Ρένα Δούρου: Είμαι φαντάρος του καθήκοντος

Ηταν γενοκτονία. Εκατό και πλέον αθώες ψυχές απανθρακωμένες. Ο φίλος, συνεργάτης και φωτογράφος Γουίλιαμ Φέιθφουλ, που έσπευσε στο Μάτι από την πρώτη στιγμή, μου περιγράφει εικόνες φρίκης. Πρωτοφανούς φρίκης. «Είδα δύο απανθρακωμένα πτώματα αγκαλιασμένα πάνω σε μια μηχανή, είδα πτώμα κάτω από αυτοκίνητο που είχε γίνει στάχτες και αποκαΐδια... Η καρδιά μου χτυπούσε ασταμάτητα, μ’ έπιασε ναυτία».

Ηταν απόγευμα Δευτέρας 23 Ιουλίου του 2018. Μόλις πριν από δέκα μήνες. Το Μάτι σαν βομβαρδισμένο τοπίο από δεκάδες βόμβες Ναπάλμ. Η κρατική μηχανή μαζί με όλα τα «εξαρτήματα» και όλες τις «βίδες» ξεχαρβαλωμένη. Οι μαγνητοφωνημένες εντολές θυμίζουν λόγια πανικού, ασχετοσύνης, υποβάθμισης, πλήρους ακαταλληλότητας και ολοσχερούς εκτροπής από κάθε προσωπική ευθύνη. Με κορυφαία σκηνή εκείνη τη σκηνοθετημένη με τον Αλέξη Τσίπρα, τάχα μου, να συναισθάνεται, τάχα μου, να αγνοεί το μέγεθος και την κλίμακα. Μπουρδολογία πάνω σε εκατό και πλέον πτώματα. Και κάπου εκεί, σε μερικές εικόνες, ο μέγας απών Ηλίας Ψηνάκης. Περιφερόμενος και αναστατωμένος επειδή τα πτώματα του χάλασαν τις μυκονιάτικες διακοπές. Και από την άλλη η Ρένα Δούρου. Οπως την έβλεπα στα τηλεοπτικά ρεπορτάζ, μου θύμιζε βουβή παρουσία από χορό αρχαίας τραγωδίας. Στη συνείδηση πλήθους συμπολιτών μας, η Δούρου της Περιφέρειας είναι φορτωμένη με την ηθική αυτουργία αυτής της γενοκτονίας.

Μα, καλά, γιατί δεν φρόντισε να πάρει προληπτικά μέτρα; Γιατί δεν κήρυξε συναγερμό για την έγκαιρη εκκένωση των περιοχών από τους κατοίκους; Και γιατί δεν βγαίνει δημοσίως να ζητήσει συγγνώμη γονατιστή και ταυτόχρονα να ονοματίσει όλους εκείνους που με τις καθυστερήσεις, την αδιαφορία και την ανετοιμότητά τους ήταν σαν να διευκόλυναν, να έριχναν κι άλλο προσάναμμα ώστε να δυναμώσει η φωτιά και να κάψει το σύμπαν;

Στριμωγμένη η Ρένα Δούρου. Μόλις επτά ημέρες πριν από την τελική μονομαχία για την Περιφέρεια με αντίπαλο τον Γιώργο Πατούλη. Προτού τη συναντήσω για δεύτερη φορά μετά από πέντε χρόνια, θεωρούσα ότι οι δημοσκοπήσεις προβλέπουν εκκωφαντικό γκρέμισμα της δημοφιλίας της. Εγώ στη θέση της θα είχα κρυφτεί σε κάποιο λαγούμι. Εγώ, όχι εκείνη. Οταν άρχισα να κουβεντιάζω μαζί της και με τα νούμερα που άκουσα, βρέθηκα προ εκπλήξεως.

-Στη θέση σου θα αισθανόμουν τουλάχιστον στριμωγμένος.

«Οχι, εγώ δεν έχω στριμωχτεί».

