Παναγιώτης Πικραμμένος: Οι γνωστές και άγνωστες στιγμές της ζωής του επικεφαλής του Επικρατείας της ΝΔ

Ανήλθε με επιτυχία όλες τις βαθμίδες της δικαστικής ιεραρχίας, το Σύνταγμα του επιφύλαξε να είναι υπηρεσιακός Πρωθυπουργός, η πολιτική μικρότητα τον κατέστησε εμπλεκόμενο στην υπόθεση της Novartis, αλλά μέσα από τη Βουλή απάντησε με την απλή ανθρώπινη γλώσσα τους επικριτές του και ράγισε με τα λόγια του την καρδιά των Ελλήνων πολιτών, δικαιώθηκε καθώς η αρχειοθέτηση ήταν μονόδρομος και απάντηση στις ατυχείς μικροπολιτικές σκοπιμότητες. Τώρα ήρθε η αναγνώριση της μακροχρόνιας προσφοράς του τόσο στο χώρο της Δικαιοσύνης, όσο και στο κοινωνικό γίγνεσθαι, με την απόφαση του προέδρου της ΝΔ Κυριάκου Μητσοτάκη, να το θέσει επικεφαλής του ψηφοδελτίου Επικρατείας του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης.

Πρόκειται για τον Παναγιώτη Πικραμμένο του Όθωνος και της Θάλειας (Χαιρέτη -Πικραμμένου) που γεννήθηκε στην Αθήνα το έτος 1945.

Ο Παναγιώτης Πικραμμένος είναι απόφοιτος της Γερμανικής Σχολής Αθηνών (1963) και πτυχιούχος της Νομικής Σχολής Αθηνών του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (1968). Την τετραετία 1969 -1973 δικηγόρησε στην Αθήνα με εξειδίκευση σε θέματα Ναυτικού Δικαίου.

Το 1972 εργάσθηκε στο δικηγορικό γραφείο Ince&Co του Λονδίνου, ενώ δύο χρόνια μετά (1974) πραγματοποίησε μεταπτυχιακές σπουδές στο Πανεπιστήμιο Paris II απ' όπου και έλαβε τον μεταπτυχιακό τίτλο DES de Droit Public.

Είναι έγγαμος. Σύζυγός του είναι η Αθηνά Νούτσου - Πικραμμένου και έχει μια κόρη την Καρολίνα.

Διορίσθηκε στο Συμβούλιο της Επικρατείας, κατόπιν διαγωνισμού, ως εισηγητής το 1976. Προήχθη στο βαθμό του παρέδρου το 1981. Στο πλαίσιο της εκπαιδευτικής του αδείας παρακολούθησε μαθήματα Ευρωπαϊκού Δικαίου στο Πανεπιστήμιο Paris II (1988 - 1989). Το 1993 προήχθη στο βαθμό του συμβούλου επικρατείας. Το 2007 προήχθη σε αντιπρόεδρο του Συμβουλίου της Επικρατείας και δύο χρόνια μετά (Ιούλιος 2009) προήχθη σε Πρόεδρο του ιδίου δικαστηρίου και από το δικαστικό σώμα αποχώρησε την 30ή Ιουνίου 2012. Παράλληλα, διετέλεσε πρόεδρος του Ανωτάτου Ειδικού Δικαστηρίου (ΑΕΔ), όπως επίσης διετέλεσε μέλος νομοπαρασκευαστικών επιτροπών, καθώς και υπηρεσιακών συμβουλίων.

Την τετραετία 2005 -2009 άσκησε, παράλληλα με τα καθήκοντα του δικαστικού λειτουργού και καθήκοντα Γενικού Διευθυντή της Εθνικής Σχολής Δικαστικών Λειτουργών, θέση από την οποία υπέβαλε παραίτηση μετά την προαγωγή του σε πρόεδρο του ΣτΕ (2009).

