Συμβούλιο Γενικών Υποθέσεων: Καλεί την ΕΕ να λάβει μέτρα κατά της Τουρκίας

Μέτρα εις βάρος της Τουρκίας για παραβίαση του Διεθνούς Δικαίου -και συγκεκριμένα για τις ενέργειές της στην κυπριακή ΑΟΖ- ζήτησε το Συμβούλιο Γενικών Υποθέσεων να καταθέσουν χωρίς καθυστέρηση η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης.

«Το Συμβούλιο υπογραμμίζει τις σοβαρές αρνητικές και άμεσες συνέπειες, που έχουν αυτές οι παράνομες ενέργειες σε όλο το εύρος των σχέσεων ΕΕ-Τουρκίας και περαιτέρω το Συμβούλιο καλεί την Κομισιόν και την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης να καταθέσουν επιλογές για απαραίτητα μέτρα χωρίς καθυστέρηση. Αυτά μπορούν να περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων την χρηματοδότηση ή και συναντήσεις ανώτατου επιπέδου» αναφέρεται στο κείμενο των συμπερασμάτων.

Συγκεκριμένα, οι ενέργειες της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα κινηθούν σε δύο άξονες: η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα προτείνει πολιτικά, διπλωματικά και οικονομικά μέτρα ενάντια στην Τουρκία, ενώ η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης θα προτείνει κυρώσεις που θα μπορούσαν να επιβληθούν.

Η ΕΕ θα παρακολουθεί με προσοχή τις εξελίξεις και είναι έτοιμη να αντιδράσει καταλλήλως και σε απόλυτη αλληλεγγύη με την Κύπρο. Σε αυτό το πλαίσιο, το Συμβούλιο καλεί την Επιτροπή και την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης να καταθέσουν επιλογές για κατάλληλα μέτρα, χωρίς καθυστέρηση.

Ο Επίτροπος Διεύρυνσης της ΕΕ, Γιοχάνες Χαν, ανέφερε στις δηλώσεις του πως σε σχέση με την Τουρκία το Συμβούλιο επιβεβαίωσε ότι συνεχίζει να απομακρύνεται περαιτέρω από την ΕΕ με τις δικές της αποφάσεις, γι' αυτό και η de facto παύση των ενταξιακών διαπραγματεύσεων, που το Συμβούλιο αποφάσισε τον περασμένο χρόνο, παραμένει σε ισχύ. «Η απόφασή μας επηρεάστηκε σημαντικά από την κατάσταση των γεωτρήσεων εντός της κυπριακής ΑΟΖ, που είναι απαράδεκτες» ανέφερε χαρακτηριστικά.

Οι τελικές αποφάσεις θα ληφθούν σε επίπεδο ηγετών της ΕΕ. Τα συμπεράσματα θα τεθούν και ενώπιον των ηγετών της Ευρωπαϊκής Ένωσης την ερχόμενη Πέμπτη και Παρασκευή, στο πλαίσιο της Συνόδου Κορυφής. 

Πληροφορίες αναφέρουν ότι της απόφασης του Συμβουλίου Γενικών Υποθέσεων προηγήθηκε έντονο διπλωματικό «πρέσινγκ» από Αθήνα και Λευκωσία, που τείκά κατέληξε στην ομόφωνη απόφαση, παρά το γεγονός ότι αρχικά υπήρχαν χώρες, που ήταν αντίθετες στη λήψη μέτρων κατά της Άγκυρας.

Κυβερνητικές πηγές για Συμβούλιο Γενικών Υποθέσεων: Πρώτη φορά η ΕΕ αποφασίζει μέτρα σε βάρος της Τουρκίας

«Για πρώτη φορά η Ευρωπαϊκή Ένωση αποφασίζει μέτρα εις βάρος της Τουρκίας για παραβίαση του διεθνούς δικαίου και συγκεκριμένα για τις ενέργειές της στην Κυπριακή ΑΟΖ» επισημαίνουν διπλωματικές πηγές μετά τη σημερινή συνεδρίαση του Συμβουλίου Γενικών Υποθέσεων της ΕΕ στο Λουξεμβούργο. «Στο Συμβούλιο Γενικών Υποθέσεων δόθηκε μια σκληρή μάχη της Ελλάδας» προσθέτουν.

Πιο συγκεκριμένα, όπως αναφέρουν οι ίδιες πηγές, «το Συμβούλιο Γενικών Υποθέσεων υπογραμμίζει τη σοβαρή αρνητική επίδραση που έχουν άμεσα αυτές οι παράνομες ενέργειες σε όλο το εύρος των σχέσεων ΕΕ - Τουρκίας» και «καλεί την Τουρκία να δείξει αυτοσυγκράτηση, σεβασμό των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Κύπρου και να απέχει από αυτές τις ενέργειες».

