Γιατί αρχηγός ΓΕΕΘΑ και Καμμένος έβαλαν «κόκκινες γραμμές» στην Τουρκία

Μόνο ως τυχαία δεν μπορεί να ερμηνευτεί η δήλωση που έκανε ο αρχηγός ΓΕΕΘΑ ναύαρχος Ευάγγελος Αποστολάκης, μιλώντας κατά τη διάρκεια της καθιερωμένης εορταστικής συνάντησής του με τους στρατιωτικούς συντάκτες. Αφού ξεκαθάρισε πως η ασφάλεια και η ειρήνη στην περιοχή είναι το πρώτο μέλημα όλων και πως αυτή είναι και η επιδίωξη των ΗΠΑ, είπε πως η στάση σε ένα πιθανό θερμό επεισόδιο με την Τουρκία είναι σαφής: «Εάν ανέβουν σε βραχονησίδα θα την ισοπεδώσουμε. Κι αυτή είναι μια κόκκινη γραμμή που την ενστερνίζεται και η κυβέρνηση».

Αξίζει στο σημείο αυτό να υπογραμμιστεί πως είναι η πρώτη φορά που με τόσο καθαρό τρόπο η Ελλάδα ορίζει την κόκκινη γραμμή της, επιδιώκοντας να στείλει το μήνυμα στην Άγκυρα και κατ’ αυτό τον τρόπο να λειτουργήσει η αποτροπή. Ως εκ τούτου, η δήλωση του κατά τα άλλα προσεκτικού αρχηγού ΓΕΕΘΑ αποκτά βαρύνουσα σημασία.

Ο αρχηγός ΓΕΕΘΑ δήλωσε ακόμη πως «οι ΗΠΑ ψάχνουν τρόπους ώστε να εξασφαλιστεί η ισορροπία στην περιοχή. Η Ελλάδα λειτουργεί σαν γέφυρα και παίζει θετικό ρόλο. Ο άξονας της Ελλάδας με το Ισραήλ και την Αίγυπτο αντισταθμίζει την πίεση που εξασκείται από την Τουρκία».

Οι δηλώσεις αυτές του ναυάρχου Αποστολάκη έρχονται σε μία περίοδο που συστηματικά και μεθοδευμένα το καθεστώς Ερντογάν επιχειρεί να καλλιεργήσει στην ελληνική πλευρά κλίμα φόβου. Οι διαρροές προς τον τουρκικό Τύπο για την κατασκευή ναυτικής βάσης στην κατεχόμενη Κύπρο, η απειλή γεώτρησης στην κυπριακή ΑΟΖ με την αγορά νέου γεωτρύπανου και μετά τις βόλτες του «Μπαρμπαρός» εκεί, αλλά και σε θαλάσσιες περιοχές που –με βάση την αρχή της μέσης γραμμής– ανήκουν στην Ελλάδα, οι χάρτες του υπουργού Άμυνας Χουλουσί Ακάρ και οι παράνομες Navtex, συνθέτουν το πλέγμα της τουρκικής επεκτατικής πίεσης και προς την Κυπριακή Δημοκρατία και προς την Ελλάδα.

Είναι αξιοσημείωτο ότι ο υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου, στην ομιλία του για τον προϋπολογισμό του 2019, χαρακτήρισε «ακαθόριστο» το καθεστώς των Ιμίων και μίλησε για την ετοιμότητα του τουρκικού στρατού να υπερασπιστεί τα συμφέροντα της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο. «Το νομικό καθεστώς του Αιγαίου είναι απολύτως σαφές και κατοχυρωμένο από το διεθνές δίκαιο», απάντησαν ελληνικές διπλωματικές πηγές. Οι ίδιες πηγές προσέθεταν ότι «οι γνωστές θέσεις της Τουρκίας εκφεύγουν από το διεθνές δίκαιο και δεν αποτελούν παρά μόνον μειοψηφία του ενός». Υπενθυμίζουμε πως στο ίδιο πνεύμα μίλησε προ ημερών και ο αρμόδιος για την περιοχή μας υφυπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Γουές Μίτσελ.

Σ’ αυτή τη συγκυρία, η παρέμβαση του αρχηγού ΓΕΕΘΑ ναι μεν δίνει το γενικό στίγμα για την υψηλή ετοιμότητα και ηθικό των ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων, αλλά προφανώς αντανακλά και τις επιλογές που έχουν γίνει από την ελληνική πολιτική και στρατιωτική ηγεσία με βάση τις συνθήκες που διαμορφώνονται τον τελευταίο καιρό, ειδικά μετά την επίσκεψη Ερντογάν στην Αθήνα.