Διετέλεσε:

1. Σύμβουλος του Πρωθυπουργού σε θέματα δημοσίου δικαίου (1991 - 1993),
2. Μέλος της Κεντρικής Νομοπαρασκευαστικής Επιτροπής - ΚΕΝΕ (1990 -1991),
3. Μέλος της ειδικής νομοπαρασκευαστικής επιτροπής που εκπόνησε το σχέδιο του νόμου 3674/2008για την «ενίσχυση του θεσμικού πλαισίου διασφάλισης του απορρήτου της τηλεφωνικής επικοινωνίας και άλλες διατάξεις»,

4. Πρόεδρος της νομοπαρασκευαστικής επιτροπής του υπουργείου Δικαιοσύνης για την ενσωμάτωση στο εθνικό δίκαιο της οδηγίας 2002/58/ΕΚ «για την προστασία της ιδιωτικής ζωής στις ηλεκτρονικές επικοινωνίες» (Ν. 3471/2006 «Προστασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα και της ιδιωτικής ζωής στον τομέα των ηλεκτρονικών επικοινωνιών και τροποποίηση του Ν. 2472/1997»),
5. Πρόεδρος της νομοπαρασκευαστικής επιτροπής του υπουργείου Δικαιοσύνης για την ενσωμάτωση της οδηγίας 2006/24/ΕΚ (σχέδιο νόμου με τίτλο «Διατήρηση δεδομένων που παράγονται ή υποβάλλονται σε επεξεργασία σε συνάρτηση με την παροχή διαθέσιμων στο κοινό υπηρεσιών ηλεκτρονικών επικοινωνιών ή δημοσίων δικτύων επικοινωνιών και τροποποίηση του Ν. 3471/2006»).

Ακόμη, διετέλεσε εισηγητής σε σημαντικές υποθέσεις, ενώ υπό την προεδρία του έχουν εκδοθεί πολλές αποφάσεις μείζονος σπουδαιότητας.

Ειδικότερα, ήταν εισηγητής, μεταξύ των άλλων, στις υποθέσεις του δασικού νόμου, της ανέγερσης του Μουσείου της Ακρόπολης, του γηπέδου της Α.Ε.Κ., ενώ προήδρευσε στις υποθέσεις του Μνημονίου, της έκτακτης εισφοράς η οποία εισπράχθηκε μέσω της ΔΕΗ (το λεγόμενο «χαράτσι»), του «Καλλικράτη», κ.λπ.

Ακόμη και σήμερα είναι πρόεδρος του Οργανισμού Εναλλακτικών Μεθόδων Επίλυσης Διαφορών (ΟΠΕΜΕΔ).
Μεγάλο αφοπλιστικό του όπλο του Παναγιώτη Πικραμμένου είναι το χιούμορ, όπως και η ευχέρεια που έχει να μιλά -εκτός φυσικά από τα Ελληνικά- τρεις γλώσσες, γαλλικά, αγγλικά και γερμανικά.

Υπηρεσιακός Πρωθυπουργός

Ενώ ήταν πρόεδρος του Συμβουλίου της Επικρατείας στις 16 Μαΐου 2012, έλαβε από τον τότε Πρόεδρο της Δημοκρατίας Κάρολο Παπούλια την εντολή σχηματισμού υπηρεσιακής κυβέρνησης για να οδηγήσει τη χώρα σε εκλογές, όπως απαιτούσε το Σύνταγμα. Το βράδυ της ίδιας ημέρας ορκίστηκε Πρωθυπουργός, ενώ τα υπόλοιπα 16 μέλη της υπηρεσιακής κυβέρνησής του ορκίστηκαν ενώπιον του Προέδρου της Δημοκρατίας στο Προεδρικό Μέγαρο στις 17 Μαΐου 2012.

Από την πρώτη σχεδόν ημέρα ανάληψης των καθηκόντων του ως υπηρεσιακός Πρωθυπουργός (Μάιος - Ιούνιος 2012), τρία σημεία επισήμανε (γραπτώς και προφορικώς) προς τα μέλη του υπουργικού συμβουλίου τα οποία ο ίδιος επέλεξε.

