Σε αναζήτηση 150-200 εκατ. τον χρόνο για δύο φρεγάτες

Η εξοπλιστική απραξία των τελευταίων 10 ετών, αποτέλεσμα σε μεγάλο βαθμό της οικονομικής κρίσης, έχει δημιουργήσει μια σειρά από σοβαρά προβλήματα στις ένοπλες δυνάμεις.

Οι ελλείψεις ανταλλακτικών και άλλων υλικών, η χαμηλή διαθεσιμότητα οπλικών συστημάτων και η ανεπάρκεια πυρομαχικών δημιουργούν καθημερινά ζητήματα που χρήζουν άμεσης αντιμετώπισης. Οι προμηθευτές οπλικών συστημάτων από μεγάλες χώρες όπως οι ΗΠΑ και η Γαλλία έχουν αντιληφθεί πλήρως τις ανάγκες εξοπλισμού των ελληνικών ενόπλων δυνάμεων και βομβαρδίζουν την Αθήνα με προτάσεις για αγορά όπλων, συνεπικουρούμενοι από την επιθετικότητα της τουρκικής πλευράς και τη βουλιμία του Ταγίπ Ερντογάν να εντάξει με το έτσι θέλω το μισό Αιγαίο στην τουρκική «Γαλάζια Πατρίδα».

Η εξίσωση συμπληρώνεται από το γεγονός ότι τα διαθέσιμα κονδύλια για αμυντικές δαπάνες δεν υπερβαίνουν τα 500 εκατ. ευρώ ετησίως, έπειτα από απαίτηση των δανειστών να περιοριστούν τα δημόσια έξοδα στον τομέα της εθνικής άμυνας. Ομως κι αυτό το μισό δισ. ευρώ απορροφάται σχεδόν όλο για τα δύο εξοπλιστικά προγράμματα που δρομολογήθηκαν τα τελευταία πέντε χρόνια: τον εκσυγχρονισμό των αεροσκαφών ναυτικής συνεργασίας P-3B και την αναβάθμιση 80 μαχητικών αεροσκαφών F-16 στη διαμόρφωση Viper.

Ως πρώτη προτεραιότητα της κυβέρνησης του Κυριάκου Μητσοτάκη εμφανίζεται η ενίσχυση του Πολεμικού Ναυτικού με αγορά νέων φρεγατών. Στην πρόσφατη επίσκεψή του στο Παρίσι ο πρωθυπουργός συζήτησε με τον πρόεδρο της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν το ενδεχόμενο προμήθειας δύο φρεγατών τύπου Belh@rra. Λίγα 24ωρα νωρίτερα το υπουργείο Εθνικής Αμυνας είχε αποστείλει στο Παρίσι επιστολή στην οποία αναφερόταν η πρόθεση του Πολεμικού Ναυτικού και αίτημα παροχής λεπτομερών πληροφοριών για το πώς μπορεί να υλοποιηθεί η απόκτηση των γαλλικών φρεγατών.

Τις επόμενες ημέρες αναμένεται να οριστικοποιηθούν οι επιστολές που θα ανταλλάξουν ο υπουργός Εθνικής Αμυνας Νίκος Παναγιωτόπουλος με τη Γαλλίδα ομόλογό του Φλοράνς Παρλί, αλληλογραφία που θεωρείται επίσημη εκδήλωση ενδιαφέροντος (LOI - Letter of Intent) για την προμήθεια των φρεγατών Belh@rra.

Στην ελληνική επιστολή, κατά πληροφορίες, θα αναφέρεται ότι η Αθήνα θεωρεί τη Γαλλία αποκλειστικό συνομιλητή για την προμήθεια φρεγατών και θα γίνεται συγκεκριμένη αναφορά στις φρεγάτες που έχει ήδη παραγγείλει το γαλλικό πολεμικό ναυτικό. Ισως το μεγαλύτερο ζήτημα που πρέπει να λυθεί για να προχωρήσει το σχέδιο της αγοράς των φρεγατών Belh@rra είναι αυτό της χρηματοδότησης.

Η γαλλική κυβέρνηση, και συγκεκριμένα η ναυπηγική βιομηχανία Naval Group, κατασκευάστρια των φρεγατών, έχει προσδιορίσει το κόστος δύο Belh@rra στα 1,2 δισ. ευρώ. Η δαπάνη αυτή αφορά τα δύο πλοία επιφανείας χωρίς οπλικά συστήματα, η προσθήκη των οποίων θα ανεβάσει το κόστος αγοράς για την Ελλάδα στα 2-2,4 δισ. ευρώ. Ο πρόεδρος της Γαλλίας έχει μεταφέρει την πρόθεσή του να βοηθήσει την Ελλάδα για να εξασφαλίσει τον απαραίτητο τραπεζικό δανεισμό.

