Δημοψήφισμα στα Σκόπια: Πολύ χαμηλή η προσέλευση στις κάλπες

Μονάχα λίγες ώρες απομένουν έως ότου ξεκαθαρίσει προς τα πού θα γύρει η πλάστιγγα στην ΠΓΔΜ. Μέχρι τις 21:00’ το βράδυ της Κυριακής θα έχει γίνει γνωστό αν οι πολίτες της γειτονικής χώρας θα εγκρίνουν την συμφωνία των Πρεσπών ή θα την απορρίψουν. Το ερώτημα στο οποίο καλούνται να απαντήσουν 1.800.000 εγγεγραμμένοι ψηφοφόροι είναι αν «συμφωνούν με την είσοδο της χώρας σε Ε.Ε. και ΝΑΤΟ, αποδεχόμενοι τη συμφωνία που υπέγραψαν Μακεδονία και Ελλάδα;».

Πάντως έξι ώρες μετά το άνοιγμα της κάλπης, το ποσοστό συμμετοχής στο σημερινό δημοψήφισμα επί της συμφωνίας για την επίλυση του ζητήματος της ονομασίας παρέμενε χαμηλό.

Σύμφωνα με όσα ανακοίνωσε η Εθνική Εκλογική Επιτροπή της ΠΓΔΜ, τις έξι πρώτες ώρες της ψηφοφορίας, το ποσοστό συμμετοχής ανήλθε στο 16%, ενώ στις τελευταίες βουλευτικές εκλογές, που διεξήχθησαν τον Δεκέμβριο του 2016, το ποσοστό συμμετοχής στις έξι πρώτες ώρες της ψηφοφορίας ήταν 34,86% (με τελική συμμετοχή 66,79%).

Αν συνεχιστεί αυτή η προσέλευση μέχρι την ολοκλήρωση της διαδικασίας, ο Ζάεφ έχει να αντιμετωπίσει μια δύσκολη «επόμενη ημέρα». Σε περίπτωση που το ΝΑΙ στηριχθεί από λιγότερους από 600 χιλιάδες πολίτες, δυσκολα ο σκοπιανός πρωθυπουργός θα μπορέσει να υποστηριξει ότι η συμφωνία των Πρεσπών είναι αποδεκτή από την πλειονότητα του λαού του. Δεν είναι, μάλιστα, απίθανο η σημερινή ημέρα να αποτελέσει το έναυσμα των πρόωρων εκλογών στη γείτονα χώρα.

Αν και παντού γράφεται ότι για να επικρατήσει το Ναι, πρέπει να προσέλθει στις κάλπες ποσοστό μεγαλύτερο του 50% των εγγεγραμμένων στους εκλογικούς καταλόγους, κάτι τέτοιο αμφισβητείται από την κυβέρνηση Ζάεφ. Στελέχη της υπογραμμίζουν πως το δημοψήφισμα είναι συμβουλευτικό και η διεξαγωγή του δεν αποτελούσε απαραίτητη προϋπόθεση για την υλοποίηση της συμφωνίας των Πρεσπών. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι η συνταγματική αλλαγή. Παραδέχονται, ωστόσο, ότι η όλη διαδικασία θα θεωρηθεί επιτυχής αν σε αυτήν συμμετάσχει η ευρεία πλειοψηφία του λαού, κάτι για το οποίο δηλώνουν αρκετά αισιόδοξοι. Και η «πλειοψηφία του λαού», όμως, κινείται σε θολά νερά. Σύμβουλοι του Ζόραν Ζάεφ υποστηρίζουν πως αν και οι εγγεγραμμένοι είναι 1.800.000, ο πραγματικός αριθμός των ψηφοφόρων είναι πολύ χαμηλότερος. Πρώτον, επειδή περίπου 300.000-350.000 έχουν μεταναστεύσει στο εξωτερικό. Δεύτερον, επειδή δεν έχουν εκκαθαριστεί οι εκλογικοί κατάλογοι.