Πρώτον, παραιτείστε των προβλεπόμενων αποδοχών εκ των υπηρεσιακών υπουργικών καθηκόντων σας,

Δεύτερον, επιτρεπτή μόνο η αναγκαία μετακίνηση των υπουργών με υπηρεσιακά αυτοκίνητα (και όχι με υπουργικά τεθωρακισμένα ή μη αυτοκίνητα) και αποδεκτά μόνο τα απολύτως αναγκαία ταξίδια.

Τρίτον, η παροχή συνεντεύξεων στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωση είναι δυνατή μόνο ως προς τις αναγκαίες διευκρινήσεις επί θεμάτων κοινωνικού και ζωτικού ενδιαφέρομε, κάθε άλλη συνέντευξη δεν είναι αποδεκτή.

Ως υπηρεσιακός Πρωθυπουργός ο Παναγιώτης Πικραμμένος λειτούργησε πάντα συλλογικά, άμεσα και κάθε απόφασή του ήταν καρπός διαλόγου με τους υπουργούς, οι οποίοι ανά πάσα στιγμή και καθ΄ όλο το 24ωρο καλούντο στο Μαξίμου για πληροφορίες, εξηγήσεις και διευκρινήσεις.

Στενοί συνεργάτες κατά τη διάρκεια της θητείας του στο Μαξίμου ήταν οι υπηρεσιακοί υπουργοί, Επικρατείας Αντώνης Αργυρός, Οικονομικών Γεώργιος Ζανιάς, Παιδείας Ευφροσύνη Κιάου (σύζυγος του δημοσιογράφου Νίκου Κιάου), Προστασίας του Πολίτη Ελευθέριος Οικονόμου, Δικαιοσύνης Χρήστος Γεραρής. Με όλους εξακολουθεί και έχει στενές σχέσεις και ειδικά με τον Αντώνη Αργυρό.

Κατά την διάρκεια της θητείας του στο Μαξίμου ήθελε να είναι άμεσα ενήμερος για τις εξελίξεις, πριν αυτές ακόμα διαμορφωθούν. Σε κάθε εξέλιξη που θεωρούσε ότι μπορεί να έχει κάποια άλλη διάσταση, καλούσε αμέσως τον αρμόδιο υπουργό στο Μαξίμου. Πολλές ήταν οι επισκέψεις υπηρεσιακών υπουργών στο Μαξίμου που δεν έγιναν ποτέ γνωστές και ειδικά αυτές οι οποίες ήταν βράδυ.

Έντονο χαρακτήρα είχαν οι βραδινές συναντήσεις του με τον υπουργό Οικονομικών Γεώργιο Ζανιά στο Μαξίμου, καθώς την περίοδο εκείνη υπήρχε πρόβλημα ρευστότητας του ευρώ στη χώρα μας. Έντονη ήταν η συμβολή του τότε υπηρεσιακού υπουργού Δημόσιας Τάξης (Προστασίας του Πολίτη) κ. Οικονόμου στην ασφαλή μεταφορά χρηματαποστολών.

Κάθε πρωί στις 9 στο γραφείο του υπουργού Επικρατείας Αντώνη Αργυρού γινόταν συνάντηση ενημέρωσης και εκτίμησης, με την συμμετοχή του κυβερνητικού εκπροσώπου και του διευθυντή του γραφείου Τύπου του Πρωθυπουργού. Ο Παναγιώτης Πικραμμένος ζητούσε εάν υπήρχαν θέματα τα οποία ήταν στο «κόκκινο» αμέσως μετά την σύσκεψη υπό τον υπουργό Επικρατείας, να γίνεται είτε άμεση ενημέρωσή του είτε νέα σύσκεψη στο γραφείο του.

Πάντα είχε και έχει φοβερά ανθρώπινη συμπεριφορά στα άτομα της προσωπικής του ασφάλεια. Φτάνει σε σημείου με δικές του δαπάνες να καλύπτει τις μηχανικές βλάβες της συνοδευτικής μηχανής ασφαλείας, «μπας και σκοτωθεί ή τραυματιστεί, κάποιο από τα παιδιά εξ αιτίας μου», όπως λέει στις περιπτώσεις αυτές.

