Κωνσταντίνος Ζέρβας: «Πρίγκιπας» και στην Οπερα και στην Τούμπα ο νέος δήμαρχος Θεσσαλονίκης

Και με την Κάλλας και με τον Κούδα ή αλλιώς και κουλτουριάρης και αφοσιωμένος Παοκτζής. Κοσμοπολίτης αλλά αθεράπευτα ερωτευμένος με τη Θεσσαλονίκη, ο Κωνσταντίνος Ζέρβας είναι αναμφίβολα το πλέον πολυσυζητημένο πρόσωπο των φετινών αυτοδιοικητικών εκλογών. Και, πιθανώς, είναι ένας από τους πιο κομψούς και ανεπιτήδευτα φινετσάτους άνδρες που έχουν εμφανιστεί στη δημόσια ζωή της Ελλάδας εδώ και δεκαετίες. Περιέργως, όμως, ο Ζέρβας καταφέρνει να μη δείχνει στημένος, σιδερωμένος και ατσαλάκωτος, δεν κυκλοφορεί μέσα σε κινητή βιτρίνα, με τον τρόπο, π.χ., ενός Βασίλη Παπαγεωργόπουλου. Δεν δίστασε να φωτογραφηθεί ακόμη και γυμνός προ ολίγων ετών ώστε να ενισχύσει την ευαισθητοποίηση για το AIDS. Δεν θα το ξανάκανε, όχι από σεμνοτυφία, αλλά από απέχθεια προς την επανάληψη των ίδιων τολμημάτων.

O Κωνσταντίνος Ζέρβας εκπέμπει ευγένεια, ψυχραιμία και μια ιδιότυπη προθυμία να τσαλακώσει το προφίλ του - αλλά πάντα με στυλ. «Αστική ευγένεια» θα μπορούσε να είναι η αρχή και το τέλος του κεφαλαίου που ανοίγει στη Θεσσαλονίκη o νέος ένοικος του εντυπωσιακού δημαρχιακού μεγάρου της συμπρωτεύουσας.

Κατοικεί στη συνοικία των Αγίων Αναργύρων, στα Κάστρα, αλλά καθημερινά περπατά ή κυκλοφορεί με ποδήλατο στο κέντρο της Θεσσαλονίκης. Αυτές τις ημέρες, μετά την εκκωφαντική επικράτησή του στην κούρσα για τη δημαρχία, προσπαθεί να επανέλθει στους συνηθισμένους ρυθμούς ζωής του - αν και το αξίωμα του δημάρχου δύσκολα θα του το επιτρέψει. Και συνηθισμένος ρυθμός ζωής για τον Κωνσταντίνο Ζέρβα σήμαινε -εκτός δουλειάς και λοιπών υποχρεώσεων- βόλτες και συντροφιά με το κατάμαυρο Σνάουζερ, τον αγαπημένο του Κέλσο, γυμναστική, συναυλίες στο Μέγαρο Μουσικής, θέατρο, κοινωνική ζωή με τους στενούς του φίλους.
Στις αντιφάσεις της περίπτωσης Ζέρβα κατατάσσεται το ότι είναι οικονομικά ευκατάστατος αλλά παραμένει εργασιομανής, με ένσημα ως πολιτικός μηχανικός και επιχειρηματίας. Μεγαλοαστικής καταγωγής αλλά φορέας ενός «ιού» που τον ωθεί να αναμειχθεί με πάθος σε κάθε είδους συλλογική προσπάθεια. Υπέρκομψος, με μεγάλη συλλογή από αντικείμενα πολυτελείας, όπως ρολόγια χειρός και πένες, αλλά χωρίς ίχνος σνομπισμού ή υπεροψίας.

Στην προεκλογική του εκστρατεία μοίραζε ο ίδιος οικολογικές τσάντες στις λαϊκές αγορές της πόλης και έσφιξε τουλάχιστον δύο φορές το χέρι καθενός από τους 3.500 υπαλλήλους του Δήμου Θεσσαλονικέων.

Παρά την άψογα περιποιημένη εμφάνισή του και τα προσεκτικά επιλεγμένα αξεσουάρ, έχει εμμονή με την πιο βρώμικη δουλειά της δημαρχίας. Εχει κηρύξει προσωπικό πόλεμο στα σκουπίδια και δεσμεύτηκε δημοσίως ότι από την 1η Σεπτεμβρίου, όταν θα εγκατασταθεί και τυπικά στο γραφείο του δημάρχου, θα αναλάβει αυτοπροσώπως τη διαχείριση των απορριμμάτων της συμπρωτεύουσας.

