«Φωτιά» μετά την αποκάλυψη ότι οι Σκοπιανοί από το 2008 ήθελαν «Βόρεια Μακεδονία», γλώσσα και εθνικότητα

Λίγο πριν τη λήξη του «ημιχρόνου» της προεκλογικής εκστρατείας εν όψει του δημοψηφίσματος, η καγκελάριος της Γερμανίας Άνγκελα Μέρκελ θα πραγματοποιήσει επίσκεψη στα Σκόπια. Αν και το πρόγραμμα ακόμη βρίσκεται υπό επεξεργασία, θα συναντηθεί το ερχόμενο Σάββατο με τον πρωθυπουργό της ΠΓΔΜ Ζόραν Ζάεφ, σε μία προσπάθεια να στηρίξει αυτόν και τη συμφωνία των Πρεσπών. Η επίσημη αφορμή της συνάντησής τους είναι «οι περιφερειακές εξελίξεις και τα διμερή θέματα», αλλά η πραγματικότητα είναι ότι η Γερμανία, όπως όλοι οι βασικοί παίκτες στη Δύση επιθυμούν να διασφαλίσουν την έγκριση της συμφωνίας των Πρεσπών.
Εξάλλου, είναι προφανές ότι ο Ζόραν Ζάεφ είναι το άλογο στο οποίο έχουν ποντάρει. Ο ίδιος ο πρωθυπουργός των Σκοπίων δήλωσε ότι «έχει επιτευχθεί μια καλή συμφωνία, ότι η μακεδονική γλώσσα και η ταυτότητα έχουν εξασφαλισθεί, όπως ποτέ πριν, ενώ η “Μακεδονία” έχει την υποστήριξη των μεγάλων κρατών στον κόσμο και ότι η σημαία της ‘Μακεδονίας’ θα κυματίζει ισάξια μπροστά στα κεντρικά γραφεία της ΕΕ και του ΝΑΤΟ».

Μπορεί ο σκοπιανός πρωθυπουργός πέρα από τη στήριξη της διεθνούς κοινότητας, να αντιμετωπίζει διάσπαρτα εμπόδια και αντιδράσεις, όπως την αντίθεση του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης VMRO και του φιλορωσικού κόμματος των Σκοπίων, αλλά κανένα από αυτά δεν συγκρίνεται με τις δυσκολίες που οφείλει να ξεπεράσει η ελληνική κυβέρνηση. Την ώρα που η ηγεσία των Σκοπίων μοιάζει να έχει αφήσει πίσω της τον προσδιορισμό «Βόρεια» και ο υπουργός Εξωτερικών της γείτονας Νικολά Ντιμιτρόφ επιμένει στον Μακεδονισμό, οι αποκαλύψεις του Wikileaks βάζουν φωτιά σε ένα ήδη εύφλεκτο τοπίο. Και όλα αυτά, ενόψει της ΔΕΘ και της άτυπης προεκλογικής περιόδου, στην οποία έχουμε εισέλθει στην Ελλάδα.

Ο Αλέξης Τσίπρας πασχίζει να χαρακτηρίσει τη συμφωνία των Πρεσπών «ιστορική ευκαιρία και μεγάλη διπλωματική νίκη». Το ίδιο βέβαια και ο Νίκος Κοτζιάς που έκανε λόγο για «το καλύτερο νέο της Ευρώπης εδώ και μια 5ετία». Οι αποκαλύψεις του Wikileaks, όμως, και μία σειρά από τηλεγραφήματα του Στέιτ Ντιπάρτμεντ φαίνεται να επιβεβαιώνουν εκείνους που έκαναν λόγο για μία μη αμοιβαία επωφελή συμφωνία. Τα Σκόπια κατοχύρωσαν όλες τις θέσεις που είχαν διατυπώσει από το 2008, με την εξαίρεση της αποδοχής του erga omnes για την κρατική ονομασία.

