Πανεπιστημιακό άσυλο: Οι Αρχές θα επεμβαίνουν με ένα τηλεφώνημα

Νέο κεφάλαιο για την προστασία του ακαδημαϊκού ασύλου σηματοδοτεί η ρύθμιση η οποία δημοσιοποιήθηκε χθες από το υπουργείο Παιδείας και θα περιλαμβάνεται στο διυπουργικό νομοσχέδιο που αναμένεται να κατατεθεί στη Βουλή την Παρασκευή. Σύμφωνα με αυτήν, οι αρμόδιες αρχές του κράτους θα μπορούν να επεμβαίνουν στους χώρους των Πανεπιστημίων ασκώντας όλες τις νόμιμες αρμοδιότητες τους όπως σε οποιονδήποτε άλλο χώρο καθώς και όταν τελούνται αξιόποινες πράξεις. Τις αρχές θα μπορούν να καλούν είτε μέλη της ακαδημαϊκής κοινότητας είτε πολίτες.

Ειδικότερα, η ρύθμιση αντικαθιστά το άρθρο 3 του ν. 4485/2017, τιτλοφορείται "Ακαδημαϊκές ελευθερίες – Αναβάθμιση της ποιότητας του ακαδημαϊκού περιβάλλοντος" και ορίζει ότι:

- Στα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα (Α.Ε.Ι.) κατοχυρώνεται και προστατεύεται η ακαδημαϊκή ελευθερία στην έρευνα και τη διδασκαλία, η οποία αποτελεί θεσμική εγγύηση της αδέσμευτης και απαραβίαστης επιστημονικής σκέψης, έρευνας και διδασκαλίας.
- Η ακαδημαϊκή ελευθερία, καθώς και η ελεύθερη έκφραση και διακίνηση των ιδεών, προστατεύονται σε όλους τους χώρους των Α.Ε.Ι., έναντι οποιουδήποτε προσπαθεί να τις καταλύσει ή περιορίσει.
- Εντός των χώρων των Α.Ε.Ι. οι αρμόδιες αρχές ασκούν όλες τις κατά νόμο αρμοδιότητές τους συμπεριλαμβανομένης της επέμβασης λόγω τέλεσης αξιόποινων πράξεων.

Το ακαδημαϊκό άσυλο επί Γαβρόγλου

Η ρύθμιση του ν. 4485/2017 που ψηφίστηκε επί υπουργίας Κωνσταντίνου Γαβρόγλου, επέτρεπε επέμβαση δημόσιας δύναμης καταρχήν για το Πυροσβεστικό Σώμα, και αυτεπαγγέλτως σε άλλες αρχές μόνο σε περιπτώσεις κακουργημάτων και εγκλημάτων κατά της ζωής. Σε κάθε άλλη περίπτωση οι κρατικές δυνάμεις μπορούσαν να επέμβουν μετά από απόφαση του Πρυτανικού Συμβουλίου.

Ειδικότερα, το άρθρο 3 του ν. 4485/2017 όριζε τα εξής:
"1. Στα Α.Ε.Ι. κατοχυρώνεται η ακαδημαϊκή ελευθερία στην έρευνα και στη διδασκαλία, καθώς και η ελεύθερη έκφραση και διακίνηση των ιδεών. Το ακαδημαϊκό άσυλο αναγνωρίζεται για την κατοχύρωση των δημοκρατικών αξιών, των ακαδημαϊκών ελευθεριών στην έρευνα και στη διδασκαλία, την ελεύθερη διακίνηση των ιδεών, την προστασία του δικαιώματος στη γνώση και τη μάθηση έναντι οποιουδήποτε επιχειρεί να το καταλύσει.
2. Επέμβαση δημόσιας δύναμης σε χώρους των Α.Ε.Ι. λαμβάνει χώρα σε περιπτώσεις κακουργημάτων και εγκλημάτων κατά της ζωής αυτεπαγγέλτως και σε οποιαδήποτε άλλη περίπτωση μετά από απόφαση του Πρυτανικού Συμβουλίου. Οι ως άνω περιορισμοί δεν ισχύουν για το Πυροσβεστικό Σώμα".

Κοντά στο πνεύμα του νόμου Διαμαντοπούλου

Η ρύθμιση της υπουργού Παιδείας, Νίκης Κεραμέως, βρίσκεται στο ίδιο μήκος κύματος με την αντίστοιχη για το πανεπιστημιακό άσυλο που είχε ψηφιστεί το 2011 επί υπουργίας Άννας Διαμαντοπούλου. Σύμφωνα με αυτήν, ίσχυε η κοινή νομοθεσία στους χώρους των Πανεπιστημιακών ιδρυμάτων για τυχόν αξιόποινες πράξεις που τελούνταν εντός αυτών.

