Μεταναστευτικό: Στην Τουρκία ο Κουμουτσάκος μετά την «έκρηξη» των τελευταίων μηνών στις αφίξεις

Τα νούμερα λίγο έως πολύ είναι γνωστά. Οι μεταναστευτικές ροές, όπως επιβεβαίωσε και ο αρμόδιος υπουργός Γιώργος Κουμουτσάκος, σημειώνουν κατακόρυφη αύξηση της τάξεως των 200% μέσα σε διάστημα πέντε μηνών. Η Ελλάδα έχει δεχθεί φέτος 45.600 πρόσφυγες-μετανάστες από τους 77.400 συνολικά που εισήλθαν στην Ευρώπη από ολόκληρη τη Μεσόγειο. Έχουμε, λοιπόν, αφήσει κατά πολύ πίσω αθροιστικά την Ιταλία, την Ισπανία, τη Μάλτα και την Κύπρο. Μόνο το Σεπτέμβρη εισήλθαν 10.258 άτομα στα κέντρα υποδοχής και ταυτοποίησης των ελληνικών νησιών.

Παρά τα μέτρα που έχει ανακοινώσει η κυβέρνηση, το Λιμενικό Σώμα και κυρίως η Frontex περιορίζονται σε ρόλο παρατηρητή. Ακόμα και όταν εντοπίζουν πλοιάρια να πλησιάζουν τις ελληνικές ακτές κατά κανόνα δεν επιχειρούν να τα απωθήσουν. Το λεγόμενο push back αποφεύγεται, επειδή ενέχει κινδύνους. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι Λιμενικό και Frontex έχουν στην πράξη μετατραπεί σε συλλέκτες και σε κάποιες περιπτώσεις σε ναυαγοσώστες.

Τα γεγονότα στη Μόρια έφεραν στην επικαιρότητα το οξύ πρόβλημα. Όσο γεμίζουν τα νησιά τόσο δοκιμάζονται τα όρια της Ελλάδας, των κατοίκων και των ίδιων των μεταναστών που ανάμεναν τη γη της επαγγελίας και αντί γι’ αυτήν βρίσκονται εγκλωβισμένοι σε υπερπλήρεις καταυλισμούς.

Η κυβέρνηση εμφανίζεται αποφασισμένη να εφαρμόσει ένα ολοκληρωμένο εθνικό σχέδιο. Ο πρωθυπουργός αναμένεται να το θέσει προς συζήτηση κατά τη διάρκεια των επαφών του με τους άλλους πολιτικούς αρχηγούς το επόμενο διάστημα, με σκοπό να υπάρξει συναίνεση και εάν είναι δυνατόν ενιαία εθνική πολιτική.

Παράλληλα σε εξέλιξη είναι το σχέδιο διεθνοποίησης του προβλήματος του μεταναστευτικού με παράλληλες επαφές με την Τουρκία προκειμένου να υπάρξουν απτά αποτελέσματα για τη μείωση των μεταναστευτικών ροών. Για το λόγο αυτό στην Τουρκία θα βρεθεί σήμερα ο αναπληρωτής υπουργός Προστασίας του Πολίτη αρμόδιος για το μεταναστευτικό Γιώργος Κουμουτσάκος ενώ θα ακολουθήσει η επίσκεψη στην Άγκυρα των υπουργών Εσωτερικών της Γαλλίας και της Γερμανίας.

Προς το παρόν, πάντως, ως πρώτη προτεραιότητα έχει τεθεί η ανακούφιση των νησιών. Μία νέα τραγωδία με ανθρώπινες απώλειες ή επεισόδια εκτός των καταυλισμών θα μπορούσαν υπό την πίεση της παρούσας κατάστασης να εκτροχιαστούν, με απρόβλεπτες συνέπειες. Το σχέδιο περιλαμβάνει τη σταδιακή μετακίνηση 25.000 μεταναστών προς την ηπειρωτική Ελλάδα.

Αρμόδια κρατικά στελέχη, πάντως, θεωρούν αυτή τη μεταφορά ναι μεν αναγκαία, αλλά ουσιαστικά ένα χατζαπλάστ σε μία πληγή που χρίζει χειρουργείου. Όσοι φεύγουν από τη Λέσβο και τα υπόλοιπα νησιά, άλλοι τόσοι καταφτάνουν. Μόνο χθες Τετάρτη, μέσα σε 14 ώρες, έφτασαν στη Λέσβο έξι πλοιάρια με 243 άνδρες, γυναίκες και μικρά παιδιά, που ζήτησαν άσυλο.

Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τα νησιά του ανατολικού Αιγαίου να παραμένουν στο κόκκινο, με το κλίμα να έχει καταστεί εκρηκτικό. Στη Σάμο, στο κέντρο υποδοχής στο Βαθύ, στεγάζονται 5.500 άνθρωποι, οκταπλάσιοι από όσους χωράει. Οι περισσότεροι κοιμούνται σε σκηνές με υποτυπώδη πρόσβαση σε τουαλέτες, καθαρό νερό και ιατρική βοήθεια. Στην Κω 3.000 άτομα ζουν σ’ έναν χώρο για 700.

Οξυμένο, όμως, είναι και το κλίμα στην υπόλοιπη Ελλάδα, όπου υπάρχουν κέντρα φιλοξενίας, όπως ο καταυλισμός του Κατσικά στα Ιωάννινα. Οι διαμένοντες σε αυτόν και άλλους δεν επιθυμούσαν την εγκατάσταση νέων, καταγγέλλοντας ότι ήδη ζουν στα όρια. Λογικό αν αναλογιστεί κανείς ότι ήδη συνωστίζονται σε υπερπλήρεις δομές.
Αξίζει να υπογραμμιστεί ότι τα κυβερνητικά στελέχη εμμένουν πια στον όρο μεταναστευτικό, αποφεύγοντας τον όρο προσφυγικό. Σύμφωνα με τα στοιχεία, η ανθρωπογεωγραφία των πρόσφατων αφίξεων καταδεικνύει ότι 65% είναι Αφγανοί, 15% από χώρες της Αφρικής, ενώ οι Σύριοι είναι πια λίγοι. Μέχρι και Τούρκοι έρχονται, επειδή φοβούνται διώξεις από το καθεστώς Ερντογάν.

Τα μέτρα στο εσωτερικό

Η κυβέρνηση με τα κλειστά προαναχωρησιακά κέντρα προσπαθεί να στείλει το μήνυμα σε όσους σκοπεύουν να περάσουν στην Ελλάδα αφ’ ενός ότι θα βρεθούν έγκλειστοι και θα επαναπροωθηθούν, αφ’ ετέρου ότι ο δρόμος για την Ευρώπη είναι κλειστός μέσω Ελλάδας. Άρα, το ταξίδι θα είναι όχι μόνο ματαιοπονία, αλλά και μεγάλη ταλαιπωρία.

Όπως εξήγησε ο Γιώργος Κουμουτσάκος από το βήμα της Βουλής, την Τετάρτη, στο εσωτερικό θα προωθηθούν πολιτικές

- αποτροπής, με πολιτικές αυστηρής διαχείρισης του προβλήματος, δηλαδή με επιτάχυνση τις διαδικασίες ασύλου - όπως θα είναι το νομικό πλαίσιο που θα παρουσιαστεί από την Κυβέρνηση πολύ σύντομα.

- Ενίσχυση των συνόρων, γιατί τα σύνορα, όσο δύσκολα και αν είναι στη θάλασσα, είναι υπαρκτά. Είναι βέβαιο ότι τα θαλάσσια σύνορα δεν μπορούν να γίνουν αδιάβροχα, αλλά μπορούν να προστατευθούν πολύ αποτελεσματικότερα από ό,τι συνέβαινε πριν. Πολύ αποτελεσματικότερα με μέσα, με λογικές και, κυρίως, με μια αντίληψη, ότι υπάρχει σύνορο που πρέπει να προστατευτεί, μια αντίληψη που ήταν ελλειμματική - για να πω το λιγότερο - στην προηγούμενη περίοδο.

- πολιτικές σύμφωνες με το κράτος δικαίου και όσοι παράνομα βρίσκονται στη χώρα πρέπει να υφίστανται μια ποινή.

- Τα Κλειστά Κέντρα δεν είναι μια κατασκευή μιας «μαύρης» Δεξιάς που απεργάζεται μείωση των ελευθεριών, είναι υποχρέωση ενός δημοκρατικού κράτους. Όσοι βρίσκονται παράνομα στη χώρα πρέπει να υφίστανται τις συνέπειες του καθεστώτος στο οποίο βρίσκονται, για αυτό και η ταχύτητα στην εκδίκαση των αιτήσεων ασύλου θα λειτουργήσει νομιμοποιητικά.

