Κυπριακή ΑΟΖ: Η Άγκυρα τραβάει το σκοινί και το Λονδίνο... ρίχνει νερό στον μύλο της

Σε διάβημα προς το Λονδίνο αναμένεται να προβεί η Λευκωσία, εκφράζοντας την απογοήτευση της αλλά και την έκπληξη της για την παραφωνία του υπουργού Ευρώπης Σερ Άλαν Ντάνκαν, σε σχέση με τις τουρκικές προκλήσεις στη κυπριακή ΑΟΖ. Ο Βρετανός υπουργός, απαντώντας σε ερώτηση που του υπέβαλε στη Βουλή των Κοινοτήτων ο Βρετανοκύπριος βουλευτής Χαράλαμπος Χαραλάμπους για την παρουσία του τουρκικού πλοίου γεωτρύπανου «Πορθητής» στα δυτικά της Πάφου και εντός των ορίων της ΑΟΖ και της υφαλοκρηπίδας της Κύπρου ανέφερε πως «η θέση του Ηνωμένου Βασιλείου είναι ότι, σύμφωνα με τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας, οι διερευνητικές γεωτρήσεις δεν πρέπει να διεξάγονται σε οποιαδήποτε περιοχή στην οποία η κυριαρχία είναι υπό αμφισβήτηση».

Η θέση αυτή εξέπληξε τη Λευκωσία, καθώς η πρεσβεία της Βρετανίας στη Λευκωσία είχε διατυπώσει νωρίτερα άλλη θέση ευθυγραμμισμένη με αυτή της ΕΕ. Όπως πληροφορείται το protothema.gr ο Κύπριος υπουργός εξωτερικών που βρίσκεται σε αποστολή στο εξωτερικό, αντέδρασε άμεσα αποστέλλοντας μήνυμα στον Άλαν Ντάνκαν με το οποίο εξέφρασε τη δυσφορία του, ζητώντας εξηγήσεις.

Λίγη ώρα αργότερα ο Κύπριος Πρόεδρος Νίκος Αναστασιάδης σε δήλωση του δεν έκρυψε τον ενόχληση του χαρακτηρίζοντας την δήλωση Ντάνκαν «απαράδεκτη», σημειώνοντας πως θα γίνουν τα δέοντα διαβήματα. Ο κ. Αναστασιάδης σημείωσε πως δεν είναι η πρώτη φορά που ο συγκεκριμένος υπουργός της Βρετανίας συμπεριφέρεται με αυτό τον τρόπο, επιδεικνύοντας παρόμοια στάση και στις σύνοδο του ΟΗΕ στο Κραν Μοντανά.


Αλλοπρόσαλλοι

Διπλωματικές πηγές στη Λευκωσία ανέφεραν στο protothema.gr, πως το Λονδίνο, ουσιαστικά δεν ενδιαφέρεται για την κατάσταση στη κυπριακή ΑΟΖ καθώς δεν διακυβεύονται βρετανικά συμφέροντα. Παράλληλα φαίνεται πως δεν υπάρχει συνεννόηση μεταξύ του υπουργείου εξωτερικών και του υπουργείου Ευρώπης, αφού το Foreign Office, έχει άλλη στάση.

Οι ίδιες πηγές, χαρακτήριζαν την στάση του Λονδίνου αλλοπρόσαλλη, επισημαίνοντας πως παρόμοια διγλωσσία και ενίοτε πολυγλωσσία παρατηρείται και στο θέμα του Brexit. Όπως όμως και αν έχουν τα πράγματα η θέση της Βρετανίας λαμβάνεται σοβαρά υπόψη για τρεις λόγους. Ο πρώτος είναι ότι αποτελεί μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ και επηρεάζει καθοριστικά τις εξελίξεις στο Κυπριακό. Ο δεύτερος είναι η ιδιότητα της Βρετανίας ως εγγυήτριας δύναμης της Κύπρου στη βάση των συμφωνιών του 1960 και ο τρίτος, η μόνιμη παρουσία της στο νησί διά των κυρίαρχων στρατιωτικών βάσεων στη Δεκέλεια και στο Ακρωτήρι.