Φορούσε ρούχα σαν από στολή εργασίας. Μπλουτζίν και φόρμα. Τα μαλλιά της σχεδόν αχτένιστα. Το βλέμμα της στα όρια ταραχής και πείσματος. Και ο χαρακτήρας της εντελώς warrior. Πολεμιστής.

«Από μικρή ήμουν μαυροφορεμένη. Από μικρή στον ιδιωτικό τομέα. Από μικρή τρεις φορές στο ταμείο ανεργίας. Και από μικρή, από τα 19 μου, αρχηγός της οικογένειας».

Οπως την έβλεπα, την πίστεψα. Εντελώς. Και πίστεψα ακόμα περισσότερο τις προτεραιότητές της. Οπως η ίδια μου είπε:

«Πρώτα για μένα είναι η δουλειά και ύστερα η προεκλογική καμπάνια. Είμαι γεννημένη φαντάρος, του καθήκοντος και της πειθαρχίας. Και να ξέρεις, δεν είμαι από εκείνους που όταν αναλάβουν τα καθήκοντά τους θα βγουν και θα πουν ότι παρέλαβαν καμένη γη από τους προηγούμενους. Δεν το είπα, ούτε θα το πω. Αυτή είμαι εγώ».

«Η ευθύνη της κατάσβεσης και της διάσωσης είναι της Πυροσβεστικής»

-Μα, καλά, δεν συναισθάνεσαι το μέγεθος της εθνικής τραγωδίας, δεν έχεις ευθύνες;

Και τότε, θυμωμένη και φορτωμένη από τις κατηγορίες, περιγράφει τον εαυτό της σαν Ιφιγένεια:

«Αν πρόκειται με τη θυσία μιας σημερινής Ιφιγένειας να φυσήξει ούριος άνεμος και όλες οι παθογένειες να διορθωθούν, ε, τότε να θυσιαστώ στον βωμό της κατάκτησης μιας νέας Τροίας».

Προτού πάρω ανάσα, σηκώθηκε, βρήκε το σχετικό εδάφιο και άρχισε να διαβάζει τον σχετικό νόμο με ρυθμό συρραπτικής μηχανής:

«Στην επιχείρηση κατάσβεσης της πυρκαγιάς η Τοπική Αυτοδιοίκηση δεν έχει καμία αρμοδιότητα. Η μόνη της αρμοδιότητα είναι να συνδράμει την Πυροσβεστική με υδροφόρες και άλλα μηχανήματα. Εφόσον της ζητηθούν. Και όταν αυτά φτάσουν στο μέτωπο της πυρκαγιάς, εντάσσονται επιχειρησιακά στον αξιωματικό της Πυροσβεστικής».

-Ποιος το λέει αυτό;

«Ο νομοθέτης στο άρθρο 63 του Ν.4249/2014, που ρητά αναφέρει: ‘‘Την ευθύνη και τον επιχειρησιακό σχεδιασμό της καταστολής πυρκαγιών και την παροχή συνδρομής για τη διάσωση των ατόμων και υλικών αγαθών που απειλούνται από αυτές έχει το Πυροσβεστικό Σώμα. Ως επιχειρησιακός σχεδιασμός της καταστολής νοούνται η οργάνωση, η διαχείριση και ο συντονισμός όλων των εμπλεκόμενων δυνάμεων πυρόσβεσης και διάσωσης, του εξοπλισμού και των άλλων μέσων».

Και για να ολοκληρώσει τα επιχειρήματά της συνέχισε με τον ίδιο καλπασμό:

«Το θεσμικό πλαίσιο δεν χρησιμοποιεί τον όρο ‘‘εκκένωση’’. Περιγράφει δύο άλλες δράσεις διακριτές μεταξύ τους. Την οργανωμένη προληπτική απομάκρυνση. Αυτή είναι η πρώτη. Και διάσωση - διαφυγή - απεγκλωβισμό». Αυτή είναι η δεύτερη. Περίπου σαν να λέει ‘‘όπου φύγει φύγει’’.

