Σύνοδος Κορυφής: Η σαπουνόπερα με την ένταξη Σκοπίων και Αλβανίας και οι κυρώσεις στην Τουρκία

«Όχι» στην έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την Αλβανία και τα Σκόπια είπε η Ευρωπαϊκή Ένωση στο Συμβούλιο Γενικών Υποθέσεων και τώρα το θέμα της διεύρυνσης με τις δύο χώρες των Δυτικών Βαλκανίων παραπέμπεται στη Σύνοδο Κορυφής που συγκαλείται την Πέμπτη και την Παρασκευή 18 Οκτωβρίου στις Βρυξέλλες.

Περιέργως, η πλειονότητα των υπουργών Εξωτερικών των κρατών μελών της ΕΕ τάχθηκαν υπέρ του προσδιορισμού ημερομηνίας για την έναρξη διαπραγματεύσεων με σκοπό την ένταξη της Αλβανίας και των Σκοπίων στην ευρωπαϊκή οικογένεια, όμως το βέτο της Γαλλίας μπλόκαρε την επίτευξη συμφωνίας. Δικαιολογώντας τη διαφωνία των Παρισίων, η Γαλλίδα υπουργός Ευρωπαϊκών Υποθέσεων Αμελί ντε Μονσαλέν εστίασε στην ενταξιακή διαδιακασία την οποία χαρακτήρισε μη αποτελεσματική και ζήτησε από τους Ευρωπαίους συναδέλφους της να εστιάσουν στην μεταρρύθμισή της. Το τρίτο «όχι» στην έναρξη συζητήσεων των Βρυξελλών με τα Σκόπια και τα Τίρανα παραπέμπει σε μια πολιτική σαπουνόπερα με πολλά επεισόδια και άδηλο τέλος.

Η πλειονότητα των Ευρωπαίων επεδίωκαν να συμφωνηθεί ο προσδιορισμός ημερομηνίας για έναρξη διαπραγματεύσεων με τα Σκόπια και την Αλβανία, όμως η απαιτούμενη ομοφωνία έβαλε φρένο στα σχέδια του Βερολίνου και των υπολοίπων κυβερνήσεων που προειδοποιούν ότι αν καθυστερήσει κι άλλο η διαδικασία τότε οι υποψήφιες χώρες από τα Δυτικά Βαλκάνια μπορεί να αποσταθεροποιηθούν ή να ενισχύσουν τις σχέσεις τους με τη Μόσχα. Η επόμενη πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν σε επιστολή της επιχειρηματολόγησε ότι η Αλβανία και τα Σκόπια έκαναν «ότι τους ζητήσαμε» και ο επίτροπος Διεύρυνσης Γιοχάνες δήλωσε απογοητευμένος ότι η αναβολή των ενταξιακών διαπραγματεύσεων δεν είναι ακριβώς μια στιγμή δόξας για την Ευρώπη.

Η φιλανδική πρόταση για... decoupling

Τίρανα και Σκόπια αντιμετωπίζονται σαν πακέτο από τους Ευρωπαίους, όμως την Τρίτη στο Λουξεμβούργο προ του αδιεξόδου συζητήθηκε και το ενδεχόμενο του «ντηκάπλινγκ» του διαχωρισμού δηλαδή της διαδικασίας με άμεση προώθηση της ενταξιακής διαδικασίας για τη «Βόρεια Μακεδονία» και μετάθεση για το μέλλον της αλβανικής υποψηφιότητας. Ο ελιγμός της φιλανδικής προεδρίας της ΕΕ δεν συγκίνησε το Παρίσι που επέμεινε στην άποψη ότι δεν συναινεί προτού τα αναθεωρηθούν θεσμικά προβλήματα και αλλάξει ο τρόπος των ενταξιακών διαπραγματεύσεων. Η διαφωνία της κυβέρνησης Μακρόν σχετίζεται και με την απροθυμία των Γάλλων να συναινέσουν σε πιθανό «laissez passer» για κύματα Αλβανών και Σκοπιανών που θα μπορέσουν να μετακινηθούν ελεύθερα στις πλούσιες ευρωπαϊκές χώρες, σε μια στιγμή που το μεταναστευτικό μοιάζει με ανυπέρβλητο πρόβλημα. «Όχι» στην αποσύνδεση των υποψηφιοτήτων Αλβανίας και Σκοπίων λέει και η ελληνική πλευρά, παρά την αισιοδοξία των Σκοπιανών ότι η Συμφωνία των Πρεσπών ήταν η μοναδική ικανή και αναγκαία συνθήκη για να ανοίξει ο δρόμος τους προς την ΕΕ.