Μοντέρνος στο φαίνεσθαι και τη νοοτροπία, αξιοποίησε άριστα τη δύναμη των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και με μια πολύ πρωτότυπη εκστρατεία κατάφερε να προσελκύσει περίπου 20 φορές περισσότερους ψηφοφόρους από τον αντίπαλό του στον β’ γύρο των εκλογών. Επίσης, προκάλεσε εντύπωση με κάποιες πρωτότυπες πρωτοβουλίες με μεγάλο συμβολικό αντίκτυπο. Μία από αυτές ήταν όταν είχε την έμπνευση να μοιράσει στους περαστικούς του κέντρου μικρά λουκέτα και φυλλάδια που έμοιαζαν με παραποιημένες αποδείξεις. Ανέγραφαν το σύνθημα «πες “όχι” στα μαϊμού προϊόντα». Επρόκειτο για μια, τρόπον τινά, ακτιβιστική πρωτοβουλία με στόχο την ανάδειξη ενός πολύ σοβαρού προβλήματος, του παραεμπορίου, στην καρδιά της Θεσσαλονίκης.

Του σαλονιού και του γηπέδου

Η καταγωγή, το γενεαλογικό δέντρο και το οικογενειακό του περιβάλλον ίσως είναι κάποια από τα χρήσιμα κλειδιά προκειμένου να αποκωδικοποιήσει κάποιος με σχετική ακρίβεια την προσωπικότητα του Κωνσταντίνου Ζέρβα. Ο πατέρας του ήταν πολιτικός μηχανικός και πρόεδρος του ΠΑΟΚ. Η μητέρα του, η κατασυγκινημένη κυρία που πρωταγωνίστησε στα τηλεοπτικά πλάνα από τους πανηγυρισμούς μετά τη νίκη το βράδυ της 2ας Ιουνίου, είναι φιλόλογος και αρχαιολόγος. Υπήρξε συμφοιτήτρια και προσωπική φίλη επιφανέστατων Ελλήνων του πνεύματος, όπως ο ακαδημαϊκός Δημήτρης Μαρωνίτης. Παράλληλα, η κυρία Λιλίκα Ζέρβα-Ωρολογά παρακολουθούσε ανέκαθεν με ιδιαίτερο ενδιαφέρον την υψηλή ραπτική και τη μόδα.

Η αδελφή της, η Αλίκη Τέλλογλου, μία από τις πιο σημαντικές ευεργέτιδες των Θεσσαλονικέων και όχι μόνο, ήταν η πολυαγαπημένη θεία του Κωνσταντίνου Ζέρβα. Οπότε, αυτονόητα βάσει των προηγουμένων, ο συνειρμός οδηγεί στο στερεότυπο του «μεγαλοαστού», ενδεχομένως με όλα τα συμπαρομαρτούντα, δηλαδή οτιδήποτε θα μπορούσε να συνεπάγεται η ταξική ταυτότητα για τον βίο και την πολιτεία του νέου δημάρχου Θεσσαλονικέων. Ωστόσο, ο ίδιος μάλλον έχει προκύψει από ένα σπάνιο καλούπι. Διότι νιώθει εξίσου άνετα σε συναυλίες κλασικής μουσικής της Κρατικής Ορχήστρας Θεσσαλονίκης όσο και στις κερκίδες της Τούμπας. Εκτιμά και απολαμβάνει τη λεπτεπίλεπτη ηδονή των τεχνών, ως λάτρης της λόγιας μουσικής και συλλέκτης δίσκων βινυλίου, όσο και τις στιγμές της ποδοσφαιρικής πώρωσης ως ένας από τους ταγμένους οπαδούς του ΠΑΟΚ.

