη συνταγματική αναθεώρηση. Ο μόνος τρόπος για να πειθαναγκάσει το VMRO είναι να κερδίσει το δημοψήφισμα κι αυτό χωρίς να είναι απολύτως σίγουρο.

Το επόμενο ερώτημα είναι λόγικό: γιατί το Μέγαρο Μαξίμου διοχέτευσε ή τουλάχιστον δεν διέψευσε το σχετικό σενάριο; Θέσαμε το ερώτημα σε κυβερνητική πηγή και πήραμε την απάντηση ότι μπορεί η διοχέτευση να έγινε για να σταλεί ένα μήνυμα ότι εάν χρειαστεί ο Αλέξης Τσίπρας μπορεί να φτάσει και μέχρι εκεί. Περισσότερες διευκρινίσεις δεν πήραμε, αλλά ήταν σαφές πως το μήνυμα της εσκεμμένης διαρροής είχε αποδέχτη την Ουάσιγκτον και την ΕΕ.

Μία πιθανή εξήγηση είναι ότι ο πρωθυπουργός, έχοντας και την ξεκάθαρη προειδοποίηση του Πάνου Καμμένου, δεν θέλει να φέρει τη συμφωνία των Πρεσπών προς κύρωση σ’ αυτή τη Βουλή, όπως τον πιέζουν οι δυτικοί. Εκτιμάται ότι εάν δεν σκοντάψει ούτε στο δημοψήφισμα ούτε στη Βουλή, ο Ζόραν Ζάεφ θα έχει ολοκληρώσει τη συνταγματική αναθεώρηση περίπου τον ερχόμενο Φεβρουάριο.

Σ’ αυτή την περίπτωση, οι δυτικοί πιέζουν τον Αλέξη Τσίπρα να φέρει αμέσως προς κύρωση τη συμφωνία των Πρεσπών στη Βουλή. Στο Μέγαρο Μαξίμου, όμως, δικαιολογημένα σκέφτονται ότι εάν το κάνουν αυτό δύο μήνες πριν τις εκλογές του Μαΐου 2019, θα είναι πολιτικό-εκλογικό αυτογκόλ. Γι’ αυτό και προσανατολίζονται στο να αφήσουν την κύρωση της συμφωνίας για την επόμενη Βουλή. Με αυτό τον ελιγμό αφ’ ενός οι ίδιοι θα αποφύγουν την αναζωπύρωση της λαϊκής αντίδρασης και το συνεπακόλουθο πολιτικό-εκλογικό κόστος, αφ’ ετέρου θα φέρουν σε πολύ δύσκολη θέση τον Κυριάκο Μητσοτάκη, εάν, όπως δείχνουν οι δημοσκοπήσεις η ΝΔ βγει πρώτο κόμμα.

Επειδή, λοιπόν, οι δυτικοί θέλουν να τελειώνουν και πιέζουν να εγκαταλεφτεί κάθε ιδέα για παραπομπή της κύρωσης στην επόμενη Βουλή, το Μέγαρο Μαξίμου έριξε στην αγορά το σενάριο της προκήρυξης δημοψηφίσματος και στην Ελλάδα για να στείλει το μήνυμα πως εάν πιεστεί πολύ υπάρχει κι αυτός ο δρόμος που ουσιαστικά ισοδυναμεί με τορπιλισμό της συμφωνίας των Πρεσπών και άρα τορπιλισμό της ένταξης της ΠΓΔΜ στο ΝΑΤΟ.