Το θέμα της διεύρυνσης της ΕΕ με τις δύο χώρες των Δυτικών Βαλκανίων παραπέμπεται τώρα στους ηγέτες της ΕΕ που θα συζητήσουν το θέμα στην επερχόμενη Σύνοδο Κορυφής χωρίς να υπάρχουν αυταπάτες ότι ο Γάλλος πρόεδρος Μακρόν θα αποσύρει το βέτο του αν λάβει ανταλλάγματα σε άλλα ζητήματα.

Η ατζέντα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου

Η οριστικοποίηση της συμφωνίας για το Brexit, έπειτα από τρία χρόνια άκαρπων διαπραγματεύσεων έμοιαζε πριν από λίγες ημέρες σαν το βασικό θέμα των συζητήσεων των 27 με τη Βρετανία. Αφού άνοιξε παράθυρο ευκαιρίας για συμβιβασμό στο ακανθώδες θέμα των συνόρων της βρετανικής επαρχίας της Βόρειας Ιρλανδίας με την γειτονική Ιρλανδία που είναι αναπόσπαστο μέλος της ΕΕ, το όλο ζήτημα παραπεμπεται μάλλον σε έκτακτη Σύνοδο Κορυφής που θα πραγματοποιηθεί εκ νέου τις επόμενες ημέρες.

Μεταναστευτικό

Ο γόρδιος δεσμός για την ελληνική πλευρά, στην πρώτη συμμετοχή του Κυριάκου Μητσοτάκη σε Ευρωπαϊκό Συμβούλιο είναι το πώς θα μπορέσει η Αθήνα να πείσει τους Ευρωπαίους να δώσουν χρήματα (που προβλέπονται από τη συμφωνία του 2016) στην Τουρκία για να πειστεί ο Ερντογάν να μην υλοποιήσει τις απειλές του ότι θα στείλει στην Ευρώπη τους 3,6 εκατομμύρια μετανάστες που φιλοξενεί στο έδαφός του χωρίς να δημιουργηθεί η εντύπωση ότι η ΕΕ χρηματοδοτεί την Άγκυρα την ώρα που τα τουρκικά στρατεύματα εισβάλουν στη Συρία. Η εξίσωση είναι δύσκολη και η ελληνική κυβέρνηση δεν θέλει να εμφανιστεί σαν απολογητής των Τούρκων που απαιτούν να λάβουν ευρωπαϊκό χρήμα την ίδια στιγμή που αγνοούν τις εκκλήσεις της ΕΕ για αυτοσυγκράτηση στο μέτωπο της Συρίας και σεβασμό των συνόρων που έχουν χαραχθεί από διεθνείς συνθήκες και ισχύουν επί δεκαετίες.

Η ελληνική διπλωματία δηλώνει ικανοποιημένη από το γεγονός ότι οι Ευρωπαίοι συμφώνησαν σε κείμενο συμπερασμάτων για κυρώσεις εναντίον της Τουρκίας τόσο με αφορμή την επέλαση του τουρκικού στρατού στη Βορειοανατολική Συρία όσο και για τις συνεχιζόμενες παράνομες γεωτρήσεις εντός της κυπριακής Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης. Παρά το γεγονός ότι τα συμπεράσματα που αφορούν την τουρκική προκλητικότητα συμφωνήθηκαν στο Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων, δεν αποκλείεται να συζητηθούν εκ νέου στη Σύνοδο Κορυφής εάν η Κύπρος ή άλλες ευρωπαϊκές χώρε ζητήσουν αλλαγές με αυστηροποίηση ή συγκεκριμενοποίηση των μέτρων της ΕΕ κατά της κυβέρνησης Ερντογάν.

Ο πρωθυπουργός θα ταξιδέψει για τις Βρυξέλλες σήμερα το απόγευμα και το βράδυ της Τετάρτης, προτού ξεκινήσει το επίσημο πρόγραμμα, αναμένεται να έχει συναντήσεις με Ευρωπαίους πολιτικούς και αξιωματούχους. Για το πρωί της Πέμπτης είναι προγραμματισμένη η σύνοδος του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος που (όπως και η σύνοδος των Ευρωπαίων Σοσιαλιστών) προηγείται των εργασιών του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου που θα ξεκινήσουν το μεσημέρι της Πέμπτης και θα ολοκληρωθούν το απόγευμα της Παρασκευής.