Επίσης, σημειώνεται ότι η ΕΕ θα παρακολουθεί με προσοχή τις εξελίξεις και είναι έτοιμη να αντιδράσει καταλλήλως και σε απολυτή αλληλεγγύη με την Κύπρο. Σε αυτό το πλαίσιο, όπως υπογραμμίζουν οι διπλωματικές πηγές, το Συμβούλιο καλεί την Επιτροπή και την ΕΥΕΔ (Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης) να καταθέσει επιλογές για κατάλληλα μέτρα χωρίς καθυστέρηση».

Σε σχέση με την Αλβανία, οι διπλωματικές πηγές παρατηρούν πως για πρώτη φορά το Συμβούλιο θέτει επίσημα την προστασία των περιουσιακών δικαιωμάτων και το δικαίωμα στον αυτοπροσδιορισμό, ως κριτήρια για την ενταξιακή διαδικασία.

Τέλος, σε ό,τι αφορά τη Βόρεια Μακεδονία, σημειώνουν πως για πρώτη φορά το Συμβούλιο δεν καλωσορίζει μόνο ως ιστορική τη Συμφωνία των Πρεσπών, τονίζοντας τη σημασία της για την ενταξιακή πορεία της Βόρειας Μακεδονίας, αλλά υπογραμμίζει και τη σημασία της εφαρμογής της. Με αυτόν τον τρόπο, διαμηνύουν οι ίδιες διπλωματικές πηγές, η ΕΕ αποκτά ρόλο στην παρακολούθηση της πιστής εφαρμογής της Συμφωνίας των Πρεσπών.

Το κείμενο των συμπερασμάτων

Aναλυτικά σύμφωνα με το κείμενο των συμπερασμάτων που υιοθέτησαν οι 28 της ΕΕ: "το Συμβούλιο σημειώνει ότι η Τουρκία εξακολουθεί να απομακρύνεται από την Ευρωπαϊκή Ένωση".

"Υπενθυμίζοντας τα συμπεράσματά του της 26ης Ιουνίου 2018, το Συμβούλιο σημειώνει ότι οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις της Τουρκίας έχουν ουσιαστικά σταματήσει και ότι δεν μπορούν να εξεταστούν άλλα κεφάλαια για το άνοιγμα ή το κλείσιμό τους και ότι δεν χρειάζεται περαιτέρω εργασία για τον εκσυγχρονισμό της τελωνειακής ένωσης ΕΕ-Τουρκίας".

Επιπλέον "το Συμβούλιο εξακολουθεί να αναμένει από την Τουρκία να δεσμευτεί κατηγορηματικά για σχέσεις καλής γειτονίας, διεθνείς συμφωνίες και για την ειρηνική διευθέτηση των διαφορών, προσφεύγοντας, ενδεχομένως, στο Διεθνές Δικαστήριο".

Το Συμβούλιο "υπενθυμίζει και επιβεβαιώνει τα προηγούμενα συμπεράσματα του Συμβουλίου και του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, συμπεριλαμβανομένων των συμπερασμάτων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 22ας Μαρτίου 2018, που καταδικάζουν έντονα τις συνεχιζόμενες παράνομες ενέργειες της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο και το Αιγαίο Πέλαγος".

"Το Συμβούλιο εκφράζει σοβαρές ανησυχίες σχετικά με τις τρέχουσες παράνομες δραστηριότητες γεωτρήσεων της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο και εκφράζει τη λύπη του για το γεγονός ότι η Τουρκία δεν έχει ακόμη απαντήσει στις επανειλημμένες εκκλήσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης να σταματήσει τέτοιες δραστηριότητες", τονίζουν οι 28.

Το Συμβούλιο υπογραμμίζει τις σοβαρές άμεσες αρνητικές επιπτώσεις που έχουν αυτές οι παράνομες ενέργειες στο σύνολο των σχέσεων ΕΕ-Τουρκίας.

Το Συμβούλιο καλεί την Τουρκία να επιδείξει αυτοσυγκράτηση, να σεβαστεί τα κυριαρχικά δικαιώματα της Κύπρου και να απόσχει από τέτοιες ενέργειες.

Η ΕΕ "θα παρακολουθεί εκ του σύνεγγυς τις εξελίξεις και είναι έτοιμη να ανταποκριθεί κατάλληλα και με πλήρη αλληλεγγύη προς την Κύπρο".

"Το Συμβούλιο καλεί την Επιτροπή και την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης να υποβάλουν χωρίς καθυστέρηση επιλογές για κατάλληλα μέτρα".