Η Βρετανία, ιστορικώς ακολουθούσε πολιτική που δυσκόλευε τη Κυπριακή Δημοκρατία και την Ελληνοκυπριακή πλευρά, στηρίζοντας θέσεις που εκπορεύονταν από την Άγκυρα με τις οποία διατηρεί άριστες σχέσεις.



Ασπίδα η ΕΕ

Αυτή τη περίοδο η Λευκωσία, αισθάνεται πως θέσεις όπως αυτές του Αλαν Ντάνκαν, δεν βρίσκουν ευήκοα ώτα σε καμία από τις χώρες της ΕΕ, ενώ και οι ΗΠΑ έχουν διατυπώσει αυστηρές συστάσεις προς την Άγκυρα. Η Κυπριακή Κυβέρνηση εκτιμά πως η ΕΕ είναι διατεθειμένη να στηρίξει τη Λευκωσία στο αίτημα της για λήψη μέτρων κατά της Τουρκίας, στην περίπτωση που υλοποιήσει την απειλή γεώτρησης στο σημείο που βρίσκεται ο «Πορθητής». Παράλληλα εκτιμά πως ο χρόνος που επέλεξε η Άγκυρα να κλιμακώσει την ένταση δεν είναι τυχαίος, καθώς γνωρίζει πως οι χώρες της Ευρώπης βρίσκονται σε προεκλογική περίοδο ενόψει της 26ης Μαΐου, ενώ και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή λειτουργεί περίπου ως «υπηρεσιακή» αφού θα αλλάξει σύνθεση μετά τις ευρωεκλογές. Πάντως η δήλωση της Φεντερίκα Μονγκερίνι για «κατάλληλη απάντηση των 27 σε πλήρη αλληλεγγύη με τη Κυπριακή Δημοκρατία», κατά την Λευκωσία έχει δώσει στίγμα προθέσεων το οποίο, όσο και αν δείχνει ότι αδιαφορεί, το λαμβάνει υπόψη σοβαρά η Άγκυρα.

Το γεγονός της παρουσίας του «Πορθητή» 45 ναυτικά μίλια δυτικά της Πάφου, χωρίς να έχει ξεκινήσει γεώτρηση, καταδεικνύει πως η Τουρκία, μετράει τις αντιδράσεις και αφού εκτιμήσει τη κατάσταση θα προχωρήσει στο επόμενο βήμα.


Εσωτερική κατανάλωση

Πάντως η Λευκωσία, χωρίς να υποτιμά την τουρκική επιθετικότητα, δεν αποκλείει αυτή να υπαγορεύεται και από λόγους που έχουν να κάνουν με την εσωτερική πολιτική κατάσταση στη χώρα και μάλιστα σε μια περίοδο που η οικονομά της βρίσκεται σε ύφεση με κίνδυνο να χρειαστεί προσφυγή στο ΔΝΤ. Το τελευταίο που θα ήθελε ο Ταγίπ Ερντογάν σε μια τέτοια χρονική συγκυρία είναι να φανεί αδύναμος να διαχειριστεί την κατάσταση. Οι απειλές για γεωτρήσεις στην κυπριακή ΑΟΖ, αλλά και σε παράνομα «αδειοδοτημένα» τεμάχια από το ψευδοκράτος, διαδέχονται η μια την άλλη, με την τουρκική διπλωματία να αναλαμβάνει έντονη δράση. Την περασμένη Παρασκευή, κλήθηκαν για ενημέρωση στο τουρκικό υπουργείο εξωτερικών διπλωμάτες από όλες τις πρεσβείες, μεταξύ των οποίων αυτές του Ισραήλ, της Αιγύπτου και της Ελλάδας.