Ορισμένα σημεία του έργου της υπηρεσιακής κυβέρνησης του Παναγιώτη Πικραμμένου.

1. Εγκρίθηκε η προμήθεια ύψους 13,5 εκατ. ευρώ για πυρομαχικά 120 χιλ. των αρμάτων μάχης τύπου Leopard που εκκρεμούσε χρόνια και δεν υπήρχε ούτε ένα στις Ε.Δ.
2. Κοινό μέτωπο του υπουργού Επικρατείας Αντώνη Αργυρού, του ΕΟΤ, του υπουργείου Εξωτερικών και με τα κρατικά ΜΜΕ (ΕΡΤ - ΕΡΤ3 – ΕΡΑ – ΑΠΕ, κ.λπ.) για διαφήμιση της χώρας μας τόσο στο εξωτερικό όσο και στο εσωτερικό, προκειμένου να ανάκαμψη τον αρνητικό τουριστικό ρεύμα, που υπήρχε την εποχή εκείνη. Οι συσκέψεις γινόντουσαν στο Μαξίμου υπό την προεδρία του κ. Αργυρού. Για το σκοπό αυτό είχε συγκροτηθεί ειδική ομάδα στο Μαξίμου.
3. Παράταση των συμβάσεων εργασίας ιδιωτικού δικαίου 3.500 ατόμων του προγράμματος «Βοήθεια στο Σπίτι».
4. Κατανομή 24,8 εκ. ευρώ για δαπάνες που αφορούν μεταφορά μαθητών, σχολικούς τροχονόμους, κ.λπ.
5. Υπεγράφη σύμφωνο συνεργασία για την υλοποίηση του κεντρικού σταθμού υπεραστικών λεωφορείων στον Ελαιώνα.
6. Κατανομή στις δασικές υπηρεσίες του ποσού των 3.000.000 ευρώ για τις ανάγκες του αντιπυρικού αγώνα (περιπολικά, απογευματινή λειτουργία δασικών υπηρεσιών κ.λπ.).
7. Παράταση του ωραρίου λειτουργίας των μουσείων.

Σχέσεις με την οικογένεια Μητσοτάκη

Παρά τις όποιες ενστάσεις μπορεί να υπάρχουν για τον αείμνηστο Κωνσταντίνο Μητσοτάκη, η συνεργασία του Παναγιώτη Πικραμμένου ξεκίνησε επί καθαρά υπηρεσιακών νομικών θεμάτων και στον πλαίσιο των δικαστικών του καθηκόντων.

Ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης ως παλαιά πολιτική αλεπού αναγνώρισε στο πρόσωπο του Παναγιώτη Πικραμμένου κάποιες ιδιότητες και ιδιαιτερότητες επί νομικού και όχι μόνο επιπέδου. Έτσι, αναπτύχθηκε κατ΄ αρχάς μια σχέση εμπιστοσύνης και σιγουριάς επί νομικών και υπηρεσιακών θεμάτων, η οποία επεκτάθηκε στη συνέχεια και σε άλλα θέματα, εκτός νομικού επιπέδου.

Η σχέση αυτή του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη με τον Παναγιώτη Πικραμμένος επεκτάθηκε με την πάροδο των ετών στην Ντόρα Μπακογιάννη και εν συνεχεία «κληρονομικά» στον Κυριάκο Μητσοτάκη.

Όπως λένε καλά γνωρίζονται τα πράγματα, η οικογένεια Μητσοτάκη έχει αναπτύξει και επιβεβαιώσει στην πάροδο του χρόνου μια σχέση απόλυτης και ειλικρινούς εμπιστοσύνης.

Όπως λένε πρόσωπα απολύτου εμπιστοσύνης, όταν ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης, επισκέφθηκε στο Μέγαρο Μαξίμου τον τότε υπηρεσιακό Πρωθυπουργό Παναγιώτη Πικραμμένο για να τον συγχαρεί για την ανάληψη των υπηρεσιακών του καθηκόντων, του εκμαιεύθηκε ότι το όνειρό του ήταν να τον δει Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Όμως, ο χρόνος δεν βοήθησε έτσι ώστε ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης να δει την υλοποίηση του ονείρου του.

