Νίκη Κεραμέως: Είσοδος με κάρτα για τους φοιτητές στα πανεπιστήμια

Κατάργηση του πανεπιστημιακού ασύλου και επέμβαση των Αρχών όταν διαπράττονται αξιόποινες πράξεις, με ταυτόχρονη εφαρμογή ηλεκτρονικού συστήματος εισόδου προαναγγέλλει η υπουργός Παιδείας Νίκη Κεραμέως με συνέντευξή της στο «ΘΕΜΑ». Η κυρία Κεραμέως θα προχωρήσει σε κατάργηση του «θεσμού» των αιωνίων φοιτητών, δίνοντας μόνο δύο επιπλέον χρόνια από τα προβλεπόμενα για το πτυχίο, ωστόσο θα υπάρχουν εξαιρέσεις και μεταβατική περίοδος. Η συγχώνευση των ΤΕΙ με τα ΑΕΙ παραμένει γιατί δεν θέλει η κυβέρνηση να αιφνιδιάσει τους υποψηφίους, ενώ επανέρχεται η αριστεία και εισάγεται η αξιολόγηση στην εκπαίδευση.

Στις Πανελλαδικές Εξετάσεις δεν θα υπάρξουν φέτος αλλαγές, εξετάζονται όμως τροποποιήσεις σε βάθος χρόνου. Ωστόσο από φέτος θα γίνουν σημαντικές αλλαγές στην εξεταστέα ύλη των μαθημάτων οι οποίες ήδη μελετώνται.

Οσον αφορά την Εκκλησία, η κυβέρνηση δεν θα προχωρήσει στην έξοδο των κληρικών από το μισθολόγιο του Δημοσίου, την οποία προωθούσε η προηγούμενη κυβέρνηση, και θα τερματίσει το καθεστώς «τιμωρίας» της Εκκλησίας το οποίο είχε επιβάλει ο ΣΥΡΙΖΑ. 

Η χρηματοδότηση στα ΑΕΙ «θα συνδέεται σε κάποιον βαθμό και με τα αποτελέσματα της αξιολόγησης», ξεκαθαρίζει η υπουργός Παιδείας. Η κυρία Κεραμέως υπογραμμίζει ότι θα καθιερώσει βάση εισαγωγής στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, ενώ μετά και τον καθορισμό του ετήσιου αριθμού εισακτέων θα επιδιώξει αυτόνομα πανεπιστήμια που θα είναι σε κοινό βηματισμό με την αγορά εργασίας. Προωθείται, επίσης, θεσμικό πλαίσιο για δωρεές στα πανεπιστήμια και τη δημιουργία «επώνυμων» εδρών και ΣΔΙΤ για κατασκευή φοιτητικών εστιών κ.ά.

- Από πότε θα ισχύσει η αλλαγή του τρόπου εισαγωγής στα πανεπιστήμια με την ελάχιστη βάση εισαγωγής και με τον καθορισμό από τα ίδια τα ιδρύματα του ετήσιου αριθμού εισακτέων;

Και οι δύο πρωτοβουλίες είναι στις προθέσεις μας. Ωστόσο, όπως έχουμε διαβεβαιώσει, οι όποιες αλλαγές στο σύστημα εισαγωγής θα γίνουν σε βάθος χρόνου, αφού διαβουλευτούμε με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς, χωρίς να αιφνιδιάσουμε μαθητές/φοιτητές και γονείς. 

- Ποιες βελτιώσεις θεωρείτε ότι θα επιφέρουν αυτές οι αλλαγές; Θα ακολουθήσουν και άλλες και, αν ναι, προς ποια κατεύθυνση;