Η πρώτη δράση λαμβάνεται εγκαίρως ώστε να υπάρχει εύλογος χρόνος για να μη δημιουργηθεί πανικός. Αποκλειστικός αρμόδιος να την εισηγηθεί είναι πάντα η Πυροσβεστική. Αυτή είναι που μπορεί να προσδιορίσει την πορεία της φωτιάς. Αν η δράση αυτή αφορά έναν δήμο, τότε εισηγείται στον δήμαρχο. Αν αφορά σε δύο δήμους, εισηγείται στον αντιπεριφερειάρχη. Πάντως, η υλοποίηση της δράσης γίνεται μετά από όλους τους φορείς, ο καθένας ανάλογα με το δικό του επιχειρησιακό σχέδιο».

-Ωραία. Με τούτα και με τα άλλα χάθηκαν τόσες ζωές. Μαζί με τις πλημμύρες στη Μάνδρα, επί εποχής Ρένας Δούρου, κάηκαν και πνίγηκαν περίπου 130 συμπολίτες μας.

«Δηλαδή όταν κάηκε η Ζάκυνθος δεν έριξαν την ευθύνη στον Γαλιατσάτο (σ.σ.: εννοεί τον περιφερειάρχη Ιονίων Νήσων).

Και πρόσθεσε: «Η τεράστια πυρκαγιά που σχεδόν εξόντωσε τις δασικές εκτάσεις στην Καλιφόρνια το περασμένο καλοκαίρι ήταν αποκλειστικής αρμοδιότητας της Ομοσπονδιακής Κυβέρνησης των ΗΠΑ. Η κλιματική αλλαγή είναι θέμα κρατικής ασφάλειας».

Εργα υποδομών χωρίς κορδέλες

-Και τα αντιπλημμυρικά έργα στη Μάνδρα; Δεν έπρεπε να είχες πάρει τα μέτρα σου ώστε να μη θρηνήσουμε τόσα θύματα;

«Ο Σγουρός είχε πει ότι αυτός ξεκίνησε τη μελέτη των έργων. Το έλεγε μέχρι που με αντιμετώπισε σε ντιμπέιτ και τότε το ξέχασε. Ο Σγουρός είχε κάνει τέσσερις μελέτες αντιπλημμυρικών έργων, εμείς 41. Μελέτη δεν υπήρχε, ούτε φυσικά βρήκαμε στα συρτάρια. Η μελέτη φτιάχτηκε τον Φεβρουάριο του 2016. Ενα ολιστικό σχέδιο 168 αντιπλημμυρικών έργων».

Αρχισε να κατεβάζει νούμερα, κονδύλια, δράσεις, έργα. Εγώ, προφανώς δεν έχω την ικανότητα και τη γνώση να τα τσεκάρω. Οι αντίπαλοί της έχουν. Αν όλα αυτά δεν είναι αλήθεια, τότε ας σπεύσουν να διαψεύσουν. Καθαρές κουβέντες.

«Στο Κερατσίνι το έργο έχει ολοκληρωθεί. Το ίδιο και σε δώδεκα περιοχές του Πειραιά».

-Περίεργο, δεν βλέπουμε εγκαίνια στα κανάλια για όλα αυτά τα έργα.

«Τα αντιπλημμυρικά δεν φαίνονται. Είναι έργα υποδομών. Είναι υπόγεια. Δεν είναι όπως συμβαίνει με προεκλογικές αναπαλαιώσεις πλατειών που οι δήμαρχοι κόβουν κορδέλες και ιερωμένοι, συνήθως μητροπολίτες εκείνων των περιοχών, ευλογούν και ραντίζουν κορδέλες και μυστριά. Αυτή τη στιγμή σε ολόκληρη την Περιφέρεια λειτουργούν 360 εργοτάξια. Οπου βλέπεις μπουλντόζα είναι της Περιφέρειας».

Ατελείωτη η λίστα με αριθμούς, κονδύλια και δράσεις. Οπως οι 32 βρεφονηπιακοί σταθμοί. Οπως τα 40 και πλέον εκατομμύρια για μηχανήματα σε νοσοκομεία της Αττικής. Οπως δεκάδες εκατομμύρια για τα ποδοσφαιρικά γήπεδα. Οπως 71 εκατ. στον πολιτισμό και πάει λέγοντας.

