Γιατί ο Τσίπρας κράτησε «μικρό καλάθι» για τις συντάξεις και ποια είναι τα σενάρια για τις περικοπές

Η ομιλία του πρωθυπουργού στα εγκαίνια της ΔΕΘ το Σάββατο το βράδυ και οι απαντήσεις του στην συνέντευξη τύπου το μεσημέρι της Κυριακής έδειξαν ξεκάθαρα ότι η κυβέρνηση βρίσκεται σε πλήρη προεκλογική προετοιμασία, με το ενδεχόμενο εκλογών ανοιχτό ανά πάσα στιγμή και βασικό «εργαλείο» υποσχέσεις για παροχές προς διάφορες κοινωνικές ομάδες και κυρίως το θέμα των συντάξεων.

Αναφορικά με το θέμα των περικοπών στις συντάξεις, ο Αλέξης Τσίπρας υιοθέτησε ιδιαίτερα προσεκτική ρητορική, λέγοντας μεν ότι αυτές δεν χρειάζονται, αλλά τονίζοντας και ότι θα γίνει η συζήτηση με τους εταίρους με σκοπό να πειστούν οι τελευταίοι.
Όπως είναι γνωστό, έχει ήδη νομοθετηθεί η περικοπή της προσωπικής διαφοράς στις συντάξεις, από 1η Ιανουαρίου 2019, η οποία μπορεί να φτάσει σε μείωση μέχρι και το 18% της συνολικής σύνταξης.

Ο λόγος που ο πρωθυπουργός υιοθιέτησε αυτήν την επιφυλακτική διατύπωση -σε αντίθεση με άλλες υποσχέσεις και εξαγγελίες για τις οποίες ήταν συγκεκριμένος- είναι ότι για να αλλάξουν τα δεδομένα και να μην γίνει η περικοπή στις συντάξεις, δεν έχει εξασφαλισθεί η συναίνεση της Γερμανίας.
Αυτό που φάνηκε από τις δηλώσεις Τσίπρα, αλλά και από τις δηλώσεις Ευρωπαίων αξιωματούχων το τελευταίο διάστημα είναι ότι η Κομισιόν υποστηρίζει κατ΄αρχήν τη θέση της κυβέρνησης ότι τα δημοσιονομικά πάνε καλά και επομένως οι περικοπές στις συντάξεις δεν είναι απαραίτητες. Η υποστήριξη της Κομισιόν είναι μεν σημαντική, αλλά δεν είναι εκείνη αρμόδια για να ληφθεί μια τέτοια απόφαση, η οποία ανήκει εξ ολοκλήρου και αποκλειστικά στο Eurogroup, όπως ως γνωστόν το πάνω χέρι -και πρακτικά το βέτο- το έχει η Γερμανία οι θέσεις της οποίας για το ζήτημα αυτό δεν έχουν γίνει γνωστές στην κυβέρνηση.

Συντάξεις και εκλογές

Γιαυτό άλλωστε και κάποια από τα «καλά» σενάρια που κυκλοφορούν για το θέμα των συντάξεων περιλαμβάνουν και το ενδεχόμενο αναβολής μεν των περικοπών αλλά μόνο για λίγο, και της επανεξέτασης του θέματος σε δεύτερη φάση, ενδεχομένως ύστερα από έξι μήνες.

Η κατάσταση αυτή εξηγεί και τους μετρημένους τόνους Τσίπρα για το θέμα των συντάξεων, αλλά και την αναφορά του στις εκλογές, για τις οποίες είπε ότι ναι μεν ο στόχος είναι να γίνουν στο τέλος της τετραετίας (Οκτώβριος του 2019) αλλά άφησε ανοιχτά όλα τα ενδεχόμενα, λέγοντας ότι όλα θα εξαρτηθούν από την πορεία των επομένων μηνών ενώ σε επόμενη ερώτησή του με αφορμή την κύρωση της συμφωνίας των Πρεσπών από τη Βουλή απάντησε ότι «τον Φεβρουάριο θα κρίνουμε με τον κυβερνητικό εταίρο την πορεία των πραγμάτων».

Έδωσε έτσι το στίγμα ότι το θέμα των εκλογών εξαρτάται από τις εξελίξεις στο θέμα των συντάξεων και της συμφωνίας με τα Σκόπια αφού δεν αποκλείεται το θέμα των περικοπών να μείνει ανοιχτό μέχρι το επόμενο καλοκαίρι.

Είναι χαρακτηριστική η απάντηση του Πρωθυπουργού για το θέμα των συντάξεων:
«Βγήκαμε από τα μνημόνια, όμως είμαστε μέλος της ευρωζώνης. Ολοι είμαστε υποχρεωμένοι να καταθέτουμε σχέδιο προϋπολογισμού ώστε η Ευρωπαϊκή επιτροπή να το μελετά και να διαπιστώνει εάν τηρούνται οι στόχοι που προβλέπονται και συμφωνηθεί με τους δανειστές. Αρα λοιπόν αυτό που περιέγραψα χθες δεν είναι διαφορετικό. Συμβαίνει με όλες τις χώρες. Η Κομισιόν περιμένει τους προϋπολογισμούς όλων των χωρών. Εμείς θα καταθέσουμε προϋπολογισμό έχοντας μια καλύτερη εικόνα ότι το 2019 θα είμαστε πολύ πάνω από 3,5% πλεόνασμα και εάν επιβεβαιωθεί καταρρίπτεται το βασικό επιχείρημα του ΔΝΤ που έλεγε ότι δεν θα πιάσουμε τους στόχους μας γι αυτό και επέμενε για 1% μέτρα περικοπών. Εμείς δεν θα μείνουμε μόνο σε αυτά τα επιχειρήματα. Θα προσθέσουμε επιχειρήματα για το συνολικό αφήγημά μας. Δεν θέλουμε πισωγύρισμα. Δεν θα προβούμε σε μέτρα που θα άρουν την δημοσιονομική εξυγίανση όπως η ασφαλιστική ενοποίηση. Όμως θα εξηγήσουμε ότι το μέτρο αυτό (συντάξεις) είναι αντιαναπτυξιακό. Η όποια περικοπή δαπανών δεν θα είναι μόνιμη θα σβήσει με το πέρασμα του χρόνου. Δεν θα έχει επίπτωση στην δομή του ασφαλιστικού συστήματος. Με αυτά τα επιχειρήματα και έχοντας αποκαταστήσει την αξιοπιστία ως κυβέρνηση θα έχουμε εξαιρετικά μεγάλες πιθανότητες να πετύχουμε».