Οι Τούρκοι διπλωμάτες τους παρουσίασαν χάρτη σχετικά με την ΑΟΖ στην περιοχή, όπως την έχουν διαμορφώσει από μόνοι τους οι Τούρκοι. Δεν πρόκειται για καινούριο χάρτη, ωστόσο, πρόκειται για έναν χάρτη ο οποίος όπως έχει διαμορφωθεί δεν μπορεί να γίνει αποδεκτός από οποιοδήποτε άλλον πλην της Τουρκίας. Στον χάρτη απεικονίζεται η ΑΟΖ που διεκδικεί η Τουρκία στην περιοχή, «αδειοδοτημένα» τεμάχια από το ψευδοκράτος και τεμάχια της κυπριακής ΑΟΖ τα οποία δεν αναγνωρίζει η Τουρκία, δημιουργώντας γκρίζες ζώνες. Αυτό που προκαλεί ιδιαίτερη εντύπωση είναι πως απεικονίζουν το βορειοανατολικό και μισό νότιο κομμάτι του νησιού ως τουρκοκυπριακά τεμάχια και αφήνουν ανέπαφα ουσιαστικά μόνο μερικά τεμάχια της κυπριακής ΑΟΖ τα οποία βρίσκονται στα νότια παράλια της Κύπρου.


Προσπάθεια εκτόνωσης

Η Άγκυρα, η οποία βρίσκεται σε δύσκολη θέση αφού δεν μετέχει στο ενεργειακό παιχνίδι της ανατολικής Μεσογείου, επιχειρεί με την δημιουργία γκρίζων ζωνών, μονομερών διεκδικήσεων και απειλών, να προκαλέσει την διαμόρφωση συνθηκών που θα οδηγήσουν όλους τους παίκτες της περιοχής σε διάλογο, μέσα από τον οποίο ο Ερντογάν πιστεύει ότι θα παίξει ηγετικό ρόλο στα ενεργειακά πράγματα.

Oι πρόσφατες δηλώσεις Ερντογάν για διάλογο και συνεννόηση στα ενεργειακά της Ανατολικής Μεσογείου, αλλά και η τοποθέτηση του τουρκικού Υπ. Ενέργειας για συμφωνία win-win, παρά την τουρκική προκλητικότητα, δείχνουν τις προθέσεις της Άγκυρας. Σε αυτό το κλίμα, εκτιμά η Λευκωσία πως εντάσσεται και η συνάντηση του υπουργού Εξωτερικών Γιώργου Κατρούγκαλου με τον Τούρκο ομόλογό του Μεβλούτ Τσαβούσογλου, αύριο στο Ελσίνκι. Η Λυπριακή Δημοκρατία βρίσκεται σε συνεχή επαφή και διαβούλευση με την Ελλάδα, ώστε να υπάρξει συντονισμός, ο οποίος δεν περιορίζεται στα θέματα της ενέργειας κα του φυσικού αερίου, αλλά και στο Κυπριακό, το οποίο βρίσκεται σε τέλμα από το καλοκαίρι του 2017.


Χωρίς ανατροπή

Ένας από τους στόχους της Τουρκίας είναι και η διακοπή των ενεργειακών σχεδιασμών της Λευκωσίας, ώστε να διευκολυνθεί η διαδικασία επανέναρξης των διαπραγματεύσεων. Ωστόσο κάτι τέτοιο δεν θεωρείται ως πειστικό επιχείρημα εκ μέρους της Τουρκίας, η οποία με την αποστολή του «Πορθητή» δυναμιτίζει τις προσπάθειες διαλόγου για επίλυση του Κυπριακού. Η Λευκωσία έχει διαμηνύσει σε όλους ότι δεν μπορεί να γίνει διάλογος με απειλές και παραβιάσεις των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Κυπριακής Δημοκρατίας. Επίσης έχει καταστήσει σαφές ότι τα θέματα του φυσικού αερίου δεν βρίσκονται στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων.

Το ενεργειακό πρόγραμμα συνεχίζεται κανονικά με σχεδιασμό νέων γεωτρήσεων από τη κοινοπραξία Total – ΕΝΙ.