- Θα ξέρει νωρίς η πολιτεία ποιοι έχουν δικαίωμα διεθνούς προστασίας και ποιοι παράνομα βρίσκονται και πρέπει κάποια στιγμή, αφού περιοριστούν, να επιστραφούν είτε στην Τουρκία είτε σε τρίτες χώρες, τις χώρες καταγωγής».

Γιατί υπάρχει ανησυχία για δραματικότερες εξελίξεις

Όσον αφορά τις αιτίες έξαρσης του φαινομένου ο κ. Κουμουτσάκος ανέπτυξε τέσσερις βασικούς λόγους - πηγές από την περιγραφή των οποίων διαπιστώνεται ότι η κατάσταση μπορεί να λάβει δραματικότερες διαστάσεις.

- Η επιχείρηση «σκούπα» που έχει ξεκινήσει ο νέος δήμαρχος Κωνσταντινούπολης Εκρέμ Ιμάμογλου έχει εκτοπίσει στα τουρκικά παράλια 250-600 χιλ μετανάστες που αναζητούν διέξοδο προς την Δύση. «Στην Κωνσταντινούπολη, όπου διαβιούν εκατοντάδες χιλιάδες πρόσφυγες ή παράνομοι μετανάστες αποφασίστηκε μια πολιτική-σκούπας κυρίως μετά την εξαγωγή των πρόσφατων δημοτικών εκλογών, τις οποίες έχασε το κόμμα του Προέδρου Ερντογάν, για έναν από τους βασικούς λόγους που ήταν ακριβώς η μεγάλη παρουσία παράνομων μεταναστών και προσφύγων στην Κωνσταντινούπολη» είπε αρχικά ο υπουργός για να προσθέσει «Οι πληροφορίες λένε ότι μιλάμε για εκατοντάδες χιλιάδες, η συντηρητική εκτίμηση είναι ότι μιλάμε για 250.000-300.000 χιλιάδες και άλλες εκτιμήσεις ανεβάζουν αυτόν τον αριθμό στις 600.000, πάντως μιλάμε για πάνω από 250.000 ανθρώπους. Όταν εξελέγη ο νέος δήμαρχος Κωνσταντινούπολης με ατζέντα εκδίωξης και μείωσης παρουσίας προσφύγων και μεταναστών στην πόλη, ξεκίνησαν και κάποιες επιχειρήσεις-σκούπας που αφορούν στην καλύτερη περίπτωση κάποιες χιλιάδες ανθρώπων, 10-20 χιλιάδες. Οι υπόλοιπες εκατοντάδες χιλιάδες άκουσαν, πληροφορήθηκαν, ανησύχησαν και φοβήθηκαν και προφανώς δεν έμειναν άπραγοι. Που μετακινήθηκαν; Δυτικότερα, δηλαδή στις τουρκικές ακτές απέναντι από τα ελληνικά νησιά»

- Η δεύτερη σταθερή πηγή σύμφωνα με τον κ. Κουμουτσάκο είναι η κατάσταση που επικρατεί στην Συρία ειδικά στην περιοχή Ιντλίμπ

- «Η τρίτη πηγή είναι το Ιράν, όπου διαμένουν μεγάλοι και πολυπληθής αφγανικοί πληθυσμοί. Το Ιράν βρίσκεται σε μια σύγκρουση και μια πίεση, αυτή τη στιγμή, με τη δύση και πολλοί αναλυτές εκτιμούν -το μεταφέρω, χωρίς κατ' ανάγκη να το υιοθετώ- ότι υπάρχει μια πολιτική κίνησης αφγανικών πληθυσμών δυτικότερα, που φτάνουν μέχρι την Τουρκία» υποστήριξε ο υπουργός.

- Ο τέταρτος λόγος αύξησης των ροών ειδικά, μετά τον Μάιο-Ιούνιο, είναι η ένταση στις σχέσεις Τουρκίας με Ευρώπης και ΗΠΑ. Ο κ. Κουμουτσάκος ανέφερε ότι από την 15η Ιουλίου 2019 όταν και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο αποφασίζει να υπάρξουν κυρώσεις κατά της Τουρκίας, λόγω της κατάστασης στην ανατολική Μεσόγειο, αξιωματούχοι της γειτονικής χώρας προχωρούν σε μια σειρά δηλώσεων για άνοιγμα των συνόρων τους και μη συγκράτηση των μεταναστευτικών ροών.