Η Novartis

Ο Παναγιώτης Πικραμμένος βρέθηκε στο επίκεντρο της πολιτικής αντιπαράθεσης με την επιλογή της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ να τον εμπλέξει στο σκάνδαλο της Novartis. Το όνομά του ήταν στον κατάλογο των 10 πολιτικών ονομάτων που δήθεν ενεπλάκησαν στο επικαλούμενο από την Κυβέρνηση σκάνδαλο της φαρμακοβιομηχανίας.

Ο Παναγιώτης Πικραμμένος μιλώντας στην ολομέλεια της Βουλής σε μια συναισθηματικά φορτισμένη ομιλία απέκρουσε τις σχετικές κατηγορίες , μεταξύ των άλλων, τα εξής:

«Στην αρχή αιφνιδιάστηκα, τώρα όμως κατατρύχομαι από αισθήματα οργής, αγανάκτησης». Και πρόσθεσε με τρεμάμενη φωνή: «Κατηγορούμαι ότι ως ενεργεία δικαστικός λειτουργός δωροδοκήθηκα. «Είναι πρόδηλο ότι οι μυθιστορηματικές αυτές κατηγορίες δεν μπορούν να χρησιμοποιούνται για να κατηγορείται άδικα και να σπιλώνεται βάναυσα ένας άνθρωπος που υπηρέτησε 40 χρόνια την ελληνική δικαιοσύνη» υπογράμμισε ο πρώην υπηρεσιακός Πρωθυπουργός.

Προσωπικές στιγμές

Από τότε που εκτελούσε τα καθήκοντα του προέδρου του ΣτΕ, ο Παναγιώτης Πικραμμένος έβρισκε πάντα το χρόνο για να ασχολείται με τις τρεις αδυναμίες του: το ψαροντούφεκο, τη μοτοσυκλέτα του και την κλασική μουσική.

Ο Παναγιώτης Πικραμμένος ως έμπειρος ψαροντουφεκάς, γνωρίζει πολύ καλά τις βραχώδεις παραλίες της Μυκόνου, όπου βρίσκεται εξοχικό της οικογένειάς του.

Ο κ. Πικραμμένος, όχι μόνο έχει βουτήξει στα νερά των περισσότερων νησιών του Αιγαίου, αλλά έχει διασχίσει και εκατοντάδες χιλιόμετρα αγροτικών δρόμων με τη Honda Enduro μοτοσικλέτα του. Πάντα σχεδόν στις θαλάσσιες εξορμήσεις του τον ακολουθεί η γυναίκα του Αθηνά, η οποία τον περιμένει διαβάζοντας κάποιο βιβλίο ή περιοδικό. Η Αθηνά περίμενε να αναδυθεί για να τον βοηθήσει να βγάλει την στολή του ψαροντουφεκά, αλλά και για δει τι ψαριά είχε φέρει.

Η δεύτερη απόλαυση ήταν πάντα η μηχανή του, την οποία συχνά χρησιμοποιεί για να «δραπετεύει» από την καθημερινότητα και τις έννοιες. Πολλές φορές, μάλιστα, έφευγε από το ΣτΕ με τη συνοδευτική μηχανή της Ασφάλειας, χαιράμενος την ανωνυμία που του παρείχε το κράνος.

Η τρίτη αδυναμία του είναι η κλασική μουσική. Όποια στιγμή και αν πεις στο γραφείο του, κάποια συμφωνία του Μπετόβεν ή του Μπαχ θα ακούσης. Η τέταρτη λατρεία του δεν είναι άλλη από την κόρη του την Καρολίνα. Η παρουσία της γυναίκα του είναι εντελώς διακριτική. Εμφανίζεται μόνο σε ελάχιστες κοινωνικές εκδηλώσεις εκεί που δεν μπορεί να κάνει διαφορετικά παρά να το συνοδεύει. Όπως λέει η ίδια, προτιμά πάντα τον Τάκη ως δικαστή και μόνο.