Λίγες ημέρες πριν από την εκλογή του επισκέφθηκε τα γραφεία του Ερασιτέχνη ΠΑΟΚ. Είχε φροντίσει να φέρει μαζί του κάποια πολύ ιδιαίτερα αναμνηστικά, κάποια μικρά κομμάτια Ιστορίας. Μιας Ιστορίας που είναι αθλητική και τοπική για τη Θεσσαλονίκη, είναι όμως ταυτόχρονα οικογενειακή αλλά και προσωπική για τον ίδιο. Ο νέος δήμαρχος της πόλης, ο άνθρωπος που εξελέγη με ποσοστό 66,79% (το υψηλότερο της τελευταίας 20ετίας τουλάχιστον), έχει αναρτήσει στο Instagram δικές του φωτογραφίες από τον θρίαμβο της ομάδας μπάσκετ του ΠΑΟΚ στο Κύπελλο Κόρατς το 1994. Εκείνη την περίοδο ο τότε 30χρονος Κωνσταντίνος ήταν υψηλόβαθμο διοικητικό στέλεχος της ασπρόμαυρης ομάδας και συχνά αρχηγός των αποστολών του ΠΑΟΚ στο εξωτερικό. Ακόμη και σήμερα όμως στο τεχνικό του γραφείο επί της παραλιακής λεωφόρου Νίκης, αγγίζει καθημερινά, για γούρι, το αντίγραφο εκείνου του βαρύτιμου τροπαίου. Στα άλμπουμ των φωτογραφιών του κρατά εικόνες από τη σχεδόν καθημερινή επαφή με παίκτες όπως ο Μπάνε Πρέλεβιτς, ο Ουόλτερ Μπέρι, ο Νάσος Γαλακτερός, ο Τζον Κόρφας, ο Ευθύμης Ρεντζιάς κ.ά.

Παρ’ όλα αυτά, στην επίσκεψή του στο αρχηγείο του Ερασιτέχνη ΠΑΟΚ, ο Ζέρβας παρουσίασε μια παμπάλαιη εφημερίδα στην οποία αναφερόταν ως είδηση ότι «ο Βασίλειος Ζέρβας διωργάνωσε λαχειοφόρον αγοράν υπέρ του νέου γηπέδου εις την Τούμπαν».

Ο πατέρας του Βασίλης Ζέρβας, με οικογενειακές ρίζες από τη Θεσπρωτία, παράλληλα με την επιτυχημένη του επαγγελματική πορεία ως πολιτικού μηχανικού, ανέπτυξε έντονη δράση και ως παράγοντας του ΠΑΟΚ. Ανέλαβε ακόμη και καθήκοντα προέδρου, κατά την τριετία 1966-1969 - εξ ού και το όνομά του διακρίνεται χαραγμένο στη μαρμάρινη πλάκα που κοσμεί έναν τοίχο της Τούμπας με τους διατελέσαντες προέδρους του συλλόγου. Οπως έχει καταθέσει επανειλημμένως ο Κωνσταντίνος, «το γήπεδο του ΠΑΟΚ είναι κάτι σαν το σπίτι μου. Εξάλλου ο πατέρας μου, το 1967, είχε κάνει τα σχέδια του γηπέδου καθώς ήταν ένας από τους παράγοντες που ονειρευόταν “ένα γήπεδο αντάξιο της ιστορίας του μεγάλου ΠΑΟΚ, που να χωρά άνετα 40.000 θεατές”, όπως έλεγε χαρακτηριστικά».

Πολλά χρόνια αργότερα, ως άξιος διάδοχος του πατέρα του, υπό τις ιδιότητες του Παοκτζή και του πολιτικού μηχανικού με λαμπρές σπουδές στην Ελλάδα και τις ΗΠΑ, ο Κωνσταντίνος επέβλεψε την κατασκευή του νέου κλειστού σταδίου μπάσκετ του ΠΑΟΚ - το λεγόμενο «Παλατάκι» στην Πυλαία.

«Πάππου προς πάππου βενιζελικός»

Οι πολιτικές καταβολές του νέου δημάρχου Θεσσαλονίκης είναι αυτό που ο ίδιος έχει χαρακτηρίσει «πάππου προς πάππου βενιζελικός». Ο Κωνσταντίνος Ζέρβας αυτοπροσδιορίζεται ως φιλελεύθερος και έχει εκφράσει ανοιχτά την εκτίμησή του ειδικά για τον πρόεδρο της Νέας Δημοκρατίας Κυριάκο Μητσοτάκη, ενώ κέρδισε την εκλογή ως ανεξάρτητος, αφήνοντας δεύτερο τον επίσημο υποψήφιο της Ν.Δ. Νίκο Ταχιάο. Παρ’ όλα αυτά, μέχρι πριν από περίπου έξι χρόνια θεωρούνταν φίλα διακείμενος περισσότερο προς το ΠΑΣΟΚ και συγκεκριμένα προς τον Ευάγγελο Βενιζέλο. Μάλιστα, για κάποια περίοδο, το όνομά του ακουγόταν έως και για μια θέση στο ψηφοδέλτιο του Κινήματος στις εθνικές εκλογές.