Η ΠΓΔΜ από τότε ήταν διατεθειμένη να δεχθεί την αλλαγή του ονόματος «Δημοκρατία της Μακεδονίας» σε «Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας» (για διεθνή χρήση), υπό τον όρο ότι θα αναγνωριζόταν η «μακεδονική» ταυτότητα και γλώσσα των πολιτών της ΠΓΔΜ. Αυτό προκύπτει από τηλεγράφημα της πρεσβείας των ΗΠΑ στα Σκόπια, η οποία στάλθηκε τον Ιούλιο του 2008 και δημοσιοποίησε ο ιστότοπος WikiLeaks όπως αποκάλυψε το ΘΕΜΑ της Κυριακής. Το τηλεγράφημα εστάλη από την Αμερικανίδα πρεσβευτή στα Σκόπια Τζίλιαν Μιλοβάνοβιτς, με τίτλο «Μακεδονία/Ελλάδα: Τι χρειάζονται οι Μακεδόνες για την επίλυση του προβλήματος της ονομασίας».

Το κλίμα δυναμιτίζουν και οι αποκαλύψεις του ίδιου του Ζόραν Ζάεφ ενόψει του δημοψηφίσματος. «Σε αυτόν τον χώρο στάθμευσης στη Δοϊράνη, μαζί με τον πρωθυπουργό της Ελλάδας Αλέξη Τσίπρα επετεύχθη συμφωνία για την αναγνώριση της μακεδονικής γλώσσας». Σύμφωνα με τον Ζόραν Ζάεφ, αυτό συνέβη στη διάρκεια των διμερών διαπραγματεύσεων, πριν από τη σύνοδο κορυφής της ΕΕ.

Ο πρόεδρος της ΝΔ σχολίασε τις πρόσφατες αποκαλύψεις, επιμένοντας ότι «επιβεβαιώνουν με τον πιο τραγικό τρόπο αυτό που επισημαίνω όλους αυτούς τους μήνες. Ότι οι κ. Τσίπρας, Καμμένος και Κοτζιάς θέλησαν να εμφανίσουν ως τάχα επιτυχία τους μία άκρως επιζήμια συμφωνία για την Ελλάδα, καθώς ικανοποίησαν όσα διαχρονικά ζητούσαν τα Σκόπια και απέρριπταν όλες οι προηγούμενες κυβερνήσεις».

Στον πρόεδρο της ΝΔ απάντησε με μακροσκελή ανακοίνωση ο υπουργός Εξωτερικών. Ο Νίκος Κοτζιάς κατηγόρησε τον Κυριάκο Μητσοτάκη ότι επιβραβεύει «την παράσταση του κ. Γκρουέφσκι», προσθέτοντας πως «είναι γνωστό ότι ο Γκρούεφσκι δεν ήθελε οποιαδήποτε λύση του ονοματολογικού ζητήματος». Κατέληξε σημειώνοντας ότι η ΝΔ «παραβλέπει ότι σύμφωνα με τα διαρρεύσαντα στο WikiLeaks αμερικανικά αρχεία, η σκοπιανή πλευρά ήθελε να χρησιμοποιεί το συνταγματικό της όνομα νέτο-σκέτο «Μακεδονία» για εσωτερική χρήση, κάτι που η ΝΔ είχε αποδεχτεί».

Μπορεί πάντως οι σχέσεις μεταξύ των δύο κυβερνήσεων να είναι άριστες, αλλά ακόμα προκύπτουν απρόσμενες περιπλοκές εξαιτίας του ζητήματος της ονομασίας. Η Χίος φιλοξενεί τη διοργάνωση για τους 51ους βαλκανικούς ιστιοπλοϊκούς αγώνες. Στη διοργάνωση είχαν δηλώσει συμμετοχή και τα Σκόπια ως «Μακεδονία», αλλά μετά από ενημέρωση του Υπουργείου Εξωτερικών κατέστη σαφές ότι κάτι τέτοιο δεν μπορεί να γίνει, εκτός αν οι αθλητές της γειτονικής χώρας αγωνιστούν με το όνομα FYROM. Οι Σκοπιανοί δεν δέχθηκαν και έτσι οι αγώνες θα γίνουν χωρίς αυτούς.