Είναι επίσης αξιοσημείωτο ότι οι δηλώσεις Αποστολάκη έγιναν την παραμονή της τριμερούς συνόδου κορυφής Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ. Οι πρωθυπουργοί Ελλάδας και Ισραήλ Αλέξης Τσίπρας και Μπέντζαμιν Νετανιάχου επιβεβαιώνουν και αναβαθμίζουν σήμερα τη συνεργασία τους όχι μόνο στον ενεργειακό, αλλά και στον πολιτικό και στον αμυντικό τομέα. Όπως χαρακτηριστικά είπε και ο αρχηγός ΓΕΕΘΑ μπορεί να μην πολεμήσει κανείς άλλος για λογαριασμό της Ελλάδας, αλλά οι τριμερείς συνεργασίες με το Ισραήλ και την Αίγυπτο εξισορροπούν την πίεση που ασκεί η Τουρκία. Πολύ περισσότερο, προσθέτουμε εμείς, που η Ουάσιγκτον όχι μόνο ευνοεί αυτές τις συνεργασίες, αλλά και σε ορισμένες περιπτώσεις εμπλέκεται άμεσα.

Ξένες διπλωματικές πηγές εκτιμούν πως ενδεχομένως η Άγκυρα να αντιδράσει όταν θα υπάρχουν πλέον τα αποτελέσματα από τη γεώτρηση της αμερικανικής ExxonMobil. Πώς θα αντιδράσει κανείς δεν μπορεί να προβλέψει αυτή τη στιγμή. Το κεφάλαιο της ενέργειας θεωρείται κομβικής σημασίας. Γι’ αυτό και αναμένεται πως θα υπάρξει και τουρκική αντίδραση. Πρώτο βήμα ίσως είναι η προσπάθεια τουρκικού γεωτρύπανου να πραγματοποιήσει γεώτρηση σε θαλάσσιο οικόπεδο της κυπριακής ΑΟΖ, που δεν είναι αδειοδοτημένο (πιθανώς δυτικά της Μεγαλονήσου).

Ενώ εκφράστηκε η κόκκινη γραμμή για τις ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις, τον σημαίνοντα ρόλο του στρατιωτικού προσωπικού που υπηρετεί στη Διοίκηση Άμυνας Νήσου στο Καστελόριζο εξήρε ο υπουργός Εθνικής Άμυνας Πάνος Καμμένος, κατά την επίσκεψή του στη Ρω. Εκεί εγκαινίασε 12 οικίσκους ετοιμότητας για τη στέγαση των στελεχών των Ενόπλων Δυνάμεων. «Ο ρόλος σας εδώ είναι εξαιρετικά δύσκολος. Αφενός, διότι έχοντας αναλάβει την ευθύνη της υπεράσπισης αυτού του νησιού της ελληνικής επικράτειας, εμπεδώνετε το αίσθημα ασφάλειας σε κάθε Έλληνα πολίτη, δηλώνοντας ότι η παρουσία σας αποτελεί τροχοπέδη σε όποιον δεν σέβεται το διεθνές δίκαιο και τις διεθνείς συμφωνίες. Αφετέρου, διασφαλίζετε τα εθνικά οικονομικά συμφέροντα, τα οποία είναι διεθνώς κατοχυρωμένα και δεν επιδέχονται καμία αμφισβήτηση. Και προφανώς μιλάω για την ΑΟΖ. Η ΑΟΖ του Καστελόριζου, έχει ιδιαίτερη σημασία για την οικονομία της πατρίδας μας. Εντός των επομένων μηνών, η ανακήρυξη της ΑΟΖ θα απελευθερώσει τη δυνατότητα απάντησης του φυσικού αερίου για την πατρίδα μας, μεγάλων κοιτασμάτων που θα καλύψουν τις ανάγκες για τις επόμενες γενιές», ανέφερε σχετικά.

Ας σημειωθεί ότι η ανακήρυξη ΑΟΖ γίνεται μονομερώς από κάθε κράτος με επιστολή προς την αρμόδια υπηρεσία του ΟΗΕ. Τα δύσκολα αρχίζουν από εκεί και πέρα, επειδή μετά την ανακήρυξη πρέπει να γίνουν συμφωνίες οριοθέτησης με τις γειτονικές χώρες. Με δεδομένη την –αντίθετη προς το διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας– θέση της Τουρκίας ότι τα νησιά δεν διαθέτουν θαλάσσιες ζώνες (ΑΟΖ, υφαλοκρηπίδα κλπ), είναι προφανές πως η Αθήνα δεν μπορεί να οδηγηθεί σε μία συμφωνία με την Άγκυρα, όπως δεν έχει οδηγηθεί και σε συμφωνία για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας, παρά τις σχετικές διαπραγματεύσεις δεκαετιών.