Η ρήξη με τον Μπουτάρη

Πριν από την 26η Μαΐου ο Ζέρβας ήταν απλώς ένα αουτσάιντερ. Μία εβδομάδα αργότερα, όμως, πέτυχε την απόλυτη ανατροπή και αναδείχθηκε δήμαρχος Θεσσαλονίκης με ένα σαρωτικό ντεμαράζ στον β’ γύρο. Οι συμπολίτες του τον εμπιστεύτηκαν σε ποσοστό 66,79%, επίδοση που κατέγραψε ένα θεαματικό ρεκόρ - τουλάχιστον για τα δεδομένα της τελευταίας 20ετίας.

Παρά την αυξημένη έκθεσή του στα ΜΜΕ κατά τη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου, η μορφή του έγινε οικεία σε όλη την Ελλάδα κυρίως την Κυριακή του προσωπικού του θριάμβου. Βεβαίως, πάρα πολλοί τον ήξεραν για όλες τις υπόλοιπες ιδιότητές του και τις κατά καιρούς διοικητικές θέσεις που κατείχε σε κάθε είδους φορείς συλλογικής δράσης: από τον Σύλλογο Αποφοίτων του (δημόσιου και πρότυπου) Πειραματικού Σχολείου έως την Κρατική Ορχήστρα Θεσσαλονίκης, της οποίας έχει διατελέσει πρόεδρος κατά το διάστημα 2011-'14, το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος, το Δ.Σ. της Αττικό Μετρό και, βέβαια, τον Ερασιτέχνη ΠΑΟΚ. Το ότι φέρει τον «ιό» της ενασχόλησης με τα κοινά είναι κάτι εντελώς προφανές, οπότε μοιραία οι περισσότεροι Θεσσαλονικείς τον γνώρισαν ως «τον πρώην αντιδήμαρχο και δεξί χέρι του Μπουτάρη που τα βρόντηξε» κ.λπ. Και όντως, η ρήξη με τον Γιάννη Μπουτάρη είναι ενδεικτική για το πώς σκέφτεται και ενεργεί ο Ζέρβας: το 2015 έκρινε ότι η πολιτική του δημάρχου οδηγούσε τον Δήμο Θεσσαλονίκης σε μια κατεύθυνση που δεν ήταν ούτε ορθή, ούτε συνεπής προς τις προεκλογικές υποσχέσεις βάσει των οποίων ο Μπουτάρης είχε επιτύχει την επανεκλογή του.

Ακόμη και σήμερα ο Ζέρβας έχει την άποψη ότι ο δήμαρχος «έχασε την καθημερινότητα» σε ζωτικούς τομείς, με πρώτο αυτόν της καθαριότητας της πόλης. Ομως η ρήξη τους επήλθε όταν ο Κωνσταντίνος Ζέρβας πρότεινε ένα εντελώς διαφορετικό σχέδιο από αυτό που τελικά υιοθετήθηκε για τα αρχαιολογικά ευρήματα τα οποία αποκαλύφθηκαν κατά τις εκσκαφές για το μετρό. Πολύ επιγραμματικά, έχοντας και εξειδικευμένη γνώση του αντικειμένου ως μηχανικός, υποστήριζε την προσωρινή μεταφορά των ευρημάτων σε άλλον χώρο έτσι ώστε να προχωρήσουν απρόσκοπτα και τάχιστα τα έργα θεμελίωσης του σταθμού Βενιζέλου. Οπως συνηθίζει, ο Ζέρβας είχε κοστολογήσει την πρότασή του περί τα 20 εκατ. ευρώ. Ο Μπουτάρης αρχικά συμφώνησε, κατόπιν όμως άλλαξε γνώμη αιφνιδίως και ενέκρινε την επιτόπια συντήρηση των αρχαιοτήτων. Το αποτέλεσμα ήταν η εκτίναξη του κόστους στα 130 εκατ. ευρώ και μια χρονική επιμήκυνση των τριών ετών.

Οπως σημειώνει άνθρωπος με γνώση των διεργασιών εντός του Δήμου Θεσσαλονίκης, «η απόφαση του Ζέρβα να έρθει σε μετωπική αντιπαράθεση με τον Μπουτάρη είχε πολιτικό και προσωπικό κόστος, εφόσον οι δυο τους είχαν υπάρξει συνεργάτες επί χρόνια και φίλοι. Ομως, αυτή η αντιπαράθεση τελικά βοήθησε τον Ζέρβα ακόμη και στην εκλογή του τον Ιούνιο γιατί ήταν ο πρώτος που είδε, με μια προβολή στο μέλλον, αυτό που οι πολίτες θα έβλεπαν μετά από 3-4 χρόνια. Με άλλα λόγια είδε ότι η Πρωτοβουλία του Γιάννη Μπουτάρη παρήγε περισσότερη εσωστρέφεια από όση μπορούσε να καταναλώσει η πόλη».