Πιστεύουμε ότι οι αλλαγές αυτές θα ενισχύσουν το αυτοδιοίκητο των ΑΕΙ και θα συμβάλουν στην ποιοτική βελτίωση της παρεχόμενης εκπαίδευσης με τον εξορθολογισμό του συστήματος. Επιτρέψτε μου, ωστόσο, να πω ότι προωθούμε ένα συνεκτικό σχέδιο για την Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, με στόχο τα ιδρύματα να γίνουν πραγματικά αυτόνομα, αυτοδιοικούμενα, αξιολογούμενα, ανταγωνιστικά, εξωστρεφή και σε κοινό βηματισμό με την αγορά εργασίας: ενδεικτικά, απελευθερώνουμε τα προγράμματα μεταπτυχιακών σπουδών, διευρύνουμε τη δυνατότητα δημιουργίας ξενόγλωσσων προπτυχιακών προγραμμάτων, ενισχύουμε τα θερινά/χειμερινά προγράμματα σε τομείς όπου η χώρα έχει συγκριτικό πλεονέκτημα (πολιτισμός, ναυτιλία, τουρισμός), αναπτύσσουμε εκπαιδευτικά προγράμματα εξ αποστάσεως σε προπτυχιακό και μεταπτυχιακό επίπεδο, με επένδυση στις νέες τεχνολογίες, αξιοποιούμε τη δυνατότητα ΣΔΙΤ για την κάλυψη επιμέρους αναγκών των ιδρυμάτων (π.χ. για κατασκευή φοιτητικών εστιών), εισάγουμε νέο θεσμικό πλαίσιο για δωρεές προς τα ιδρύματα, για τη διασφάλιση των πνευματικών δικαιωμάτων από την υλοποίηση πατεντών και επιστημονικών ιδεών, όπως και για τις συνεργασίες με ιδιωτικούς και δημόσιους φορείς για την ανάπτυξη κοινών έργων και τη δημιουργία τεχνοβλαστών, προχωρούμε στην απλοποίηση του πλαισίου λειτουργίας του Ειδικού Λογαριασμού Κονδυλίων Ερευνας (ΕΛΚΕ), χωρίς να παραβιάζονται οι κανόνες διαφάνειας και λογοδοσίας, επεκτείνουμε τον θεσμό της πρακτικής άσκησης φοιτητών σε δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς σε συναφή με τις σπουδές τους αντικείμενα κ.ά.

- Τι θα ισχύσει με τους αιώνιους φοιτητές και ποιους θα αφορά. Θα υπάρξουν εξαιρέσεις;

Ο ΣΥΡΙΖΑ επανέφερε, δυστυχώς, το καθεστώς των αιώνιων φοιτητών. Εχουμε εξαγγείλει την καθιέρωση ανώτατου χρονικού ορίου ολοκλήρωσης των προπτυχιακών σπουδών «ν+2», όπου «ν» τα ελάχιστα έτη φοίτησης που προβλέπονται στο πρόγραμμα σπουδών κάθε τμήματος. Είναι, όμως, εύλογο να προβλεφθούν εξαιρέσεις, π.χ. για λόγους υγείας ή άλλους ειδικούς λόγους, τις οποίες θα διερευνήσουμε διεξοδικά. Είναι, επίσης, εύλογο να υπάρξει και ένα μεταβατικό στάδιο εφαρμογής. 

- Τι σημαίνει κατάργηση του ασύλου για τα πανεπιστήμια; Θα υπάρξει σύστημα φύλαξής τους;

Επί της ουσίας πρόκειται για αποκατάσταση της πραγματικής έννοιας του ασύλου. Τα πανεπιστήμια θα καταστούν εκ νέου χώροι στους οποίους θα προστατεύεται η ακαδημαϊκή ελευθερία διδασκαλίας και έρευνας καθώς και η ελεύθερη διακίνηση ιδεών. Γιατί όσο διαπράττονται αξιόποινες πράξεις εντός του πανεπιστημίου χωρίς καμία συνέπεια τόσο περιορίζονται η ακαδημαϊκή ελευθερία και η ελεύθερη διακίνηση ιδεών. Πλέον όταν διαπράττονται αξιόποινες πράξεις οι Αρχές θα μπορούν να επεμβαίνουν, όπως συμβαίνει σε κάθε δημόσιο χώρο. Δεν νοείται το πανεπιστήμιο να είναι καταφύγιο για όσους τελούν αξιόποινες πράξεις. Η αποκατάσταση αυτή του ασύλου εντάσσεται σε μια δέσμη πρωτοβουλιών για την αναβάθμιση του ακαδημαϊκού περιβάλλοντος. Υπάρχουν περαιτέρω ενέργειες που θα μπορούσαν να ενισχύσουν την προσπάθεια αυτή, όπως ο συστηματικός φωτισμός πανεπιστημιακών χώρων, η εφαρμογή ηλεκτρονικού συστήματος εισόδου σε επιμέρους χώρους κ.ο.κ. Ολα αυτά είναι ζητήματα που θα συζητήσουμε πάντως με τους εμπλεκόμενους φορείς.

