Διεκόπη η Σύνοδος Κορυφής: Δεν τα βρίσκουν για τις κορυφαίες θέσεις της ΕΕ

Σε σταυρόλεξο για πολύ δυνατούς λύτες εξελίσσεται το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο που ξεκίνησε στις Βρυξέλλες με τρεις ώρες καθυστέρηση, καθώς οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων προσπαθούν να καταλήξουν σε συμβιβασμό για τα πρόσωπα που θα αναλάβουν τις κορυφαίες θέσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τα επόμενα χρόνια. Όλα δείχνουν, ωστόσο, ότι η λύση θα είναι μία εξαιρετικά επίπονη διαδικασία, καθώς στη διάρκεια της νύχτας δεν βγήκε... λευκός καπνός, ενώ η σύσκεψη διεκόπη, προκειμένου να υπάρξουν εκ νέου κατ' ιδίαν συζητήσεις.

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ξεκίνησε με τρεις ώρες καθυστέρηση, αλλά διεκόπη λίγες ώρες αργότερα, καθώς φαίνεται ότι οι Ευρωπαίοι ηγέτες δεν μπορούν να καταλήξουν σε κοινές επιλογές. Η συνεδρίαση που εύκολα χαρακτηρίζεται μαραθώνια, θα πρέπει να καταλήξει στα πρόσωπα με αμοιβαίους συμβιβασμούς και υποχωρήσεις ώστε να αποφευχθεί το ενδεχόμενο ρήξης τόσο εντός των αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων, όσο και μια διαμάχη ανάμεσα στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο το οποίο θα πρέπει να δώσει ψήφο εμπιστοσύνης στον προτεινόμενο ή την προτεινόμενη πρόεδρο της Κομισιόν.

Είναι χαρακτηριστικό ότι η σύνοδος κορυφής ξεκίνησε μετά από σχεδόν τρεις ώρες καθυστέρηση. Κατά τη διάρκεια των προηγούμενων ωρών, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Ντόναλντ Τουσκ πραγματοποίησε κατ' ιδίαν συναντήσεις με ηγέτες καθώς και με ομάδες αρχηγών, κάτι που επαναλήφθηκε μετά από σχεδόν δύο ώρες συζητήσεων, που δεν κατέληξαν σε κανένα αποτέλεσμα. 

Τελευταίες ήταν οι διαβουλεύσεις που είχε ο Ντόναλντ Τουσκ με εκπροσώπους του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος. Η Ανγκελα Μέρκελ, πάντως, στις δηλώσεις της κατά την άφιξη της τόνισε πως οι διαβουλεύσεις για τον διορισμό του νέου προέδρου της Κομισιόν δεν είναι θα είναι εύκολες.

Οι "27 +1" (η Μεγάλη Βρετανία είναι ακόμα μέλος της ΕΕ και η αποψινή Σύνοδος θα είναι η τελευταία της Τερέζα Μέι) θα πρέπει να καταλήξουν και στα πρόσωπα που θα αναλάβουν την προεδρία του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, αλλά και τον Ύπατο εκπρόσωπο Εξωτερικής πολιτικής και Άμυνας καθώς και να καταλήξουν σε καταρχήν συμφωνία για τον επόμενο πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.

Μετά την σκληρή στάση που κράτησε ο πρόεδρος της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν και ο πρωθυπουργός της Ισπανίας Πέδρο Σάνστεθ κατά της υποψηφιότητας του Μάνφρεντ Βέμπερ (ΕΛΚ) ο Σοσιαλδημοκράτης Φρανς Τίμερμανς από την Ολλανδία εμφανίζεται ως φαβορί, χωρίς ωστόσο να υπάρχει καμία βεβαιότητα για το αποτέλεσμα.

Η Ιταλία και οι χώρες του Βίσεγκραντ (Τσεχία, Πολωνία, Σλοβακία, Ουγγαρία) έχουν δηλώσει κατηγορηματικά ότι δεν πρόκειται να στηρίξουν τον Ολλανδό Σοσιαλδημοκράτη με αποτελέσματα να υπάρχει πιθανότητα να προκύψει μειοψηφία αρνησικυρίας εάν αυτές οι χώρες βρουν μερικές ακόμα που θα αντιταχθούν στον κ. Τίμερμανς. Σύμφωνα με τις Συνθήκες της ΕΕ, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο (αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων της ΕΕ) προτείνουν στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο το πρόσωπο για την προεδρία της Κομισιόν με ειδική πλειοψηφία. Ήτοι, ο ή η διάδοχος του Ζαν – Κλοντ Γιούνκερ θα πρέπει να λάβει την στήριξη τουλάχιστον 16 κρατών – μελών, των οποίων ο πληθυσμός αντιπροσωπεύει το 65% του συνολικού πληθυσμού της ΕΕ. Ωστόσο οι Συνθήκες προβλέπουν και τη μειοψηφία αρνησικυρίας, κάτι που σημαίνει ότι τουλάχιστον τέσσερα κράτη -μέλη που αντιπροσωπεύουν πάνω από το 35% του πληθυσμού της ΕΕ, μπορούν να μπλοκάρουν κάθε απόφαση.

Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Αντόνιο Ταγιάνι ο οποίος θα συμμετάσχει στην έναρξη του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου για να ενημερώσει τους «28» για τις θέσεις του δεύτερου νομοθετικού οργάνου της ΕΕ, δήλωσε ότι η πολιτική του ομάδα, το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα, δεν πρόκειται να δεχθεί σε καμία περίπτωση έναν Σοσιαλδημοκράτη για τη θέση του προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Από την πλευρά του ο πρόεδρος Μακρόν, ο οποίος έχει την πλήρη στήριξη της τρίτης μεγαλύτερης πολιτικής ομάδας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, αυτής των Φιλελευθέρων και Δημοκρατών, επαναλαμβάνει ότι αντιτίθεται στον Μάνφρεντ Βέμπερ όχι λόγω της γερμανικής του εθνικότητας, αλλά λόγω της απειρίας του. Παράλληλα ο πρόεδρος Μακρόν τονίζει ότι τουλάχιστον δύο από τις πέντε κορυφαίες θέσεις της ΕΕ θα πρέπει να ανατεθούν σε γυναίκες, κάτι που βάζει εκ νέου στο παιχνίδι με τις ευρωπαϊκές μουσικές καρέκλες την Επίτροπο Ανταγωνισμού, Μαργκρέτε Βεστάγκερ από τη Δανία.

Σε περίπτωση που ο κ. Τίμερμανς συγκεντρώσει τις απαραίτητες ψήφους στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, τότε η προεδρία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ενδέχεται να περάσει στο ΕΛΚ, με τον Μάνφρεντ Βέμπερ να εμφανίζεται ως φαβορί. Η προεδρία του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου (του διαδόχου του Ντόναλντ Τουσκ) και της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας θα κριθούν στις λεπτομέρειες καθώς τόσο οι Φιλελεύθεροι όσο και το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα (κεντροδεξιά) διεκδικούν τις δύο αυτές κορυφαίες θέσεις.

Ο πρωθυπουργός του Βελγίου Σαρλ Μισέλ φαίνεται προς το παρόν ως φαβορί για τη διαδοχή του Ντόναλντ Τουσκ, με την Κρισταλίνα Γκεοργίεβα από τη Βουλγαρία να συγκεντρώνει πολλές πιθανότητες για να διαδεχθεί την Φεντερίκα Μογκερίνι από την Ιταλία στην θέση της Ύπατης Εκπρόσωπου Εξωτερικής πολιτικής και Άμυνας της ΕΕ.

Την ίδια στιγμή η Γερμανία δεν είναι έτοιμη να παραδώσει τα όπλα. Το Βερολίνο φέρεται να έχει ήδη εγκαταλείψει τον Μάνφρεντ Βέμπερ αλλά για αυτήν τη υποχώρηση θα διεκδικήσει άλλες κορυφαίες θέσεις της ΕΕ. Η θητεία του Μάριο Ντράγκι ολοκληρώνεται τον ερχόμενο Νοέμβριο και μετά από έναν Ολλανδό (τον Βιμ Ντούιζενμπεργκ), έναν Γάλλο (τον Ζαν - Κλοντ Τρισέ) και έναν Ιταλό (Μάριο Ντράγκι), το Βερολίνο θα ήθελε να δει στην προεδρία της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας έναν Γερμανό, ενδεχομένως τον πρόεδρο της Bundesbank, Γενς Βάιντμαν. Μια εξέλιξη που θα αύξανε τον σκεπτικισμό έναντι της Γερμανίας ειδικά στις χώρες του ευρωπαϊκού νότου, αλλά θα μείωνε παράλληλα τον σκεπτικισμό έναντι της ίδιας της Άνγκελα Μέρκελ στους ψηφοφόρους του γερμανικού νότου.

Σε περίπτωση που το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο εκλέξει τον (ή την) επόμενο πρόεδρο της Κομισιόν, ακολουθεί η εξής διαδικασία. Το Συμβούλιο, σε συμφωνία με το νεοεκλεγέντα Πρόεδρο της Επιτροπής, υιοθετεί λίστα υποψηφίων επιτρόπων, έναν για κάθε κράτος μέλος. Αυτοί οι ορισθέντες επίτροποι παρίστανται ενώπιον των αρμόδιων κοινοβουλευτικών επιτροπών ανάλογα με τον τομέα ευθύνης τους (οι ακροάσεις αναμένεται να πραγματοποιηθούν τον Οκτώβριο). Οι υποψήφιοι για τα χαρτοφυλάκια της Επιτροπής πρέπει να περάσουν από «σκληρή» διαδικασία κοινοβουλευτικού ελέγχου.