«Να σου πω και κάτι άλλο. Επί Σγουρού η Περιφέρεια ξόδευε ετησίως 20 εκατ. για ενοίκια των γραφείων της, ενώ σήμερα το ποσό έχει γκρεμιστεί στα 6,7 εκατ. Γίνονται έργα, γίνεται κοσμογονία».

H Αθηναϊκή Ριβιέρα και το όραμα Καραμανλή

Η συνάντηση, καθόλου τυχαία, έγινε σε αναπαλαιωμένα Ολυμπιακά ακίνητα, απέναντι από ένα μεγάλο αντιπλημμυρικό έργο, μαζί με την υπογειοποίηση του Φαληρικού Δέλτα. Κοντά στο Ιδρυμα Νιάρχου. Με πήρε, σχεδόν από το χεράκι, για να μου δείξει το καμάρι της.

«Αυτό που βλέπεις το είχε οραματιστεί ο Κωνσταντίνος Καραμανλής. Τώρα, μετά από περίπου 50 χρόνια γίνεται πραγματικότητα. Σε λίγες μέρες οι λεωφοριόδρομοι θα παραδοθούν στην κυκλοφορία. Και πάνω από αυτό το έργο, σε μια τόσο μεγάλη έκταση, θα δημιουργηθεί ένα απέραντο θεματικό πάρκο».

-Παρ’ όλα αυτά, εξακολουθείς να κινδυνεύεις από τον Πατούλη.

«Και να μη βγω, θα είναι αρκετό το γεγονός ότι όλοι θα λένε πως αυτό είναι έργο της Ρένας Δούρου. Η αρχή της Αθηναϊκής Ριβιέρας που θα συνδέει το Φαληρικό Δέλτα με το Ελληνικό».

-Στη θέση σου οι πνιγμένοι στη Μάνδρα θα είχαν στοιχειώσει την ύπαρξή μου. Ολόκληρη.

«Κι όμως, πρέπει να ξέρεις ότι οι περισσότεροι πνιγμοί έγιναν πάνω στη χάραξη της παλιάς εθνικής οδού. Ο οικισμός είχε χτιστεί πάνω σ’ ένα ποτάμι. Από τα 1.000 που είχε η Αττική μόλις τα 60 εξακολουθούν να λειτουργούν. Ο οικισμός οικοδομήθηκε το 2013 επί Σημίτη εξαφανίζοντας μια κοίτη του ποταμού. Τα αντιπλημμυρικά έργα έπρεπε να είχαν γίνει από πολύ παλιά. Τώρα όμως σε βεβαιώ πως τον ερχόμενο χειμώνα θα έχει εξασφαλιστεί πλήρως η περιοχή. Μάλιστα με τις δυνατές βροχοπτώσεις του περασμένου Απριλίου δεν συνέβη τίποτα».

-Κι όμως, εσένα σου έκατσε η τραγωδία...

«Εγώ δεν κρύφτηκα πίσω από την κλιματική αλλαγή. Ούτε πίσω από τα 11-12 μποφόρ, με αποτέλεσμα η φωτιά στο Μάτι να τρέχει ανεξέλεγκτα με ιλιγγιώδη ταχύτητα. Δυστυχώς, η Αττική είναι αθωράκιστη. Πρώτα οικοδομήσαμε και ύστερα, πολύ ύστερα, ερχόμαστε και φτιάχνουμε έργα υποδομών. Πρώτα φτιάχνουμε. Μετά ξηλώνουμε. Εγώ τα πάντα τα αντιμετωπίζω από την πλευρά του απλού πολίτη και του κάθε επιχειρηματία. Ετσι κοιμάμαι, έτσι ξυπνάω. Δεν κρύβομαι πίσω από τη γραφειοκρατία. Να μη σου πω τώρα για τα διεφθαρμένα κυκλώματα που ανακαλύψαμε με τις άδειες των λαϊκών αγορών. Που με τον νόμο του Χατζηδάκη θα είχαν όλες εξαφανιστεί από τον χάρτη. Κυκλώματα επιπέδου μαφιόζων σε αμερικανικές γκανγκστερικές ιστορίες. Ποτέ δεν θα σταματήσω να αγωνίζομαι».