- Πώς θα συνδέεται η αξιολόγηση των πανεπιστημίων με τη χρηματοδότησή τους;

Η κρατική χρηματοδότηση προς τα ΑΕΙ θα βασίζεται σε αντικειμενικά κριτήρια και δείκτες, όπως το κόστος σπουδών ανά φοιτητή, η διάρκεια του προγράμματος σπουδών, το γνωστικό αντικείμενό τους, το μέγεθος και η γεωγραφική διασπορά του ιδρύματος, τα οποία πρέπει να αποτιμώνται και να κοστολογούνται. Θα συνδέεται σε κάποιον βαθμό και με τα αποτελέσματα της αξιολόγησης. Η Αρχή Διασφάλισης και Πιστοποίησης της Ποιότητας στην Ανώτατη Εκπαίδευση (ΑΔΙΠ) θα λειτουργεί ως ο βασικός θεσμός αξιολόγησης των προγραμμάτων σπουδών, των διδασκόντων και των ιδρυμάτων, με στόχο πάντοτε να αναδεικνύονται και να διαδίδονται οι καλύτερες πρακτικές (εκπαιδευτικές, ερευνητικές, διοικητικές). Η αξιολόγηση θα επεκτείνεται και σε ζητήματα εξωστρέφειας των ιδρυμάτων, επιδόσεων των φοιτητών και σύνδεσης με την αγορά εργασίας.

- Τι θα περιλαμβάνει το νέο θεσμικό πλαίσιο για δωρεές στα πανεπιστήμια;

Είναι κρίσιμο να διερευνήσουμε και να κατοχυρώσουμε τη δυνατότητα προσέλκυσης νέων πόρων για τα ΑΕΙ επιπλέον της κρατικής χρηματοδότησης. Το νέο θεσμικό πλαίσιο για δωρεές συμπεριλαμβάνεται στις σχετικές πρωτοβουλίες που θα αναλάβουμε και αφορά στη χρηματοδότηση «επώνυμων» εδρών, τη διαχείριση κληροδοτημάτων, δωρεές από ενώσεις αποφοίτων κ.ά.

- Τι θα γίνουν τα νέα τμήματα που προέκυψαν από τη συνένωση ΤΕΙ με ΑΕΙ; Θα παραμείνουν όλα ως έχουν; Ξέρετε πολύ καλά ότι έχουν δημιουργηθεί αντιδράσεις, καθώς κάποια από αυτά δεν έχουν γνωστικό αντικείμενο και εκπαιδευτικό προσωπικό.

Είχαμε διαφωνήσει κάθετα με τη συλλήβδην κατάργηση των ΤΕΙ και την άναρχη και άτακτη συγχώνευσή τους με τα ΑΕΙ, καλούμαστε όμως τώρα να διαχειριστούμε μια αντικειμενικά δύσκολη κατάσταση για τα νέα αυτά τμήματα. Η διαδικασία συμπλήρωσης των μηχανογραφικών δελτίων είχε ήδη ξεκινήσει πριν από τις εκλογές της 7ης Ιουλίου και έχει πλέον ολοκληρωθεί. Τα νέα αυτά τμήματα αποτελούν ήδη επιλογές πολλών υποψηφίων. Στις περισσότερες, δε, περιπτώσεις, συμπεριλήφθηκαν στα μηχανογραφικά δελτία για το επερχόμενο ακαδημαϊκό έτος και αυτό έγινε με τη συναίνεση των αρμοδίων οργάνων των ιδρυμάτων. Με αυτά τα δεδομένα, προέχει τώρα να σταθούμε με αίσθημα ευθύνης απέναντι στους νέους που έχουν ήδη επιλέξει τα νέα τμήματα και στις οικογένειές τους, διασφαλίζοντας την αξιοπιστία και το αδιάβλητο του συστήματος εισαγωγής. Επικοινωνήσαμε με τις διοικήσεις των ιδρυμάτων για να διακριβώσουμε το εύρος των ελλείψεων και τις καλέσαμε να εργαστούν, ως οφείλουν, με όλες τους τις δυνάμεις, για να αντιμετωπιστούν οι παρατηρούμενες ελλείψεις σε υποδομές και προσωπικό και τα νέα τμήματα να λειτουργήσουν απρόσκοπτα. Το υπουργείο θα σταθεί αρωγός στην προσπάθεια αυτή.