Επιπλέον, το Συμβούλιο, όπως δηλώνεται στα συμπεράσματά του της 11ης Δεκεμβρίου 2006 και της 26ης Ιουνίου 2018, το οποίο ακολούθησε το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, καθώς και στη δήλωση της 21ης ​​Σεπτεμβρίου 2005, καλεί την Τουρκία "να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της στο πλαίσιο του διαπραγματευτικού πλαισίου , συμπεριλαμβανομένης της πλήρους και άνευ διακρίσεων εφαρμογής του πρόσθετου πρωτοκόλλου της συμφωνίας σύνδεσης προς όλα τα κράτη μέλη. Το Συμβούλιο επαναλαμβάνει ότι η αναγνώριση όλων των κρατών μελών είναι απαραίτητη".

Σύμφωνα με τα συμπεράσματα η Τουρκία "πρέπει να αποφύγει απειλές και ενέργειες που βλάπτουν τις σχέσεις καλής γειτονίας, εξομαλύνουν τις σχέσεις της με την Κυπριακή Δημοκρατία και σέβονται την κυριαρχία όλων των κρατών μελών της ΕΕ στα χωρικά τους ύδατα και τον εναέριο χώρο, καθώς και όλα τα κυριαρχικά τους δικαιώματα, μεταξύ άλλων, και να εκμεταλλεύονται τους φυσικούς πόρους, σύμφωνα με το δίκαιο της ΕΕ και το διεθνές δίκαιο, συμπεριλαμβανομένης της UNCLOS".

Σημειώνεται ότι "η ΕΕ παραμένει πλήρως προσηλωμένη σε μια συνολική διευθέτηση του κυπριακού προβλήματος".

Εν προκειμένω, το Συμβούλιο υπενθυμίζει ότι "εξακολουθεί να είναι ζωτικής σημασίας η Τουρκία να δεσμεύεται και να συμβάλλει σε μια τέτοια διευθέτηση, συμπεριλαμβανομένων των εξωτερικών πτυχών της, στο πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών σύμφωνα με τα σχετικά ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ και σύμφωνα με τις αρχές στις οποίες βασίζεται η ΕΕ και του κεκτημένου".

Ανακοίνωση του τουρκικού ΥΠΕΞ

Η Τουρκία κατηγόρησε νωρίτερα την ΕΕ ότι είναι «εκτός πραγματικότητας» και τόνισε ότι κανείς δεν πρέπει να αμφιβάλει πως θα υπερασπιστεί τα δικαιώματά της στην ανατολική Μεσόγειο, απαντώντας στις ευρωπαικές προειδοποιήσεις για κυρώσεις.

Στην ανακοίνωση που εξέδωσε, το υπουργείο Εξωτερικών της Τουρκίας χαρακτηρίζει «μεγάλο λάθος» της ΕΕ την απόφασή της να γίνει μέλος της η Κύπρος το 2004. «Τώρα, συνεχίζει αυτό το λάθος και γίνεται όμηρος του προβλήματος. Φαίνεται ότι η ΕΕ έχει γράψει τις αποφάσεις της σήμερα από μία εντελώς ελληνική προοπτική» αναφέρει.

Η Αγκυρα κατηγορεί την ΕΕ ότι με τις σημερινές αποφάσεις της «δεν ενήργησε ως σύνολο αρχών και αξιών, αλλά ως ομάδα διαπραγμάτευσης συμφερόντων, κάτι που αντιβαίνει την ιδρυτική φιλοσοφία της ΕΕ». Ακόμη, καταγγέλλει ότι η ΕΕ, «με το επιχείρημα της Ενωσης αλληλεγγύης, ενεργεί ως δικαστήριο σε διμερείς διαφωνίες για την κυριαρχία και δίνει μεροληπτικές ερμηνείες σε ευαίσθητα πολιτικά ζητήματα, όπως η θαλάσσια οριοθέτηση. Είναι γνωστό ότι η ΕΕ δεν ήταν ποτέ μέρος διμερών ζητημάτων στο παρελθόν, αναφορικά με την θαλάσσια δικαιοδοσία των μελών της». Παράλληλα κάνει λόγο για «σφετερισμό των δικαιωμάτων των Τούρκων και των Τουρκοκυπρίων» και κάνει λόγο για «αβάσιμες, μαξιμαλιστικές θέσεις», τις οποίες απορρίπτει η Τουρκία.

«Οι αποφάσεις για την ανατολική Μεσόγειο στερούνται νομικής βάσης. Καλούμε την ΕΕ να αλλάξει αυτή τη στάση που είναι μεροληπτική και δεν έχει σχέση με την πραγματικότητα», τονίζει το υπουργείο Εξωτερικών της Τουρκίας.