Αντι-Πρέσπες με σχέδιο

Εχοντας άμεση -κυριολεκτικά από πρώτο χέρι- εμπλοκή σχεδόν με κάθε πτυχή του δημοτικού έργου συνεχώς από το 2010, εξέπληξε κάποιους υπαλλήλους των ΚΕΠ με την επάρκεια των γνώσεών του. Λόγω της εξοικείωσής του με αριθμητικούς υπολογισμούς αλλά και ως ικανός μνημονικός, ο Ζέρβας έχει στο μυαλό του μια τεράστια παρακαταθήκη μεγεθών για τις υπηρεσίες του δήμου. Οπότε, όταν οι εργαζόμενοι στα ΚΕΠ άνοιξαν συζήτηση μαζί του, συνειδητοποίησαν ότι εκείνος ήξερε απέξω τα πιο απίθανα στοιχεία - ακόμη και το ακριβές ύψος του ενοικίου που πλήρωνε ο δήμος για συγκεκριμένα καταστήματα.

Το όραμά του για τη Θεσσαλονίκη είναι λίγο πολύ το δικό του προφίλ: μοντέρνο, στυλάτο, καθαρό και περιποιημένο, πάνω από όλα κοσμοπολίτικο, εξωστρεφές και ευρωπαϊκό. Στη Θεσσαλονίκη τού αύριο, όπως την ονειρεύεται ο Ζέρβας, χωρά ασφαλώς μια εκ βάθρων ανάπλαση της εμβληματικής -αλλά σήμερα υπό μαρασμό- πλατείας Αριστοτέλους (με υπόγειο πάρκινγκ, ολοκληρωμένες παρεμβάσεις ύστερα από διεθνή αρχιτεκτονικό διαγωνισμό κ.λπ.). Χωρά όμως οπωσδήποτε και ο πρωταγωνιστικός ρόλος της πόλης ως ενεργός ανάχωματος στις παρενέργειες της Συμφωνίας των Πρεσπών. «Πεποίθησή μου είναι ότι μόνο η Θεσσαλονίκη μπορεί να κερδίσει το όνομα της Μακεδονίας», διακηρύσσει ο ίδιος. Και τονίζει περαιτέρω πως «μόνο αν την κάνουμε μια πόλη-πρότυπο, πόλη-κόμβο εμπορίου, εκπαιδευτικό κέντρο, τουριστικό προορισμό, κέντρο επενδύσεων και ανάπτυξης θα τα καταφέρουμε.

Η Θεσσαλονίκη πρέπει και μπορεί να γίνει μια σύγχρονη ευρωπαϊκή πόλη, η οποία θα μεταδίδει το μήνυμα της ελληνικότητας της Μακεδονίας». Ο Κωνσταντίνος Ζέρβας έχει ταχθεί αναφανδόν ενάντια στις παραχωρήσεις της Ελλάδας προς τα Σκόπια, λέγοντας εξαρχής ότι «θα προσπαθήσω να γυρίσω ολόκληρη την οικουμένη ως δήμαρχος της Θεσσαλονίκης, της πρωτεύουσας της Μακεδονίας. Θα μεταδώσω το μήνυμα πως, όταν αναφερόμαστε στη Μακεδονία αναφερόμαστε στην Ελλάδα και μόνο σε αυτή. Μαζί και με την Ομογένεια, τις 34 αδελφοποιημένες πόλεις κ.λπ., η προσπάθεια αυτή θα πλαισιωθεί από τον ενιαίο φορέα που, όπως έχω προτείνει, θα ιδρυθεί για να συντονίσει όλες τις δράσεις γύρω από την προστασία της ελληνικότητας των προϊόντων, των ονομασιών κ.ο.κ.».

Μιλώντας, δε, για καθιέρωση ονομασιών καθώς και για φιλοσοφία διοίκησης, ο ίδιος διαχωρίζει εντελώς τη θέση του από την τακτική του «εκκεντρικού» προκατόχου του: «Με ενδιαφέρει η άποψη των συμπολιτών μου, όχι μόνο το να κάνω δημόσιες σχέσεις εντός και εκτός Ελλάδας. Δεν θέλω να είμαι εγώ το προϊόν. Το brand name είναι η Θεσσαλονίκη και όχι ο δήμαρχος».