Επιτομή λαϊκισμού

-Στη Μάνδρα οι δημότες δεν σε κατηγορούν;

«Οχι! Οι απλοί πολίτες που έχουν υποστεί προσωπικές τραγωδίες συμπεριφέρονται πιο ψύχραιμα από βουλευτές που ωρύονται στη Βουλή. Ελα μαζί μου στην Αγία Βαρβάρα να δεις πώς μου μιλάνε. Οσο για τον Πατούλη, ένα έχω να πω: σε κάθε νεροποντή το Μαρούσι μετατρέπεται σε λιμνοθάλασσα».

-Ναι, αλλά εκλέγεται επί σειρά πολλών ετών. Δεν είναι τρελοί όσοι τον ψηφίζουν. Κάτι έχει...

«Εχει αυτό που είχαν όλες αυτές οι κυβερνήσεις των τελευταίων 40 χρόνων. Αυτοί που έλεγαν ότι τα μνημόνια είναι ευλογία. Να μη σου πω για τα ύπουλα μηνύματα που στέλνουν. Ενα από αυτά έγραφε: ‘‘Μην ψηφίζετε αυτή που σας έκαψε’’. Και ένα άλλο ‘‘Καλύτερα διεφθαρμένοι παρά καμένοι’’. Ολοι αυτοί δεν σέβονται τη μνήμη των νεκρών. Στοχοποιούν πρόσωπα για να πλήξουν την κυβέρνηση. Μετά την επόμενη τραγωδία τι θα πουν; Αυτή η συμπεριφορά και αυτή η αντιμετώπιση αποκαλύπτουν αδιαφορία, κυνισμό. Μα, καλά, όλοι αυτοί δεν έχουν θάψει δικούς τους ανθρώπους; Τέτοιοι πολιτικοί θα διασφαλίσουν το μέλλον της χώρας; Φαντάσου ότι ο κ. Πατούλης είχε πει σε κάποιο κανάλι ότι ο περιφερειάρχης πρέπει να πάρει τις κάνουλες, να καταβρέχει και να συντονίζει το έργο των πυροσβεστών. Μα, πώς είναι δυνατόν να σβήσουν οι φωτιές με τις κάνουλες και πώς θα συντονίζει την κατάσβεση κάποιος που δεν έχει ιδέα από πυρόσβεση; Αυτό κι αν είναι η επιτομή του λαϊκισμού».

-Μα, εξ όσων γνωρίζω πρόκειται να χάσεις...

«Δεν γνωρίζω τίποτα. Και πρέπει να σου πω σχετικά με το Μάτι ότι, επειδή είχα υπάρξει μαυροφορεμένη από μωρό, σέβομαι κάθε μάνα και γι’ αυτό δεν κατέφυγα στο εύκολο επιχείρημα να πάω την ώρα του μαρτυρίου και να πω: ‘‘Δεν είμαι αρμόδια, δεν φταίω εγώ, αλλά κάποιοι άλλοι’’. Αυτές οι μανάδες μέσα στον θρήνο τους μπορούν να πουν ό,τι θέλουν πάνω στον ατέλειωτο πόνο τους. Η Ρένα Δούρου ξέρει και το κάνει. Να παίρνει όλες τις ευθύνες πάνω της. Αλλά θα προσπαθήσω και θα αγωνιστώ ώστε να μην επιστρέψουν ο Μητσοτάκης και ο Πατούλης και να κάψουν πάλι όλη την Ελλάδα».

Οσο και να προσπαθούσα, ήταν αδύνατον να περιορίσω το πείσμα και τη μαχητικότητά της. Ετσι, φεύγοντας πήρα μαζί μου τα λόγια της. Αν πρόκειται να φυσήξει ούριος άνεμος, ε, τότε ας θυσιαστεί σαν Ιφιγένεια Δούρου.