- Εχετε πει ότι δεν θα αλλάξει φέτος το εξεταστικό σύστημα για να μην αιφνιδιαστούν οι μαθητές. Σε ποια κατεύθυνση θα κινηθείτε για την ερχόμενη χρονιά;

Ναι, δεν θα αλλάξει στους βασικούς του άξονες για να μην αναστατώσουμε την εκπαιδευτική κοινότητα και δη τους μαθητές που μπαίνουν τώρα στη Γ’ Λυκείου και έχουν ήδη κάνει τον σχεδιασμό τους. Θα επιφέρουμε όμως κάποιες βελτιωτικές κινήσεις, π.χ. μελετάμε έναν εξορθολογισμό της εξεταστέας ύλης. Ουσιαστικότερες αλλαγές στο εξεταστικό σύστημα θα γίνουν σε βάθος χρόνου, χωρίς αιφνιδιασμό και προχειρότητα. 

- Καθιερώνεται το Εθνικό Απολυτήριο και εκπαιδευτικές ενότητες σε Γυμνάσιο - Λύκειο, όπως ο εθελοντισμός και η επιχειρηματικότητα. Περιγράψτε μας τον κορμό του νέου σχολείου που επιθυμείτε να δημιουργήσετε.

Στόχος μας είναι να δημιουργήσουμε ένα σύγχρονο δημόσιο σχολείο, το οποίο θα συνιστά δημιουργική κυψέλη γνώσης και καινοτομίας. Σχεδιάζουμε ένα νέο συνεκτικό πρόγραμμα σπουδών από το Δημοτικό έως το Λύκειο, του οποίου το ωρολόγιο πρόγραμμα εμπλουτίζεται με νέες εκπαιδευτικές θεματικές, όπως εθελοντισμός, επιχειρηματικότητα, σεβασμός στον άλλον, προφύλαξη από φυσικές καταστροφές, διατροφή και υγιεινή, κ.ά., με στόχο το σχολείο να διαμορφώνει πιο ολοκληρωμένους πολίτες. Θα ενισχύσουμε, επίσης, την εκμάθηση ξένων γλωσσών και πληροφορικής. Δίνουμε έμφαση στην καλλιέργεια ήπιων δεξιοτήτων), όπως η δημιουργικότητα, η κριτική και συνθετική σκέψη και η ομαδική δουλειά, όπως και στην καλλιέργεια ψηφιακών δεξιοτήτων, όπως ψηφιακή επικοινωνία, ψηφιακή ασφάλεια, ψηφιακή συναισθηματική νοημοσύνη, ψηφιακά δικαιώματα. Καθιερώνουμε, τέλος, τον σχολικό επαγγελματικό προσανατολισμό από το Γυμνάσιο, ώστε να αναδεικνύονται οι κλίσεις και οι δεξιότητες όλων των μαθητών.

- Με ποιον τρόπο θα επαναφέρετε την αριστεία στην εκπαίδευση; Πώς θα προχωρήσει ο θεσμός των Προτύπων και Πειραματικών Σχολείων;

Για εμάς η αριστεία δεν είναι ρετσινιά, είναι στάση ζωής, είναι να προσπαθείς διαρκώς να υπερβαίνεις τον εαυτό σου, να επιδιώκεις καθημερινά να γίνεσαι καλύτερος. Θα επενδύσουμε, για παράδειγμα, στην επιμόρφωση και στη διάδοση βέλτιστων πρακτικών. Θα επαναφέρουμε, επίσης, τον θεσμό των Πρότυπων και Πειραματικών Σχολείων ως νησίδων αριστείας και καινοτομίας. Ξεκινώντας από τις λιγότερο ανεπτυγμένες περιοχές της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης, σκοπεύουμε να μετατρέψουμε υπάρχουσες σχολικές μονάδες σε πρότυπα και πειραματικά σχολεία, θωρακίζοντας το θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας τους. 