Η εγγύτητα του πνεύματος των δύο διατάξεων για το πανεπιστημιακό άσυλο θεωρείται πως ανοίγει τον δρόμο για την ψήφιση της ρύθμισης που θα καταθέσει το υπουργείο Παιδείας και από το ΚΙΝΑΛ, το οποίο είχε διαμηνύσει ότι θα ψήφιζε "ναι" στο άσυλο εφόσον η ρύθμιση κινείτο στο πνεύμα του νόμου Διαμαντοπούλου.

Συγκεκριμένα, το άρθρο 3 του ν. 4009/2011 όριζε ότι "1. Στα Α.Ε.Ι. κατοχυρώνεται η ακαδημαϊκή ελευθερία στην έρευνα και τη διδασκαλία, καθώς και η ελεύθερη έκφραση και διακίνηση των ιδεών. 2. Σε αξιόποινες πράξεις που τελούνται εντός των χώρων των Α.Ε.Ι. εφαρμόζεται η κοινή νομοθεσία".

Κινητοποιήσεις απο φοιτητικούς συλλόγους την Πέμπτη

Στο μεταξύ, κινητοποίηση για το θέμα του πανεπιστημιακού ασύλου προανήγγειλαν για την 1η Αυγούστου, με αφορμή την κατάθεση του σχετικού νομοσχεδίου, φοιτητικοί σύλλογοι του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ).

Όπως ανακοίνωσαν μετά τη χθεσινή συνεδρίαση της Συγκλήτου του Πανεπιστημιακού ιδρύματος "καταδικάζουμε τη συνειδητή επιλογή της Συγκλήτου του ΕΚΠΑ να μην τοποθετηθεί στα ζητήματα που της τέθηκαν, την ίδια ώρα που το άσυλο έχει μπει στο επίκεντρο των εξελίξεων σε όλη την κοινωνία. Είναι απαράδεκτο η Σύγκλητος του ΕΚΠΑ, ενός από τα πιο κεντρικά ιδρύματα της χώρας και με την ειδική βαρύτητα που το προσδίδουν οι σχολές του κέντρου που βρίσκονται στο στόχαστρο της επίθεσης το τελευταίο διάστημα, να μην παίρνει θέση, σε αντίθεση με μια σειρά άλλων αντίστοιχων οργάνων (βλ. ΕΜΠ κ.λπ.)".

Θετικές οι αντιδράσεις των πρυτάνεων

Πρυτάνεις: Δεν καταργείται κανένα άσυλο, θετική η διάταξη του υπουργείου Παιδείας

Οι πρώτες αντιδράσεις πρυτάνεων για τη διάταξη του υπουργείου Παιδείας σχετικά με το πανεπιστημιακό άσυλο είναι θετικές. 

«Δεν καταργείται κανένα άσυλο», είπε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ χαρακτηριστικά ο νεοκλεγείς πρύτανης του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Νίκος Παπαϊωάννου.

«Η ουσία της διάταξης είναι ότι περιφρουρεί απόλυτα αυτό που ονομάζουμε «ακαδημαϊκό άσυλο». Οι δύο πρώτες παράγραφοι ενισχύουν την ακαδημαϊκή υπόσταση ημών» ανέφερε και συμπλήρωσε: «Στην τρίτη παράγραφο, εκφράζεται η διάθεση της Πολιτείας να περιορίσει, σε συνδυασμό με τη δράση των πανεπιστημίων, τις όποιες παραβατικές ενέργειες στους χώρους τους».

«Το άσυλο δε λειτουργούσε», σχολίασε από τη μεριά του ο πρύτανης του Πανεπιστημίου Κρήτης και μέλος του προεδρείου της Συνόδου Πρυτάνεων, Οδυσσέας Ζώρας και εξέφρασε τη συμφωνία του με τα όσα αναφέρει η διάταξη.

Τόνισε, μιλώντας επίσης στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, ότι το άσυλο, ως προς τις ακαδημαϊκές ελευθερίες «καταλύετο από το 3% των φοιτητών που θέλουν να ακούν μόνο τη δική τους άποψη». Μάλιστα, αναφέρθηκε στο περιστατικό της επίθεσης κατά του νομπελίστα Τζέιμς Γουάτσον στο Πανεπιστήμιο Πατρών το 2011 και αναρωτήθηκε «ποιος προστατευόταν τότε από το άσυλο; Θεωρώ ότι (σ.σ. η διάταξη) κινείται στο πλαίσιο της κοινής λογικής» κατέληξε.