Είναι εμφανές, λοιπόν, ότι ακόμα και σε περίπτωση που η προσέλευση είναι σχετικά μικρή, η σκοπιανή κυβέρνηση θα επιχειρήσει, με όπλο την επικράτηση του «Ναι» να εμφανιστεί σαν η μεγάλη νικήτρια. Το μεγάλο στοίχημα, όμως, παραμένει η συμμετοχή. Ο αντίπαλος του «Ναι», άλλωστε, δεν είναι το «Όχι», αλλά το μποϊκοτάζ. Η επικρατούσα άποψη εντός και εκτός ΠΓΔΜ είναι ότι το «Ναι» θα επικρατήσει άνετα. Οι εκτιμήσεις για τη συμμετοχή, όμως, είναι κατώτερες του 50%. Γίνεται λόγος ακόμα και για περίπου 40% των εγγεγραμμένων. Κάποιοι πολιτικοί αναλυτές, όμως, αφήνουν ανοιχτό το ενδεχόμενο τελικά οι αντίπαλοι της συμφωνίας των Πρεσπών να πάνε στις κάλπες, οπότε και το δημοψήφισμα θα μετατραπεί σε ντέρμπι.

Όπως και να έχει, η εκλογική διαδικασία θα πραγματοποιηθεί υπό την εποπτεία 12.000 περίπου τοπικών και 500 διεθνών παρατηρητών. Η ατμόσφαιρα, πάντως, στη γειτονική χώρα παρέμεινε σχετικά ήρεμη, έως υποτονική το προηγούμενο διάστημα. Δεν σημειώθηκαν ιδιαίτερες εντάσεις. Μόνο κάποια πανό υπέρ του «Ναι» μαρτυρούσαν την προεκλογική εκστρατεία που προηγήθηκε. Δεν διεξήχθησαν μαζικές ανοιχτές εκδηλώσεις, η αφισοκόλληση παρέμεινε περιορισμένη και η μάχη διεξήχθη κυρίως στα τοπικά τηλεοπτικά κανάλια και στα σόσιαλ μίντια. Ακόμα και η εθνικιστική αντιπολίτευση μαλάκωσε αισθητά την στάση της, σε μία προσπάθεια να εμφανιστεί ενωτική, αλλά κυρίως για να μη δυσαρεστήσει τις ξένες δυνάμεις. Μόνο ο πρόεδρος Ιβάνοφ πονοκεφάλιασε τον Ζόραν Ζάεφ αυτούς τους δύο μήνες, ανεβάζοντας τους τόνους.

Ενδεικτικό πάντως της τεράστιας έξωθεν υποστήριξης της συμφωνίας των Πρεσπών είναι ότι και μετά το σφύριγμα για τη λήξη της προεκλογικής εκστρατείας, μετά δηλαδή την απαγόρευση πολιτικών παρεμβάσεων από τη μία ή την άλλη πλευρά, το Βερολίνο παρενέβη. Έκανε λόγο για μία «ιστορική ευκαιρία» που δεν πρέπει να χαθεί. Συγκεκριμένα, έτσι χαρακτήρισε το δημοψήφισμα ο Πρόεδρος της Επιτροπής για τις ευρωπαϊκές υποθέσεις του γερμανικού ομοσπονδιακού Κοινοβουλίου Γκούντερ Κρίχμπάουμ, στενός συνεργάτης της καγκελάριου. Κάλεσε, λοιπόν, τους πολίτες της ΠΓΔΜ να μην χάσουν αυτό το «παράθυρο ευκαιρίας» και να συμμετάσχουν στο δημοψήφισμα.

Οπως ήταν αναμενόμενο, το ζήτημα βρέθηκε και στο επίκεντρο των συνομιλιών του Αλέξη Τσίπρα με τον γ.γ. του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτιέρες. Και όχι μόνο! Με μεγάλο ενδιαφέρον παρακολουθεί τις εξελίξεις και η κοινή γνώμη στη Σερβία. Η σερβική δημόσια τηλεόραση RTS σε ειδική εκπομπή αφιερωμένη στο δημοψήφισμα έκανε μία ιστορική αναφορά στο ζήτημα του ονόματος και την επίτευξη συμφωνίας, παρουσιάζοντας τις απόψεις ακαδημαϊκών, αλλά και πολιτικών από την Ελλάδα και την ΠΓΔΜ.

Ανεξαρτήτως αποτελέσματος, ήδη στα Σκόπια, αλλά και στην Αθήνα προετοιμάζονται για την επόμενη ημέρα. Να διαχειριστούν τα απόνερα του όποιου αποτελέσματος. Αν όπως, εκτιμάται, επικρατήσει το «Ναι», ο Ζόραν Ζάεφ πρέπει να εξασφαλίσει πως θα περάσει από τη Βουλή την αναγκαία συνταγματική αναθεώρηση.