- Τι σημαίνει στην πράξη «απελευθέρωση του σχολείου από τον ασφυκτικό εναγκαλισμό του υπουργείου»;

Σημαίνει, ουσιαστικά, να δείξουμε μεγαλύτερη εμπιστοσύνη στους εκπαιδευτικούς μας, να απλοποιήσουμε διαδικασίες και να καταργήσουμε υδροκέφαλες, συγκεντρωτικές δομές. Να απλοποιήσουμε, για παράδειγμα, τη διοργάνωση εκπαιδευτικών δράσεων, όπως οι σχολικές εκδρομές, η συμμετοχή σε διαγωνισμούς, Ολυμπιάδες κ.ά.

- Πού στοχεύετε με το σύστημα αξιολόγησης σχολείων και εκπαιδευτικών;

Η εισαγωγή ενός συστήματος αξιολόγησης αποσκοπεί πρωτίστως στην αυτοβελτίωση, ιδίως μέσω στοχευμένων προγραμμάτων επιμόρφωσης, καθώς και στην αποτύπωση και αντιμετώπιση αδυναμιών της εκπαιδευτικής διαδικασίας και των εκπαιδευτικών δομών. Η Πολιτεία αμέλησε την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών μας, που συνιστά κλειδί για βελτίωση της ποιότητας του παρεχόμενου εκπαιδευτικού έργου. Οταν ολοκληρωθεί η επεξεργασία, θα θέσουμε το σχέδιο σε διαβούλευση για να ακουστούν όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς. 

- Τι θα γίνει με το μάθημα των Θρησκευτικών;

Υπάρχουν δύο αποφάσεις του ΣτΕ του 2018 οι οποίες έχουν κρίνει το πρόγραμμα σπουδών αντισυνταγματικό, ενώ εκκρεμεί η έκδοση δύο ακόμη δικαστικών αποφάσεων σχετικά με τα πιο πρόσφατα προγράμματα της προηγούμενης ηγεσίας. Θα μελετήσουμε το πλαίσιο που θα διαμορφωθεί και θα τοποθετηθούμε υπεύθυνα. 

- Θα σταματήσει η Εκκλησία να είναι σε καθεστώς τιμωρίας, όπως λένε οι ιεράρχες, όπως ήταν από τη στιγμή που δεν αποδέχθηκε την πρόταση της προηγούμενης κυβέρνησης για το μισθοδοτικό των ιερέων;

Η πρόταση της προηγούμενης κυβέρνησης, η οποία δόθηκε στη δημοσιότητα τον Νοέμβριο του 2018, τελικά απορρίφθηκε από την Ιερά Σύνοδο της Ιεραρχίας της Εκκλησίας της Ελλάδος. Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης έχει δηλώσει ότι διαφωνεί με την αποσύνδεση του μισθολογίου τους από το Δημόσιο και ότι στο εξής θα υπάρχει ειλικρινής και ουσιαστικός διάλογος με την Εκκλησία για τα θέματα που άπτονται των μεταξύ μας σχέσεων.

Τέλος, θα ήθελα να σας ρωτήσω ποιο είναι το όραμά σας για την Παιδεία, η οποία είναι πάντα μια δύσκολη αποστολή.

Πιστεύω ότι η Παιδεία είναι η πιο σημαντική επένδυση για τη χώρα. Τα τελευταία χρόνια επλήγη από τη λογική της ήσσονος προσπάθειας, την εξίσωση προς τα κάτω και τη δαιμονοποίηση της αριστείας. Η πορεία αυτή πρέπει να ανασχεθεί, χτίζοντας και επενδύοντας μεθοδικά σε 6 άξονες:

 Μεγαλύτερη ελευθερία και θεσμική αυτονομία εκπαιδευτικών και δομών.
 Εξωστρέφεια και ουσιαστικότερη διασύνδεση με την αγορά εργασίας.
 Ισες ευκαιρίες στο ξεκίνημα.
 Καλλιέργεια και εμπέδωση ποιοτικότερων κανόνων κοινωνικής συμπεριφοράς.
 Καλύτερη προετοιμασία για την ψηφιακή οικονομία.
 Τεκμηρίωση και αποτελεσματικότερη διαχείριση των διαθέσιμων πόρων.