Οι λεπτομέρειες και κυρίως το επιτόκιο του δανεισμού μένει να αποσαφηνιστούν. Στην ελληνική κυβέρνηση θεωρούν ωστόσο ότι πρέπει να βρουν κονδύλια ύψους 150-200 εκατ. τον χρόνο για να εξυπηρετηθεί ο τραπεζικός δανεισμός. Το εγχείρημα του εντοπισμού των πόρων έχει ανατεθεί στον υφυπουργό Οικονομικών Θεόδωρο Σκυλακάκη, ο οποίος καλείται να βρει τρόπο για να εξοικονομηθεί το σημαντικό ποσό των 150-200 εκατ. ευρώ και να χρηματοδοτηθεί το project των φρεγατών.

Για τα επόμενα τέσσερα χρόνια από το υπουργείο Εθνικής Αμυνας δεν περισσεύει σχεδόν τίποτα για τις φρεγάτες Belh@rra, αφού το συνολικό ετήσιο κονδύλι των 506 εκατ. ευρώ απορροφάται σχεδόν στο σύνολό του για εξοπλιστικά που ήδη υλοποιούνται. Είναι ενδεικτικό ότι από τον Προϋπολογισμό του 2019 που έχουν εγκρίνει οι δανειστές απομένει ένα μικρό ποσό περίπου 15 εκατ. ευρώ, το οποίο μάλλον θα διατεθεί για πυρομαχικά.

Οι Γάλλοι έχουν υποσχεθεί ότι, αν η ελληνική κυβέρνηση υπογράψει την τελική συμφωνία μέχρι τον Ιανουάριο του 2020, τότε η Ελλάδα θα παραλάβει το πρώτο πλοίο στα τέλη του 2023 ή στις αρχές του 2024. Η ναυπήγηση των Belh@rra ξεκινά τον Οκτώβριο, με το πρώτο πλοίο να προγραμματίζεται προς παράδοση στο γαλλικό πολεμικό ναυτικό το 2023. Το Παρίσι θέλει να δελεάσει την Αθήνα με τη δέσμευση ότι το ελληνικό Πολεμικό Ναυτικό θα παραλαμβάνει εναλλάξ με το γαλλικό ναυτικό τις φρεγάτες που θα βγαίνουν από τη γραμμή παραγωγής (την 1η οι Γάλλοι, τη 2η η Ελλάδα, την 3η οι Γάλλοι, την 4η η Ελλάδα).

Στο deal των φρεγατών παρενέβησαν με ηχηρό τρόπο και οι Αμερικανοί. «Μην κάνετε τίποτα με τους Γάλλους για τις φρεγάτες μέχρι να πάρετε τη δική μας πρόταση», ήταν το μήνυμα της Ουάσινγκτον προς την Αθήνα. Η πιεστική παρότρυνση δεν προήλθε από τον Τζεφ Πάιατ, τον δραστήριο πρεσβευτή των ΗΠΑ που υπερηφανεύεται ότι επί των ημερών του οι ελληνοαμερικανικές σχέσεις είναι καλύτερες από ποτέ, αλλά από έναν Αμερικανό υποναύαρχο ο οποίος μάλλον παρεξήγησε την ευγένεια του υπουργού Εθνικής Αμυνας, από τον οποίο ζήτησε να καθυστερήσει τη συμφωνία για αγορά γαλλικών φρεγατών.

Κι όλα αυτά ενώ το Πολεμικό Ναυτικό δεν μπορεί να περιμένει αφού, όπως λένε έμπειροι αξιωματικοί, σύντομα θα τεθεί θέμα ασφάλειας. Από τις 13 φρεγάτες του στόλου οι τέσσερις γερμανικές Meko είναι ηλικίας 20 έως 27 ετών (και ήδη συζητείται το ενδεχόμενο εκσυγχρονισμού τους, χωρίς όμως να έχουν εξασφαλιστεί τα χρήματα), ενώ οι υπόλοιπες εννέα ολλανδικές Standard είναι ηλικίας 36 μέχρι 42 ετών, πλησιάζουν δηλαδή το μέγιστο όριο ζωής. Η κατάσταση αγγίζει τα όρια ασφάλειας, ιδίως σε μια χρονική περίοδο που ο Ταγίπ Ερντογάν διεκδικεί ανοιχτά την κυριαρχία στις θαλάσσιες ζώνες του μισού Αιγαίου.